creativemongolia

Category: Uncategorized

  • #1 ХӨГЖЛИЙН АНАТОМИ

    Саяхан зам дээр хүүгээ тэвэрсэн залуу гарцгүй газраар гарах гэж байгаад зам тавьж өгөөгүй машиныг уурлаад өшиглөчихөж. Гэтэл нөгөө жолооч нь нэг лут хөдөлгөөний эх оронч гарч ирээд залууг эхнэр хүүхдийнх нь дэргэд орилуулж байгаад зодчиж. За эндээс манай монгол улс яг ямар замаар яваад байгаа нь тов тодорхой харагдана. Ер нь замыг нь хараад тэр улсын удирдагчид хэн бэ, замаар зорчих зорчигчдыг нь хараад ямар ард түмэн бэ гэдгийг тодорхойлж болно ч гэж ярьдаг.

    Миний урлан Баянмонгол хороололд байршаад 5 жил бараг болоход нэг муу замыг жил болгон 5 удаа заслаа. Яагаад нэг удаа засаж болохгүй вэ гэж? Яагаад гэвэл тэр зам хойтон эвдэрвэл замын нэг түшмэлд ашигтай. Тэгээд зам засварт төсвийн мөнгө байнга байдаг учраас чанаргүй хийх ёстой. Ноднин тэр замыг бас л бөөн юм болж техник хэрэгсэл авчирч замыг хааж иргэдийг бухимдуулж зассан. За даа нэлээн олон сая төгрөг хуссан даа. Гэтэл хэдхэн хоногийн дараа хүчтэй аадар орсон юмдаг. Нөгөө зассан зам мулт. Нөгөө түшмэл харин Бээжинд зугаалсан байх бас машинаа сайжруулсан нь тодорхой. Гэх мэт манай улсын удирдлагын менежментийг нэг их хол явахгүй зүгээр л зам дээрээс нь иж бүрэн харж тольдчихож болно. Хот ч бай улс ч бай хөгжлийн нэг төлөвлөгөө гаргаад тэрийгээ бүгдээрээ батлаад за бүр чадахгүй бол гадны хүнээс ичилгүй асуугаад явж болно доо. Хот ерөнхий төлөвлөгөөгүй хөгжиж байгаа болохоор зам нь ачааллаа дийлэхгүй, гал команд, түргэн тусламж нь иргэддээ хүрэхгүй гацчихдагтай адил улс нь хөгжлийн ерөнхий бодлого чиглэлгүй болохоор иргэд нь эзэнгүй сүрэг шиг л амьдарч байна даа. Уул уурхайн орон болох гэж богинохон сэтгээд уналаа. Одоо улстөрчдийн орон ч болох гээд байгаа юмуу даа ерөөсөө ойлгомжгүй явсаар 25 жил боллоо. Уран бүтээлийн мөр хөөсөн адгийн би хүртэл хөгжлийн ерөнхий чиг баримжааг нь харчихаад байхад л улс төрч нэртэй ухаантай царайтай нөхдүүд уралдаан зарласан юм шиг л утсан чинээ улаан амиа хоохойлох, улсын нэг муу жоохон төсөв рүү дайрцгаачих юм.
    За тэр хүн муулах яахав би ямар ямар гээч хөгжлийн төлөвлөгөө харчихаад цэцэрхээд байгаагаа нийтэлчихье гэж бодлоо.
    Нэгдүгээрт: Уул уурхай ашиглах нь бол зөвөө! Гэхдээ стратегийн орд гэх өхөөрдөм нэр өгч хувийн амьдралынхаа “стратегид” ашиглахгүй ээ найзуудаа. Үндсэн хуулиа хараач ээ. Бүх ард түмний өмч! гээд хар дээр цагаанаар өөрсдөө биччихсэн байна шүү дээ. Бусад Скандинавын болоод Канад мэт орнууд төрийн өмчдөө том ордуудаа 100% аваад олборлолтыг нь хувийн хэвшлийнхэнээрээ гэрээлж хийгээд ашгий нь өгөөд бусдыг нь хуу хамаад САН байгуулчихсан байна. Тэр баялагийн сангийнхаа мөнгөөр сургууль, боловсрол үнэгүй эмнэлэгийн салбар нь төлбөргүй иргэддээ үйлчилж байна. Сангийнхаа бас тодорхой хэсгээр гадны улсуудад хүүтэй зээл өгч бүр хүүгээр нь дахиад сангаа өсгөж томруулаад байхын. Энэ чинь бас санаанаасаа зохиогоод байгаа юм биш бэлэн жишээ улсууд нь байж байна шүү дээ очоод үзэлдээ.
    Хоёрдугаарт: Хөгжлийн урт хугацааны (ядаж 2030 он) бодлогоо тодорхойлох яам ч юмуу байгууллага үүсгээчээ. БОДЛОГОГҮЙ улс яваад байна шүү дээ. Юунд хүрэх гээд байгаа юм яаж хүрэх гээд байгаа юм бүү мэд. Нүүдэл хийх гээд байгаа юмуу, суудал хийх гээд байгаа юмуу. Уул уурхайн яамтай нүүрсчдийн бүлэглэл гэх цөөхөн хэдэн баянтай байх юм уу? Нийтээрээ үйлчилгээний л бизнестэй орон байх гээд байгаа юмуу тодорхой биш байна. Минийхээр бол ХАА-н салбараа түшиглэсэн хүнд хөнгөн үйлдвэрүүдээ урт хугацаандаа тодорхойлоод эрдэс баялагийн салбартайгаа уялдуулж явах нь зөв юм шиг хардаг хүмүүсийн нэг.
    ХАА бол манай эртнээс уламжлалтай бидний бараг соёл болсон мах цусанд минь шингэсэн аж ахуй шүү дээ. Дэлхийн хүн амын хэт хурдацтай өсөж байгаа арифметик прогрессыг хүнсээр хангах нь өдрөөс өдөрт хэтрүүлж яривал минут секундээр хэцүү болж байна. Гэтэл одоо манай улсын мал 50 сая гараад явж байна. Хүн амын тоо гуравхан сая өлгийтэй хүүхдээ оруулаад 70 кг мах мангас шиг идэхэд бидэнд 10 сая мал л хангалттай. Тэгээд илүү гарсаныг нь яах уу? Сум болгонд жижиг оврын махны үйлдвэр байхад оросууд хятадууд бараг хилийн худалдаагаар нь борлуулалт өсгөөд өгнө. Малчин болгон долларын саятан болох махны жижиг үйлдвэрийн эзэд тэрбумтан болох боломж байгаад л байна. За арьс шир гараад ирнээ. Богоо бодод шилжүүлж тооцоод 20 сая үхрийн шир гарчээ. Нэг ширнээс 20 ширхэг өмдний тэлээ гарна. Лондонд нэг Луй Виттоны суран тэлээ 100$ гээд бодоё. Нэг үхрийн шир 2000$! Махнаасаа үнэтэй арьс байж л байна. Энэ бүхнийг би яагаад яриад байна гэхээр үйлдвэрлэл яриад байнаа даа. Мал аж ахуйн бүтээгдэхүүний жижиг дунд үйлдвэрлэл шүү дээ. Энд би эвэр туурай яс үсийг оруулвал бүүр их тоо гарна.
    Гуравдугаар: Хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөнд бид хүссэн ч хүсээгүй ч нэгэнт дэлхийн яриад эхэлсэн Ногоон Хөгжлийн бодлоготой хөл нийлүүлэхээс өөр арга байхгүй. Үүнд: Сэргээгдэх эрчим хүч, Органик бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл гэх мэт. Энэ тал дээр бас л мэдсэн юм шиг 5 жилийн өмнөөс л Говийн Ногоон морь төсөл бариад л гүйсэн. Хэн ч тоодоггүй ээ. Эрдэмтэд тоогоод байдаг, ойлгоод байдаг мөнгөтэй улс төрчид зугтаад байдаг, гарааны мөнгө байдаггүй ээ. Мөнгөтэй баячууд маань болохоор Ногоон морь биш хурдан морийг бол сая саяар санхүүжүүлээд байдаг. Дэлхий даяараа ногоон болоод уур амьсгалын өөрчлөлтийг 2 градусаас илүүгүй барьж тогтоохгүй бол хойч үе маань усанд үйж үхэх нь тодорхой болоод байгааг Парисын саяны гэрээгээр тунхаглалаа. Урд хөрш маань “ИХ НОГООН ХЭРЭМ” гээд бараг Хятад улсынхаа талыг Монголын хилд тулгаж байгаад ногооноор будчихлаа. Нүүрсний ордуудаа хаагаад хаячихлаа. Гэтэл энд манайх нүүрсээ тойроод л алалцаад байдаг. Инээдтэй гэхээсээ илүү эмгэнэлтэй байна. Монголын дарганцаруудаа бодлоготой байж чаддаггүй юмаа гэхэд эр хүн шиг ЕРӨНХИЙ хар л даа гэж л энэ нийтлэлийг бичиж байна.
    Намайг Москвад Үйлдвэр Урлалын Дээд Сургуульд сурч байхад хар зургийн академик школоос өөрөөр Ерөнхий харж зурахыг зааж билээ. 5 жил хар зураг ерөнхийлж зурахыг нүдүүлсэний эцэст ойлгосон юмдаг.
    Багш нар маань натурыг гоёчилж, деталчилж зурахаасаа илүү ерөнхийлж дотоод бүтцээр нь судлаж байгуулж зурахыг заасан юм. Үйлдвэрлэлийн дизайнер болох гээд байгаа хүнд тэр зуруулж байгаа хүний сормуус эхний ээлжинд хэрэгтэй биш. Тэр хүний анатомийн бүтэц тэр хүн яагаад хөдөлдөг, яаж явдаг, яс нь яаж байршиж, яаж хоорондоо харьцаж, ямар ямар булчингууд ажиллаж аль шөрмөс нь хаагуураа холбогдож байгаа нь чухал бололтой.
    Үүнтэй адил улсын хөгжлийн ерөнхий анатоми нь эхлээд чухал болохоос уул уурхай бол бүхэл хүний 10 хурууны нэг ядам хуруу. Архи тамхи зардаг баар ресторан бол нэг муу онигор нүднийх нь сормуусны нэг үс л гэсэн үг шүү дээ. Агуу удирдагчидаа битгий детал хөөгөөд сормуус харж ээмэг бөгж шүтээд байгаачээ. Анатомын араг ясныхаа ерөнхий бүтцийг гаргаачээ. Алаг эрээнээр будах бол болоогүй ээ. Зөв бүтэцтэй алдаагүй араг хийц чинь инженерчлэгдэж байж араас нь будаж чимэглэх чинь явдаг хуультай юмаа. Будаж өнгө тавихад ч учиртай. Өөрийн гэсэн хоорондоо хоршиж чаддаг өнгүүд гэж бас байнаа. Үүнийг эдийн засгийн хэлээр бол кластаржих Эрдэмбилэгийн сурсанаар бол колоритный өнгөөр илэрхийлэх гэдэг юм байнаа.
    Надаар ирж эдийн засгийн хичээл заалгахдаа тулаагүй баймаарсан. Ичээд байвал хүүхдүүдээ надад шавь оруулаарай. Дизайны урлагт хар зургаар яаж ерөнхийлдөгийг тэр нь ядаж амьдралд нь яаж хэрэг болдогыг нь заагаад өгөмз. Эцэст нь хэлэхэд үйлдвэрлэл бол хөгжлийн гарц шүү. Үйлдвэрлэлийн дизайн бол үүний салшгүй хэсэг. Хотын ерөнхий төлөвлөгөө нь өөрөө дизайн сайтай байсан бол замын голд бөглөрч бухимдаж тэр хоёр залуу сэтгэл санаа эд хөрөнгөөрөө хохирч цус нөжөө гартал зодолдохгүй л байсан байх даа.

    МУГЗ Д.Эрдэмбилэг www.facebook.com/ErdembilegArt
    2016 он, Улаанбаатар хот

  • Үндэсний имиж

    Энэ үг сүүлийн үед их моод болж. Имиждээ анхаардаг хөөрхөн охидын сонинд өгсөн ярилцлагаас авахуулаад сонгуульд орж байгаа улс төрийн луг зүтгэлтнүүд хүртэл үргэлжлэнэ. Үг нь шинэ болохоос ухагдахуун нь эртний эд. Бусдад ямар сэтгэгдэл төрүүлж буйг л хэлж буй хэрэг. Гадаад өнгөнөөсөө гэхээс дотоод чанарыг нь хүмүүс юу гэж үнэлж байгааг, өрөөр хэлбэл бусдад ойлогдож байгаа үнэлэмж юм.

    Хэн нэгний тухай бид өөрийн төсөөлөлтэй байдаг. Харамч, худалч, хулгай хийж магадгүй, хэлсэндээ хүрдэг, ухаалаг, шал мангуу гээд л. Тухайн хүний талаар олон хүн ингэж бодож байвал тэр нь имиж болно. Имиж үнэн ч байж болно, худлаа ч байж болно. Гадаад төрхнөөс болж хүний зан чанарын тухай буруу имиж үүсэх нь их. Мөн урьдын хийсэн үйлдэл, хов жив, цуурхал, зарим санаандгүй алхам хүмүүсийн дунд буруу төсөөлөл ойлголт буй болгодог. Үүнээс гадна тухайн хүнд буй болсон имижийг бусдад нь нааж ойлгох явдал маш түгээмэл. Увсынхан тийм, эмэгтэйчүүд ийм, Гонгорынхон тийм, цагдаа нар ийм гэх мэт. Үнэндээ цагдаа нар ч, эмэгтэйчүүд ч хоорондоо нийтлэг гэхээсээ ялгарах юмаараа их. Нөгөө талаас нэгэнт буй болсон имиж барагтай бол арилдаггүй. Нэг л хулгай хийгээд баригдсан бол хүн болгон тэр имижээр нь харна. Муу нэрийг хусавч үл арилна, сайн нэрийг хүсэвч эс олно гэдэг имижийн тухай яриа.

    Үндэстэнд өөрийн имиж байдаг. Оросууд эх оронч, америкчууд прагматик, германчууд нягт нямбай, хятадууд наймаачин, жүүд нар ухаантай, шотландууд харамч гэх мэтээр олон хүн шууд ойлгодог. Үнэндээ ийм ч байж магадгүй, үгүй ч магад, юутай ч бүх шотланд хүн харамч биш, бүх жүүд ухаантай биш нь ойлгомжтой. Гэхдээ л бид ингэж ойлгодог, яагаад гэвэл тэр үндэстний нийтэд түгсэн төсөөлөл имиж. Имиж өөрчлөгддөг. Зуун жилийн өмнө япончуудыг залхуу назгай гэж үздэг байж. 50 жилийн өмнө тэдний бүтээгдэхүүнийг хямд, чанаргүй гэж үнэлдэг байж. Одоо ямар билээ? Гэхдээ ингэж өөрчлөгдөхөд хэцүү, цаг хугацаа, нөр хөдөлмөр орно.

    Монголчууд ямар үнэлгээ имижтэй вэ? Үнэндээ ямар ч имижгүй өдий хүрсэн юм. Мэддэггүй л байхгүй юу даа. Монголын тухай 1990 онд “Мартагсан орон” нэртэй ном Англид гарч байлаа. DHL гээд дэлхийг нөмөрсөн нэгэн шуудангийн компани байх. Тэд 1987 онд дэлхийг бүрэн хучсан, Антрактидад ч хүрч чаддаг болсон хэмээн томоохон хүлээн авалт Лондонд зохиожээ. Харин дайллагад байсан нэгэн бээр DHL-ийн очоогүй газар байгааг дуулгав. Куба, Хойд Солонгос хоёрт улс төрийн шалтгаанаар очиж чадахгүй байгаадаа хүлцэл өчнө. Үүнээс өөр нэлээд том газар нутагтай бас нэг орон онгорхой үлдсэн гэж ярихад эзэн ихэд эгдүүцэж үнэхээр тийм бол 10 мянган паундаар шууд мөрийцье гэжээ. Монголд тэдний компани очоогүй байгааг мэдсэн эзэн мөрийд мөнгөө алдсандаа биш, ийм том газар нутгийг онгорхой орхисондоо ихэд ичсэн гэдэг. Дэлхийд газар нутгаараа 17-д орох том орон үнэхээр мартагдсан газар байсан юм.

    Соёл боловсролтой хэн ч Чингис хааныг мэднэ л дээ. Дэлхийн бүх сургуульд түүхийн хичээлээр заадаг. Ихэнх газарт тэрээр зэрлэг балмад, галдан шатаагч, эзлэн түрэмгийлэгч гэдэг имижтэй. Боссон юмыг нураагаад байдаг хүнийг солонгосчууд Чингис гэдэг бол, хүүхдээ айлгах гэхээрээ араб персүүд “Чингис ирнэ шүү” гэнэ. Мангас, эрлэг гэсэн санаа. Оросуудын хувьд Чингис бол ер бусын балмад эзлэн түрэмгийлэгч. Ямарсайндаа Бухарин Сталиныг “Телефонтой Чингис” гэж хочилж байхав! Чингисийн байлдан дагууллын тухай хамгийн ихээр түүхчлэн бичсэн хүмүүс нь араб персүүд, ялагдсан тэд л их хааны тухай ийм имиж анхлан тараажээ. Харин сүүлийн үед энэхүү байлдан дагуулал нь дэлхийн түүхийг өөрчилсөн тухай, үүний хүчээр өрнө дорнын соёл солилцоонд орсон тухай, Чингис хааны менежмэнт аугаа байсан тухай яригдах боллоо. Гэхдээ л сайнаасаа муу имиж нь хэвээр хадгалагдсаар байгаа.

    Монголчуудыг маш сайн мэдэх үндэстэн бол оросууд, хятадууд. Хятадууд монгол болон бусад нүүдэлчдийг бүдүүлэг, зэрлэг, дайчин, хүчирхэг, догшин гэж нэрлэдэг төдийгүй ойлгодог. Энэ имиж тэдний дунд нэн эрт бүрэлдсэн ба одоо ч амь бөхтэй хэвээр. Одоо ч тэд монголчуудаас бишүүрхдэг, “хүндэлдэг”, бүдүүлэг соёлгүй гэж басамжилдаг. Оросууд, ялангуяа тэдний язгууртнууд монголчуудтай ихээхэн цус холилдсон. Хожим Карамзин “монгол-татаарын дарлал” гэсэн нэр гаргаж имиж бүрдүүлжээ. Харин коммунизмын үед Монголд нийтдээ нэг сая орчим оросууд ирж байсан учир монголчуудыг өөрсдийн ихээхэн басамжилж үздэг чукча үндэстний зэрэгт үзэх болжээ. Оросын шогчид дорд үзэх юмныхаа жагсаалтанд юун түрүүн монголыг оруулна. Үгүйдээ л Олимпын наадмын үеэр тайлбарлагч Монголын тамирчид гараад ирүүт л доромжилж басамжилж гарна даа. Яагаа ч үгүй шүү дээ, бусад орны нэгэн адил манайхан зүгээр л жагсаад явж байхад.

    Сүүлийн хориод жилд монголчуудыг энд тэндгүй мэдэх болжээ. Монгол гэж мэдэхгүй япон, солонгос хүн лав үлдээгүй байх. Бөхчүүд, хар цагаанаар ажиллагсад юутай ч өөрсдийгөө таниулсан. Өнгөрсөн жил бидний хориод хүн Америкт очиход гаалийнхан онцгой анхааран шалгаж байна билээ. Мах болон эм тариа их оруулдаг учир андахаа больсон гэнэ. Франц, Швейцарьт манайхан их хулгай хийдэг учир тийм имижтэй болж байх шиг, юутай ч цагдаа, дэлгүүрийнхэн сайн мэддэг болжээ. Солонгост гайгүй нэртэй, ажилд сайн, ер нь элгэн садан гэдэг утгаар. Япончууд хятадаар дамжуулан биднийг бие томтой хүчирхэг, догшин ширүүн гэж ойлгодог байсан нь сумочдоор дамжин баталгаажиж байх шиг. Монгол нээлттэй болохын хэрээр гадныхан их ирэх боллоо. Бидний цамаан, ам ажлын зөрүүтэй, баярхуу, цаг баримталдаггүй, мэддэхгүй юмгүй мөртөө хийж чадах юмгүй, хулхи, хийж байгаа юмаа хэзээ ч дуусгадаггүй чигт нь хаячихдаг зэрэг муу талууд танигдаж л байгаа байх. Гэхдээ нээлттэй, комплексгүй, ямар ч шинэ нөхцөлд амархан зохицдог, тусархуу зэрэг олон сайн талуудыг ч тэд ажиглаж байгаа. Нэг хэсэг манайд ирсэн сэтгүүлчид траншейнд амьдардаг хүүхдүүдийн зургийг авч гаргасаар байгаад биднийг цөмөөрөө газар дор амьдардаг юм шигээр төсөөлөх болж билээ. Одоо ч тэгэж ойлгодог улс цөөнгүй л байх.

    Дэлхий улам даяаршиж, биенээсээ хамаарах хамаарал өсөж байна. Бид хүн төрөлхтний нэг хэсэг. Бид тэднээс, тэд биднээс хамааралтай цугтаа амьдрах болно. Дэлхийд танигдаж эхэлж буй бидэнд эхнээсээ сайн имиж хэрэгтэй. Фрэнсис Фүкүяама “Итгэл” гэсэн ном бичсэндээ дэлхийн үндэстнүүдийн имижийг судалжээ. Өнөөгийн дэлхий япон, герман хүнд хамгийн их итгэдэг юм байна. Хүнийх нь чадварт ч, бараа бүтээгдэхүүнийх нь найдварт ч. Латин, африк зэрэг үндэстнүүдийн итгэлийн итгэлцүүр тун бага. Энэ нь тухайн үндэстний ямар имиж бүрдүүлж чадсанаас болж буй хэрэг. Бид ч ялгаагүй Боливт хийсэн тариур, Жибуттид үйлдвэрлэсэн эм, Папуа Гвинэйн чихэр хэрэглэхээс татгалзах вий. Тээр жил манай Засгийн газрын зөвлөхөөр Сүхдэв алав гэсэн сонин нэртэй балба хүн ирсэн нь сонин хэвлэлийн доог тохуу болж байсан. Магадгүй Сүхдэв гуай сайн мэргэжилтэн байж болох, гэхдээ л улсынх нь имиж онцгүй байсан хэрэг. Ойрмогхон Солонгосын нэгэн компаний урилгаар францчууд мэргэжилтэн илгээжээ. Ирсэн мэргэжилтэн монгол хүн байсанд тэд гайхсан төдийгүй дургүйлхсэн гэдэг. Мундаг хүн болоод л явуулсан байж таараа, гэхдээ ийм нарийн мэргэшил имиж хоёр нь таарахгүй байгаа хэрэг.

    Бид бусадтай адил, тэднээс дутахгүй байж энэ имижийг бүрдүүлэх нь гол юм. Харин ойрын нэлээд олон жил монгол хэмээх онцгой бүтэц бүхий Субъектийн тухай бид л өөрснөө их ярих боллоо. Хүн сонсвол ичиж үхмээр. Нэлээд дажгүй боловсролтой болов уу гэхээр олон хүн надаас монголын онцгой генийн талаар асууж байсан. Солиотой улсуудын ийм яриа сонссоор байгаад сүүлдээ өөрснөө үнэмшдэг болчиж. Хэрэв бид бусад үндэстнээс өөр онцгой гентэй юм бол хомо сапенс буюу ухаант хүн хэмээх биологийн зүйлд үл хамаарах ямар нэг өөр амьтан болж хувирах нь байна. Хүнд 30 мянга орчим ген бий, түүн дотор эскимос, камбожи, монгол хүний ген гэж юм байхгүй. Хүмүүс хоорондоо соёлын л ялгаатай. Хүн сармагчин хоёрын гений бүтцийн 90 гаруй хувь нь яг адил байдаг. Гэтэл бид хомо сапенсаас өөр тэрхүү монгол ген гэгчээ ариун цэврээр нь хадгалах тухай их ярихыг нь яана! Монгол хүн тэнгэр заяатай л гэнэ. Бусад үндэстэн тэгээд ямар заяатай хэрэг вэ? Генетикчдийн үзэж байгаагаар 20 мянга гаруй жилийн өмнө хүний тодорхой популяцид хүүхдийн бөгсөн дээр цэнхэр толбо гарсан байна. Тэр үед монгол үндэстэн байтугай ерөөс хэл ч үүсээгүй байсан. Хүн анх Монголд биш Африкт үүсээд дэлхийгээр нэг тархсан гэдгийг шинжлэх ухаан хэдийнээ баталсан. Оюуны илтгэцүүр хүний амьдрах бүтээх, амжилт гаргах гол үзүүлэлт биш, гэхдээ үүнийг сонирхлын журмаар тогтоодог, зарим үндэстний дундажийг гаргасан судалгаа бий, харин судалгаанд монголчуудыг хамруулсан баримт алга. Бид бүх юмаараа бусдаас хоцрохгүй, гэхдээ онцгойрохгүй л байвал барав. Хүний зүйлээс өөр болж амьтнаараа дуудуулах л эвгүй шүү дээ.

    2008 оны 10 сар

    Нийтлэлч Б.Батбаяр

  • Имиж ба Имижмейкер


    Имиж гэж юу вэ
    Xүмүүс энэ үгийг ямар нэгэн орчуулгагүйгээр тодорхой хэмжээнд ойлгодог болжээ. Түүгээр ч барахгүй олны өмнө ил байдаг урлаг, спорт, улстөрчдийн тухай болон имижийнх нь талаар ам уралдан яриах дуртай. Чухамдаа имиж гэж юу болох, дэлхий нийтэд имиж нь хүний амьдралд хэр нөлөөлөл үзүүлдэг талаар уншигч та бүхэндээ хүргэе. “Имиж” гэдэг нь шинж төрх, нэр хүнд гэсэн утгатай англи үг. Тиймдээ ч хүний гадаад дүр төрх болон дотоод сэтгэл зүйн өвөрмөц шинж, онцлог байдлын илэрхийлэл болдог байна. Зөвхөн үс засалт, хувцаслалтаар тогтохгүй өөрийгөө илэрхийлэх чадвар болон бусдад төрүүлсэн сэтгэгдлийн нийлбэр нь имиж болдог. Нөгөө талаас имиж нь тухайн хүнд өгч байгаа бусдын үнэлэлт юм. Хэн нэгэнтэй уулзахад ердөө л эхний дөрвөн секундэд имижийн эхний сэтгэгдэл төрнө. Гэтэл энэ хугацаа хоёр хүн зөвхөн гар барих, амар мэндээ мэдэх төдийд л өнгөрнө. Тэгэхээр хүний нэр, яриа, хувцаслалт зэрэг нь эзнээ юунаас ч өмнө илэрхийлчихдэг гэсэн үг. Ер нь хүмүүсийн имижийг бүрдүүлж буй зүйлд гэр орон, ажлын байр, нийгэмтэйгээ харилцаж буй өөрийн хүрээлэл хүртэл ордог байна. Хүн бүр өөрийн имижтэй байдаг. Зөвхөн нэртэй цуутай хүмүүсийн хүрээнд ойлгож болохгүй. Нийгэмд байр суурь эзлэх, сайхан амьдрахыг хүсдэг жирийн нэгнээс улс төр, урлаг, эдийн засаг, бизнесийн салбарын хүмүүст хамаарах өргөн ойлголт.
    Cэтгэл судлаач Жерард Неренберг хэлэхдээ, “Юу ярьж байгаа нь чухал биш, яаж ярьж байгаа нь чухал. Хүмүүсээс гарах хөдөлгөөн, алхаа гишгээ, сууж буй байрлал нь ч тухайн хүний имиж болж байдаг” гэжээ.

    Эрэгтэйчүүдийн үс самналтаар дотоод сэтгэлийн имижийг тодорхойлох нь
    1. Бизнес маягийн самналт
    Энэхүү төрлийн самналт нь мэргэн цэцэн байдлыг илтгэдэг бөгөөд гельдэж гөлийлгөж, ихэд хичээнгүйлэн самнасан сайхан үнэртэй байдаг гэнэ.

    2. Хагас халзан хэлбэрийн самналт.
    Дутагдлаа нуухыг хүсдэггүй, илэн далангүй байдлыг илэрхийлдэг.

    3. Шингэхэн буржгар үс.
    Ийм төрлийн үстэй эрчүүд сайхан сэтгэлтэй ч их хийрхүү, онгироо, унтамхай байдаг. Гэвч хэрүүл шуугианд дургүй, ярилцагчаа сайн сонсч, ойлгож чаддаг аж.

    Улс төрийн имиж
    Нэгэнт имижийн тухай дурдаж байгаа болохоор улс төрийн имижийг бүрдүүлэгч буюу имижмейкерийн талаар дурдъя.
    Энэ субъектэд өөрийн имижээс гадна улс төрийн имижийг бүрдүүлэх асуудал туйлын чухал юм.
    Имижмейкер нь улс төрийн, нийгмийн зүтгэлтнүүдэд нэр хүнд олж авах, олны сэтгэлийг татахад дөхөм үзүүлэх тодорхой төрхийг бий болгох тусгай мэргэжилтэн юм. Имижмейкер гэдэг нь нэр хүнд бүтээгч гэсэн утгатай үг.
    Орчин үед улс төрийн менежмент явуулах, имиж бүтээх нь өөрийн дэг жаяг, технологи ба улс төр, зах зээлийн өвөрмөц үйл явц юм. Улс төрийн кампанит ажлыг зохион байгуулах тусгай агентлагийг 1950-иад оноос эхэлснээр дэлхий нийтэд мэдээллийн коммуникацын хэрэгсэл эрчимтэй хөгжсөн бөгөөд түүнийг дагаад дээрх байгууллагууд сонгуулийн стратеги ба тактикийг хүчтэй явуулан, сонгуульд нэр дэвшигчийг өрсөлдөх чадвартай дүр төрх, имижийг олон нийтийн санаанд нийцүүлэхийн төлөө ажиллаж эхэлжээ. Улс төрийн лидер жирийн хүнийг бодвол илүү эрх мэдэлтэй, хүчирхэг, түрэмгий байх ёстой гэдэг. Харин тэвдүү, хийрхүү үйлдэл гаргаж болохгүй. Ялангуяа хямралын нөхцөл өрнөсөн улс орны лидер хүн ард түмэн, сонгогчдод тайван, итгэлтэй шинжийг төрүүлэх хэрэгтэй. Энэ утгаар нь авч үзвэл улс төрийн лидер өнөөгийн цаг үеийнх биш, харин ирээдүйн бэлгэ тэмдэг болох ёстой юм.
    Эмэгтэй улстөрчид бусад эмэгтэйд байхгүй чанаруудыг эзэмшсэн байх нь олонтаа. Эрчүүдийн дунд ажиллахдаа тэдний эв зүйг олох, эсрэг хүйстний зөөлөн уян хатан эвлэрлийг бэлгэдсэн зан араншинг үргэлж гаргах болдог.
    Эмэгтэй улстөрчид нь эрэгтэй хүний мэргэжлийг сонгосон гэдэг утгаар гадаад үзэмжээ өөрчилж, хувцас сонгох, үс засалт зэргээ эрэгтэй хүний сонголттой адил өөрчлөх хэрэгтэй гэж имижмейкерүүд зөвлөдөг. Улстөрч эмэгтэй хатан хааны алхаатай, дарь эхийн инээмсэглэлтэй, нялх хүүхдийн харцтай, өөртөө итгэлтэй байвал өөрт нь зохицдог бөгөөд ийм эмэгтэйн дэргэд байгаа эр хүн өөрийн үнэ цэнийг мэдэрдэг байна.

    Эмэгтэйчүүдийн үс самналтаар имижийг тодорхойлох нь
    1. Урт, шулуун үсээ задгай тавьсан эмэгтэй маш сексуальный бөгөөд тэд аз турших дуртай байдаг.

    2. Yсээ сүлждэг эмэгтэй өөртөө итгэлтэй, даруухан нэгэн.

    3. Сэвсийсэн үстэй эмэгтэй.
    өөрийнхөө гадаад төрхөнд их анхаардаг, өдөр бүр дахин давтагдашгүйгээр харагдахыг хүсдэг.

    4. Богино хэлбэрийн үстэй эмэгтэй.
    Ажил хэрэгч, бүх зүйл байр байрандаа хэвийн байх ёстой гэсэн зарчмыг баримталдаг лидер бүсгүйчүүд байдаг.

  • БҮТЭЭЛЧ МОНГОЛ ЦУВРАЛ ЛЕКЦ | ОЮУНЫ УУРХАЙГАА ОЛБОРЛОЁ!

    Залуус хойч ирээдүйгээ БҮТЭЭЛЧ ҮЙЛСД чиглүүлэн, урам зориг итгэл үнэмшил өгөх, бүтээлч хүмүүс өөрийн санаачилга, хийж хэрэгжүүлж буй ажил үйлсээ танилцуулж дэмжлэг бүрдүүлэх, салбарын мэргэжилтнүүдийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх зорилготой соён гэгээрлийн БҮТЭЭЛЧ МОНГОЛ цуврал нээлттэй лекцийг бямба гараг бүрийн 11 цагаас МУИС-ийн 2-р байрны 308 тоотод тогтмол зохион байгуулж байна.

    Үндэсний оюун сэтгэлгээний сэргэн мандалын энэхүү эринд салбараа хөгжүүлэх таатай нөхцөл, дэмжлэг, тусламж хүлээж шалтаг тоочин суулгүйгээр салбарынхан дор бүрнээ нэгдэж бодит ажил үйлсийг эхлүүлж, оюун санааны хувьсгал хийх цаг иржээ.

    Санаачлагч: Бүтээлч Монгол нэгдэл
    Хамтран зохион байгуулагч: Mile клуб, МУИС, Монгол утга соёлын Өлзий нэгдэл
    Зохицуулагчид:
    М.Чанцалдулам (МУИС, 4-р курсын оюутан http://creativemongolia.com/chantsaldulam/),
    Т.Нямгэрэл (ШУТИС, 3-р курсын оюутан http://creativemongolia.com/nyamgerel/)

    ОЮУНЫ УУРХАЙГАА ОЛБОРЛОЁ!

  • Мөнхбадрахын МӨНГӨНЦЭЦЭГ- Монгол бүжиг судлаач, бүжиг дэглээч

    Монгол үндэсний бүжиг, бий биелгээг судалгаа, сургалтын шинэ түвшинд гаргаж ирсэн нэрт судлаач, бүжиг дэглээч. Хадны сүг зургийн судалгааг үндэсний бүжгийн хөдөлгөөний дэглэлтэнд оруулж ирсэн.

    СУИС-ийн БУС-ийн ахлах багш, бүжиг дэглээч, МУСТА, докторант
    “Натурдаанс” ХХК-ий захирал

    1971 оны 5 сарын 30- нд Улаанбаатар хотод төрсөн. 1979-1989 онд 75-р сургууль, 1989-1991 онд СГДунд сургуулийн бүжгийн багшийн анги, 1993-1997 онд СУИС-ийн бүжиг дэглээч, багшийн ангийг тус тус төгссөн. 2007 онд “Хадны зураглал дахь бүжиг дүрсэлгээ” сэдвээр урлаг судлалын ухааны Магистр зэрэг хамгаалсан. 2010 оноос СУИС-д докторантурт сурч байна. 

    АЖЛЫН МЭДЭЭЛЭЛ

    1984-1991 онд МҮЭСТО-ы “Хараацай” чуулга, 1997-1998 онд ДБ-ийн “Эрдэнэт” чуулгад бүжиг дэглээч багшаар, 1998-2000 онд СУИС-ийн Бүжгийн тэнхимд багш, 2000-2010 онд Австри улсын Вена хотын Оттакринг дээд сургуульд Ази бүжгийн багш, 2010 оноос Үндэсний дуу бүжгийн “Түмэн Эх” чуулгад бүжиг дэглээч багшаар, 2010 оноос одоог хүртэл СУИС-ийн ТДУС-ийн БУНТ-д МУБ-ийн багшаар ажиллаж байна. 

    1990 онд Цэнгээнт бүжгийн “Улаан сарнай” хамтлагийг үүсгэн байгуулалцсан, 1995 онд ХААИС-ийн дэргэд Цэнгээнт бүжгийн “Хатантуул” хамтлагийг үүсгэн байгуулсан, 2004 онд “Naturdance” мэргэжлийн бүжгийн студийг үүсгэн байгуулсан. СУИС-ийн БУС-ийн Монгол бүжиг, Монгол бүжгийн заах арга зүй, Монгол бүжгийн зохиомж хичээлүүдийг заадаг. 

    ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АЖИЛ 

    2011 онд Голланд улсын Амстердам хотноо зохиогдсон “Beyond India” модерн бүжгийн сургалтанд оролцож “Хад, агуйн бүжиг дүрсэлгээ” сэдвээр постер илтгэл, – 2012 онд СУИС-ийн СИС-аас зохион байгуулсан “Соёл Судлалын Их Семинар”-т “Монголын соёлын түүх, онол, пратиктийн асуудал” сэдэвт семинарт “Хад агуйн зураглалаас бүжиг дүрсэлгээ” илтгэл, – 2013 онд ТДУС-иас зохион байгуулагдсан багш нарын эрдэм шинжилгээний хуралд “Тайзны монгол бүжгийг зөв хөгжүүлэх нь” илтгэл тавьж тусгай байр эзэлсэн, – 2015 онд БУС-иас зохион байгуулагдсан багш нарын эрдэм шинжилгээний хуралд “Монгол тойрон бүжиг” илтгэл,

    – 2013 онд АНУ-ийн элчин сайды яамтай хамтран “Хамтдаа бүжиглэе” орчин үеийн бүжгийн сургалтыг хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд болон мэргэжлийн бүжигчидэд дунд явуулав. Уран бүтээл.

    УРАН БҮТЭЭЛ
Ажиллах хугацаандаа 5 бүрэн хэмжээний бүжгэн жүжиг, 4 бэсрэг бүжгэн жүжиг,150 гаруй уран бүтээл болон концертийн бүжгүүдийг дэглэн найруулсан нь СУИС, ҮДБЭЧ, ХЦДБЧ, “Түмэн Эх” чуулга, “Сүлд” чуулга болон Дундговь, Дорноговь, Өвөрхангай, Увс, Төв, Баянхонгор аймгуудын театрын урын санд орж тайзнаа тоглогдсоор байна.

    ШАГНАЛ, УРАМШУУЛАЛ

    2004, 2011 онд Зууны манлай бүжиг дэглээч Ц.Сэвжидийн нэрэмжит мэргэжлийн Бүжиг-дэглээчдийн 3-р уралдаанд амжилттай оролцож хоёрол бүжгээр Тэргүүн байр, гурвал бүжгээр Тэргүүн байр, бүжиг дэглээч номинацид Тэргүүн байр тус тус эзэлсэн. Улаан-Үд хотод зохиогдсон Ази Номхон далайн орнуудын шилдэг бүжигчдийн “Венок дружбы” уралдаанд 2010 онд бүжигчин Номгонмаа “Нэгэн хүний явдал” гоцлол бүжгээр Тэргүүн байр, 2011 онд бүжигчин Ариунболд, “Торгууд эр”, “Тал нутаг”, бүжигчин Мөнгөнчимэг “Эх биелгээ”, “Бүсгүй” зэрэг М.Мөнгөнцэцэг багшийн дэглэсэн бүжгүүдээр Тэргүүн байр эзэлсэн. 2011 онд МУУГЗ Б.Алтанцэцэгийн нэрэмжит II уралдаанд Шилдэгийн шилдэг бүжиг дэглээч, багшаар шалгарсан. 2012 оны 2-р сард Новосибирск хотноо болсон ЮНЕСКО-оос зохион байгуулсан Бүжиг дэглээчдийн Олон Улсын уралдаанд Хүүхдийн төрөлд IV, Орчин үеийн бүжгийн төрөлд III, Ардын бүжгийн төрөлд II байр тус тус эзлэн ерөнхий оноогоор II байранд шалгарч Мөнгөн Нефертит цом авчирсан. 2012 оны 9-р сард ӨМӨЗО-ы Ордос хотноо болсон олон улсын ардын бүжгийн 3-р уралдаанд “Сугсраан донж”,”Аврага зээрд” бүжгүүд нь 3-р байр Хүрэл цом,”Домог биелгээ” бүжиг 2-р байр Мөнгөн цом, Бүжиг дэглээч Алтан цом хүртсэн. 2014 оны 6-р сард ОХУ-ын Тува улсын Кызыл хотноо болсон “Сердце Азий”олон улсын бүжгийн уралдаанд “Сугсраан донж”, “Домог биелгээ” бүжгүүдээр оролцож 2-р байр Мөнгөн цом хүртсэн. 2015 оны 3-р сард ОХУ-ын Буриад улсын Улаан-Үд хотноо олон улсын бүжиг дэглээчдийн 7-р уралдаанд “Шонхор биелгээ”, ”Домог биелгээ” бүжгүүдээр оролцож Тэргүүн байр эзэлсэн.

    https://www.facebook.com/mungu.munkh

  • Амартайван АМАРСАЙХАН- Зохиолч, шог зураач

    Сэтгүүлч, зохиолч

    Шог зохиол, зургаар оролдод 20 жил болж байна. Алтайн сүрлэг уулсын хормойд унаж, хутга шиг шовх хөх чулуудад өвдгөө шалбалж өссөн нэгэн билээ.

    Хошин зохиол сараачиж, шог зураг эрээчин сар жилийг умартан суухуйд, уугуул нутаг Есөнбулагийн рашаан арвантаа харзалж, Олон нуурын дэрснээ хун галуу хоринтоо чуулжээ.

    Энэ зуурт “Цахиур Төмөр” сонин, “Алтай” телевиз, “Тоншуул” сэтгүүл, Хэвлэлийн хүрээлэн, “Сэтгүүлч” коллеж, “Цалиг” студийн ширээг элээж үзлээ, элээсээр ч сууна. Сүүлийн үед өвөг дээдсийн шүтээн Баян Богд уул минь, онигор бор нүднээс нь ухаан уугисан хөх өвгөд минь нүдэнд харагдаж, шоглож шоолох бус уйлж хайлж уярсан юм бичьюү гэж ч бодогдоод байх шиг. Гэвч инээдэм наргиа, ёж ёргиогүй бол амьдрал гэгч харанхуй болох тул үзгээ юүлж, бийр юугаа хатааж үл түвднэм билээ.

    2005 онд шог өгүүллэг, шог зургийн “Өөхөнд хулдсан егөө” ном гаргасан. 2009 онд “Хэцүү анги” кино зохиол, 2010 онд “Тусгай салаа” кино зохиол бичсэн маань кино болон бүтээгдэж МҮОНТ- р цацагдаж олны хүртээл болсон.

    http://amarsaikhan.blogspot.com/

    https://www.facebook.com/amarsaikhan.altangerel

  • МӨНХ НОГООН АМЬДРАЛ- ДӨРВӨН УЛИРЛЫН ХҮЛЭМЖ АГРО ПАРКИЙН ТӨСӨЛ

    Бид төслийн хөгжүүлэлт олон нийтэд хүргэх, маркетинг, агуулга, хэвлэл мэдээллийн чиглэлд хамтран ажиллаа.

    АЛСЫН ХАРАА
    Хамтын оюун санаа, хүч, хөдөлмөрөө нэгтгэн жимс, хүнсний ногооны импортыг орлох экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн зах зээлийн тодорхой хувийг хангаж, цаашид үндэсний бренд гарган экспортолж Монголдоо сайхан амьдарцгаая!

    ЗОРИЛГО
    Монгол оронд жилийн дөрвөн улиралд жимс, хүнсний ногоо тариалж өндөр ургац аван, хэрэглэгчдийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх инженерийн дэд бүтэц бүхий өвлийн хүлэмжийн технологийг нэвтрүүлнэ.

    ЗОРИЛТ

    1. Хүлэмжийн цогцолбор аж ахуйн Үйлдвэрлэлийн үзэл баримтлалыг боловсруулж сонирхолын бүлгүүдэд танилцуулна
    2. Агропаркийн хүлэмжийн нэгжүүдийг шалгаруулж гэрээ байгуулна
    3. Хүлэмжийн цогцолбор аж ахуйн бизнес төсөл боловсруулна
    4. Жижиг дунд үйлдвэр хөгжүүлэх сангаас хөнгөлөлттөй зээл авна
    5. Хүлэмжийн цогцолбор аж ахуйн барилгын зураг төсөв боловсруулна
    6. Хүлэмжийн цогцолбор аж ахуйн удирдлага зохион байгуулалт хийнэ
    7. Хүлэмжийн цогцолбор аж ахуйн инженер технологийн алба байгуулна
    8. Хүлэмжийн барилга байгууламж барих, инженерийн шугам сүлжээ байгуулна
    9. Үрсэлгээ хийнэ
    10. Технологийн ажилчдыг сургалтанд хамруулна
    11. Хүлэмжийн цогцолбор аж ахуйг ашиглалтанд оруулна
    12. Монгол нутгийн хөрсөнд ургуулсан экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн зах зээлд байнга нийлүүлнэ

    ХҮЛЭМЖИЙН АГРОПАРК ТӨСӨЛ by CREATIVE MONGOLIA

    https://www.facebook.com/EvergreenLifeMongolia/

  • МОНГОЛЫН УЛАМЖЛАЛТ ТУЛААНЫ УРЛАГИЙН ХОЛБОО

    АГУУЛГА

    1. БИДНИЙ ТУХАЙ
    2. ЭРХЭМ ЗОРИЛГО, ЗОРИЛТ
    3. ҮҮСГЭН БАЙГУУЛАГЧ
    4. БАГШ НАР
    5. СУРГАЛТ, ХӨТӨЛБӨР
    6. ХОЛБОО БАРИХ

    БИДНИЙ ТУХАЙ

    Монголын уламжлалт тулааны урлагийн холбоо нь уламжлалт тулааныг уламжлан хөгжүүлэгч 13 хүний санаачилгаар 2000 онд үүсгэн байгуулагдсан. Одоогоор 600 гаруй үндсэн, 2000 гаруй дэмжигч гишүүнтэй. Үндэстний дайчин шинж чанараа амьдрал ахуйдаа зөв ашиглаж чаддаг, эрүүл чийрэг бие бялдартай, ёс суртахуунт өв тэгш Монгол хүнийг төлөвшүүлэх эрхэм зорилготой байгууллага юм.

    Холбоо нь 5 зөвлөл, 5 албатай. Сургалтын алба, Ёс зүйн алба, Холбооны аюулгүй байдлын албатай. Сургалтын алба нь хүний бие бялдар ба сэтгэлзүйн хэм хэмжээнээс хэтэрсэн бэлтгэл сургуулилтыг даван туулж, зэвсэгтэйгээр болон зэвсэггүйгээр биеэ хамгаалах аргыг эзэмшүүлж, төгс төгөлдөр нууцлаг тулааны эрдэм ухааныг улам хөгжүүлэн үеийн үед удам дамжуулан өвлүүлэх үүрэгтэй. Холбооны аюулгүй байдлын алба нь аравт, зуут, мянгат гэсэн эртний Монгол цэргийн зохион байгуулалттай. Энэхүү албыг уламжлалт тулааны мастеруудаас шилж авсан, тусгай бэлтгэлтэй хүмүүс гүйцэтгэх бөгөөд Холбооны УЗ-н гишүүд, уламжлалт тулааны урлагийн мастерууд, тэргүүн багш нарыг хамгаалах үүрэгтэй. Ёс зүйн алба нь сахилга бат, дэг журам, нэр төрийг дээдлэн сахиулж, ёс суртахууны хүмүүжил, боловсролыг олгох үүрэгтэй.

    Азийн тулааны урлагийн эцэг болсон Монголын уламжлалт тулааны урлаг нь нүүдлийн соёл иргэншилтэй нас чацуу хөгжиж ирсэн нэн эртний баялаг түүхтэй. Тулааны урлаг нь нүүдэлчдийн амьдралын хатуу ширүүн нөхцлийг зөв даван туулах ухаанаас үүдэн гарсан нүүдэлдчийн өдөр тутмын амьдралын салшгүй нэг хэсэг нь болсоор ирсэн юм. Мал амьтныг гаршуулах, унаа эдэлгээнд сургаж номхруулах, амьтадын өөрийгөө хамгаалах эрдэм, ан агнуур, мал амьтны үе мөч, бие физиологийн бүтэц зохион байгуулалтыг сайтар судалж мэдсэнээ өөрийгөө хамгаалах тулалдахад ашиглах эрдэм нь тулалдах, дайтах урлагийн үндэс болсон юм.

    Манай сургуулийн төгсөгч, тамирчид нь улсын чанартай тэмцээнүүдээс 9 алтан медаль, 13 мөнгө, хүрэл; дэлхийн аваргаас алт 4, мөнгө 2, хүрэл 1 медаль хүртсэн амжилттай ба Цагдаагийн тангараг, Ану хатан, Хубилай хаан зэрэг монгол болон олон улсын 30 гаруй кинонд орлон тоглогч, тулааны найруулагч, тулааны дэглээчээр хамтран ажилласан.

    Бид нийгмийн хариуцлагын хүрээнд, хүүхдийн асрамжийн газар, ЕБС-ийн хүүхдүүдэд бие бялдарын өв тэгш хөгжил, өөртэй итгэх итгэл бий болгох сургалт, үзүүлэн тоглолтыг тогтмол зохион байгуулж байна.

    ЭРХЭМ ЗОРИЛГО

    Үндэстний дайчин шинж чанараа амьдрал ахуйдаа зөв ашиглаж чаддаг, эрүүл чийрэг бие бялдартай, ёс суртахуунт өв тэгш Монгол удирдагчидыг төлөвшүүлнэ.

    ЗОРИЛТ

    • Монгол ёс заншил, түүх соёлоо нандигнан хамгаалж, эртний цэргийн эрдэм, зэвсэггүйгээр тулалдах эрдмийг судлан, дэлгэрүүлнэ;
    • Монголын уламжлалт тулааны урлагт суурилсан орчин үеийн хүчирхэг тулааны урлагийг боловсруулан, сургалтыг системчлэн, шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр хөгжүүлж Монголдоо болон олон улсад дэлгэрүүлнэ;
    • Монгол улсын тусгаар тогтнол батлан хамгаалах үйлсэд хүчин зүтгэж, батлан хамгаалахын сургууль, цэрэг цагдаагийн бие бүрэлдэхүүнд тулааны урлагийн сургалт зохион байгуулна;
    • Уламжлалт тулааны урлагийн мэргэжлийн тамирчид, уламжлалт тулааны мастерууд, тэдний залгамж халааг бэлтгэж, тулааны спортын төрлөөр олон улсын хэмжээнд өрсөлдөх тамирчдын суурийг тавьна;

    ҮҮСГЭН БАЙГУУЛАГЧ

    Цэдэн-иш БОЛДБААТАР

    Тулааны урлагийн мастер, багш дасгалжуулагч

    Тулааны Урлагаар 1992 оноос эхлэн хичээллэж, тулааны урлагийн улсын аварга, тивийн болон дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд тогтмол амжилттай оролцож улсын аварга, ази тивийн аварга, дэлхийн аваргын алт, мөнгө, хүрэл медаль хүртсэн мэргэжлийн тамирчин. Монгол Улсын спортын дэд мастер, Уламжлалт Тулааны Урлагийн мастер, Монгол-Зо урлагийн оргил цол, хар бүс 1-р дан, Солонгосын Тонгил Мүү До урлагийн хар бүс 3-р дантай.

    Тэрээр дэлхийд хөгжиж буй 1500 гаруй тулааны урлагийн философи, мөн чанар, тулааны урлагийн давуу болон дутагдалтай тал зэргийг судлан эдгээр тулааны урлагийн эсрэг тулалдах тулааны шинэ арга зүйг боловсруулан сургалтанд нэвтрүүлж чадсан.

    2005 оноос УТУХ-г хөгжүүлэх “Хөгжлийн таван алхам” хөтөлбөрийг санаачлан хэрэгжүүлж байна. 2007 онд “Хүүхэд залуучуудад бие бялдарын хөгжил олгох” хөтөлбөр зохион байгуулж, нийслэлийн ерөнхий боловсролын 10 жилийн зарим сургуулиудад секц хичээллүүлж 1800 гаруй сурагчид хамрагдсан. “Сургалтын арга зүйг боловсронгуй болгох”, Уламжлалт Тулааны Урлагийн “Сарны дасгал”, “Эрүүл мэндийг чийрэгжүүлэх цогц дасгал” зэрэг дасгал сургуулилтын арга зүйг боловсруулан, сургалтанд нэвтрүүлсэн.

    ГАРГАСАН АМЖИЛТ

    1998 он Монгол- Зо урлагийн УАШТ, “Дайчин” тамирчин шагнал;

    1999 он Монгол- Зо урлагийн УАШТ, алтан медаль;

    2000 он “Сонсогчын Алдар” гардан тулааны тэмцээний /69кг/ хүрэл медаль;

    2001 он Дэлхийн нэгдсэн бие хамгаалах холбооноос зохион байгуулсан олон улсын семинарт оролцон, олон улсын зааварлагч багш, хар бүс 1-р дан хамгаалсан;

    2002 он Дэлхийн нэгдсэн бие хамгаалах урлагийн холбооны урилгаар БНСУ-ын Сөүл хотод зохиогдсон Тонгил Мүү До урлагийн Азийн аварга;

    2003 он “Сонсогчын Алдар” гардан тулааны тэмцээний /75 кг/ хүрэл медаль;

    2003 он Кикбоксын УАШТ, /71 кг/ хүрэл медаль;

    2003 он Бие хамгаалах урлагийн төрлөөр Монгол Улсын спортын дэд мастер;

    2004 оноос МУТУХ- ны дасгалжуулагч багшаар ажиллаж, шавь тамирчид нь улсын чанартай тэмцээнүүдээс 9 алтан медаль, 13 мөнгө, хүрэл; дэлхийн аваргаас алт 4, мөнгө 2, хүрэл 1 медаль хүртсэн;

    2004 он МУТУХолбооны “Шилдэг тамирчин” цол өргөмжлөл;

    2008 он БНСУ-д Дэлхийн нэгдсэн бие хамгаалах урлагийн холбооноос зохион байгуулсан WORLD CUP- 2008 тулааны урлагийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд амжилттай оролцон алт, мөнгөн медаль, багаараа 2 алт, 1 мөнгө;

    2008 он МУТУХолбооны 2008 оны Шилдэг дасгалжуулагч;

    2010 он БНСУ-д Дэлхийн нэгдсэн бие хамгаалах урлагийн холбооноос зохион байгуулсан WORLD CUP-2008 тулааны урлагийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд амжилттай оролцон хүрэл медаль, багаараа 1 алт, 2 мөнгө, 1 хүрэл;

    АЖЛЫН ТУРШЛАГА

    2000- 2002 он “Монгол нударга” сургуулийн дасгалжуулагч багш;

    2000- 2002 он Биеийн тамирын дээд сургуулийн тулааны урлагийн багш;

    2002- 2003 он “Монгол нударга” сургуулийн захирал;

    2004- 2008 он Уламжлалт тулааны урлагийн сургалтын төвийн дасгалжуулагч;

    2008- 2014 он УТУХ-ны мэргэжлийн тамирчдын “Хангарьд” клубд ёсзүйн дэг сургууль;

    2015 оноос Тулааны урлагийн сургуулийн захирал;

    СУРГАЛТ

    ЁС ЗҮЙ, ЭРХЭМ ЧАНАРЫН СУРГАЛТ (Тулааны урлагтай хослосон)
    ОРЛОН ТОГЛОГЧИЙН СУРГАЛТ
    БИЕ ХАМГААЛАГЧ БЭЛТГЭХ СУРГАЛТ
    ХЭЭРИЙН СУРГАЛТ
    ХАРУУЛ ХАМГААЛАГЧ БЭЛТГЭХ СУРГАЛТ
    БАЙГУУЛЛАГЫН СУРГАЛТ
    ТЭСВЭР ХАТУУЖЛЫН ЗУНЫ ХӨТӨЛБӨР

    СУРГАЛТЫН ОНЦЛОГ
    Монгол хүний бие бялдар, сэтгэлгээнд тохирсон үндэсний онцлогтой тулааны урлагаар хүүхэд залуучууд хичээллэснээр бие бялдарын зөв хөгжилтэй, эрүүл чийрэг, өөртөө итгэлтэй, гэмт халдлагаас өөрийгөө болон бусдыг хамгаалах чадвартай, сахилга бат, дэг журам, нэр төрийг дээдлэн сахисан өндөр ёс суртахуунтай иргэн болон төлөвших юм.

    ДАВУУ ТАЛ
    Амжилттай суралцагчдад зэрэг цол олгож ажлын байраар хангана. Идэвхитэй, авъяасаг суралцагчдыг кино, клип, нэвтрүүлэгт оролцуулна.

    Хичээлийн хуваарь: Даваа, Лхагва, Баасан 09:00- 11:00, 14:00- 16:00, 17:00- 19:00, 19:00- 21:00 цаг

    Сургалтын төлбөр
    Жилд 1 удаа 500,000₮ төлбөртэй. Цаашид хэдэн жил ч бэлтгэл хийсэн үнэ төлбөргүй хамрагдана.

    ХОЛБОО БАРИХ
    Утас: 976- 8809-0307, 9111-1195
    info@creativemongolia.com
    www.facebook.com/MTMArts
    www.creativemongolia.com/MTMA
    Хаяг: СБД, Баруун 4зам, Голомт хотхоны замын урд, N&N төв

  • ALIVE АНХНЫ ГЕРМАН МОНГОЛ ШҮЛГИЙН АУДИО АМЬД ЦОМОГ

    Герман Монгол хоёр хэл дээр бүтээсэн энэхүү сд нийт 5 шүлгээс бүрдэнэ. Бүх хөгжмийг үндэсний язгуур урлагийн ЖОНОН хамтлаг тоглож, 20- 30 насны нийт 10 залуус хамтран нэг баг болон ажилласан. Бидний Зорилго: Дэлхийд төдийгүй Европын улс орнуудад Нүүдэлчин ард түмний ахуй соёлыг яруу найрагаар дамжуулан ойлгуулах, Монголчууд хойч үедээ ёс заншилаа хэрхэн өвлүүлдэг, шүлэг, ардын аман зохиол, яруу найргаар хүмүүжүүлдэг, сургадаг гэх мэт олон талаас хичээнгүйлэн бодож тунгаан энэхүү бүтээлийг гаргасан билээ. Нөгөөтэйгүүр Монгол эх орноосоо хол гадаад улсад ажиллаж амьдран эх орноо сэтгэлийн гүнд санан суугаа элэг нэгт ахан дүүстээ зориулж, гадаад найз нөхөддөө таниулан эх орноороо бүр илүү бахархаасай, цаашлаад Монголын ирээдүй болсон хүүхдүүддээ туслаасай хэмээн зорисон. Энэхүү сд ний орлогыг бид Монголынхоо Хөгжлийн Бэрxшээлтэй хүүхдүүдэд зориулж байгаа билээ. Ингээд Монгол хүн бүрийн мэддэг сайхан шүлгүүдийг бид багтаахыг хичээсэн. Албан ёсны нээлтийг 2014 оны 11 сарын 7-нд Монгол Улсын Элчин Сайдын Яаманд маш амжилттай зохион байгуулсан ба Герман Монгол
    соёлын төлөөлөгч болон Германы Улс төрчдөөс өндөр үнэлж урам хайрласан. Бидний энэхүү соёлын бүтээлийг Гадаадын сониноос сурвалжлагчид ирэн ярилцлага хийж байсан.

    1. О.Дашбалбар Амьддаа бие биеэ хайрла хүмүүсээ
    Шүлэг: О. Дашбалбар
    Ая: Хан Хөхий- Жонон
    Уншсан: Х.Оюунэрдэнэ (Монгол хэлээр, КУДС)

    2. Солонго Трэмл Хэрвээ би эх хүн байсан бол
    Шүлэг: Солонго Трэмл
    Ая: Жонон
    Уншсан: Х.Оюунэрдэнэ (Монгол хэлээр, КУДС)

    3. Б.Энхтуяа Охин үрээ хайрла
    Шүлэг: Б.Энхтуяа
    Ая: Үлэмж тансаг- Жонон
    Уншсан: Х.Оюунэрдэнэ (Монгол хэлээр, КУДС)

    4. Э.Баасансүрэн Зүгээр л чамайгаа хайрлая
    Шүлэг: Э. Баасансүрэн
    Ая: Зөн- Жонон
    Уншсан: Х.Оюнунэрдэнэ (Монгол хэлээр, КУДС)

    5. О.Дашбалбар Тэнгэр шиг бай
    Шүлэг: О. Дашбалбар
    Ая: З.Хангал Тань руу нүүж явна – Жонон
    Уншсан: Б.Баярсайхан (Монгол хэлээр, КУДС)

    Герман хэлээр уншсан: Солонго Трэмл
    График: Б.Соёл
    Калиграф: Н.Найдандорж
    Гүйцэтгэл: Н.Отгонбат
    Бүх шүлгийг орчуулсан: Солонго Трэмл
    Ивээн тэтгэсэн: Э.Сүлд- Эрдэнэ
    Продюссер, санаачлагч :Солонго Трэмл

    Монгол хүн Монголоо хөгжүүлнэ. Сайн үйлс бүхэн дэлгэрч сайхан сэтгэлтэй Монгол Залуус бүр олон болох болтугай.

  • Нацагдоржийн СОЛОНГО

    1984 оны 5 сарын 5- нд Дархан хотод төрсөн. 1991 онд Герман- Англи хэлний сургалттай 19-р дунд сургуульд хамгийн анхны сурагчаар элсэн орсноор түүний амьдрал одоог хүртэл Герман улс, Герман хэлтэй холбогджээ.

    Тэрээр Герман хэлний хотын болон улсын Олимпиадуудад удаа дараа түрүүлэн хамгийн анх удаа сургуулийнхаа нэрийг Монгол Улсын хэмжээнд гарган Германы Элчин Сайдын Яаманд уригдан Герман улсыг зорих эрхийн бичиг мөн ардын бүжгээр хичээллэн Монголын хүүхдийн төлөө Үндэсний Төвийн Авъяас Алтан медаль, Хүүхдийн Ордны Эрдэм Алтан медаль, Хүүхдийн Урлагийн Их Наадмын Мөнгөн медалиар тус тус шагнуулж байсан.

    1995 онд анхны сурагчын солилцоонд Герман улсаар ангийн 11 хүүхдүүдийн хамт аялсан юм. Германд суралцаж байхдаа ангийнхаа Математик, Спортын аварга болж байсан.

    2005 онд Отгонтэнгэр Их Сургуулын Герман хэл Багш Орчуулагчын ангийг Алтан медальтай төгсөж Оюунхорол захирлаасаа ажлын урилга авч байсан түүхтэй. Гэвч хүүхэд байхын мөрөөдөл нь биелэн Улаанбаатар телевизийн Амьтадын Ертөнц танин мэдэхүйн нэвтрүүлгийн хөтлөгчөөр ажлын гараагаа эхэлсэн.

    Тэрээр Герман, Англи, Солонгос, Орос хэлтэй бөгөөд Германд суурьшхаасаа өмнө Өмнөд Солонгос Улсад сурч, ажиллаж байсан.

    2008 оноос одоог хүртэл Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын Бавари мужид нөхөр, хүүгийн хамт ажиллаж амьдарч байгаа бөгөөд тэнд Нүүр, Эрүү амны гажиг засах мэргэжлээр суралцаж байхдаа Эрүүний Яс шилжүүлэн суулгах Мэс заслын багт хамрагдсан байна. 2013 оноос Герман Монголын хамтарсан Отгонбаяр Санг анх санаачлан үүсгэн байгуулж Монголын Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдэд тусалсаар явна. Отгонбаяр Сан Монгол залуусын Оюунд хөрөнгө оруулалт хийх уриатай бөгөөд эх орондоо чиглэсэн олон сайн үйлсийн ажлуудын нэгээс дурьдвал АМЬД нэртэй Хамгийн Анхны Герман- Монгол хэл дээрх шүлгийн Аудио СД бүтээж 2014 онд Берлин хотод Монгол улсын Элчин Сайдын Яманд Албан ёсоор нээлтээ хийн, олсон бүх орлогоо сайн үйлсэд зориулан ,Олон Улсад Монгол Улсын Соёлын өвийг таниулж чаджээ.

    2015 оны 3 дугаар сараас Германы ЦСҮ намаас Иргэдийн Төлөөлөгчөөр сонгогдон намын Залуучууд ба Эмэгтэйчүүдийн Холбооны Удирдах Зөвлөл, Европ дахь Монгол Эмэгтэйчүүдийн Холбооны ТУЗ- ын гишүүнээр тус тус ажиллаж байгаа билээ. Тэрээр Дайн болж буй орноос ирдэг дөрвөгчдөд ажлын хажуугаар үнэ төлбөргүй Герман хэлний хичээл заадаг ба Эх орондоо оруулсан түүний ажлыг үнэлэн Монголын Залуучуудын Холбооноос 2015 оны 6 сард Шилдэг Удирдагч Одонгоор шагнажээ. Тэрээр 2015 оны 11 сараас Герман улсын Бундестагт ажиллаж байна.

    СОНГУУЛЬТ АЖИЛ

    2015 оны 3 дугаар сараас Германы ЦСҮ намаас Иргэдийн Төлөөлөгч
    2017 оны 3 сард ЦСҮ намын Залуучуудын Холбооны Тойргийн Ерөнхийлөгч
    2018.04.28 нд ЦСҮ намын Гадаад Бодлого Аюулгүй Байдлын Дүүргийн Дэд дарга

    Ярилцлага унших: http://news.gogo.mn/r/203119

    https://www.facebook.com/streml