Category: Uncategorized

Үг гэдэг үерийн уснаас ч хүчтэй… Энэ үгийг ээж минь хааяахан хэлсээр захисаар ирсэн юм. Миний хувьд ээжийнхээ хэлсэн энэ үгийн үнэ цэнэ, утга учрыг өдрөөс өдөрт л ухаарах юм. Сонин юм шүү! яагаад ч юм үргэлж л энэ үг батлагдаад байдаг… Аргагүй биз дээ, Хүн гэгч амьтад хөлөөрөө биш хэлээрээ ойлголцож амьдардаг болохоор амнаас гарах авиа бүр хүчтэй байлгүй яахав. Тэр дундаа үг бүрийн сайн муугаас үл шалтгаалж үгийн хүч хэвээрээ л байдаг. Энэ нь бид нэг үг сонсоод л баяраар гэрэлтэж, нэг үг сонсоод л нэг хэсэгтээ уйтгарын далайд хөвдөг эмзэгхэн сэтгэлтэй гэдгээр илт харагдана. Бидний өвөг дээдэс ч үүнийг эртнээс мэдэж, мэдэрсэн болохоороо үгээр хүнийг амилуулж ч болно, үгээр хүнийг алж ч болно хэмээн хэлж үр хүүхэддээ анхааруулж сургасаар ирсэн. Гэтэл сүүлийн жилүүдэд өвөг дээдсийн сургаалаа умартах хүмүүс их болсоор байгаа нь харамсалтай бөгөөд гашуун үнэн юм. Бид бодлогогүй үг хэлдэг  бусад улсын иргэдээс тэс өөр уужим сэтгэлт хүмүүс шүү дээ гээд заримдаа бүх Монгол хүмүүсийн чихэнд шивнэмээр, мартсан нэгэнд нь сануулан хэлмээр санагддаг. Хамгийн ариун нандин гэр бүлийн харилцаанд ч бие биедээ бодлогогүй үг хэлж байгаа харагдана.  Амжилт өөд тэмүүлж нэгэн зүгийг зорих залуус ч бие биедээ бодлогогүйгээр үгсийг урсгана. Ингээд бодохоор эрүүл хүнээс бодлогогүй үгс гарч бие биенийхээ сэтгэлийг шархлуулж байхад архинд толгойгоо мэдүүлсэн гудамжинд орилох тэр хүнээс бодлоготой үг  гарна гэдэг нөгөө усан дээр гал асаахтай адил бүтэшгүй юм. Амьдралд ирсэн хүн бүр төгс биш болохоор алдаа гаргадаггүй хүн гэж байхгүй. Гэхдээ бид алдсан нэгэндээ учир начрыг нь гарган тайлбарлан, хэлж ойлгуулж тусалхад л хүн гэдгийн утга учир оршино. Нэгхэн үгийг хэлхээс төвөгшөөсөөр байвал улам л харьцаа холдож дуугүй хүмүүс олшрох мэт. Хүн гэгч ховорхон заяаны эзэн бид сэтгэлээр унасан нэгнээ бостол, чадахгүй байгаа нэгэндээ хүчийг өгтөл УРМЫН үгсийг хэлж байвал АМЬДРАЛ ҮРГЭЛЖ АЗ ЖАРГАЛААР ДҮҮРЭН БАЙНА ГЭДЭГТ БИ ИТГЭДЭГ. Та ч бас итгэдэг гэдэгт найдаж байна. Яг одоо үүнийг уншин суугаа та өөртөө дүгнэлт хийгээрэй. Та олны танил хүн байсан ч, та хэний ч танихгүй нэгэн  байсан ч та сайн сайхан үгийг хэлдэг бол, бусдыг босгон урамшуулдаг бол МОНГОЛ ХҮН билээ. МОНГОЛ ХҮМҮҮН БИД АЗ ЖАРГАЛ, АМАР ТАЙВНААР ДҮҮРЭН АМЬДРАЛЫГ БҮТЭЭЖ ЧАДНА. САЙН САЙХАН ҮГИЙГ Л ХЭЛЖ ХҮЧТЭЙ АМЬДАРЦГААЪЯ…

Хэзээний анд найзууд уулзах болгондоо нэг нэгэндээ амьдарлаа ярьцгааж, баяр жаргалд нь баясаж, зовлонд нь хамт харуусдаг. Бусдын жаргалд баясах хийгээд түүнтэй холбоотой зүрх сэтгэлээрээ дулаан дотно байх нь хайрын гол утга билээ. Энд өгүүлж байгаа халуун зүрх сэтгэлийн хайр энэрэнгүй сэтгэлийн суурь болдог, яагаад гэвэл, хайрладаг хүмүүсийн сэтгэл зовлонтой байгааг мэдвэл тэднийг зовлонгүй болгох гэсэн энэрэнгүй хүсэл төрдөг. Асрал хайр буюу хайр ба энэрэнгүй сэтгэлийн хослолыг хамгийн дээд, сэтгэлийн гүйцэд боловсрол гэж үздэг. Асрал хайр нь хамаг жаргалын эх булаг бөгөөд энэ ертөнцийн хамгийн үнэт зүйл юм.

Асрал хайр нь амьдралыг тэтгэгч рашаан билээ. Эх хүн хөхөөрөө үрийнхээ биеийг өсгөдөг шиг зүрхнийхээ асрал хайрын илчээр ухааныг нь тэжээн торниулдаг. Хайр энхрийлэл үзээгүй хүүхэд сэтгэл санааны хямралтай, тэр байтугай сэтгэц мэдрэлийн тогтолцоо нь доголдолтой болдогийг анагаах ухаан зөвшөөрч байна. Зөвхөн нялх хүүхдүүд биш. Бид бүгдээрээ амьдралынхаа турш аз жаргалтай, бие сэтгэлийн амгаланд оршихын тулд бусдын асрал хайрд шүтэж байдаг. Яагаад ийнхүү шүтэлцээтэй байна вэ гэвэл, хэдийгээр эхийн хөхнөөс гарсан боловч элэг зүрхнээс нь холдоогүй байдагтай холбоотой. Тиймээс ч эхийн хайр эхнэр нөхөр, найз нөхдийн асрал хайрын хэлбэрээр хэрэгтэй болж, бүр заримдаа эрж шаарддаг. Тийм байх албагүй юм. Жинхэнэ том болсон хүн бол амьдарлын дээд аз жаргал нь бусдад хүртээх хайраас үүдэлтэйг ойлгон, түүнийг ч биелүүлж байгаа, эхийн хайр дутагдахаас чөлөөлөгдсөн хүнийг хэлнэ. Бусдыг төгс хайрлах хэмжүүр нь эхнэр нөхөр, найз нөхдийгөө хайр шаардах хорт зуршлаас нь тэвчээртэйгээр хөтлөн гаргах юм. Тэд ч мөн адил хариу нэхэлгүйгээр бусдыг аз жаргалтай болгох эрх чөлөөт сэтгэлийн цэнгэлийг нээж болно шүү дээ.

Гүн талаас нь үзвэл, асрал хайр нь энэ дэлхийн хамаг жаргалын эх сурвалж юм, учир нь, жаргалтай болоход шаардлагатай дотоод нөхцлүүдийг бий болгодог. Жаргал эдлэхийн тулд тухайн сайхан зүйл байхаас гадна зөв сэтгэлийн болон буянт үйлийн чадамж хоёрын дотоод нөхцлүүд хэрэгтэй. Энэ чадамж бол урьд үйлдсэн хорлолгүй үйлийн үр дагавар бөгөөд хорлолгүй зан төлөвтэй болохын тулд сайхан сэтгэлтэй хөтлөгчийн үлгэр дуурайл хэрэгтэй болдог, үүнд Христ хийгээд Бурхан багш нар юм. Эдгээр хөтлөгч нар өөрсдийн асрал хайраар бусдыг сайн сайхан зан төлөвт удирдан чиглүүлдэг. Тэдэнд өөр бусад зорилго үгүй.

Далаад оны дундуур Бурханы шашинтан болохоос өмнө Төвдийн анагаах ухаан сонирхдог сонирхолдоо хөтлөгдөн би Энэтхэгийн хойд нутагт очиход Дарамсалад суудаг Дулмаа гэдэг уламжлалт анагаах ухааны төвд эмчтэй танилцсан юм. Гималай уулын бэлд Дээрхийн гэгээн Далай лам багштан болон Төвд цагаачид суудаг тэр газар Төвдийн Анагаах ухааны төв нь сургалт, эмчилгээний үйл ажиллагааг нэгэн зэрэг сайн явуулж байсан юм. Дулмаа эмч намайг дагуулж, ажлаа ажиглуулахыг зөвшөөрсөн ба өвчтөнүүдээ үзэж байхад Дулмаа эмчийн ажлын өрөөг өөрийн саяхан ажиллаж байгаад ирсэн Австралийн хүнгүй шахам тасгуудтай харьцуулахгүй байж чадахгүй байлаа. Харьцуулах ямар ч боломжгүй байсан юм. Судас барих болон шээсний хөөсөөр оношлох аргууд нь нэг хэрэг, өвчтөнтэйгээ харьцах байдлаарааүлэмж их ялгаатай байлаа. Тэр өвчтөнүүдээ энэрч, өвчтөнүүд түүнийг хайрлаж байсан юм. Эмнэлэг тэр аяараа асрал хайрын илчээр дүүрэн байсан нь өвчтөнүүдийг хүн гэхээс илүү “өвчин” гэж үздэг миний ажиллаад ирсэн хүний төлөө мэдрэмжгүй эмнэлгийн уур амьсгалаас тэс өөр байлаа. Тэрээр оношилгоо, эмийн ургамлаар гайхамшигтай эмчлэх арга барилтайн дээр сайн эмч гэж нэртэй болсон нь Дулмаа эмчийн асрал хайрын хүчтэй холбоотой гэдэгт би бүрэн дүүрэн итгэлтэй байлаа.

Барууны анагаах ухааны эмч гэж би биеэ тоосон бардам зантай байсан ч гэсэн Дулмаа эмч надад Төвдийн анагаах ухаанаас зааж өгөхийг зөвшөөрлөө. Надад судас барих, шээсний шинжилгээг тайлбарлаж заасан боловч асрал хайрын тухай ганц үг цухуйлгаагүй билээ. Ердөө л өөрөө харуулсан юм. Хожим нь би Төвдийн анагаах ухааныг гүнзгийрүүлэн судалж байхдаа сурах бичгийн ёс суртахууны тухай бүлэг нь зөвхөн асрал хайрлалын тухай өгүүлсэнийг мэдэж авч билээ. Манай Анагаах ухааны сургуулийн ёс суртахууны лекцүүд нь эмчилгээний асуудлаар шүүхэд дуудагдахаас хэрхэн зайлсхийх тухай байсан даа. Асрал хайрлалын тухай юу ч байгаагүй.

                                                                                                                                                       Их Хөлгөний Уламжлалыг Хадгалах Төв

Цаашдаа маркетинг дотор зар сурталчилгааны эзлэх хувь нь улам буурна гэж боддог. Тухайн цаг үеийн технологийн хөгжил, хэрэглэгчийн сэтгэлгээнээс хамааран зар сурталчилгааны хэлбэрүүд хувьсан хөгждөг. Дижитал технологи хөгжсөнөөр зар сурталчилгаа нь массд чиглэсэн байдлаа өөрчилж илүү нарийвчлалтай, ухаалагаар хөгжих суурь нь бүрдлээ. Ямар ч шаардлагагүй, эсвэл залхаж буй хүнд тухайн рекламыг зориулахгүй байх боломж бүрдэж байна.  Мөн зар сурталчилгааны зардлаа багасгаж, хэрэглэгчийг халамжлах, хэрэглэгчтэй харилцах зардлаа нэмэгдүүлснээр бизнесийг илүү хүмүүнлэг, тогтвортой болгож чадна гэж боддог. Жишээ нь Аппле компанийн хувьд зар сурталчилгаар биш харин соёл төлөвшүүлэх замаар л брэндийн үнэ цэнийг бий болгож чадлаа гэж боддог.

Зар сурталчилгаа нь хүний шунал дээр тулгуурладаг. Энэ нь яван явсаар хэт их хэрэглээ бий болгочихлоо. Дэлхийн хэрэглэж болох бүхнийг хэрэглээд, хогоор дүүргэж байна. Бүтээгдэхүүний илүүдэл нь ч хог хаягдал, үр ашиггүй зардлыг гааруулж байна. Тиймээс зар сурталчилгаа нь хэрэглээ, шуналыг дэвэргэхээс илүүтэйгээр зөв хэрэглээ, соёл дээр тулгуурлах, хариуцлагатай байх хэрэгцээ шаардлага урган гарч ирж байгаа. Ойрын ирээдүйд зар сурталчилгааны ёс зүйн тал дээр шинэ асуудлууд хөндөгдөнө байх даа.

Агуулгын талаасаа бол хэт их мэдээлэлд живсэн энэ үед хэрэглэгчийг залхааж бухимдал дээр нь бухимдал нэмэхээргүй, хэрэглэгчийн амьдралд нь хэрэгтэй мэдээлэл өгсөн, сэдэлжүүлсэн, урам зориг өгсөн агуулгатай байх нь зөв юм болов уу гэж хардаг. Хэрэглэгчид таалагдах сурталчилгааг бүтээж чадвал интернэтийг ашиглан маш бага зардлаар олон хүнд хүрч чадна. Зарим сурталчилгаанаас хүн залхаж байхад зарим сурталчилгааг нь хүн хайж олж дахин үздэг байх жишээтэй.

Ж.Лувсандорж

          У.Шигүүргэ-д

 

Моносны үнэр цоргин.., тэнгэр нүднээс алдуурна…

Магадгүй, газрын үнэрийн “татах хүч”-инд

Шувууд өндөрт нисч чаддаггүй ч байж мэднэ!..

                    Энэ ч бас биш!..

Санааныхаа эсгэсэн үнэнээр, сэтгэлийн минь чац

Биеийнхээ өндөртэй, яагаад ч юм, харьцангуй бус!..

                    Энэ ч бас биш!..

Нээлттэй, хаалттайн эргүүлэг –

Нэрнээсээ эхлээд сөнгө амьдралын минь гэгээ л

Ханьсангуй сэтгэлийнхээ үл харагдах харанхуйтай

Хаа нэгтээ огтлолцох нь, харин,

Бие биедээ харгалзангуй мэт!..

                    Энэ ч бас биш!..

Ойлгомжтой орчлон эс ойлгогдоход дуулмаар!..

                    Энэ ч бас биш!..

Огторгүй өнгөгүй нь магад атал

Миний сүүдэр дор хар өнгөтэй нь, цуу татмаар!..

                    Энэ ч бас биш!..

Моносны үнэр улааран ханхлахад

Би үхдэл болно.., Юу ч мэдрэхээ болино ..,

Бурханд булаагдсан хүүгээ ч .., гэрээ ч..,

Зүс тодхон ижийгээ ч .., зүүд халууцуулдаг дурьдатгалаа ч мартана!..

                    Энэ ч бас биш!..

Яагаад ч юм, уйлмаар … үнэрээс бусдыг хэмх шаамаар!..

Ялгуун гоо дэлхийтэй эргэлдэх хүн төрлөгтөн ч

Ялаа, батганаас дотногүй… булшнаас ч уйтай харагдах нь –

Нүдээ сох ухмаар!..

                    Энэ ч бас биш!..

Харсандаа л хайр хүрэн урсах ил нулимс,

Хавь тойрныхоо юуг ч юм, юунаас ч юм, бүү мэд,

Харамлан булиглах далд цус хоёрын тэнхлэг

Хаа зөрж, хаа огтлолцож буй цэг эс олдоно!..

                    Энэ ч бас биш!..

Өнгөрч өнхрөх хорол – хорвоод,

Өвөлдөө холдох нарны илчинд,

Ухаан солиортолоо дурлах… бас утгагүйд цөхрөх …

Учир нь эс олдох шамрага

Сэтгэлийн үзүүрт л цайрна…

                    Энэ ч бас биш!..

Моносны үнэр… шувуудын бараа…

“Монгол” хэмээх, тамтай халуун ганц үг –

Амьдрах гэж хүчлэхэд өчүүхэн шалтаг л хэрэгтэй шиг !..

                    Энэ ч бас биш!..

Амьдралаас уйдан … эс хүсэхэд ч

Аанай л, өнөө шалтаг –

Моносны үнэр… шувуудын бараа…

“Монгол” хэмээх, тамтай халуун ганц үг –

Өчүүхэн л шалтаг хэрэгтэй шиг!..

                    Энэ ч бас биш!..

   

                                                                                                                                                Д.Урианхай

 

Гэрэл зургийн эх сурвалж: The new media creative studio  http://www.facebook.com/NMCSteam?fref=ts

 

                                                        

 

                    2000 оны 5 сарын 22-23. Хүн чулууны хонхор, Мэдээллийн төв.

        

Би жоохон хэнэггүй, өөрийнхөөрөө үргэлж зүтгэдэг, өөрийн саналаа бусдад тулгадаг нэг тийм зөрүүд хүн байжээ. Эргээд харахад. Харин сүүлийн жилүүдэд бусдын үгийг, бусдын саналыг сонсоё, сэтгэлийг нь тольдоё гэж боддог хичээдэг болчихсон. “Би” баатрыг хойшоо тавиад “та” баатрыг сонсох болсон. Үүний үр дүнд миний амьдралд маш их өөрчлөлтүүд ирсэн. Ямар ч нөхцөл байдалд тайвнаар хандаж бусдыг боддог болчихсон. Ер нь энэ амьдралд бид дахиад ирэх, үгүйгээ мэдэхгүйгээс хойш зөвхөн өөрийгөө бус бусдыгаа бодож бусдын төлөө санаа зовнин сэтгэлээ чилээж жаргал зовлонг нь хуваалцвал илүү аз жаргалтай байх бүрэн боломжтой билээ. Үүнийг эрт ойлгосон хүмүүс л аз жаргалд тэр хэрээрээ хурдан хүрдэг бололтой. Би 100 хувь аз жаргалаар дүүрэн байна… Учир нь үүнийг ухаарсныхаа дараа гэр бүлийнхэнтэйгээ, ажлын хамт олонтойгоо ч хурдан ойлголцож амар амгаланд хүрсэн юм. Ойлголцоно гэдэг маш чухал…Бас нэгэн зохиолчийн хэлсэн БУСДЫН ТӨЛӨӨ ГЭСЭН ХОРОМ БҮРИЙГ АМЬДРАЛ ГЭНЭ хэмээх үгийг уншаад ямар их догдолж урам авсан гээч. Та төсөөлж байна уу? Надад аз жаргалыг бэлэглэсэн ухаарал, бодлыг минь бататгасан тэр үгийг олж харахдаа би хүүхэд шиг л хөөрч байсан. Тэр үг сэтгэл зүрхэнд сийлэгдэн би ямар ч үед тэр үгээ орхиогүй юм. Үнэхээр энэ үгэнд, энэ үзэл бодолдоо хайртай. Та бодоод үздээ, жишээ нь хэрвээ бүгд л би тэгсэн, ингэсэн, би тэгдэг, ингэдэг, би ингэмээр байна тэгмээр байна гээд өөрсдийгөө нэгд тавиад байвал гэр бүлд, ажлын газарт  сайн баг үүсэх үү? цаашлаад Монгол улс хэзээ хөгжих вэ дээ. Харин бид үргэлж бие биенийгээ хүндэтгэн үзэл бодол, хүсэл мөрөөдлийг нь сонсохоос гадна оргилон байгаа галыг нь бадрааж мэддэг зүйлээ бусаддаа заан өгч, хүч чадлыг нь сэлбэн, хамтдаа зүтгэдэг болж өөрчлөгдөх хэрэгтэй. Би л болж байвал бусад хүн хамаагүй гэсэн аминчхан үзлээсээ татгалзах нь зүйтэй.  Миний хувьд ажил дээрээ, аливаа уулзалт цуглаан дээр ч бусдын саналыг сонсох, саналыг нь дэмжих, баяжуулан өөрийн саналаа хэлэх дуртай. Мөн нийгмийн сайн сайхан болоод муу муухайг бусадтай хуваалцаж бусад хүн юу гэж харж байгааг сонсох дуртай. Би нэг ч гэсэн хүний нэг ч гэсэн Монгол улсын иргэнийхээ үзэл бодлыг сонсохын тулд, сэтгэлийг нь хуваалцахын тулд “ард түмний унаа” гэх тодотголтой автобусанд суух дуртай. Ах ч бай, дүү ч бай тэд бол ард түмний унаандаа өдөр бүр суун үйлчлүүлдэг эх орондоо амьдарч буй иргэд. Тиймээс тэдний үг бүхэн үнэтэй байдаг. Нэгэн өдөр автобусанд ном уншиж явлаа. Эх хэлний тухай Чоймаа багшийн номыг уншиж явсан би автобусан дотор өдрийн од шиг л содон байсан. Залуучууд ном уншдаг болсон ч автобусан дотор ном унших нь үнэхээр ховор л доо. Би ч бас нэг л дасахгүй, ичих шиг, гэм хийх гэж байгаа мэт л бөөн бодол болж байж арай гэж цүнхнээсээ номоо гарган уншиж эхэлсэн. Бэлгийн ном учраас, бас эх хэлний тухай насаараа судалсан хүний бичсэн ном учраас гэртэй очоод уншъя гэсэн ч тэвчиж чадаагүй юм. Тэгсэн дэргэд сууж байсан ах, гэнэт маш чанга дуугаар 9-н үеээ мэддэг болчихвол ч хэмээн миний номон дээрхийг уншсан бололтой хэлсэн юм. Би ч дахиад үг  хэлэх гэж байгааг нь мэдсэн учраас хажуу тийш эргэн нүд рүү нь харлаа. Тэрээр Бид Чингис, Чингис хэмээн бүгд л ярьдаг ч бүх л уламжлал, соёлоо алдаж байна хэмээн хэлсэн юм. Тэрээр энэ мэт олон зүйлийг ярьж арын суудалд сууж байсан намайг болон бүх хүмүүсийг автобусан доторх бүх хүний анхаарлын төвд оруулж орхисон юм даа. Бүгд эхэндээ гайхсан, сонжсон байдлаар харж байсан ч түүний өв соёлын тухай яриаг их л анхааралтай ажин сонсож эхэлсэн. Гэтэл тэр ах за би ч одоо бууя даа, хэлгүй аятай дуугай явхаас залхаад байсан юм, чи нэг таван үг соличих мэт санагдаад, тэгсэн зөв боджээ, чиний ачаар нилээн хэдэн хүнд 5 үг хэллээ. За баяртай, бид Монголоороо үлдэхийн тулд бие биенээ сонсох хэрэгтэй хэмээгээд нисэх мэт давхих автобуснаас нисэн үлдсэн юм. Үнэхээр л бид бие биентэйгээ мэндтэй явбал биднээс юу унах билээ, харин ч ус балгасан мэт сууж явснаас эх орныхоо сайн сайхан хөгжил болж бүтэхгүйг ярьж шийдвэрлэх аргын талаар хуваалцан суувал царайд бараан үүл биш, цэлмэг тэнгэр дурайна. Тиймээ бид энэ амьдралд дахиад ирэх ч бай үгүй ч бай амьдралаа утга учиртай өнгөрөөж сайн сайхан олон үйлсийг бүтээхийн тулд амьдралын утга учрыг ухаарах хэрэгтэй…

 

 

 

Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын төгсөх ангийн сурагчидад уншсан Мэргэжил сонголтын тухай лекцийг та бүхэнд хүргэж байна. Уг лекцийг зохион байгуулсан Оюутолгой компанийн Орон нутгийн харилцааны мэргэжилтэн Билгүүнд баярлалаа.