Category: Uncategorized

  • ДЭЭД ОЮУНЫ ОРОН Хүн төрөлхтөний оюун санааны төв

    ДЭЭД ОЮУНЫ ОРОН

    Оюун санааны төв

    Оюуны орон хэмээх энэхүү хүн төрөлхтний оюун санааны төв байгуулах санаа хэзээ анх төрж, яагаад байгуулах болсон тухайгаас яриагаа эхэлье

    ДЭЭДИЙН ДЭЭД ОЮУНЫ ОРОН хэмээх оюун санаа хөгжүүлэх газрыг байгуулъя гэсэн сэдэл 1986 оноос эхлэлтэй. Хүүхэд байхад хүмүүс хий орчилтой харьцах явдал байдаг гээд ярихаар тэрний учрыг нь олох гэж их сонирхдог байлаа. 97 98 онд Монгол үндэсний уламжлалт зан үйлийн төв – Сувади цогцолбороо байгуулсан. Сувади нь Дээдийн дээд оюуны орон гэсэн утгатай үг. Массын доод тал нь 8% байх хэрэгтэй. Тэрнээс доош болохоор доройтолд орчихдог. Түүнээс дээш бол тэр ард түмэн хөгжлийн өндөр шатанд хүрэх боломжтой байдаг. Ингээд өөрсдийн олсон мэдлэг, багшийнхаа хэлж өгсөн бүгдийг харьцуулж нэгтгээд 1998 онд “Монгол гэр, нүүдэлчин ард түмний түүх соёл” гэдэг үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулсан. Тэрэн дээрээ 2007 оноос хүмүүсийг цуглуулж 3000-аад уран бүтээлч энийг хийх ёстой гэдэг дээр санал нэгдсэн. Монголын олон сайхан уран бүтээлч байснаас уран нугараач Мажигсүрэн, Уртнасан, Норовсамбуу багш, хөөмийч Сундуй зэрэг Монголын сор болсон эрдэмтэд судлаач нар, угсаатны зүйч нар энэ ажлыг дэмжиж байсан.

    Гандангаас лам нар ирж бишгүүр, ардын хөгжмийн сургалт, уран бүтээлийн, сийлбэрийн, зургийн, гар урлалын, англи хэлний зэрэг нэлээн хэдэн сургалтуудыг үнэ төлбөргүй явуулдаг байсан.

    Бид өглөө 5 цагаас бясалгал хийнэ. 6 цагаас 6:30-ын хооронд хий дасгал хийдэг. Тэнгэрлэг монгол гээд иогийн дасгалыг Дулмаахүү багштай хамтраад явуулдаг. 8 цагаас Билэг билгүүний чинадад өртөөлөх өлзий хутагт номын хүрдэн нэвтрүүлэг. Дараа нь 9 цагаас хурал. Шөнийн 1 цагаас Болсон явдал нэвтрүүлэг явдаг байлаа. Хэд хэдэн радиогоор нэвтрүүлгүүд явуулсан.

    Нэвтрүүлгүүд маань хичнээн цуврал болсон бэ?

    Хорь гучаад цуврал болсон. Эхэндээ хүмүүс айсан янзтай, тийм ч их оролцдоггүй байсан. Шөнө унтаагүй хүмүүст зориулагдсан танин мэдэхүйн нэвтрүүлэг юм. Энэ нь хий бодь хүчин, бохир эрчим хаана хуралдсан байна, өөрөөр хэлбэл сүнс буг болж босдог буюу “биеждэг” үйл явц хаана байна гэдгийг мэдэх зорилготой.  Үүрийн 4 цагт машин явж байхад нь цонхыг нь тогшиж 17-н түлхүүрээ өгөөч гэдэг тийм газар нэг хэсэг алдартай байлаа шүү дээ. Тэр газрыг очиж аргадна. Тодорхой сөрөг эрчим төвлөрсөн газарт байсан хүмүүсийг өөрсдийг нь юм ороогоод, ажил үйлс нь саатаад байдаг. Тэр ч бүү хэл нэг хохирогчоос болоод муу эрчим үр удамд нь нөлөөлөх нь бий. Бид тэр хүмүүст засаж аргалуулах боломжийг олгодог.

    Сайн, эерэг эрчимтэй газруудыг ч мөн хадгалж авч үлдэхийг эрмэлзэж байсан ч мөнгөний хүчинМонголд 16 хайрхан тахиж байжээ. Төвийн 4, Захын 4, Онцгой 4, Содон 4 гээд. Хан 32 хайрханыг тахиж байсан. Эрчимийг цуглуулж болох, орны эзэд хий бод биетүүдийг дуудаж ирээд явуулах боломжийг л олгодог газрууд болгох зорилгоор цаанаасаа томилож байсан.

    Нэг хэсэг миний толгойд шүлгүүд орж ирээд шүлгээр цэц булаацалдмаар санагдаад Хүрэлбаатар ах бас ганц хоёр хүмүүстэй хэлэлцэх мэтгэлцэх маягаар ярихад бол өөрөө ч зарим үгсийг нь ойлгохгүй байсан.

    Манайхан талийгчдаа бурхантайгаа цуг тахин дээдэлдэг зэргээс болоод нөгөө хүмүүсийнхээ сүнсийг дахин дуудаад байх явдал байдаг. Энэ төрлийн олон зан үйл байдаг ч учрыг нь задлаж ойлгохгүйгээр шууд ахуйдаа хэрэглэдэгтэй холбогдуулж МУЗҮӨ-г байгуулсан юм. Энд хүүхдүүдийг өөрсдийнх нь авъяас чадварын дагуу сургалтанд төлбөргүй сургадаг. Улсын асрамжийн газартай хамтарч ажилладаг.

    Бид янз бүрийн тэрслэлүүдийг 30-60 хүртэлх хувиар бууруулах боломжтой. Энгийн аргачлалаар, жишээ нь цэргийн ангиудын буу зэвсгүүд бүгд дээшээ харсан байдаг. Гэтэл тэдгээрийг доош нь харуулж тавибал энэ олон гэмт хэргүүд багасна. Энэ бол байгалийн энгийн л нэг хууль. /Ийм дадлыг олон нийтэд хүргэх хэрэгтэй/. Тэгсний дараа гэмт хэргийн үзүүлэлт буураад ирэхээр аяндаа ойлгоно. Голдуу хүмүүсийн буруутай үйл ажиллагаанаас л “орны эзэн” дошгирдог.

    Хүмүүсийн сэтгэл байгаль хоёр холбоотой. Үүний сүнснийх нь холбоог л идэвхижүүлэх үүднээс харилцан уялдуулах гээд байгаа юм.

    Байгалийг доройтуулах гэж хичнээн оролдсон ч, байгаль хариугаа хараахан аваагүй л байна шүү гэж хэлмээр байна. Тэр мэдээллүүд гэрлэн бие дээр чинь хуримтлагдсаар хамгийн сүүлд махан бие рүү чинь орно. Гэхдээ авралгүй биш, танд алдаагаа засах ухаарах боломжийг өгөөд дохио тэмдэг ирээд байхад тэрийг та ойлгохгүй байна. Хүмүүс өнөөдөр, өвдөхөөрөө мөнгөө бариад туслаач ээ гээд очихоор өөдөөс нь өвчин намдаах эм өгөөд л явуулчихдаг. Гэтэл аргачлал нь өөрт нь байж байдгийг хүмүүс анзаардаггүй.

    Сүүлийн үед аймгуудын засаг дарга нарт энэ ажлынхаа талаар санал тавихад шууд хүлээж авч байсан.

    Бөө удганууд газрыг эрхшээлдээ оруулах гээд догшируулдаг. Зарим нь эздүүдийг нь аваад, зарим нь эсрэгээрээ хөөгөөд явуулчихдаг. Эзэнгүй болсон оронд /газарт/ чинь өвс ургамал ч ургахаа больдог. Бас хүмүүсийн сэтгэлгээнд байхгүй юмыг бид байгальд очоод хийгээд байхаар өрөөсгөл болдог. Байгаль хамгийн хурдан сэргэдэг. Оршихуйг тэтгэгч хүч буюу язгуур үндэс нь байгальдаа байдаг. Гэтэл тэрнийг эрхшээж байгаа хүмүүсийн буруу ү.а-аас болоод сүйдээд байдаг. Өөрсдийгөө чадалтай хүн болчихлоо гэж андуурсан хүмүүс, доодосчуудтай харьцдаг бөө удган нар гээд байна л даа. Тэнгэрүүд бол юу ч биш, бурхан ч юу ч биш, тэрний цаана агуу зүйлс байгаа шүү дээ. Оршихуйнхаа эсрэг, тэрхүү агуу хүчин чадлыг эрхшээгээд тэр хүн яах юм бэ?

    Энэ төвийг байгуулснаар ямар үр дүн гарна гэж та харж байна вэ?

    Өнөөдрийн бүх гацаа, цоож тэр бүгд тайлагдана. Бүх хүмүүс өөрсдийн гацаа цоожийг олно. Тэр бүү хэл одоогийн төрөлийн тоон үзүүлэлтийг бидний үйл ажиллагаа эхэлсний дараа тоон үзүүлэлт хэр зэрэг буурахыг статистикаар харьцуулаад харж болно. Жишээлбэл ургийн эндэл, төрөлт гэх мэт. Ган гачиг зэрэг байгалийн аюулт үзэгдэл сүүлийн жилүүдэд намжиж байгаль тодорхой хэмжээгээр сэргэж байгааг харж байна. Энэ бол их бясалгал ном хийж, энэ үйлийг хичээн шамдагсдын л хийж буй ажил. Нэг чавганц нэг мааниа чин үнэнээсээ уншихад л тэр нь тус эрдмээ үнэхээр гайхамшигтай өгч байдаг. Нэг өвөө тэнд зурхай зураад од гариг, огторгуй ертөнцийн хөдөлгөөнийг бодоод сууж байна. Ийм агуу зүйл өнөөдөр алдагдсан. Тэгэхээр хүн болгон үүргээ гүйцэтгэхээ больсон, хувь хүний үүрэг хариуцлага, ирээдүйнхээ өмнө хүлээсэн агуу том соёл байх ёстой. Тэр соёл бол тэр чигээрээ үгүйсгэгдсэн байна. Энийг бид ядаж хүнийх нь үүднээс босгож ирэх хэрэгтэй. Тэгэж гэмээнэ хүн хэмээн нэрлэгдэж, сайн сайхан амьдралаа бүтээнэ.

    Дэлхий ертөнцийг аврах хүн чинь хаана байна гээд Америкийн ерөнхийлөгч асуусан. Эрдэмтэд үүнийг мэдээд байдаг ч хийх аргачлалаа олохгүй байгаа. Өнөөдөр шашны сүм хийдүүдэд энэ аргыг заадаггүй. Тэгэхээр бид заах хэрэгтэй. Учир нь энэ Монгол үндэстний уламжлал, ухаанд л байдаг. Өөр хаана ч биш. Эрчмийг түгээх газар орных нь мэдээлэл заалттай байх жишээтэй. Тэр нь Хангайн нурууны ноён оргил Отгонтэнгэр хайрхан.

    Одоогийн ШУ-ны судлаад, олж нээх гэж нэрлээд байгаа танин мэдэхүй бол манай өвөг дээдсийн үед байжээ. Эмчлэгдэхгүй гэсэн оноштой, өөрийгөө ч эдгэхгүй гээд кодлочихсон, нөгөө талаас нь эмчлэх боломжгүй гээд кодлчихсон тэр хүмүүс эмчилгээгүй биш ээ, учрыг нь л олохгүй байгаа юм. Тэгэхээр дотроосоо эмчлэх аргыг нь бид заагаад өгчихнө. Өнөө маргаашгүй төрөл арилжих гэж байгаа маш олон хүмүүс хүртэл энэ бясалгал зүйн хичээлд суугаад л хэдэн жил амьдрах насыг олж байна. Эрүүл аргаар, өрөнд орж дараа төрлөө худалдах биш, жинхэнэ бэлгэнд авч эргээд энэрэл хайр, тэр сэтгэлийн эрчмээ зөв түгээх аргачлалыг л зааж байгаа юм.

    “Дээд оюуны төв”-д ямар ямар үйлчилгээний заалууд байх вэ? Байгууламжийн бүтэцийн тухайд?

    Сургалтын танхим. Үүнд олон нийтийн байгууллагуудаас төлбөргүй сургалт хийх хүмүүс байж болно. Мөн бясалгалын өрөө байна. Манайд хийдэг дасгалуудаас гадна өөрсдийн бясалгах дасгал зан үйлээсээ хуваалцаж болно. Вакуумжсан, тусгай сургалтыг 3 хоногоор ч юмуу хийх боломжтой. Олон хүн бясалгах тусмаа л нөгөө Super V хромосомуудыг дуудаж байгаа юм. Язгуур монгол сүнс, гаралтай хүүхдүүд хөх толбогүй мэндэлсэн байж болно. Энэ хүмүүс чинь сүнсээ л сэрээж байгаа юм. Хүмүүс зөн билгээрээ ирж уулзах замаар бидний ажил явагдана. Энэ 16 сая хүн ерөнхийдөө цуглачих юм бол 7 тэрбумын хэдэн хувь билээ. Наанадаж хөх толботнуудаа сэрээснээр хөх толбот хүн ойролцоогоор 16 сая хүнтэй харьцах чадвартай байх юм. Дараачийн нэг зүйл нь сургалт-урлан музей юм. Амьд үзэсгэлэн гэж хэлж болно. Мониторинг музей хийе гэсэн бодол байна. Дэлхийн хаана ч, очихыг хүссэн газартаа ганц товчлуур дараад л тэндэхийн байгалийн үзэсгэлэн, салхиных нь үнэрийг хүртэл мэдэрч болох, яг л тэнд очсон мэт болох үйлчилгээ юм. Мөн танин мэдэхүйн электрон ном байх. Тэндээс хүүхдүүд сонирхсон шувууныхаа тухай мэдээллийг дэлгэрэнгүй авчихаж болох жишээтэй. Багш шавийн бичиг гэж хөтөлж байсан. Багшаас шавийн дамжлагын хооронд л хөтөлдөг, маш их цаг мөнгө ордог эд л дээ.

    Манай сургалтанд ирэх хүмүүст нас хүйс мэргэжил зэрэг ямар ч шалгуур тавихгүй.

    Бясалгалын танхим хэдэн хүний багтаамжтай вэ?

    Ойролцоогоор 150-200. Сургалтын танхим нь арай жижиг, гэр дуган байж болно.

    Нэг том гэр объект дотроо заал танхимууд нь байх уу, аль эсвэл тус тусдаа объектууд байрлах уу?

    Төрийн ёслол хүндэтгэлийн зан үйлийн өргөө

    Монголд төрж байгаа сүнс болгон агуу ихийг бүтээх гэж төрдөг. Гэвч нийгмийн янз бүрийн сөрөг нөлөөллөөс болоод буруудаад явж байна л даа. Уул нь бүгд мундаг чадвартангууд юм. Бүгд бурхад юм. Сайн цагийн мянган бурхан ч, наян дөрвөн шидтэн ч, мөнх тэнгэрээс эрхшээсэн ямар л хүчтэн байна тэд гагцхүү хөх толботонгууд болж энд л төрдөг. Тэгэхээр Монгол хүмүүний хувь заяа өөдөө байх учиртай, түүнд нөлөөлж байгаа эрчимийн хариуцлага ч өндөр байх ёстой. Энэ мөн чанараас нь хүмүүст ойлгуулбал муу үйл үйлдэх нь багасах байх. Жирийн нэг ойлголтоор бол хүнд харамын сэтгэл төрөхүй гэдэс нь өвдөөд эхэлдэг шүү дээ. Тэгэхээр хүн чинь за би харамлаад байвал тэгэх юм байна гээд ухамсарлачихдаг. Тэгж өөрийгөө төгөлдөржүүлсэн хүний бүтээмж нь ундраад эхэлдэг. Бүтээмж ундраад ирэхээр улс орны хөгжил эерэг үзүүлэлттэй болно.

    Өнөөдөр дэлхийг хэдхэн хүн л жолоодон залж байна. ҮНЭН-ийг далдалж, өнгөцхөн хуурмаг зүйлсээр дэлхийг удирдаж байна. Хэдий тийм ч байгаль эх дэлхий бидэнд сануулж байна, бид цаг нь ирсэн гэж бодож байна.

    Үзмэр урлан чухал хэрэгцээтэй. Учир нь бүтээлч сэтгэлгээгээр дамжуулж олон юм мэдэж болно. Хүүхдүүдийн боловсролд анхааръя гэж бодоод байгаа.

    Төрийн ордны урд талын пассад Монте хөрөнгө корпорацийн Даваадорж багшийн

    Уламжлалт соёл – Оюуны хөрөнгө гээд онол практикийн хурал Төрийн ордонд болж би ч МУЗҮӨ-ийхээ макетийг барьж ороод хамаг юмаа танилцуулаад ярьсан. Гэтэл сүүлд нь нэг нөхөр санаа аваад 16 сая төг-өөр барьчихсан байсан. Тэд өөрсдөө асуудалтай байсан л даа. Олон ч хүмүүс эрсдсэн шдэ.

    Үйл ажиллагааны чиглэл:

    • Хүний сүнс-хий эрчимийг нь сэрээж өгч, бясалгал зүйн аргаар өөр дээрээ төвлөрч эрчимээ нөхөх, өөрийгөө анагаах боломж олгох
    • Эмчилгээгүй хэмээх оноштой хүмүүст амьдрал бэлэглэх – Бясалгах, дотроосоо анагаах замаар.
    • Хүүхдүүдийн танин мэдэхүйн боловсролыг дэмжих – Хүүхдүүдийг хөгжүүлэх
    • Хүмүүст Монгол хүн болж төрснийх нь утга учирыг таниулах – Өөрсдийн үнэ цэнээ ухамсарлах. Ингэснээр буруу муу үйл хийхгүй байх залуур болох.
    • Уран бүтээлчдийн бүтээлээр дамжуулж хүмүүст төгөлдөршихүйн мэдлэг түгээх.

    САНААЧЛАГЧ

    Этүгэн авга Пүрэвжавын СҮХБАТ

    “Түгээмэл ивээлт” монгол уншлагат хийдийн тэргүүн, монгол бясалгалын багш (доктор, проф)

    1965 онд Завхан аймгийн Отгон сумын Буянт голын хөвөөнөө мэндэлсэн. Соёл, угсаатны зүй, буддын гүн ухаан, зурхай судлаач мэргэжилтэй.

    1997 онд дээдийн дээд оюуны орон “Сувади” цогцолбор, 2002 онд монгол уншлагат “Буян арвижихуй” хийд, 2003 онд Монгол үндэстний уламжлалт зан үйлийн өргөөг тус тус санаачлан байгуулсан.

    Монголын соёлын өв цуглуулагчдын холбоо, Гаанжуур Даанжуур судлалын төв зэрэг олон нийтийн байгууллагыг үүсгэн байгуулалцсан.

    Дээд ариусгал цуврал, “Бясалгахуй ба бүтээхүй”, “Оюун ухаанаа хөгжүүлэхгүйгээр ядуурал буурахгүй”, “Таван хошуу малын тан эм домоос”, “Дом шившлэг тарнийн хэлхээ”, “Богд Очирваань Отгонтэнгэр хайрханы түүх шаштир, тайлга тахилга, зан үйлийн товчоон оршвой” зэрэг ном, “Монголын бурханы шашны монгол уншлага”, “Авралын дээд Жанрайсаг бурханы зүрхэн маанийг хөгжөөх хэмээх оршвой”, “Дээдийн номын хур оршвой”, “Маанийн ач тусыг товч төдий өгүүлсэн муу заяаны үүдийг хаагч хэмээх оршвой” зэрэг цомог, хуурцагуудыг бүтээж олны хүртээл болгосон.

    21 аймаг, 100 гаруй сумдаар явж буддын гүн ухаан хийгээд ариусгалын бясалгалын мөн чанарын тухайд сургалт зохион байгуулсан.

    Сувади орон

    Оюун санааны цөм

    Нүүдэлчин ард түмний түүх соёл үзэсгэлэн

    Уран зураг, гар урлал бүх төрлийн сургалтууд явагдана.

    Зарчим

    Ногоон барилга

    Ил шүтээнгүй,

    ДЭЭДИЙН ДЭЭД ОЮУНЫ ОРОН

    ОЮУНЫ ОРОН

    дээд оюуны орон

    Хүн төрөлхтөний оюун санааны төв

    Монголын Үндэсний Уламжлалт Зан Үйлийн Өргөө ТББ

    Бясалгал бүтээлийн төв

    Соёлын музей

    Ардын урлагийн хотхон

    Соён гэгээрлийн төв

    Бясалгалын сургалт

    Оюуны орон хэмээх энэхүү хүн төрөлхтний оюун санааны төв байгуулах санаа хэзээ анх төрж, яагаад байгуулах болсон тухайгаас яриагаа эхэлье

    ДЭЭДИЙН ДЭЭД ОЮУНЫ ОРОН хэмээх оюун санаа хөгжүүлэх газрыг байгуулъя гэсэн сэдэл 1986 оноос эхлэлтэй. Хүүхэд байхад хүмүүс хий орчилтой харьцах явдал байдаг гээд ярихаар тэрний учрыг нь олох гэж их сонирхдог байлаа. 97 98 онд Монгол үндэсний уламжлалт зан үйлийн төв – Сувади цогцолбороо байгуулсан. Сувади нь Дээдийн дээд оюуны орон гэсэн утгатай үг. Массын доод тал нь 8% байх хэрэгтэй. Тэрнээс доош болохоор доройтолд орчихдог. Түүнээс дээш бол тэр ард түмэн хөгжлийн өндөр шатанд хүрэх боломжтой байдаг. Ингээд өөрсдийн олсон мэдлэг, багшийнхаа хэлж өгсөн бүгдийг харьцуулж нэгтгээд 1998 онд “Монгол гэр, нүүдэлчин ард түмний түүх соёл” гэдэг үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулсан. Тэрэн дээрээ 2007 оноос хүмүүсийг цуглуулж 3000-аад уран бүтээлч энийг хийх ёстой гэдэг дээр санал нэгдсэн. Монголын олон сайхан уран бүтээлч байснаас уран нугараач Мажигсүрэн, Уртнасан, Норовсамбуу багш, хөөмийч Сундуй зэрэг Монголын сор болсон эрдэмтэд судлаач нар, угсаатны зүйч нар энэ ажлыг дэмжиж байсан. 

    Гандангаас лам нар ирж бишгүүр, ардын хөгжмийн сургалт, уран бүтээлийн, сийлбэрийн, зургийн, гар урлалын, англи хэлний зэрэг нэлээн хэдэн сургалтуудыг үнэ төлбөргүй явуулдаг байсан. 

    Бид өглөө 5 цагаас бясалгал хийнэ. 6 цагаас 6:30-ын хооронд хий дасгал хийдэг. Тэнгэрлэг монгол гээд иогийн дасгалыг Дулмаахүү багштай хамтраад явуулдаг. 8 цагаас Билэг билгүүний чинадад өртөөлөх өлзий хутагт номын хүрдэн нэвтрүүлэг. Дараа нь 9 цагаас хурал. Шөнийн 1 цагаас Болсон явдал нэвтрүүлэг явдаг байлаа. Хэд хэдэн радиогоор нэвтрүүлгүүд явуулсан.

    Нэвтрүүлгүүд маань хичнээн цуврал болсон бэ?

    Хорь гучаад цуврал болсон. Эхэндээ хүмүүс айсан янзтай, тийм ч их оролцдоггүй байсан. Шөнө унтаагүй хүмүүст зориулагдсан танин мэдэхүйн нэвтрүүлэг юм. Энэ нь хий бодь хүчин, бохир эрчим хаана хуралдсан байна, өөрөөр хэлбэл сүнс буг болж босдог буюу “биеждэг” үйл явц хаана байна гэдгийг мэдэх зорилготой.  Үүрийн 4 цагт машин явж байхад нь цонхыг нь тогшиж 17-н түлхүүрээ өгөөч гэдэг тийм газар нэг хэсэг алдартай байлаа шүү дээ. Тэр газрыг очиж аргадна. Тодорхой сөрөг эрчим төвлөрсөн газарт байсан хүмүүсийг өөрсдийг нь юм ороогоод, ажил үйлс нь саатаад байдаг. Тэр ч бүү хэл нэг хохирогчоос болоод муу эрчим үр удамд нь нөлөөлөх нь бий. Бид тэр хүмүүст засаж аргалуулах боломжийг олгодог. 

    Сайн, эерэг эрчимтэй газруудыг ч мөн хадгалж авч үлдэхийг эрмэлзэж байсан ч мөнгөний хүчинМонголд 16 хайрхан тахиж байжээ. Төвийн 4, Захын 4, Онцгой 4, Содон 4 гээд. Хан 32 хайрханыг тахиж байсан. Эрчимийг цуглуулж болох, орны эзэд хий бод биетүүдийг дуудаж ирээд явуулах боломжийг л олгодог газрууд болгох зорилгоор цаанаасаа томилож байсан. 

    Нэг хэсэг миний толгойд шүлгүүд орж ирээд шүлгээр цэц булаацалдмаар санагдаад Хүрэлбаатар ах бас ганц хоёр хүмүүстэй хэлэлцэх мэтгэлцэх маягаар ярихад бол өөрөө ч зарим үгсийг нь ойлгохгүй байсан. 

    Манайхан талийгчдаа бурхантайгаа цуг тахин дээдэлдэг зэргээс болоод нөгөө хүмүүсийнхээ сүнсийг дахин дуудаад байх явдал байдаг. Энэ төрлийн олон зан үйл байдаг ч учрыг нь задлаж ойлгохгүйгээр шууд ахуйдаа хэрэглэдэгтэй холбогдуулж МУЗҮӨ-г байгуулсан юм. Энд хүүхдүүдийг өөрсдийнх нь авъяас чадварын дагуу сургалтанд төлбөргүй сургадаг. Улсын асрамжийн газартай хамтарч ажилладаг. 

    Бид янз бүрийн тэрслэлүүдийг 30-60 хүртэлх хувиар бууруулах боломжтой. Энгийн аргачлалаар, жишээ нь цэргийн ангиудын буу зэвсгүүд бүгд дээшээ харсан байдаг. Гэтэл тэдгээрийг доош нь харуулж тавибал энэ олон гэмт хэргүүд багасна. Энэ бол байгалийн энгийн л нэг хууль. /Ийм дадлыг олон нийтэд хүргэх хэрэгтэй/. Тэгсний дараа гэмт хэргийн үзүүлэлт буураад ирэхээр аяндаа ойлгоно. Голдуу хүмүүсийн буруутай үйл ажиллагаанаас л “орны эзэн” дошгирдог. 

    Хүмүүсийн сэтгэл байгаль хоёр холбоотой. Үүний сүнснийх нь холбоог л идэвхижүүлэх үүднээс харилцан уялдуулах гээд байгаа юм. 

    Байгалийг доройтуулах гэж хичнээн оролдсон ч, байгаль хариугаа хараахан аваагүй л байна шүү гэж хэлмээр байна. Тэр мэдээллүүд гэрлэн бие дээр чинь хуримтлагдсаар хамгийн сүүлд махан бие рүү чинь орно. Гэхдээ авралгүй биш, танд алдаагаа засах ухаарах боломжийг өгөөд дохио тэмдэг ирээд байхад тэрийг та ойлгохгүй байна. Хүмүүс өнөөдөр, өвдөхөөрөө мөнгөө бариад туслаач ээ гээд очихоор өөдөөс нь өвчин намдаах эм өгөөд л явуулчихдаг. Гэтэл аргачлал нь өөрт нь байж байдгийг хүмүүс анзаардаггүй. 

    Сүүлийн үед аймгуудын засаг дарга нарт энэ ажлынхаа талаар санал тавихад шууд хүлээж авч байсан. 

    Бөө удганууд газрыг эрхшээлдээ оруулах гээд догшируулдаг. Зарим нь эздүүдийг нь аваад, зарим нь эсрэгээрээ хөөгөөд явуулчихдаг. Эзэнгүй болсон оронд /газарт/ чинь өвс ургамал ч ургахаа больдог. Бас хүмүүсийн сэтгэлгээнд байхгүй юмыг бид байгальд очоод хийгээд байхаар өрөөсгөл болдог. Байгаль хамгийн хурдан сэргэдэг. Оршихуйг тэтгэгч хүч буюу язгуур үндэс нь байгальдаа байдаг. Гэтэл тэрнийг эрхшээж байгаа хүмүүсийн буруу ү.а-аас болоод сүйдээд байдаг. Өөрсдийгөө чадалтай хүн болчихлоо гэж андуурсан хүмүүс, доодосчуудтай харьцдаг бөө удган нар гээд байна л даа. Тэнгэрүүд бол юу ч биш, бурхан ч юу ч биш, тэрний цаана агуу зүйлс байгаа шүү дээ. Оршихуйнхаа эсрэг, тэрхүү агуу хүчин чадлыг эрхшээгээд тэр хүн яах юм бэ? 

    Энэ төвийг байгуулснаар ямар үр дүн гарна гэж та харж байна вэ?

    Өнөөдрийн бүх гацаа, цоож тэр бүгд тайлагдана. Бүх хүмүүс өөрсдийн гацаа цоожийг олно. Тэр бүү хэл одоогийн төрөлийн тоон үзүүлэлтийг бидний үйл ажиллагаа эхэлсний дараа тоон үзүүлэлт хэр зэрэг буурахыг статистикаар харьцуулаад харж болно. Жишээлбэл ургийн эндэл, төрөлт гэх мэт. Ган гачиг зэрэг байгалийн аюулт үзэгдэл сүүлийн жилүүдэд намжиж байгаль тодорхой хэмжээгээр сэргэж байгааг харж байна. Энэ бол их бясалгал ном хийж, энэ үйлийг хичээн шамдагсдын л хийж буй ажил. Нэг чавганц нэг мааниа чин үнэнээсээ уншихад л тэр нь тус эрдмээ үнэхээр гайхамшигтай өгч байдаг. Нэг өвөө тэнд зурхай зураад од гариг, огторгуй ертөнцийн хөдөлгөөнийг бодоод сууж байна. Ийм агуу зүйл өнөөдөр алдагдсан. Тэгэхээр хүн болгон үүргээ гүйцэтгэхээ больсон, хувь хүний үүрэг хариуцлага, ирээдүйнхээ өмнө хүлээсэн агуу том соёл байх ёстой. Тэр соёл бол тэр чигээрээ үгүйсгэгдсэн байна. Энийг бид ядаж хүнийх нь үүднээс босгож ирэх хэрэгтэй. Тэгэж гэмээнэ хүн хэмээн нэрлэгдэж, сайн сайхан амьдралаа бүтээнэ.

    Дэлхий ертөнцийг аврах хүн чинь хаана байна гээд Америкийн ерөнхийлөгч асуусан. Эрдэмтэд үүнийг мэдээд байдаг ч хийх аргачлалаа олохгүй байгаа. Өнөөдөр шашны сүм хийдүүдэд энэ аргыг заадаггүй. Тэгэхээр бид заах хэрэгтэй. Учир нь энэ Монгол үндэстний уламжлал, ухаанд л байдаг. Өөр хаана ч биш. Эрчмийг түгээх газар орных нь мэдээлэл заалттай байх жишээтэй. Тэр нь Хангайн нурууны ноён оргил Отгонтэнгэр хайрхан. 

    Одоогийн ШУ-ны судлаад, олж нээх гэж нэрлээд байгаа танин мэдэхүй бол манай өвөг дээдсийн үед байжээ. Эмчлэгдэхгүй гэсэн оноштой, өөрийгөө ч эдгэхгүй гээд кодлочихсон, нөгөө талаас нь эмчлэх боломжгүй гээд кодлчихсон тэр хүмүүс эмчилгээгүй биш ээ, учрыг нь л олохгүй байгаа юм. Тэгэхээр дотроосоо эмчлэх аргыг нь бид заагаад өгчихнө. Өнөө маргаашгүй төрөл арилжих гэж байгаа маш олон хүмүүс хүртэл энэ бясалгал зүйн хичээлд суугаад л хэдэн жил амьдрах насыг олж байна. Эрүүл аргаар, өрөнд орж дараа төрлөө худалдах биш, жинхэнэ бэлгэнд авч эргээд энэрэл хайр, тэр сэтгэлийн эрчмээ зөв түгээх аргачлалыг л зааж байгаа юм.

    “Дээд оюуны төв”-д ямар ямар үйлчилгээний заалууд байх вэ? Байгууламжийн бүтэцийн тухайд?

    Сургалтын танхим. Үүнд олон нийтийн байгууллагуудаас төлбөргүй сургалт хийх хүмүүс байж болно. Мөн бясалгалын өрөө байна. Манайд хийдэг дасгалуудаас гадна өөрсдийн бясалгах дасгал зан үйлээсээ хуваалцаж болно. Вакуумжсан, тусгай сургалтыг 3 хоногоор ч юмуу хийх боломжтой. Олон хүн бясалгах тусмаа л нөгөө Super V хромосомуудыг дуудаж байгаа юм. Язгуур монгол сүнс, гаралтай хүүхдүүд хөх толбогүй мэндэлсэн байж болно. Энэ хүмүүс чинь сүнсээ л сэрээж байгаа юм. Хүмүүс зөн билгээрээ ирж уулзах замаар бидний ажил явагдана. Энэ 16 сая хүн ерөнхийдөө цуглачих юм бол 7 тэрбумын хэдэн хувь билээ. Наанадаж хөх толботнуудаа сэрээснээр хөх толбот хүн ойролцоогоор 16 сая хүнтэй харьцах чадвартай байх юм. Дараачийн нэг зүйл нь сургалт-урлан музей юм. Амьд үзэсгэлэн гэж хэлж болно. Мониторинг музей хийе гэсэн бодол байна. Дэлхийн хаана ч, очихыг хүссэн газартаа ганц товчлуур дараад л тэндэхийн байгалийн үзэсгэлэн, салхиных нь үнэрийг хүртэл мэдэрч болох, яг л тэнд очсон мэт болох үйлчилгээ юм. Мөн танин мэдэхүйн электрон ном байх. Тэндээс хүүхдүүд сонирхсон шувууныхаа тухай мэдээллийг дэлгэрэнгүй авчихаж болох жишээтэй. Багш шавийн бичиг гэж хөтөлж байсан. Багшаас шавийн дамжлагын хооронд л хөтөлдөг, маш их цаг мөнгө ордог эд л дээ. 

    Манай сургалтанд ирэх хүмүүст нас хүйс мэргэжил зэрэг ямар ч шалгуур тавихгүй. 

    Бясалгалын танхим хэдэн хүний багтаамжтай вэ?

    Ойролцоогоор 150-200. Сургалтын танхим нь арай жижиг, гэр дуган байж болно. 

    Нэг том гэр объект дотроо заал танхимууд нь байх уу, аль эсвэл тус тусдаа объектууд байрлах уу?

    Төрийн ёслол хүндэтгэлийн зан үйлийн өргөө

    Монголд төрж байгаа сүнс болгон агуу ихийг бүтээх гэж төрдөг. Гэвч нийгмийн янз бүрийн сөрөг нөлөөллөөс болоод буруудаад явж байна л даа. Уул нь бүгд мундаг чадвартангууд юм. Бүгд бурхад юм. Сайн цагийн мянган бурхан ч, наян дөрвөн шидтэн ч, мөнх тэнгэрээс эрхшээсэн ямар л хүчтэн байна тэд гагцхүү хөх толботонгууд болж энд л төрдөг. Тэгэхээр Монгол хүмүүний хувь заяа өөдөө байх учиртай, түүнд нөлөөлж байгаа эрчимийн хариуцлага ч өндөр байх ёстой. Энэ мөн чанараас нь хүмүүст ойлгуулбал муу үйл үйлдэх нь багасах байх. Жирийн нэг ойлголтоор бол хүнд харамын сэтгэл төрөхүй гэдэс нь өвдөөд эхэлдэг шүү дээ. Тэгэхээр хүн чинь за би харамлаад байвал тэгэх юм байна гээд ухамсарлачихдаг. Тэгж өөрийгөө төгөлдөржүүлсэн хүний бүтээмж нь ундраад эхэлдэг. Бүтээмж ундраад ирэхээр улс орны хөгжил эерэг үзүүлэлттэй болно. 

    Өнөөдөр дэлхийг хэдхэн хүн л жолоодон залж байна. ҮНЭН-ийг далдалж, өнгөцхөн хуурмаг зүйлсээр дэлхийг удирдаж байна. Хэдий тийм ч байгаль эх дэлхий бидэнд сануулж байна, бид цаг нь ирсэн гэж бодож байна. 

    Үзмэр урлан чухал хэрэгцээтэй. Учир нь бүтээлч сэтгэлгээгээр дамжуулж олон юм мэдэж болно. Хүүхдүүдийн боловсролд анхааръя гэж бодоод байгаа.

    Төрийн ордны урд талын пассад Монте хөрөнгө корпорацийн Даваадорж багшийн 

    Уламжлалт соёл – Оюуны хөрөнгө гээд онол практикийн хурал Төрийн ордонд болж би ч МУЗҮӨ-ийхээ макетийг барьж ороод хамаг юмаа танилцуулаад ярьсан. Гэтэл сүүлд нь нэг нөхөр санаа аваад 16 сая төг-өөр барьчихсан байсан. Тэд өөрсдөө асуудалтай байсан л даа. Олон ч хүмүүс эрсдсэн шдэ. 

    Үйл ажиллагааны чиглэл:

    • Хүний сүнс-хий эрчимийг нь сэрээж өгч, бясалгал зүйн аргаар өөр дээрээ төвлөрч эрчимээ нөхөх, өөрийгөө анагаах боломж олгох
    • Эмчилгээгүй хэмээх оноштой хүмүүст амьдрал бэлэглэх – Бясалгах, дотроосоо анагаах замаар.
    • Хүүхдүүдийн танин мэдэхүйн боловсролыг дэмжих – Хүүхдүүдийг хөгжүүлэх
    • Хүмүүст Монгол хүн болж төрснийх нь утга учирыг таниулах – Өөрсдийн үнэ цэнээ ухамсарлах. Ингэснээр буруу муу үйл хийхгүй байх залуур болох.
    • Уран бүтээлчдийн бүтээлээр дамжуулж хүмүүст төгөлдөршихүйн мэдлэг түгээх.

  • Яруу сэтгэгч сонин (2006- 2010 он)

    Яруу сэтгэгч сонин нь хүний өдөр бүрийн оюуны талх болсон танин мэдэхүйн сонин юм. Агуулгын бодлого нь “оюун сэтгэлгээг хөгжүүлэх, сэтгэлийн боловсрол олгох, эрүүл амьдралын хэв маягийг дэлгэрүүлэх”.

    Бид салбартаа мэргэшсэн судлаач нийтлэлчид болон салбарын мэргэшсэн байгууллагуудын нийтлэл зөвлөгөөг танд хүргэж байна.

    Яруу сэтгэгч сонинг уншигч, дэмжигч залуус нэгдэж хувь хүний хөгжлийн Яру нэгдлийг үүсгэн байгуулж монгол хүний хөгжилд чиглэсэн олон талт үйл ажиллагааг хамтран хэрэгжүүлж байна.

    Бидний түүх

  • Бямбасүрэнгийн ШАРАВ

    Нэрт хөгжмийн зохиолч

    Монгол Улсын Хөдөлмөрийн Баатар, Төрийн шагналт, Урлагийн гавъяат зүтгэлтэн, Чингис хаан одонт

    1952 оны 11-р сарын 13-нд Хэнтий аймгийн Жаргалтхаан суманд төрсөн. 1983 онд ОХУ-ын Екатеринбург хотын Уралын хөгжмийн их сургуулийг хөгжмийн зохиолч мэргэжлээр төгссөн. 1992 онд Төрийн шагнал, 2002 онд Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн цол хүртсэн.

    Орчин цагийн Монголын сонгодог хөгжмийн ноён оргилуудын нэг Шаравын бүтээл нь Дэлхийн хөлбөмбөгийн аваргын нээлт, Нобелийн шагнал гардуулах ёслол болон АНУ- ын Корнеги холл, Британын Альберт холл, Японы Сантори холл зэрэг дэлхийн нэгдүгээр зэрэглэлийн тайзуудад тоглогдсон бөгөөд АЖ Ж.Чулуун гуайн “Ардын дуунуудын найруулга”-ын хамт ЮНЕСКО- ийн дэлхийн соёлын өвд Монгол Улсаас бүртгэгдсэн 3 сонгодог хөгжмийн бүтээлийн нэг юм. Тэрээр Монгол үндэстэн дэлхийн хөгжмийн сан хөмрөгт юу бүтээснийг л илэрхийлэх гэж тэмүүлж үндэсний онцлогтой Монголын хөгжмийн урлагийг дэлхийн түвшинд хүргэж чадсан юм.

    Тэрээр “Чингис хаан” дуурь, “Зуурдын орон” балет, “Ононд хатаагдсан илд” дуулалт жүжиг, 1, 2-р симфони, “Замбуу тивийн наран” магтуу, Эх орон, Сэтгэлийн эгшиг, Баярын уянга, Аав ээж хоёр минь, Бөртэ хатан зэрэг дан хөгжмийн 70 гаруй бүтээл, 300 гаруй дуу, романс, “Сэрсэн тал” үндэсний найрал хөгжмийн удиртгал, “Ард Аюуш”, “Байлдааны даалгавар”, “Илүү сартай зун” зэрэг 20 гаруй киноны хөгжим бичжээ.

    Алдарт удирдаач Валерий Гергиевийн хэлсэнчлэн “Тэнгэрийн Симфони” буюу “Хоёрдугаар Симфони”- г 1984 онд Санкт Петербургийн Сонгодог хөгжмийн их наадмын үед Бүх Оросын симфони найрал хөгжим, найрал дуучид дуулж бичүүлсэн байдаг. 21 минут 40 сек үргэлжилдэг уг симфони нь Бетховены “Есдүгээр Симифони”- той эн зэрэгцэхүйц, тэнгэр газар нийлэн үйлсэх байгал ертөнцийн агуу их хүчийг хөгжмийн ба хүмүүний дуу хоолойгоор хосгүй гарамгай эгшиглүүлсэн нь өдгөө хүртэл дэлхийн урлаг соёлын модернист үзэлтнүүдийг бишрүүлсээр байгаа дэлхийн хэмжээний бүтээл билээ. Шаравын “Хоёрдугаар Симфони” сэдвээр Япон ба АНУ-ын зураачид “Тэнгэрийн Аялгуу” нэртэй зургуудыг зурсан байдаг.

    ЦОМОГ
    “Сүхийн цагаан морь” цомог татах: http://hi-fi.mn/?p=19128
    “Түмний эх” цомог татах: http://hi-fi.mn/?p=18031
    “Үлэмжийн ертөнц” цомог татах: http://hi-fi.mn/?p=10599
    “Үхэж үл болно” цомог татах: http://hi-fi.mn/?p=10929
    “Монголын тал нутаг” цомог татах: http://hi-fi.mn/?p=7159
    “Дуулъю” цомог татах: http://hi-fi.mn/?p=7114
    “Чингисийн эх орон” цомог татах: http://hi-fi.mn/?p=19137

    www.facebook.com/byambasuren.sharav
    https://www.youtube.com/channel/UC7EBSmTlIScxGyxMQ…
    www.sharav.mn

  • Пүрэвдоржийн ЦЭРЭНДАГВА- Ардын жүжигчин, нийгмийн зүтгэлтэн

    1948 онд Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул суманд төрсөн. 
    1976 он УБДС-ийн Кино драмын ангийн Жүжигчний мэргэжлээр төгссөн.
    1968 оноос одоог хүртэл тус театрын жүжигчнээр ажиллаж байна.

    Монголын тайз, дэлгэцийн нэрт жүжигчин. Тэрээр 1948 оны 5-р сарын 18-нд Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул суманд мэндэлсэн.

    1976 онд УБДС-ийн Кино драмын ангийн жүжигчний мэргэжлээр төгссөнөөс хойш Улсын Драмын Эрдмийн Театрт жүжигчнээр ажиллаж байна. “Хаан түүх” жүжгийн Хаан, “Жамуха” жүжгийн Чингис, “Тамгагүй төр” жүжгийн Эгрэгэ өрлөг, “Хүйтэн сэнтий” жүжгийн Богд хаан, “Атга нөж” жүжгийн Хөхөчү гэх мэт түүхэн жүжгийн дүрүүд болон “Мандухай сэцэн хатан” түүхэн киноны Ибрай тайш зэрэг олон жүжиг, кинонд дүр бүтээсэн юм.

    Тэрээр уран бүтээл болон ярилцлагуудаа үндэсний үнэт зүйл, монгол хүний ёс жудагийг хойч үедээ өвлүүлэн үлдээх чин зорилготой нэрт уран бүтээлч, багш, нийгмийн зүтгэлтэн.

      БҮТЭЭСЭН ДҮР, УРАН БҮТЭЭЛҮҮД

      “Гарын таван хуруу” жүжгийн Баяр
       “Ээдрээ” жүжгийн Галдан жонон ван 
      “Хаан түүх”
       жүжгийн Хаан 
      “Жамух” жүжгийн Чингис 
      “Тамгагүй төр” жүжгийн Эгрэгэ өрлөг 
      “Хүйтэн сэнтий”
       жүжгийн Богд хаан 
      “Атга нөж”
       жүжгийн Хөхөчү 
      “Саран хөхөө” жүжгийн Ямши 
      “Нора” жүжгийн Хельмер 
      Ричард III” жүжгийн Бекингем, Ричард 
      “Ромео Жульетта”
       жүжгийн Капульетта Хотын захирагч 
      “Цахлай” жүжгийн Сорин 
      “Парисын дарь эхийн сүм”
       жүжгийн Фролло 
      “Тэнгэрийн хүү”
       жүжгийн Лүсү ван 
      “Гамлет” 
      жүжгийн Клавди

      АМЖИЛТ, ШАГНАЛ

      1991 онд МУ-ын Гавъяат жүжигчин
      2001 онд МУ-ын Ардын жүжигчин 
      1995 онд “Ричар III” жүжгийн Бекингемийн дүрээр Соёлын яамны “Оны шилдэг дүр”-ийн шагнал, 
      2003 онд “Шөнө дундын бүжиг” жүжгийн Амегогийн дүрээр “Гэгээн Муза” наадмын “Шилдэг эрэгтэй туслах дүр”-ийн шагнал, 
      2004 онд бүтээсэн “Саран хөхөө” жүжгийн Ямши ноёны дүрээр “Гэгээн Муза” наадмын “Шилдэг эрэгтэй гол дүр”-ийн шагнал
      2008 онд “Эдип” жүжгийн Трессийн дүрээр “Гэгээн Муза” наадмын “Шилдэг эрэгтэй туслах дүр”-ийн шагнал
      2009 онд “Парисын дарь эхийн сүм” жүжгийн Фрологийн дүрээр “Гэгээн Муза” наадмын “Шилдэг эрэгтэй гол дүр”-ийн шагнал 

      ЯРИЛЦЛАГА УНШИХ

      П.Цэрэндагва: “Би, би” гэдэг өвчнөөр билэг танхай болох гэж шуурсны, маш товчхон хэлбэл зээлдмэл ухаан, эшлэлийн онолоор явсныхаа горыг амсаж байна гэхээс биш хэлэх үг олддоггүй юм. Бид чинь монголчуудад өөрийн гэх ухаан гэж юм байдаг бол түүнийгээ гээчихсэн хүмүүс шүү дээ. Тэгээд бусдын гял цал юманд нүдээ унагаснаа соёл гэж эндүүрсэн. Тэрэнд өөрөө юмгүй юм шиг уулгалан дайрсныхаа горыг одоо амсаж явна даа.

      Монгол Улсын Ардын жүжигчин П.Цэрэндагватай уулзаж ярилцлаа.

      -Соёлын тэргүүний ажилтан, дуучин Д.Отгонжаргалын дуулсан “Миний ээж тэмээчин” дууны клипэнд та ханьтайгаа тоглосон нь үзэгчдийг уйлуулж уяруулсан. Та сүүлийн үед ямар уран бүтээл хийж байна?

      -Сүүлийн үеийн уран бүтээл гэвэл төлөвлөсөн уран бүтээлүүддээ ороод явж байна. Удахгүй үзэгчидтэйгээ “Говийн домог” хэмээх бүрэн хэмжээний уран сайхны киногоороо уулзана. “UBS” телевизийн хамт олны хийж буй энэ кино л одоохондоо томоохон уран бүтээл маань юм уу даа. Отгонжаргалын “Миний ээж тэмээчин” дуунд ханьтайгаа оролцон тоглосон. Ер нь эхийгээ хайрлаж, хүндэлж, дээдэлж явна гэдэг хүмүүн болж заяасны шинж гэж ойлгодог учраас энэ дууны клипэнд орооч гэсэн саналыг бид хүлээж авсан. Хамгийн гол нь бүтэц нь их сонин санагдсан. Юу вэ гэхээр зүгээр нэг дууг дүрсжүүлэх биш богино хэмжээний кино ч байж болохоор хэмжээнд сэтгэж хийсэн учраас тоглосон гэхэд болно. Дуучин маань ямар сайхан дуулсныг үзэгч, сонсогчид маань таашаан хүлээж авч байгаа нь сайшаалтай.

      -Удахгүй олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдөр буюу манайхны хэлж заншсанаар Мартын 8-ны баяр болох гэж байна. Та ханиа яаж баярлуулдаг вэ?

      -Хүн ханиа яаж баярлуулдаг билээ, тэр жишгээс хазайгаад байх нь хаашаа юм. Би олноос онцгойрох юм уу, олонд чирэгдэх гэдэг хоёр туйлшралыг тэгтлээ нэг их ойшоодоггүй. Ер нь хүн өөрийнхөө үүрэх ёстой ачааг үүрсэн шиг үүрэх ёстой л гэж боддог. Тийм л өрхийн тэргүүн байгаа юм. Ханийнхаа тухай ярина аа гэдэг чинь Цэрэндагва төрдөө үнэлэгдэж, түмэндээ хүндлэгдэж яваагийн цаад талд хатан ухаан сүлсэн ханийн минь нөмөр нөөлөг дэндүү их байдаг юм аа гэдгийг би хэний ч өмнө хэлэхээсээ тэгтлээ нэг их ичдэггүй. “Авгайгаа магтсан хүн адгийн тэнэг” гэлцдэг юм билээ. Ингээд хэлчихсэнийхээ төлөө тэнэг гэж дуудуулахаасаа нэг их эмээгээд байдаг хүн би биш. Юу үнэн гэвэл хань минь надад өнөөг хүртэл нөмөр нөөлөг болж яваа нь орчлонгийн ганц үнэн. Тийм учраас хань бидэн хоёр бие биеэ хүндлэн дээдэлж, учирлан хүлцэх минь уудам хорвоод улам их болж байх шив дээ. Бид хоёр уран бүтээлийн ажилд том жижиг гэлтгүй оролцох ёстой ажилдаа оролцоод явж л байна. Аливаа уран бүтээлд жижиг сажиг гэсэн ойлголт байдаггүй. Гагцхүү тэнд сэтгэл, итгэл, зүтгэл байж л ажил болдог.

      -Эмэгтэйчүүдийн баярын дараа Монгол цэргийн өдөр гээд л баяр үргэлжилдэг дээ?

      -Цэргийн баярыг манайхан цэргийн хугацаат албанд зүтгэж байгаа хүмүүсийн баяр мэт ойлгодог тал байдаг байх. Гэхдээ эр хүн бүхний бодож, сэдэж, сэрж явах ёстой баярын нэг нь энэ. Ер нь баяр гэдэг юманд нэг их хөвсөлзөн хөөрөөд байдаг хүн би биш. Баяр тэмдэглэснээрээ улс орон хөгждөг цэцэглэдэг бол Монгол орон хөгжил цэцэглэлтийн туйлд хүрэхээр болчихоод байна. Аливаа баярын үлдээцтэй зүйл, хүртээмжтэй хандлага нь ямар юм бэ гэдгийг бодож хийвээс баяр бүхнийг тэмдэглэж болно. Гагцхүү баярыг тэмдэглэснээр нийгмийн хөгжилд ямар түлхэц өгч байгаа юм бэ гэдэг тал нь илүү байваас баярын утга учир тодорхой болно.

      -Таны ах Пүрэвжавын Сандуйжав гэж Монгол Улсын соёлын гавьяат зүтгэлтэн, нэрт сэтгүүлч, авьяаслаг яруу найрагч хүн байлаа. Ахынхаа тухай яриач?

      -Ахыгаа маш их үгүйлж байна. (Нүдний шилнийх нь цаана нулимс нь цийлэгнээд ирэв. сур) Маш их санаж явдаг зүйлийн маань нэг ах минь юм. Миний ах нэг их олон юм яриад цээжээ дэлдээд, хашгичаад гуугачаад явдаг хүн биш. Монгол эр хүний амин ухаан гэж ямар юм байдаг юм бол тэр хэмжээнд амьдрал ахуйгаа авч явсан хүн. Зөвхөн өөрийнхөө амьдралыг ч биш өнчин үлдсэн хэдэн дүү нараа өргөж тээж хоолонд нь хүргэсэн, ханьтай болсноосоо хойш ханиа хүндлэх, ханиа хайрлах, үр хүүхдээ өсгөж хүмүүжүүлэх бүх зүйлд өрхийн тэргүүн шиг явсан ийм хүн. Олонтой, найз нөхөдтэй, тэднийхээ итгэл сэтгэлийг үүрч дүүрч явж чадсан хүн байсан гэж би боддог юм. Намайг жүжигчний мэргэжил сонгоход хамгийн их эсэргүүцэж дургүйцэж байсан хүн бол миний ах. Ээж маань ахад “Юу гэх вэ, цаадахаа дураар нь орхи” гэж хэлснээр ах маань буулт хийсэн. Би амьдралдаа ахаасаа зөрсөн ганц тохиолдол энэ байх. Миний ах надад “За, хүү минь чи, насаараа хүний хэлээр ярих мэргэжил сонголоо доо. Энэ хүний хэлийг өөрийн хэл болгох гэж мөн ч их зовох байх даа. Буянаараа болог дээ” гэж хэлсэн. Тэр үедээ энэ үгийг би сайн ухаараагүй. Би энэ үгийг одоо санах сэрэх болгондоо хүний хэлээр ярьж яваа гэдгээ ойлгодог. Хүний хэлийг өөрийн болгох гэж тавь гаруй жилийг жүжигчний ажилд үрчихэж дээ. Тэр үг нэг зорьсноосоо буцахгүй байхын ташуур, чигээрээ зөрүүдэлсэнийхээ хэрээр бодож явах бодлыг тархинд нэвт шингээж өгсөн нь миний ахын ухааны цараагийн нэг илрэл юм даа. Ахыгаа хүндэлж хайрлаж явсан.

      -Хүндлэл хайраа яаж илэрхийлж байв?

      -Ахыгаа баярлуулах гэж хичээж байсан. Тэр нь юу вэ гэхээр бурхан болтол нь дэргэд нь архи уух битгий хэл, тамхи татахыг ч цээрлэнэ. Тамхийг нууж татаж явсаар ахыгаа үдэж өгсөн дөө. Тэрийг маань ах мэдээгүй биш мэдрэхийн дээдээр мэдэрсэн байх. Дүүгээ эмээж байхыг хараад баярлаж байсан болов уу.

      -Ахтайгаа хэдэн насны зөрүүтэй билээ?

      -Бид хоёр арваад насны зөрүүтэй.

      -Орчин үед “хүн ахтай, дээл захтай” байх нь алдагдсан юм шиг санагддаг. Танд ийм зүйл анзаарагдах юм уу?

      -Анзаарлаа гээд яахав дээ. Бидний сонгоод авчихсан нийгэм чинь л энэ шүү дээ. Яг нийгмийнхээ мөн чанарыг таниад ирэхээр “Би, би” гэдэг өвчнөөр билэг танхай болох гэж шуурсны, маш товчхон хэлбэл зээлдмэл ухаан, эшлэлийн онолоор явсныхаа горыг амсаж байна гэхээс биш хэлэх үг олддоггүй юм. Бид чинь монголчуудад өөрийн гэх ухаан гэж юм байдаг бол түүнийгээ гээчихсэн хүмүүс шүү дээ. Тэгээд бусдын гял цал юманд нүдээ унагаснаа соёл гэж эндүүрсэн. Тэрэнд өөрөө юмгүй юм шиг уулгалан дайрсныхаа горыг одоо амсаж явна даа. (Тэрээр яг л жүжгийн галзуу хүний дүр бүтээж буй мэт авзаатай зэвүүнээр чанга хөхрөн инээв. сур)

      -“Монголоо алдмар” гэж өвгөдийн нэг муухай хараал байдаг даа. Тэр үг биеллээ олж байна гэж хэлж болох уу?

      -За, тэгж амны алдас хийгээд яах вэ. Одоо цагт ярьж байгаа юм бол амны алдас. Ер нь бодох л ёстой үг. Энэ байтугай юмыг саналгүй, сэрэлгүй орхисныхоо гайг амсаж байна гэж товчхондоо хэлээд байгаа юм шүү дээ. Тэрнээс биш ийм нэг амны алдас болсон зүйлийг яриад байвал улс орны хөгжилд нэмэр болохоос нэрмээс болох нь их болов уу даа. Чиний наад хэлж байгаа үг чинь яг үнэн. Биеллээ олж байна гэж хэлж болно. Бид хэзээ ухаарч, гэгээрч, сэхээрэх юм бэ гэдэг л их бодууштай юм даа.

      -Улсын драмын эрдмийн театрт ажиллаж байсан алтан үеийнхний олон тэгш ой энэ жил тохиож байгаа. Зуун жилийн ой нь тохиож буй төрийн шагналт, ардын жүжигчин Э.Оюун гуайтай та хэр ойр байв?

      -Театр гэж буянтай айлын босгоор давж орсноо би өөрийнхөө авьяас билэгтэйдээ бус Монголын тайзны урлагийн ахмадууд, алтан үеийнхэн гэж түүхэнд тэмдэглэгдсэн хүмүүсийн билгийн хараатай холбон бодож явдаг. Тэр хүмүүсийн нэг Оюун багшийнхаа шавь нь болж явлаа. Тэнд Оюун багшийн дуу гарахад энд миний тавхай гялалзаад зугтаж явсан болохоос ойртож ярьж хөөрч байх тийм боломж байсангүй л дээ. Айж эмээхээс гадна тэр агуу хүнийг хүндэлж бишрэхтэй холбоотой. Ганцхан Оюун гуай ч биш бүхий л ахмадуудынхаа үгийг нь сонсож явсан хүн л дээ, би. Энэ жил манай театрын их олон хүний тэгш ой тохиож байгаа. Тэднийхээ талаар бид л ярихгүй бол хэн ярихсан билээ. Бид л хийхгүй бол хэн хийхсэн билээ гэдэгчлэн багшийн зуун жилийн ойг тохиолдуулж УДЭТ-ын удирдлага санаачилж “Би эндээс явахгүй” жүжгийг нь залуу зохиолч Мэндсайханы шинэтгэснээр алтан тайзнаа тавьж үзэгчдэдээ өргөн барьж байгаа юм. Бүтээлч хүн гэдэг бүтээлээрээ мөнхөрдөг юм байна гэдгийг олон түмэндээ хэлээд зогсохгүй энэ бүхнээс авах, гээхийн ухаанаар бодох юм их байна шүү гэдгийг хэлье.

      -Бид ер нь юугаа гээгээд байгаа бол?

      -Монгол ёс заншил, монгол соёл, монголтой холбоотой бүхнийг мартагнуулах гээд байна уу даа гэж би их халагладаг. Үүнийг төр засаг руу чичлэхээсээ өмнө хувь хүн би Монгол байхын тулд, Монголоо мэдрэхийн тулд, Монгол гэж ярихын тулд юу хийсэн юм бэ гэдгээ иргэн бүр санаж, сэдэж, ухаарах цаг нь болсон.

      -Ардын жүжигчин Мэндбаяр гуай та хоёр зохиолч А.Шартолгойн “Ренчиний Чойном” жүжигт тоглосон. Одоо яруу найрагч Намжимын Очирбат агсны “Хөх дэвтэр” номын хуримд уригдан ирж. Яруу найрагчидтай их дотно байв уу?

      -Миний яриад байгаа монгол хүн байхын жинхэнэ утга учир нь Намжимын Очирбат гэж энэ сайхан яруу найрагч байлаа. Энэ хүн надаас ахмад. Миний ах П.Сандуйжавын МУИС-ийн оюутан ангийн анд. Н.Очирбат найрагч хүнийг хөгшин залуу, хөрөв нялх гэж ялгалгүй хэнийг ч бай хүнтэй хүнийх нь хувьд харьцаж чаддаг нь намайг татдаг байсан. Энд бас мэргэд цуглаж байна. Үгийн урлагийн мастеруудынхаа үгийг сонсохоор би ирлээ. Яагаад бид яруу найрагчдыг хайрлаж хүндэтгэдэг юм бэ. Өнөөдөр монгол хэлнийхээ төлөө бүгд анхаарахгүй бол устаж мөхөх аюулын харанга дэлдэх цаг тулаад ирчихсэн байна шүү гэдгийг санаж сэрэх хэрэгтэй. Зохиол бичдэг хүмүүс ч анхаарах хэрэгтэй. Монгол хэлний эгшиглэнт чанар алдагдаад байна. Эгшиглэнт чанар алдагдана гэдэг ярианы хэлэнд яруу сайхан монгол хэл маань уусаж мөхөж байгаа юм шүү. Эзээгүй унших хүн цөөрчихсөн учраас тайвшраад байх шиг байна. Уншдаг хүн ихдээд ирэхээр нэхэгдэхээс өөр гарцаагүй ажил болж байна гэж би мунхаглаж явдаг юм даа.

      -Муусайн яруу найрагч, зохиолчид, жүжигчид, дуучид нийгэмд юу ч хийж бүтээдэггүй амьтас гэж дорд үзэх хүмүүс олширлоо…

      -Ярилгүй яах вэ, наадах чинь монгол эр хүнийг хүчгүйдүүлэх, монгол хүмүүсийг хооронд нь яавал эвтэй найртай байлгахгүй байх вэ гэсэн гаднын хорт бодлого яваад байгаа юм биш байгаа гэж би их эмзэглэдэг. Уран бүтээлчид хийж байгаа бүхнээ илүү их бодож хийх хэрэгтэй болж байна.

      -Цагаан сар саяхан болж өнгөрлөө. Танд хацраа үнэрлүүлэх дүү нар, шавь нар жилээс жилд олшроод байгаа биз?

      -Сэтгүүлч та нар ч бас асуух юмаа асууж л байж санаа амардаг улс л даа. Маш товчхон хариулахад миний үнсүүлэх хүний тоо цөөрөөд, үнсэх хүний тоо нэмэгдэж байгааг нуугаад яахав. Насны хувьд ч, элээсэн он жилүүдийнхээ хувьд ч ийм жамтай учирдаг юм байна. Ингэх тусмаа өнгөрсөн үеийг дурсаж, бодож санахдаа “Үлдээх юм маань юусан билээ” гэдгийг эргэцүүлэх цаг гарцаагүй ирж байна даа.

      Л.Батцэнгэл (Өдрийн сонин) 2018.03.09

    • Агуулгын төсөл, нийгмийн сайн сайхны төлөөх санаачилгууд

      АЗ ЖАРГАЛТАЙ ХҮҮХДҮҮД Урлагийн боловсролын төсөл  

      Монгол Японы соёлын харилцааг хөгжүүлэх,

      “АЗ ЖАРГАЛТАЙ ХҮҮХДҮҮД” урлагийн боловсролын төсөл хэрэгжүүлэх тухай

      Сүүлийн жилүүдэд Монголын хүүхэд, залуус сонгодог урлагаар олон улсын хэмжээнд амжилт гаргаж байгаа хэдий ч олон улсын стандартад нийцсэн нийтийн боловсролын сургалт одоог хүртэл байхгүй байна. Хэрвээ олон улсын стандартад нийцсэн сонгодог урлаг, гоо зүйн сургалтыг бий болгож, хүүхдүүдийг багаас нь бэлтгэж чадвал Монгол хүүхдүүд дэлхийн хэмжээнд амжилт гаргаж, хүүхэд залуус урлагийн боловсрол эзэмшин Аз жаргалтай хотын иргэд болон төлөвшиж, Улаанбаатар хотоо сонгодог урлагаар дэлхийд таниулах бүрэн боломжтой юм.

      Kawai корпораци нь дэлхийн урлагийн салбарт тэргүүлэгч бөгөөд олон улсад нийгмийн хариуцлагыг өндрөөр хэрэгжүүлэгч байгууллага юм. Бид 2017 онд Япон Монголын соёлын харилцааны 45 жилийн ойн хүрээнд, Нийслэлийн ЕБС-иудад олон улсын стандартад нийцсэн Kawai компаний хөгжмийн сургалтын хөтөлбөрийг нэвтрүүлэх зорилготойгоор 1-р ээлжинд 309,165,960.00₮-тэй дүйцэх хөрөнгө оруулалт бүхий “АЗ ЖАРГАЛТАЙ ХҮҮХДҮҮД” урлагийн боловсролын төслийг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.

      Төслийн хүрээнд,

      ЕБС-иудиас сонгон шалгаруулж 1-р ээлжинд 10 төгөлдөр хуур бэлэглэж, цогц сургалтын хөтөлбөрийг нэвтрүүлэх, сонгодог урлагийн боловсролын төв байгуулж, бүх нийтэд урлагийн боловсрол олгож нийгмийг соён гэгээрүүлэх болон авъяаслаг хүүхдүүдийг сонгон шалгаруулж дэлхийн хэмжээний уран бүтээлч бэлтгэх зэрэг ажлууд хийгдэх юм. Энэхүү төсөл манай орны нийгмийн урлагийн боловсролын салбарт урд өмнө нь хийгдэж байгаагүй цоо шинэ төсөл болох ба иргэдийн гоо зүйн боловсролыг нэмэгдүүлсэнээр нийгмийн оюун санаанд эерэгээр нөлөөлж болдог нь олон улсын туршлагаас харагдаж байгаа юм.

      Иймд төслийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд, Улаанбаатар хотын өнгө үзэмжийг нэмэх, олон улсын түвшиний сонгодог урлагийн төвийг байгуулах бөгөөд Kawai хөгжмийн төв ийнхүү байгуулагдсанаар энэ нь Монгол улсын Нийслэл Улаанбаатар хотыг дэлхийн өндөр хөгжилтэй улс орнуудын түвшинд харуулах бас нэгэн үзүүлэлт яахын аргагүй болох билээ. Нийслэлийн нийгмийн хөгжлийн асуудал хариуцсан төслүүдийн удирдагч-Нийслэлийн Засаг даргын орлогч, хатагтай Ш.АНХМАА таниас Сүхбаатар дүүргийн 2-р хороонд бидний төлөвлөж байгаа 157м2 газрыг олгож өгч үйл ажиллагаанд маань дэмжлэг үзүүлнэ үү хэмээн хүсч байна.

      Таныг хүндэтгэсэн,

      Kawai компаний Монгол дахь албан ёсны төлөөлөгч,

      Эгшиглэн Классикал Мюзик компаний захирал Б.БАТ-ӨЛЗИЙ

      АГУУЛГА

      1.                ТӨСЛИЙН ХУРААНГУЙ

      2.                ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛГА

      3.                ХЭРЭГЦЭЭ ШААРДЛАГА

      4.                ХЭРЭГЖҮҮЛЭГЧ БАЙГУУЛЛАГА

      5.                KAWAI ТӨГӨЛДӨР ХУУРЫН ТАНИЛЦУУЛГА

      6.                ТӨСЛИЙН УДИРДАГЧ

      7.                ТӨСЛИЙН БАГ

      8.                ХИЙГДЭХ АЖИЛ

      9.                ХҮРЭХ ҮР ДҮН

      10.              ТӨСӨВ

      11.              СУРГАЛТЫН ХӨТӨЛБӨР

      12.              НОМ ГАРЫН АВЛАГА

      13.              ХӨГЖМИЙН ТӨВИЙН КОНЦЕПЦ ДИЗАЙН

      1.        ХУРААНГУЙ

      Төслийн нэр

      АЗ ЖАРГАЛТАЙ ХҮҮХДҮҮД

      Төсөл хэрэгжүүлэгч

      KAWAI MONGOLIA

      Эгшиглэн Классикал Мюзик ХХК

      Төслийн удирдагч

      Бадамгаравын БАТ-ӨЛЗИЙ

      Kawai компаний Монгол дахь албан ёсны төлөөлөгч,

      Эгшиглэн Классикал Мюзик компаний захирал

      Товч танилцуулга

      Олон улсын стандартад нийцсэн сонгодог урлаг, гоо зүйн сургалтын төвийг байгуулах төсөл.

      Эрхэм зорилго

      Улаанбаатар хотод бий болгож, хүүхэд залуусыг урлагийн боловсролоор дамжуулан төлөвшүүлэхээс гадна, авъяаслаг хүүхдүүдийг багаас бэлтгэн дэлхийн хэмжээнд амжилт гаргаж, Улаанбаатар хотоо сонгодог урлагаар дэлхийд таниулахад оршино.

      Хамрах хүрээ

      Улаанбаатарын ЕБС-ийн сургуулийн сурагчид, дуу хөгжмийн багш нар

      2.        ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛГА

      Улс орны нийслэл, томоохон хотуудын иргэдийн соёл, гоо зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэхийн тулд бүх нийтийн урлагийн хичээлээр дамжуулан боловсрол олгох үр дүнтэй жишиг туршлага бий. Тиймээс Нийслэлээс хэрэгжүүлж буй “Аз жаргалтай Нийслэл” хөтөлбөрийн хүрээнд нийт иргэдэд болон ЕБС-н сурагчдад урлагийн боловсрол олгох, тэр дундаа сонгодог урлаг, гоо зүйн боловсрол олгох хэрэгцээ шаардлага байна.

      Тэгвэл дэлхийн 40 гаруй оронд урлагийн боловсрол олгох хөтөлбөрөө хэрэгжүүлсэн Япон Улсын KAWAI компанитай хамтран “АЗ ЖАРГАЛТАЙ ХҮҮХДҮҮД” сонгодог урлаг, гоо зүйн боловсролын төслийг хэрэгжүүлэх боломж бүрдээд байна.

      Kawai корпораци нь 2014 оноос Монгол улсад албан ёсоор үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн нь Монгол улсын соёл урлаг, нийгмийн салбарт цоо шинэ уур амьсгалыг бий болгоод зогсохгүй улс орны соёл урлагийн хөгжлийг дэмжих, нийтийн гоо зүйн боловсролыг хөгжүүлэхэд том нөлөө үзүүлэх хүчин зүйлийн эхлэл болж байгаа билээ.

       

      Төсөл нь ЕБС-иудыг мэргэжлийн хөгжимтэй болгоод зогсохгүй сурагчдын гоо зүйн сургалтаар үргэлжлэн 9-12 сарын хугацаанд явагдана. Энэ нь Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газрын үйл ажиллагааг олон нийтэд бүтэн жилийн турш ард иргэдтэй нь холбоотой байлгах, Нийслэлийн үйл ажиллагааг сурагчдаар дамжуулан эцэг эхчүүд, гэр бүлд шууд хүргэх боломжтой болох юм.

      Цаашид бид уг төслийг үргэлжлүүлэн жил бүр ерөнхий боловсролын 1-2 сургуулийг сонгон шалгаруулж төгөлдөр хуураар ханган, багш нарыг нь мэргэжлийн хөгжмийн дадлагажуулах сургалтанд хамруулна.

      1. ХЭРЭГЦЭЭ ШААРДЛАГА

      “АЗ ЖАРГАЛТАЙ ХҮҮХДҮҮД” урлагийн төслийн баг Нийслэлийн ЕБСургуулиудаар явж судалгаа хийсэн бөгөөд та бүхэнд жишээ болгон Баянзүрх дүүргийн 79-р сургуулийг танилцуулж байна. Энэхүү сургууль нь дуу хөгжмийн хичээлд ашиглах стандартын төгөлдөр хуургүйгээс гадна мэргэшүүлсэн дуу хөгжим болон төгөлдөр хуур болоод бусад хөгжмийн зэмсгийн дугуйлан явуулах техник, хөгжмийн зэмсгийн ямар ч нөөц боломжгүй байгаа юм. Яг үүний адилаар Нийслэлийн Ерөнхий боловсролын олон арван сургуулиуд стандартын төгөлдөр хуур хөгжимгүй байгаагаас гадна дуу хөгжмийн багш нар нь төгөлдөр хуур хөгжмийг заах арга зүйн мэдлэггүй бас сургалтын хөтөлбөргүй байна.

      Нийслэлийн БЗД-ийн 79-р дунд сургуулийн товч танилцуулга

      Манай сургууль 1974 оны 09-р сарын 01-нд УБ хотын АДХГЗ-ын шийдвэрээр 2 багш 60-н сурагчтайгаар анх байгуулагдахдаа айлын орон сууцыг эцэг, эхийн хүчээр засан хичээл сургалтаа эхэлсэн бөгөөд  1975-1976 оны хичээлийн жилд 3-н багш 103-н сурагчтай бага сургуул, 1979 онд 160-н хүүхдийн хичээлийн байрыг хүлээн авч 6 анги 155-н сурагч, 6-н багш захиргаа аж ахуйн 7-н ажилтантайгаар өргөжин үйл ажиллагаагаа явуулжээ.

      Улмаар 1986 оны 10-р сард  320-н хүүхдийн хичээлийн байр ашиглалтанд орж 8-н жилийн сургууль, 1994 онд 260-н хүүхдийн хичээлийн 2-р байр ашиглалтанд орж 10-н жилийн дунд сургууль болон өргөжсөн ба 2011-2012 онд Японы Жайка олон улсын хөрөнгө оруулалтай байгууллагын тусламжтайгаар 420-н хүүхдийн хүчин чадалтай хичээлийн 3-р байр ашиглалтанд орсон.

      Одоо тус сургуульд 79 бүлгийн 2248 сурагч хичээллэж 180 багш, ажилтан ажилладаг. Боловсролын шинэчлэлийн хүрээнд Ерөнхий боловсролын сургалттай 12 жилийн бүрэн дунд сургууль болон өргөжиж хичээлийн 3-р байранд 2 ээлжээр сургалт хүмүүжлийн үйл ажиллагаагаа тасралтгүй 40 дэх жилдээ явуулж байна.

      Сургуулийн хөгжмийн өрөө

      Төгөлдөр хуур

      Яагаад төгөлдөр хуур хөгжмийн зэмсгийг стандартын түвшинд байлгах шаардлагатай вэ?

      § Дуу хөгжмийн хичээлийг үр дүнтэй явуулахад төгөлдөр хуур хөгжим хамгийн чухал үүрэгтэй байдаг.

      Урлагийн боловсролыг олон талт байдлаар олгож болдог. Хөгжмийн олон төрлийн сургалтаар дамжуулан сургах, уран зураг, дуу, бүжиг гэх зэргийг үүнд дурьдаж болно. Гэхдээ энэ бүхний дундаас яагаад төгөлдөр хуур хэмээх энэхүү хөгжмийг илүү чухалд онцолж байна вэ гэхээр тус хөгжим нь бусад бүх хөгжмийн зэмсгийн үндсэн суурь болдог бөгөөд хөгжмийн боловсролын ерөнхий онол, суурь хичээл нь зайлшгүй төгөлдөр хуур хөгжмийн туслалцаатайгаар тухайн сурагчдаа төгс тайлбарлагдаж хүрдэг онцлогтой юм.

      Та бидний сайн мэдэх Хөгжим бүжгийн коллежийг авч үзэхэд тухайн сургууль нь сонгодог хөгжмийн ангиуд, үндэсний хөгжмийн ангиуд, дуулаач, ардын бүжиг, сонгодог бүжиг гээд ерөнхий олон төрлийн мэргэжлийн ангиудтай байдаг. Гэвч эдгээр мэргэжлийн бүхий л ангиудын үндсэн сургалтанд төгөлдөр хуур хөгжмийн сургалт заавал ордогоос гадна голлох байр суурийг эзэлдэг нь та бүхэнд төслийн ач холбогдолыг илүү таниулах байх буйзаа.

      4.        ХЭРЭГЖҮҮЛЭГЧ БАЙГУУЛЛАГА

      KAWAI MONGOLIA

      KAWAI компанийн танилцуулга

      Кавайн гэр бүл гурван үеийнхээ туршид төгөлдөр хуур хэмээх энэхүү гайхамшигт хөгжмийн зэмсэгийг бүтээн төгөлдөржүүлэх үйлсэд өөрсдийн бүхий л амьдрал, зүрх сэтгэл, ур чадвар, мэдлэг оюунаа зориулж ирсэн түүхтэй.

       “Kawai” компанийн ерөнхийлөгч Хиротака Кавай хэлэхдээ:

      <Бид таны сэтгэл зүрхний нандин утсыг хөндөнө>

      Хөгжим бол урлагийн дээд хэлбэр бөгөөд сэтгэл зүрхнээс гарсан дуу эгшиг юм. Хөгжим бидний зүрхнээс гарч сэтгэл хөдлөлийг илэрхийлдэг. Өөрөөр хэлбэл хүн төрөлхтөн хоорондын харилцах төгс хэл гэж ойлгож болно. Энэ нь нас хүйс хамааралгүйгээр хүмүүс бидний зүрх сэтгэлийг хооронд нь холбож байдаг. Бидний зохион бүтээсэн энэхүү хөгжмийн зэмсэгээр дамжуулан аливаа уран бүтээлч нь өөрийн сэтгэл хөдлөл болон дотоод мэдрэмжээ илэрхийлэн гаргах боломжтой. Ийнхүү өөрийн бүтээлээ бидний хөгжмөөр дамжуулан та бүхэнд хүргэснээр зүрхний тань хамгийн нандин тэр утсыг хөндөж чадна гэсэн үг юм.

      “Kawai” брэндийг үүсгэн байгуулагч Койчи Кавайн хүсэл мөрөөдөл нь дэлхий нийтэд хүлээн зөвшөөрөгдөхүйц жишиг төгөлдөр хуурыг бий болгох явдал байсан. Тэгвэл урт хугацааны түүхэн хөгжлийн явцад мөн уран гарт мастерууд, техник технологийн дэвшлийн хүчээр түүний мөрөөдөл өдгөө биелэлээ олсон юм.

      Учир нь “Kawai” компани өнөөдөр дэлхийд төгөлдөр хуурын үнэ цэнийг тодорхойлох түвшинд хүрээд байна. Гэвч Койчи Кавайн мөрөөдөл нь зөвхөн хөгжим үйлдвэрлээд зогсохгүй олон төрлийн шинэ бүтээгдэхүүн үйл ажиллагааг дэлхий нийтэд нэвтрүүлэхэд оршиж байгаа юм.

      §   Koichi Kawai (Аугаа зохион бүтээгч төдийгүй мастер мужаан)

      <Хэзээ ч төгсөшгүй төгс төгөлдөрийг эрэлхийлэгч>

      100 гаруй жилийн өмнө Япон улсад эмнэлэгийн зориулалтаар орж ирсэн техникүүдийг босоо  төгөлдөр хуурт ашигладаг байжээ.

      Нэг өдөр тэрээр хөршийнхөө хүүг тэрэг түрээд явж байхыг хараад ихэд гайхсан гэдэг. Учир нь тэрхүү тэргийг хүү өөрөө зохион бүтээсэн байж. Дараагийн өдөр нь харин түүний мөрөөдөл биелэсэн гэж хэлж болно.

      Учир нь Койчи Кавай анхны төгөлдөр хуурын дизайнаа гаргаж дараа нь өөртэйгөө адил төгөлдөр хуур хийх хүсэл мөрөөдөлтэй залуусыг хайж эхэлжээ. Тун удалгүй тэрээр анхныхаа төгөлдөр хуурыг зохион бүтээгээд улс орондоо танилцуулсан юм.

      1920-иод оны үед Япон улсын төгөлдөр хуур үйлдвэрлэл гацаанд ороод байв. Учир нь “Kawai” компанид шинэ менежмент хэрэгтэй болсон байлаа. Улмаар 1927 онд Койчи Кавай өөртэйгөө ижил зорилготой долоон хүнтэй нэгдэж Харамацу хэмээх газар “Kawai” компаний хөгжмийн зэмсэг судлалын лабораторийг анх нээсэн түүхтэй. Энэ нь дэлхийд алдартай төгөлдөр хуур зохион бүтээх эхлэл нь болсон юм.

      1950-иад оны эхээр “Kawai” компани 500 гаруй ажилчидтай, жилдээ 1500 гаруй төгөлдөр хуур үйлдвэрлэх хүчин чадалтай болсон байв. Энэхүү амжилт гавъяаг нь үнэлж Япон улсын эзэн хаан Койчи Кавайд “Нэр төрийн одон” гардуулсан билээ. Ингэснээр тэрээр хөгжмийн зэмсэг үйлдвэрлэх салбараас энэхүү хүндэт одонг авсан анхны хүн болсон түүхтэй.

      §   Shigeru Kawai (Төгс төгөлдөр хийцийн эрэлд 50 гаруй жилийг зориулсан нэгэн)

      <Дэлхий дахиныг байлдан дагуулсан дуугаралт>

      1955 оны 10 дугаар сард компанийг үндэслэгч Койчи Кавай 70 насандаа зуурдаар насан эцэслэжээ. Тийнхүү 33 настай байсан түүний хүү Шигэрү Кавай компанийг өвлөн авч аавынхаа зорилгыг үргэлжлүүлэх болов. Япон улсын эдийн засаг өсөн дэвшихийн хэрээр хөгжмийн зах зээлийг давхар хөгжүүлж болохыг Шигэрү Кавай олж харсан юм. Тэрээр төгөлдөр хуурыг зөвхөн гар хийцээр урлах биш түүнийг орчин үеийн технологийн дэвшилтэй хослуулахыг зорьжээ. Тун удалгүй тэрээр хоёр шинэ үйлдвэрийг байгуулсаны нэг нь мод боловсруулах үйлдвэр, харин нөгөө нь боловсруулагдсан модоор төгөлдөр хуур хийх үйлдвэр байв. Энэ хоёр үйлдвэрийг санаачилсанаар “Kawai” ирээдүйн буюу орчин цагт нийцэхүйц төгөлдөр хуурыг бий болгож чадсан түүхтэй.

      Түүнчлэн Шигэрү Кавай зах зээлийг илүү нарийн судалж эхэлсэн ба төгөлдөр хуур хөгжмийг борлуулахын тулд хүмүүсийг урлагийн боловсролтой болгох ёстой хэмээн бодож “Kawai” хөгжмийн сүлжээ сургуулийг байгуулсан юм.

      Улмаар сургуулийнхаа багш, хүний нөөцийг өндөр түвшинд бэлтгэхийн тулд “Kawai” академийг байгуулав. Ийнхүү “Kawai” компани дэлхийн зах зээлд алдарших үүд хаалга нь ийнхүү нээгдсэн билээ.

      Зах зээл нь өргөжиж “Kawai” төгөлдөр хуурын техник судалгааны төвийг байгуулжээ. Энэ нь тухайн төгөлдөр хуурыг ямар нэгэн гэмтэлтэй болсон үед засаж гэмтэлгүй болгох зорилготой байгуулагдсан төв юм.

      “Kawai” компани 1960-иад оны үед дэлхий даяар 2000 гаруй худалдааны албан ёсны төвтэй болсон байсан байв.

      “Kawai” компани 1963 онд АНУ-ын зах зээл рүү төгөлдөр хуураа нийлүүлж эхэлсэн бөгөөд цаашлаад Канад, Австрали болон Европ, Ази тивүүдэд бүтээгдэхүүнээ нийлүүлж өдгөө дэлхийн даяар “Kawai” брэндийн төгөлдөр хуурууд худалдаалагдаж байна.

      §   Hirotaka Kawai (Аугаа үйлсийг үргэлжлүүлэн залгамжлагч)

      1989 онд Шигэрү Кавайн хүү Хиротака Кавай түүхийг үргэлжлүүлэхээр компанийг өвлөн авсан юм. Тэрбээр өвөө, аав хоёрынхоо хийж бүтээсэн зүйлд тулгуурлан үйлдвэрээ бүрэн автоматжуулах төсөлд олон зуун саяын хөрөнгө оруулалтыг хийсэн билээ.

      Түүнчлэн “Kawai” компани нь 1991 онд Малайз улсад үйлдвэрлэлээ нэвтрүүлсэн бөгөөд тун удалгүй АНУ-ын “Lowrey Organ” компанитай үйлдвэрлэлийн чиглэлээр хамтран ажиллах гэрээ байгуулж уг технологийн төсөл нь 1995 онд бүрэн хэрэгжиж эхэлсэн юм.

      “Kawai” брэнд нь ямар улс оронд үйлдвэрлэж байгаагаас үл хамааран тухайн бүтээгдэхүүнийхээ тогтсон стандартыг төгс хэрэгжүүлж ажилладаг хөгжим үйлдвэрлэлийн цор ганц компани юм.

      Аугаа үйлсийг үргэлжлүүлэгч Хиротака Кавай хэлэхдээ: “Kawai” төгс төгөлдөрийг эрэлхйилнэ гэдэг бол зүгээр нэг хий хоосон хүсэл мөрөөдөл бус харин ч үүрэг даалгавар юм хэмээжээ.

      Брэндийн философи

      <Төгөлдөр хуурын ирээдүй>

      ·         Зарим компаниуд чиг хандлагыг дагаж мөрддөг

      Харин зарим нь өөрсдөө түүнийг бий болгодог.

      ·         Зарим компаниуд өөрчлөлтийг даган биширдэг

      Харин зарим нь түүнийг өөртөө агуулдаг.

      ·         Зарим компаниуд өнгөрсөндөө амьдардаг

      Харин зарим нь ирээдүй рүү тэмүүлдэг.

      Койчи Кавайн туйлын хүсэл эрмэлзэл нь “Kawai” хэмээх энэхүү нэрийг төгс шинэчлэлт гэсэн үгтэй утга нэг байлгахад оршиж байлаа. Тийм ч учраас үргэлжид шинэ дуугаралт, шинэ технологи, чанартай материалыг эрэлхийлсээр ирсэн.

      “Kawai” брэнд нь байгалийн модон материалыг орчин үеийн цахилгаан төгөлдөр хуурт ашигладагаараа онцлогтой. Мөн анхны CD бичлэгийн төхөөрөмжтэй төгөлдөр хуурыг бий болгосон түүхтэй.

      “Kawai” компани өнөөдөр нарийн ур хийц бүхий мэргэжлийн төгөлдөр хуурыг бүтээгээд зогсохгүй ирээдүйн төгөлдөр хуурыг бүтээхээр зогсолтгүй тэмүүлсээр байна.

      “Kawai” хөгжмийн сургууль нь

      ·         Бүх насныхныг хамруулдаг;

      ·         Хүүхдэд зориулсан тусгай хөтөлбөрүүдтэй;

      ·         50 жилийн туршлагатай;

      ·         Дэлхий даяар 5700 салбар хөгжмийн сургуультай;

      ·         270.000 гаруй сурагчтай;

      Компанийн түүхэн товчоон

      Он

      1927

      Койчи Кавай ”Kawai” хөгжмийн зэмсэг судлалын лабораторийг байгуулав.

      1928

      Анхны “Kawai” grand piano-г үйлдвэрлэв.

      1929

      Компанийн нэрийг “Kawai” хөгжмийн зэмсэг үйлдвэрлэх компани хэмээн өөрчлөв.

      1930

      Орган хөгжим үйлдвэрлэж эхлэв.

      1934

      Harmonica хөгжим үйлдвэрлэж эхлэв.

      1935

      Үйлдвэрлэлийн хүчин чадал нэмэгдэж сардаа 75 upright piano, 10 grand piano үйлдвэрлэдэг болов.

      1937

      Дэлхийн хоёрдугаар дайны үед нисэх онгоц үйлдвэрлэлд хувь нэмрээ оруулав.

      1946

      Тавилга, радио танхимын тохижуулалт болон аккордеон хөгжмийг үйлдвэрлэж эхлэв.

      1948

      Төгөлдөр хуур, орган үйлдвэрлэл.

      1951

      Компани 3 сая 500 мянган иений хөрөнгөтэйгээр дахин байгуулагдав.

      1953

      Койчи Кавай Японы эзэн хаанаас “Нэр төрийн одон” авч аж үйлдвэрийн салбараас энэхүү одонг хүртсэн анхны хүнээр тодорсон юм.

      1955

      Шигэрү Кавай компаний ерөнхийлөгчөөр томилогдон орчин цагт нийцсэн төгөлдөр хуур үйлдвэрлэх үйлстээ эргэлт буцалтгүй зорьжээ.

      1956

      “Kawai” хөгжмийн боловсролын хөтөлбөрийг батлав.

      1957

      Arai хотод шинэ үйлдвэрээ барив.

      1959

      Дотоодын худалдаа үйлчилгээний сүлжээ байгуулан “Kawai” цахилгаан орган зарж эхлэв.

      1960

      Үндсэн хөрөнгө 100 сая Иень хүртлээ өсөв. Үүнд Майсака дахь үйлдвэр голлох үүрэг гүйцэтгэсэн.

      1961

      “Kawai” төгөлдөр хуурын мэргэжилтэн бэлтгэх сургууль нээгдэв. Компаний үндсэн хөрөнгө 2400 сая иень болж өсөв.

      1962

      Компаний үндсэн хөрөнгө 3600 сая иень болж өсөв. “Kawai” төгөлдөр хуурын зээлийн систем хэрэгжиж эхлэв.

      1963

      “Kawai” хөгжмийн сан байгуулагдав. Улмаар АНУ-ын Лос Анжелес хотноо “Kawai” корпораци байгуулагдав.

      1965

      “Kawai” үйлчилгээний төв мөн “Kawai” хөгжмийн коллеж багш бэлтгэх институт тус тус байгуулагдав.

      1966

      ТЭСКО цахилгаан хөгжим үйлдвэрлэдэг компани “Kawai”-тай хамтан ажиллах гэрээ байгуулав.

      1967

      Биеийн тамирын хөтөлбөр батлагдсанаар “Kawai” гимнастикийн сургууль байгуулагдав.

      1969

      Зах зээлд “Kawai” спортын бараа нэвтэрч эхлэв.

      1971

      “Kawai” концертоо томоохон хотуудаар толилуулав.

      1972

      “Kawai” тавилга зах зээлд нэвтэрсэн.

      1973

      “Kawai” хэвлэлийн үйлдвэр байгуулагдав.

      1974

      “Kawai” компаний албан ёсны гэрээт борлуулагчын газар: West Germany, Dusserdorf хотуудад нээгдэв.

      1975

      “Kawai” тоглоом нь зах зээлд нэвтрэв.

      Winnipeg.Canada- д “Kawai” music байгуулагдав.

      1976

      Haan, West Germany- д “Kawai” Deutschland GmbH байгуулагдав.

      1977

      Токио хотод Aoyama дэлгүүр нээгдсэн. Мөн “Kawai” компаний 50 жилийн ой болов.

      1978

      “Kawai” төгөлдөр хуурын борлуулалтын хэмжээ нэг саяд хүрэв.

      1979

      “Kawai” Европа нээгдэв.

      1980

      Grand Piano үйлдвэр болон төгөлдөр хуур судлалын лаборатор Ryuyo-д байгуулагдав.

      1981

      “Kawai” concert piano “EX” загварууд бүтээгдэв.

      “Kawai” Sydney-d нээгдэв.

      1982

      “Kawai” программ хангамж болон компьютерийн бизнест оров.

      “Kawai” тоглолтоо Япон даяар 80 хотод тоглов.

      1983

      “Kawai” төлөөлөгчийн газар Сингапур улсад байгуулагдав.

      1984

      “Kawai” бизнес программ хангамжын компани байгуулагдав.

      Төгөлдөр хуурын борлуулалтын хэмжээ 1,500,000-д хүрэв.

      “Kawai” салбар Голландын Наарден-д байгуулагдав.

      1985

      “Shigeru Kawai” нэр төрийн одон хүртэв.

      “Kawai EX Grand Piano” Варшав хотод болсон 11 дэх удаагийн хөгжмийн зохиолч Ф.Шопений нэрэмжит тэмцээнд сонгогдов.

      1986

      “Kawai” цахилгаан төгөлдөр хуур бүтээгдэв.

      “Kawai” Их Британи улсад салбараа нээв.

      “K3” Synthesizer, “R100” цахилгаан бөмбөрийг танилцуулж худалдаалж эхлэв.

      1988

      “Kawai” компани АНУ-ын “Lowrey Organ” хэмээх орган үйлдвэрлэгч компанитай хамтарч ажиллаж эхлэв.

      “Kawai” Америк улс дахь үйлдвэрээ Lincolnton хотод нээв.

      “К1” Synthesizer болон “Q80” Sequenser- ийг танилцуулснаар гайхалтай амжилтыг олов.

      1989

      “Kawai” техникийн төв болон “Kawai” Sound System- ийн төв байгуулагдав.

      “Kawai” Ази дахь салбараа Сингапур улсад нээв.

      Хиротака Кавай компаний ерөнхийлөгчөөр сонгогдож Шигэрү Кавай зөвлөхөөр сонгогдов.

      1990

      “KCP” болон “Kawai Wood” компани байгуулагдав.

      Төгөлдөр хуурын борлуулатын хэмжээ 2 саяд хүрэв.

      1991

      “Kawai Asia” үйлдвэр байгуулагдав.

      1992

      “Kawai Cosmos” компани байгуулагдав.

      1993

      “Kawai Music Planning” байгуулагдав.

      1994

      “Kawai Presicion Metals” бүтээгдэхүүний үйлдвэрээ байгуулав.

      Шигэрү Кавай “Нэр төрийн одон”-г Японы эзэн хаанаас гардаж авсан.

      1995

      Grier city будгийн компани нь “Kawai” бүтээгдэхүүн дээр ажиллаж эхэлсэн.

      Индонез улсад “Honoris industry” байгуулагдаж хөгжмийн зэмсэгийн тал дээр хамтран ажиллаж эхэлсэн.

      Бээжин хот, Шанхай хотод musical instrument байгуулагдаж Хятадад үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлэв.

      1997

      “Ryuyo grand piano” үйлдвэрлэл нь менежмент стандартын ISO 14001 гэрчилгээг авсан.

      1998

      “Maisaka upright piano” үйлдвэрлэл нь ISO 14001 гэрчилгээг авсан

      “Piano Recycling” компани байгуулагдсан.

      “Kawai Hyper wood” компани байгуулагдсан.

      1999

      “Marchen digital piano” үйлдвэрлэл нь ISO 14001 гэрчилгээг авсан.

      “Shigeru Kawai” тансаг зэрэглэлийн grand piano худалдаанд гаргасан.

      2001

      Karawan piano үйлдвэрлэл нь Индонез улсад нэвтэрсэн.

      2002

      “Kawai” борлуулатын газар Шанхай хотод байгуулагдаж Хятадад үйл ажиллаагаа явуулж эхэлсэн.

      2004

      Үндсэн хөрөнгө 4600 сая иеньд хүрэв.

      “Kawai musical instruments” компани байгуулагдсан.

      2005

      “Repre” хөгжмийн сургууль Shinjuku- д нээгдэж насанд хүрэгчдэд боловсрол олгож эхлэв.

      “Ryuyo grand piano” үйлдвэрлэл чанар стандартын ISO 9001 гэрчилгээг хүртсэн.   

      2006

      “Kawai” upright piano “K” загварын шинэ цуврал худалдаанд гарав.

      Үндсэн хөрөнгө 6600 саяд хүрэв.

      Индонез улсад 2-р шатны  нэмэлт PT Kawai үйлдвэр байгуулагдав.

      “Kawai” компани 80 жилийн ойгоо тэмдэглэв.

      2007

      Индонез дахь PT Kawai 3 үйлдвэр байгуулагдаж цахилгаан төгөлдөр хуур үйлдвэрлэж эхлэв.

      Анхны “Kawai” хөгжмийн сургууль Шанхай хотод байгуулагдав.

      2008

      “Kawai” grand piano “RX” загварын цуврал худалдаанд гарав.

      2009

      Maisaka дахь upright piano үйлдвэрлэл Ryuyo- руу нүүв.

      1. KAWAI ТӨГӨЛДӨР ХУУРЫН ТАНИЛЦУУЛГА

      Институдийн шинэчлэлт ба сонголт

      Дэлхийн нэр хүнд бүхий л коллеж, их дээд сургуулиудын шилдэг сонголт бол “Kawai” брэнд юм.

      Яруу тансаг дуугаралт

      “Kawai” брэндийн төгөлдөр хуур нь дэлхий даяар яруу тансаг дуугаралт, халуун дулаан уур амьсгалыг хүмүүсийн амьдралд өдөр бүр бий болгож өгдөг. Мастеруудын маш их ур ухаан шаардсан нарийн хийц нь “Kawai” төгөлдөр хуурын баялаг дуугаралтыг бүтээдэг гол хүчин зүйл юм.

      Нягт нямбай дуугаралт

      “Kawai” компаний зохион бүтээгчид хөгжмийн цуурай, үнэр, даралтын мэдрэмж, дуугаралт гээд бүхий л зүйлийн чанд нарийн тогтолцоог бодолцож үзэхийн дээр хамгийн сайн чанарын модон материалыг бүтээгдэхүүндээ ашигладаг юм. Тэрчлэн нягт нямбай дуугаралт бий болгохын тулд “Kawai” брэндийн тогтсон ур зүйн стандартыг төгөлдөр хуур бүрт тусгайлан суулгаж бүтээдэг.

      Black Jake данхраат

      Энэхүү данхраат нь төгөлдөр хуурын даралт болон алх хоёрыг холбож байдаг эд анги юм. Үүнийг “Kawai” брэнд мод бус тусгай материал болох “Карбон”, “Polyacetal” ашиглан хийдэг. Энэ нь жирийн модыг бодвол бат бөх бөгөөд хэрэглээ даах чадвар нь модноос хэд дахин илүү байдаг.

      Хурдан, хүчтэй, удирдлага сайн авдаг

      ·         Ингэж хийгдсэн данхраат нь жирийн модон данхраатаас 2,5 дахин бат бөх;

      ·         Чийгэнд хэлбэрээ алддаггүй;

      ·         Хэрэглээ даах чадвар сайн;

      ·         Авсаархан хийцтэй;

      ·         Тосолгоо шаарддаг;

      “Neotex” даралтын гадаргуу

      “Kawai” брэндийн төгөлдөр хуурын даралтууд нь нарийн целюзэн мяндсаар хийгдсэн байдаг учраас өнгө үзэмжээ алдахгүйн дээр таны өмнө нь хэзээ ч хүрч байгаагүй тийм сайхан мэдрэмжийг төрүүлнэ. Үүнд:

      ·         Байгалийн яс болон хар модон бие;

      ·         Чийг нэвтрүүлдэггүй чанар;

      ·         Өнгө алдалтыг хүчтэй эсэргүүцдэг чанар;

      ·         Даралтууд хоорондоо нарийн нягт зохицсон байдаг;

      ·         Тоос шороо нэвтрүүлдэггүй чанартай;

      Зааны ясан даралтын гадаргуу

      “Kawai” брэндийн төгөлдөр хуур нь зааны ясан гадаргуун стандарттай байдаг. Энэ нь тоглох үед таны хурууны даралтаар удирдлага сайн авдаг.

      Гурвалсан мэдрэмтгий даралт

      “Kawai” брэндийн төгөлдөр хуурын яруу тансаг, цэвэр дуугаралтын нууц нь аккорд буюу олон нот зэрэг тоглох үед өнгө тус бүрийг маш сайн тод гаргадагаараа онцлогтой.

      Давхар үе бүхий хөндлөвч

      “Kawai” брэндийн “RX” цувралын бүхий л төгөлдөр хуур нь үечилсэн MATOA материалаар хийгдсэн байдаг. Энэ нь дэлхий дээр ашиглагдаж буй хамгийн бат бөх материалуудын нэг юм.

      ABS – материал буюу орчин үеийн гайхамшигт технологийн дэвшил

      ·         Жирийн модон материалаас бат бөх чанараараа 50 дахин илүү.

      ·         Чийглэг чанар болон ханах байдлаараа 30 дахин сайн.

      ·         25 жилийн хугацаанд чанар нь шалгарсан ABS – материал нь шинэхэн модоор хийсэн бусад брэндийн төгөлдөр хууруудаас хэд дахин хол илүү үзүүлэлттэй.

      10 жилийн баталгаа

      “Kawai” брэндийн гол бодлогын нэг бол төгөлдөр хуурыг зөвхөн худалдаалах бус тухайн хөгжмийн соёлыг нийтэд түгээх тэр дундаа бүтээгдэхүүн бүртээ удаан хугацааны туршид хяналт тавьж, баталгаа, засвар үйлчилгээгээр худалдан авагчыг бүрэн хангах явдал юм.

      ·         Бүрэн баталгаа (Бүтээгдэхүүнд эл хугацаанд ямар нэгэн асуудал болон доголдол гарсан тохиолдолд, эсвэл тухайн асуудал нь бүтээгдэхүүний зүгээс байвал, нэг эзэмшигчээс нөгөөд нь шилжүүлэн өгөх үйлчилгээнд)

      ·         Хязгаарлагдмал баталгаа (Засвар үйлчилгээний нөхцөлд хамаардаг)

      Шилдэгүүдийн сонголт

      “Kawai” брэнд бол шилдэгүүдийн сонголт бөгөөд олон улсын нэр хүндтэй төгөлдөр хуурын тэмцээнүүдийн өнгө төрхийг тодорхойлж чаддагаараа онцлогтой.

      ·         ОХУ-д болсон алдарт хөгжмийн зохиолч П.И.Чайковскийн нэрэмжит 10 дахь удаагийн олон улсын тэмцээний шилдэг 2 оролцогч “Kawai” брэндийн төгөлдөр хуурыг сонгон тоглосон.

      ·         АНУ-д болсон Van Cliburn- ийн нэрэмжит 9 дэх удаагийн олон улсын тэмцээний ялагч “Kawai” брэндийн төгөлдөр хуурыг сонгон тоглосон.

      ·         ОХУ-д болсон алдарт хөгжмийн зохиолч Рахманиновын нэрэмжит 2 дахь удаагийн олон улсын төгөлдөр хуурчдын тэмцээний 1 болон 3-р байранд орсон ялагчид “Kawai” төгөлдөр хуурыг сонгон тоглосон.

      ·         Макао-д болсон Vianna da Motta-ийн нэрэмжит 12 дахь удаагийн хөгжмийн тэмцээний 1, 2-р байрны шагналтнууд “Kawai” төгөлдөр хуурыг мөн адил сонгон тоглосон.

      ·         АНУ-д болсон William Kapell-н нэрэмжит 23 дахь удаагийн төгөлдөр хуурын олон улсын тэмцээний эхний 3 байранд орсон шагналтнууд “Kawai” төгөлдөр хуурыг сонгож байжээ.

      ·         Итали улсад болсон Premio Dino Ciani-н нэрэмжит 8 дахь удаагийн төгөлдөр хуурын олон улсын тэмцээний эхний 3 байранд орсон шагналтнууд “Kawai” төгөлдөр хуурыг сонгон тоглосон.

      ·         Итали улсад болсон Casagrande-н нэрэмжит 22 дахь удаагийн төгөлдөр хуурын олон улсын тэмцээний 1-р байрын шагналтан “Kawai” төгөлдөр хуурыг сонгож тоглосон.

      ·         Ирланд улсад болсон GPA Dublin 2 дахь удаагийн төгөлдөр хуурын олон улсын тэмцээний эхний 6 байранд орсон шагналтнууд “Kawai” төгөлдөр хуурыг сонгож байжээ.

      ·         ХБНГУ-д болсон ARD 42 дахь удаагийн олон улсын хөгжмийн тэмцээний ялагч нь “Kawai” төгөлдөр хуурыг сонгож тоглосон.

      ·         Итали улсад болсон Ferruccio Busoni-н нэрэмжит 45 дахь удаагийн төгөлдөр хуурын олон улсын тэмцээний эхний байранд орсон шагналтан “Kawai” төгөлдөр хуурыг сонгож байжээ.

      ·         Испани улсад болсон Santander-н нэрэмжит 11 дэх удаагийн төгөлдөр хуурын олон улсын тэмцээний эхний байранд орсон шагналтан “Kawai” төгөлдөр хуурыг сонгож байжээ.

      ·         Япон улсад болсон Hamamatsu-н нэрэмжит 2 дахь удаагийн төгөлдөр хуурын олон улсын тэмцээний эхний байранд орсон шагналтан “Kawai” төгөлдөр хуурыг мөн сонгон тоглож байжээ.

      KAWAI МОНГОЛД

      Япон улсын KAWAI компани нь төгөлдөр хуурын үйлдвэрлэлээрээ дэлхийд №1-д бичигддэг 88 жилийн түүхтэй компани юм. Компанийн үүсгэн байгуулагч Койчи Кавайн туйлын хүсэл эрмэлзэл нь “Kawai” хэмээх энэхүү нэрийг төгс шинэчлэлт гэсэн үгтэй утга нэг байлгахад оршиж байлаа. Тийм ч учраас үргэлжид шинэ дуугаралт, шинэ технологи, чанартай материалыг эрэлхийлсээр ирсэн. KAWAI компанийн мастерууд “төгс төгөлдөр ур хийцтэй мэргэжлийн төгөлдөр хуурыг бүтээгээд зогсохгүй ирээдүйн төгөлдөр хуурыг бүтээнэ” гэсэн зорилгынхоо дагуу модон материалаас 50 дахин бат бөх ABS болон карбон, Polyacetal зэрэг материалуудыг гарган авч, шилэн төгөлдөр хуур, анхны CD бичлэгийн төхөөрөмжтэй төгөлдөр хуурыг бүтээгээд байна.

      Тус компанийн үйлдвэрлэлийн технологи, материалыг бусад хөгжмийн брэндүүд болон Toyota, Lexus зэрэг автомашин үйлдвэрлэгчид үйлдвэрлэлдээ ашиглаж байгаа нь тэдний бүхний түрүүнд алхдагийн 1 жишээ юм.

      KAWAI төгөлдөр хуур нь дэлхийд нэр хүндтэй теартууд, урлагийн их дээд сургуулиуд,  дэлхийн шилдэг төгөлдөр хуурчидын сонголт болж яруу тансаг дуугаралтаараа хүний зүрх сэтгэлийн нандин утсыг хөндөн эгшиглэсээр байна.

      KAWAI брэнд Монгол улсад албан ёсоор нээгдсэнээр манай орны хөгжмийн зах зээлд шинэ уур амьсгалыг бий болгож, нийгмийн гоо зүйн боловсролд томоохон хөрөнгө оруулалт болох юм. Мөн төгөлдөр хуур тоглоочидод мэргэжлийн хөгжмөөр уран бүтээлээ туурвих, Монголын ирээдүй хойч үед дэлхийн шилдэг төгөлдөр хуураар хичээллэх боломжийг нээж байна. Үүний зэрэгцээ 50 жилийн туршлагатай, дэлхий даяар 5700 салбартай KAWAI хөгжмийн сургуулийн салбарыг Монголдоо нээх эхлэлийг тавьж, энэхүү төгөлдөр хуурын сургалтын стандартыг нэвтрүүлснээр хүүхдэд 6 сартайгаас нь эхлэн хөгжмийн боловсрол олгож, дэлхийд өрсөлдөх төгөлдөр хуурчдыг сургаж хөгжүүлэх боломж бүрдэх юм.

      8. ХИЙГДЭХ АЖЛУУД

      Хийгдэх ажил

      Сурталчилгааны хэлбэр

      Хэрэгжүүлэгч

      Сургуулиудад төгөлдөр хуур бэлэглэх. Ерөнхий боловсролын 10 сургуулийг мэргэжлийн төгөлдөр хууртай болгоно

      Хэвлэлийн бага хурал, телевиз, сонин, сэтгүүл, сошил мэдээ, мэдээлэл

      Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар, Япон улсын засгийн газар, Kawai корпораци

      ЕБС-ийн хөгжмийн багш нарыг Kawai мэргэжлийн сургалтанд хамруулах. 15- 20 дуу хөгжмийн багшийг хөгжмийн онол, төгөлдөр хуур, гоо зүйн сургалтанд сургаж дадлагажуулан бэлтгэнэ.

      Телевиз, сонин, сэтгүүл, сошил мэдээ, мэдээлэл

      Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар, ЕБС-иуд, Kawai корпораци

      “Гоо зүйн боловсрол ба Нийгэм” улсын хэмжээнд форум зохион байгуулах

      Телевиз, сонин, сэтгүүл, сошил мэдээ, мэдээлэл

      Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар, Боловсрол, Соёл шинжлэх ухаан, Спорт, Аялал жуулчлалын яам, Kawai корпораци, Хөгжим бүжгийн коллеж, Соёл урлагийн их сургууль, Улсын багшийн их сургууль, Сити сургууль

      Багш нарын сургалтын үр дүнгийн явцын танилцууга

      Нэвтрүүлэг, мэдээлэл

      Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар, Kawai корпораци

      Сурагчдын гоо зүйн сургалтын үр дүнгийн явцын танилцуулга

      Нэвтрүүлэг, мэдээлэл

      Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар, Kawai корпораци

      Төслийн тайлан концерт

      Телевиз, сонин, сэтгүүл, сошил мэдээ, мэдээлэл

      Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар, Kawai корпораци, төсөлд сонгогдсон ЕБС-иуд.

      1. ТӨСЛИЙН ҮР ДҮН

      1.        “АЗ ЖАРГАЛТАЙ ХҮҮХДҮҮД” урлагийн боловсролын төсөл нь Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газраас тунхагласан “АЗ ЖАРГАЛТАЙ УЛААНБААТАР” төслийн цөм хэсэг болох суурь боловсрол, нийгмийн сэтгэлзүй, соёл урлагийн үйл ажиллагааны нэгэн хэсэг болон хэрэгжих бөгөөд хүүхэд багачуудаар дамжуулан гэр бүлүүдэд шууд тусгалаа өгөх цаашлаад нийгэмд гоо зүйн үрийг тарих эхлэл болон хэрэгжих өндөр ач холбогдолтой төсөл юм. 

      2.        “АЗ ЖАРГАЛТАЙ ХҮҮХДҮҮД” урлагийн боловсролын төсөл хэрэгжсэнээр Нийслэлийн ерөнхий боловсролын сургуулиуд анх удаагаа мэргэжлийн төгөлдөр хуур хөгжимтэй болж тэрхүү төгөлдөр хуур нь 70-80 жилийн хугацаанд тухайн сургуулийнхаа үе үеийн сурагчдад хөгжмийн боловсрол олох үндсэн суурь нь болж чадах юм.

      3.        Түүнчлэн төслийн хүрээнд ЕБСургуулийн дуу хөгжмийн багш нарыг гоо зүйн боловсролыг нийгэмд хэрхэн түгээх, хүүхэд залуучуудад урлагийн боловсролыг илүү үр дүнтэйгээр хэрхэн яаж зааж сургах арга зүйн сургалтанд мэргэшүүлэн сургахаас гадна багш нарыг төгөлдөр хуурын мэргэжлийн дадлагжуулах онол, практикын үндсэн сургалтанд бэлтгэхээрээ давуу талтай юм.

      4.        Төгөлдөр хуур, хөгжмийн мэргэжлийн хөтөлбөртэй болгоно.

      5.        Сургуулийн дуу хөгжмийн хичээлийн заах арга зүйд шинэ аргачлал нэвтрэнэ.

      6.        Энэхүү төсөлд хамрагдсан сурагчид нь гоо зүйн өндөр боловсролтой болж нийгэмд эзлэх байр суурь нь хэрхэн өөрчлөгдөж буй талаар, урлагийн боловсролоос олж авсан төлөвшил, мэдлэг нь үе тэнгийн найз нөхөддөө хэрхэн сайнаар нөлөөлж байгаа зэргээр олон нийтэд чиглэсэн эерэг олон мэдээллүүдийг цуварлаар хүргэх боломжтой.

      7.        Төслийн хугацаа хэрэгжиж дуусах буюу үйл ажиллагааны үр дүнг бид дүгнэхдээ сургалтанд хамрагдсан нийт багш, сурагчдынхаа хамтаар “АЗ ЖАРГАЛТАЙ ХҮҮХДҮҮД” сэдвийн дор урлагийн Гала концертыг Нийслэлийн Ерөнхий боловсролын сурагчдад зориулан зохион байгуулах юм.

      11.  СУРГАЛТЫН ХӨТӨЛБӨР

      Төгөлдөр хуурын хичээлийн хөтөлбөр

      /Суралцах анхан дунд шатны түвшин/

      1.Хичээлийн нэр:           Төгөлдөр хуур

      2. Судлах хугацаа:                    9 сар

      3. Заах хугацаа:             Нийт 72 цаг

      4. Хамрах хүрээ:            1-5 ангиудад сургалтын төлөвлөгөөний дагуу заагдана

      4. Боловсруулсан багш:   C.Энхбулаг (хөгжим судлаач,онол сонсголын багш)

      5. Сургалт хариуцсан:   Б.Бат-Өлзий (менежер)

      6. Зорилго: Төгөлдөр хуурын хичээлийн зорилго нь суралцагчдад сонгодог хөгжмийг ойлгож мэдрэх, гоо зүйн боловсролыг олгохоос гадна дэлхийн сонгодог ба орчин үеийн зохиолыг төгөлдөр хуур хөгжим дээр бие даан тоглох чадварыг бий болгоно.

      7. Зорилт: Энэхүү хичээлийн зорилт нь суралцагчдад төгөлдөр хуурын онол болон практик хосолсон системтэй мэдлэгийг өгөх юм. Ингэхдээ Орос, Япон, Монгол болон бусад орны сурах бичгүүдийг ашиглах болно.

      8. Суралцагчдад тавих шаардлага: Төгөлдөр хуурын хичээлийг сонгон суралцагч маань өөрөө сурах хүсэл эрмэлзэл, хичээл зүтгэлтэй байж багшийн өгсөн даалгаваруудыг цаг тухайд нь биелүүлэх шаардлагатай. Мөн хичээлийн цагт хоцрохгүй ирэх ба шалтгаангүй хичээл таслахгүй байх ёстой.

      9. Сургалтын арга: Төгөлдөр хуурын хичээл нь сургалтын төлөвлөгөөний дагуу дараах хэлбэрүүдээр явагдана. Үүнд:

      А. Ерөнхий боловсролын сургуулийн дуу хөгжмийн стандарт хөтөлбөрийг сайжруулах.

      –                Хөгжмийн онол, сонсголын хичээл

      –                Хөгжмийн гоо зүй хичээл

      –                Хөгжмийн уран зохиол хичээл

      –                Төгөлдөр хуурын хичээл

      Хөгжмийн онол, сонсголын хичээлүүдийг хичээл бүр дээр тухайн тоглож буй зохиолтой нь уялдуулан заах болно.

      Хичээл бүр дээр багшийн өгсөн даалгаварыг суралцагч хэрхэн биелүүлснээс шалтгаалан шинэ зохиолуудыг заах болно. Хичээл бүр дээр шинээр сурах зохиолууд маань хүндэрнэ.

      Хичээл бүр дээр багшийн өгсөн даалгаварыг суралцагч хувиараа болон сургууль дээрээ нэмэлт цаг авч ирж давтаж байх шаардлагатай. Гэрийн даалгаваруудыг хэрхэн биелүүлснээс хичээлийн дүн, үйл явцын хурд шалтгаалах болно.

      Б. Суралцагчдын сурах арга хэлбэр

      –                Хичээлийн танхимд багшийн заасан онол, болон практикийн хичээлийг сурах.

      –                Төгөлдөр хуурын зохиолыг багшийн тусламжтайгаар суралцах.

      –                Гэрийн даалгаварт өгөгдсөн зохиолуудыг давтаж бэлдэх.

      10. Багшид тавих шаардлага: Тухайн хөтөлбөрөөр сургалт явуулах багш нь бакалавр, түүнээс дээш боловсролыг эзэмшсэн, төгөлдөр хуур болон онолын хичээлийн заах аргын зохих дадлага, туршлагатай байх хэрэгтэй.

      11. Сурах нөхцөл: Төгөлдөр хуур хөгжимтэй, нотны шугам татсан самбартай, танхим, СD, видео, DVD, бичлэг, техник хэрэгсэл, холбогдох нот, сурах бичигтэй байна.

      12. Хичээлийн үндсэн агуулга:

      А шатлалын төвшин (9 сар)

      –                Хөгжмийн онолын суурь мэдлэг

      –                Диафазоны хичээл

      –                Түлхүүрүүд

      –                Хэмжээ

      –                Метр, размер

      –                Пауз

      –                Түлхүүрийн ба тохиолдолын тэмдэгүүд

      –                Өргөлт буюу акцент, стакотта

      –                Лягато

      –                Синкоп

      –                Дахилтын тэмдэг

      –                Уртасгал буюу фермата

      –                Мажор, минор

      –                Гамм, аккорд, арпеджио

      –                Хөгжмийн зохиолын ялгаануудыг таниж сурах

      –                Дэлхийн хөгжмийн зохиолчидтой танилцах

      –                Төгөлдөр хуурын зохиолуудыг тоглож сурах

      –                Гарын барил ба суудал

      –                Хурууны дугаар

      –                Төгөлдөр хуурын даруулууд

      –                Төгөлдөр хуурын жижиг хэмжээний зохиолуудыг тоглох

      Хичээлийн сэдэв болон зохиолын нэр

                      Нийт

      1

      Соль түлхүүр, үндсэн долоон эгшиг сурах

      Төгөлдөр хуурын бүтэц, гарын тавил, суудал сурах

      Хурууны дугаар сурах

      Хэмжээ сурах

      Метр размер сурах

      Дин-дон,

      2

      2

      alphabet song

      англи дуу

      2

      3

      Пауз, Дахилт сурах

      Жучка и кот,

      англи дуу

                            2

      4

      Түлхүүрийн ба тохиолдолын тэмдэгүүд

      Холбоос буюу лягато

      На льду, Весёлые гуси

      2

      5

      Ходила младшёнька по борочку, Коровушка

      А кто у нас умный?, Баю-баю

      2

      6

      Фа түлхүүр

      Фермато

      Казачок, Птичка

      2

      7

      Журавель, Осень

      2

      8

      Раз морозною зимой, Тень, тень

      2

      9

      Ode to Joy, Воробей

      2

      10

      Колыбельная, The bee-Hive

      2

      11

      Ригодон, The from Capriccio Italion

      2

      12

      ШАЛГАХ ХИЧЭЭЛ

      2

      13

      Бурре, Variation on a theme by Mozart

      2

      14

      Andante, At the fountain

      2

      15

      Песенка про чибиса, At the fountain

      2

      16

      Старинная французская песня, A new Irish tune

      2

      17

      Марш, Ариозо

      2

      18

      Diacer D`amor, Comptown Race

      2

      19

      Can, Can, Cuckoo Waltz

      2

      20

      Minuet, Ratapian

      2

      21

      Minuet, Big ben Rings again

      2

      22

      Theme from sonata, Waltz in A minor

      2

      23

      Music Box, Le Quattro Stagioni

      2

      24

      ШАЛГАХ ХИЧЭЭЛ

      2

      25

      Scherzo, Nocturne. Op 9

      2

      26

      Swordfish, Romance de Amor

      2

      27

      Summer song, Barcarolle

      2

      29

      Wiegenlied, On wings of Song

      2

      30

      “Загалмайлсан эцэг” киноны дуу, Санта Лучия,

      2

      31

      Этюд 117 хуудас, Этюд 119 хуудас,

      2

      32

      Этюд 121 хуудас, Этюд 122 хуудас,

      2

      33

      Этюд 123 хуудас, Этюд 124 хуудас

      2

      34

      Этюд 130 хуудас, 108 вальс

      2

      35

      112 Танец, 116 Менует

      2

      36

      ШАЛГАХ ХИЧЭЭЛ

      2

                                                                                                                            Нийт 72 цаг

      Төгөлдөр хуурын хичээлийн хөтөлбөр

      /Суралцах дээд түвшин/

      1.Хичээлийн нэр:           Төгөлдөр хуур

      2. Судлах хугацаа:                    9 сар

      3. Заах хугацаа:             Нийт 216 цаг

      4. Хамрах хүрээ:            5-12 ангиудад сургалтын төлөвлөгөөний дагуу заагдана

      4. Боловсруулсан багш:   С.Энхбулаг (хөгжим судлаач, онол сонсголын багш)

      5. Сургалт хариуцсан:   Б.Бат-Өлзий (менежер)

      6. Зорилго: Энэхүү хичээлийн зорилго нь суралцагчдын хөгжмийн дуу авианы өндөр, нам урт, богино, өнгө болон лад, дэвсгэр хөг, аялгуу, дуурьсгалыг нарийн ялгах, дуулах, сонсож бичих зэрэг арга барилд сургахад орших ба сонсголын хичээл нь байгаль, нийгэм амьдралын хүрээнд аливаа юмс үзэгдлийг дуу хөгжмөөр дамжуулан зөв сонсох, хөгжмийн урлагийн бүтээлийг ойлгох, сонсож тодорхойлох, сонсож бичих, ноотоор дуулах, түвшинд сонирхол хэрэгцээ шаардлага, авъяасаа бүтээлчээр хөгжүүлэх цогц чадамж бүхий иргэн төлөвшүүлэхэд оршино.

      7. Зорилт: Сонсголын хичээлийн зорилт нь суралцагчдын тодорхой хэмжээний авъяас дээр тулгуурлан тэдэнд нотны ухааныг, хөгжмийн онолын суурь мэдлэгийг олгох явдал юм.

      8. Ач холбогдол: Энэхүү хичээлээр суралцагсад нь нэгдүгээрт сонсголын чадамжаа дээшлүүлж, хөгжмийн онолын анхан шатны мэдлэгийг олж авснаар тоглож буй уран бүтээлийнхээ тухай тодорхой ойлголттой болж чадах ба түүнийгээ хөг, лад, дуурьсалын гармони, хэлбэр гэх мэт аль ч талаас нь танин мэдэж, зохиолоо өөрийнх нь хэв маягт тохируулан боловсруулж тоглож сурахад чухал ач холбогдолтой юм. Мөн хоёрдугаарт тодорхой хэмжээнд энэ хичээлийг эзэмшсэнээр цаашид хөгжмийн боловсролоо шат ахиулан суралцахад тус нэмэр болох болно.

      9. Шаардлага: Сонсгол онолын хичээлээр суралцагсад нь хөгжмийн аливаа нэг зэмсэгээр хичээллэдэг, тоглодог байх шаардлагагатай бөгөөд энэ нь сургалтын үр дүн тодорхой хэмжээгээр нөлөөлнө.

      10. Сургалтын арга: Сонсголын хичээл нь сургалтын төлөвлөгөөний дагуу дараах хэлбэрүүдээр явагдана.  Үүнд:

      А. Багшийн сургалтын арга хэлбэр

      –                Дуулуулах

      –                Сонсож тодорхойлуулах

      –                Сонсож бичүүлэх

      –                Онолын мэдлэг олгох

      Дуулуулах төрлийн хичээлээр хөгжмийн эшиг, авиаг цэвэр, зөв дуулуулах сургах, дэвсгэр хөг дэх өрөг, интервал, аккордын тогтолцооны утгыг ойлгож дуулуулах, хэмжээ, хэмнэлийг хөгжүүлэх, гараар удирдан дохиж дуулуулах, ганцаар болон хоршил, бусадтай хамтран дуулуулах, (хичээл бүр дээр 1-2 дасгал заавал дуулах шаардлагатай ), нот шууд харж дуулах, унших хэлбэрээр сургана.

      Сонсож тодорхойлох хичээл нь 2 чиглэлээр явагдана. 1 чиглэл нь 1-2 хоолойн (хөгжмийн зохиолыг сонсож ерөнхий шинжлэл (анализ) хийлгэнэ. Жишээ нь: аялгууны бүтэц, шинж чанар, лад, хэмжээ, хэмнэл гэх мэт. 2 чиглэлээр хөгжмийн зохиолын жижиг элементүүд болох интервалууд, дэвсгэр хөг дэх интервал, аккордын цуваа, дэвсгэр хөгийн төрөл зэргийг тодорхойлуулж сургана.

      Сонсож бичүүлэх (диктант) хичээл нь хөгжмийн ой тогтоомжийг хөгжүүлж, сонссоноо бичгээр илэрхийлэн үзүүлдэг, сонсгол болон онолын хичээлийн цогц мэдлэгийг шаардсан хүнд хэлбэр юм. Энэ хичээлийг ритмийн диктант, цээж диктант, аялгууны диктант гэсэн 3 чиглэлээр явуулна. Ритмийн диктант нь нэг өнгөн дээр эсвэл гаммаар янз бүрийн хэмнэлүүдийг тоглож бичүүлнэ. Цээж диктант нь 1-2 такт мотив, фразаас бүтсэн аялгууг 1-2 тоглож цээжээр бичүүлнэ. Хамгийн гол чиглэл нь аялгууны диктант бөгөөд 1 ба 2 хоолойгоор байна. Гэрийн даалгаварт суралцагчдын өөрсдийн мэддэг хүүхдийн, ардын, зохиолын дууг ноотоор бичүүлнэ. (тухайн шатанд зохицсон байхаар багш зөвөлгөө өгнө.)

      Онолын мэдлэг эзэмшүүлэх хичээлээр тухайн шатанд үзвэл зохих, сонсголын хичээлд шаардлагатай онолын мэдэгдэхүүн, хөгжмийн хэллэгүүдийг хичээлээс хичээлд гүнцгийрүүлэн үзнэ. Сургалтын явцад суралцагсдаас хамааран, тэдний авъяас, чадвар, сэтгэхүйн онцлогийг харгалзан үзэж өгөгдсөн хөтөлбөрийг бага зэрэг хөгөрүүлэх эсвэл хүндрүүлэх зэрэг өөрчлөлтийг хийж болно.

      Б. Суралцагчдын сурах арга хэлбэр

      Танхимд багшийн удирдлагаар дасгал хөг, дэвсгэр хөг, интервал, аккордуудыг дуулах, сонсож тодорхойлох, сонсож тодорхойлох, сонсож бичих,

      Сурах бичиг, дасгалууд болон дадлагын дэвтэр дээр ажиллах.

      Бие даан дуулах, сонсож тодорхойлох, сонсож бичих, хөгжмийн онолын мэдлэгээ гүнзгийрүүлэх

      11. Багшид тавигдах шаардлага: Тухайн хөтөлбөрөөр сургалт явуулах багш нь бакалавр, түүнээс дээш боловсролыг эзэмшсэн, сонсголын хичээлийн болон бусад хөгжмийн боловсролын заах аргын зохих дадлага, туршлагатай байх хэрэгтэй юм.

      12. Сурах нөхцөл: Төгөлдөр хуур хөгжимтэй, нотны шугам татсан самбартай, танхим, СD, видео, DVD, бичлэг, техник хэрэгсэл, холбогдох нот, сурах бичигтэй байх.

      13. Хичээлийн үндсэн агуулга:

      А шатлалын төвшин   ( 9 сар )

      Дуулах.

      –                Үндсэн 7 эгшгийг зөв, цэвэр

      –                Тогтворгүй эгшгийг зөвшөөрүүлж

      –                Хүчтэй ба хүчгүй хэмийг мэдэрч

      –                Нэг тэмдэгтэй мажор, минорын гаммыг өгсөх, уруудах хэлбэрээр

      –                Тогтвортой гурвал эгшгийг өгсөх, уруудах хэлбэрээр

      –                Дасгалуудыг зохиогчийн заах аргын дагуу сургах

      Сонсож тодорхойлох.

      –                Хөгжмийн зохиолын шинж чанар

      –                Тогтвортой, тогтворгүй өрөг

      –                Хүчтэй, хүчгүй хэм

      –                Өгсөж, уруудах хөдөлгөөн

      Сонсож бичих

      –                До мажорын гаммаар бүтэн, хагас, дөрөвт, наймт ноотуудаас бүтсэн ритмийн диктант

      –                Секундээр өгсөж, уруудсан диктант

      Хөгжмийн онолын мэдлэг

      –                Ноот бичлэгийн анхны мэдэгдэхүүн (ноотны байрлал, ишийг зөв бичих, размер, тактыг тэмдэглэх гэх мэт )

      –                Эгшгийн өндөр, нам ба урт, хүч

      –                Эгшгийн эрэмбэ, өрөг  

      –                Тогтвортой, тогтворгүй өрөг

      –                Соль, фа түлхүүр

      –                Түлхүүрийн ба тохиолдлын тэмдэгүүд

      –                Хэмжээ ба хэм ( 4/2, 4/3 )

      Хичээлийн сэдвийн нэр

      Нийт

      1

      Үндсэн долоон эгшиг, ноот бичих

      2

      2

      Дадлагын ажил, гамма дуулах

      8

      3

      Тогтвортой, тогтворгүй эгшиг (өрөг), гамма дуулах 

      8

      4

      Дадлагын ажил, өнгө сонсох

      8

      5

      Ноот бичлэгийн анхны мэдэгдэхүүнүүд, ноот бичих, гамма дуулах

      6

      6

      Ноотны урт богино буюу ритмийн задаргаа, дуулах дасгал

      6

      7

      Дадлагын ажил, өнгө сонсох, дасгал дуулах

      8

      8

      Хэмжээ, хэмнэлийн элементүүд, метр, сонсох, дуулах

      8

      9

      Дадлагын ажил, өнгө сонсох, дасгал дуулах, диктант

      8

      10

      Түлхүүрийн ба тохиолдлын тэмдгүүд

      6

      11

      Соль , фа түлхүүр

      4

      2

      12

      Дадлагын ажил, өнгө сонсох, дасгал дуулах, диктант

                                                            А шатлалын төвшин

                                                             Нийт 72 цаг

      В шатлалын төвшин 9 сар

      Дуулах

      –                Тогтворгүй эшгийг зөвшөөрүүлж

      –                Хүчтэй, хүчгүй хэмийг мэдрүүлж

      –                0-2 тэмдэгтэй мажор, минорын гаммыг энгийн, гармончилсон, аялгуучилсан, давхар гармончилсон хэлбэрээр

      –                Тогтвортой гурвал эгшгийг өгсөж, уруудуулж

      –                Терц, секундээс бүтсэн секвенцүүд

      –                Дасгалуудыг зохиогчийн заах аргын дагуу сургах

      Сонсож тодорхойлох  

      –                Хөгжмийн зохиолын шинж чанар

      –                Тогтвортой ба тогтворгүй өрөг

      –                Хүчтэй, хүчгүй хэм

      –                Өгсөж, уруудаж хөдөлгөөн

      –                Диссонанс, консонас интервалын ялгаа

      Сонсож бичих

      –                До мажорын гаммаар бүтэн, хагас, дөрөвт, наймт ноотуудаас бүтсэн ритмийн диктант

      –                Тогтвортой гурвал эгшиг, терц, кварт, секст, интертвалын үсрэлттэй аялгууны диктант

      Хөгжмийн онолын мэдлэг

      –                Интервалын анхан шатны мэдэгдэхүүн (өрөг хэмжигдэхүүн )

      –                Хувиргалтын тэмдэгүүд

      –                Хагас, бүтэн тон

      –                Хүчдэлийн тэмдэгүүд  (динамикийн )

      –                Өргийг тэмдэглэх ба бичих

      –                Хэмжээ ба хэм ( 4/2, 4/3 )

      –                Затакт ( сул такт, хагас такт )

      –                Онцгой хэмнэлүүд

      –                Гармончилсон, аялгуучилсан, давхар гармончилсон мажор ба минорын бүтэц

      Хичээлийн сэдвийн нэр

      Нийт цаг

      1

      C – dur , a-moll (4 хувилбар )

      2

      2

      Интервал (өрөг хэмжигдэхүүн )

      6

      3

      Дасгал, диктантууд

      6

      4

      Нэг тэмдэгтэй мажор ба минор

      4

      5

      Интервал  (өрөг хэмжигдэхүүн )

      4

      6

      Дасгал, диктантууд

      8

      7

      1-2 тэмдэгтэй мажор ба минорыг 4 хувилбараар дуулах

      6

      8

      Интервал  (өрөг хэмжигдэхүүн ) Т35  Т6 Т46

      6

      9

      Дадлагын ажил, өнгө сонсох, дасгал дуулах, диктант

      8

      10

      0-2 тэмдэгтийн мажор ба минорыг 4 хувилбараар дуулах

      4

      11

      Интервал  (өрөг хэмжигдэхүүн ) Т  Т Т

      8

        12

      Дадлагын ажил, өнгө сонсох, дасгал дуулах, диктант

      10

        13

      В шатлалын төвшин

      Нийт цаг 72

      С шатлалын төвшин 9 сар

      Дуулах

      –                Тогтворгүй эшгийг зөвшөөрүүлж

      –                Хүчтэй, хүчгүй хэмийг мэдрүүлж

      –                0-3 тэмдэгтэй мажор, минорын гаммыг энгийн, гармончилсон, аялгуучилсан, давхар гармончилсон хэлбэрээр

      –                Диатоник интервалуудыг өргөөс

      –                Диатоник интервалуудыг дэвсгэр хөгт

      –                Терц, секундээс бүрдсэн секвенцүүд

      –                Дасгалуудыг зохиогчийн заах аргын дагуу сургах

      Сонсож тодорхойлох.

      –                Хөгжмийн зохиолын шинж чанар

      –                Тогтвортой ба тогтворгүй өрөг

      –                Хүчтэй, хүчгүй хэм

      –                Диссонанс, консонанс интервалын ялгаа

      –                Диатоник интервалуудыг өргөөс

      –                Диатоник интервалуудыг дэвсгэр хөгт

      –                Мажор, минорын гурвал эгшиг ба тэдгээрийн хөнтрөлүүдийг

      Сонсож бичих

      –                До мажорын гаммаар бүтэн, хагас, дөрөвт, наймт, арванзургаат, синкоп хэмнэлээс бүтсэн ритмийн диктант

      –                Диатоник интервалууд

      –                Мажор, минорын гурвал эгшиг ба тэдгээрийн хөнтрөлүүдийг

      –                Диатоник интервалын үсрэлттэй аялгууны диктант

      Хөгжмийн онолын мэдлэг 

      –                Урьд үзсэн онолын мэдэгдэхүүнээ бататгах

      –                Диатоник интервалууд (өрөг ба тон хэмжигдэхүүн)

      –                Мажор, минорын гурвал эгшиг ба тэдгээрийн хөнтрөлүүдийг

      –                0-3 тэмдэгтэй дэвсгэр хөгүүд

      –                Ижил тэмдэгтэй мажор ба минор (зэрэгцээ буюу паралель )

      –                Мажорын   гаммын өгсөх ба уруудах бүтэц

      –                Затакт ( сул такт, хагас такт )

      –                Онцгой хэмнэлүүд ( триоль, синкоп  гэх мэт )

      –                Хэмжээ ба хэм ( 4/2,4/4 4/3, 8/3, 8/6   )

      –                Гармончилсон, аялгуучилсан, давхар гармончилсон мажор ба минорын бүтэц

      –                Эгшгийг уртасгах тэмдэгүүд (легато, цэг, фермато )

      –                Диапазон, регистер

      Хичээлийн сэдвийн нэр

      Нийт

      1

      0-2 тэмдэгтэй   dur  ба moll

      6

      2

      Интервал Ц4 Ц5 И3 Б 3 аккорд Т 35 Т6 Т 46

      8

      3

      Дасгал, диктантууд

      8

      4

      Нэгээс гурван тэмдэгтэй мажор ба минор

      6

      5

      Интервал Ц4 Ц5 И3 Б3 И6 Б6.  аккорд Т 35 Т6 Т 46

      4

      6

      Дасгал, диктантууд

      8

      7

      Нэгээс гурван тэмдэгтэй мажор ба минор  C – dur (хроматик гамма )

      4

      8

      Интервал  (өрөг хэмжигдэхүүн ) Ц4 Ц5 И3 Б3 И6 Б6 И7 Б7 аккордууд Т35 Т6 Т46 D35 D6 D46  

      4

      9

      Дадлагын ажил, өнгө сонсох, дасгал дуулах, диктант

      8

      10

      0-3 тэмдэгтийн мажор ба минор дуулах C – dur (хроматик гамма )

      4

      11

      Интервал Ц4 Ц5 И3 Б3 И6 Б6 И7 И2 Б2 Аккордууд: TSD ба тэдгээр аккордын хөнтрөлүүд  (Т35 Т6 Т46)

      8

      12

      Дадлагын ажил, өнгө сонсох, дасгал дуулах, диктант

      4

      13

      С шатлалын төвшин

      Нийт цаг 72

      14. Үнэлгээ

      Суралцагчдын ирц, хичээлийн идэвх, бие даалт, бичгийн ажил, мэдлэг чадварыг хамруулан үзэж дүгнэнэ.

      Хичээлийн явцын асуулга, бичгийн ажил, батлах шалгалтаар дүгнэнэ.

      Шалгалтын асуулт нь хичээлийн хөтөлбөрийн бүрэн агуулгыг хамарсан байна.

      Батлах шалтгалтын хөндлөнгийн зарчмыг баримтлан авна.

      Суралцагчдыг дүгнэхдээ хичээлийн явцын асуулга, викторина, бичгийн ажил, батлах шалгалтанд авсан онооны дундажаар рейтинг оноог гаргаж, голч дүнгээр дүгнэнэ.

      12.  НОМ, ГАРЫН АВЛАГА

      PIANO I, PIANO II

      Энэхүү төсөлд бид “Эгшиглэн” төгөлдөр хуурын сургууль “Kawai” компанитай хамтран гаргасан PIANO I, PIANO II төгөлдөр хуурын сурах бичгүүдийг ашиглах бөгөөд мөн онолын суурь хичээлд Япон, Орос болоод бусад орны онолын хөтөлбөрүүдээс түүвэрлэн ашиглах юм.

      PIANO I сурах бичиг нь хүүхэд залуучуудад хөгжмийн онолын ерөнхий мэдэгдэхүүн болоод хөгжмийн эрин үеүдийн түүхийн ойлголтыг өгч төгөлдөр хуур хөгжмийг тоглож сурах анхан, дунд шатны нийт 29 дуу, зохиол бүхий хөтөлбөрийг өөртөө агуулсан байдаг.  Мөн хүүхдүүдийг урлагийн боловсролтой болоход чиглэсэн гоо зүйн сонирхолтой агуулга бүхий хөтөлбөр юм.

      PIANO II сурах бичиг нь өмнө хөтөлбөрийнхөө үргэлжилсэн буюу ахисан шатны хөтөлбөр бөгөөд үүнд дэлхийн суут 11 хөгжмийн зохиолчын 17 сонгодог болон орчин үеийн төгөлдөр хуурын эх бүтээлүүдийг зохиолчын намтар түүхийн хамтаар оруулсан цогц сургалтын хөтөлбөр юм.

      Түүнчлэн дээрх хоёр төгөлдөр хуурын сурах бичиг нь “Kawai” компан болон “Эгшиглэн” төгөлдөр хуурын сургуулиас Монголын нийтийн гоо зүйн боловсролд зориулан гаргасан манай орны анхны цогц мэргэжлийн сургалтын хөтөлбөр юм. Эдгээр сурах бичгүүдийг анх 2011 онд худалдаанд гарсанаас нь хойш Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа мэргэжлийн хөгжмийн сургалтын төвүүд, мэргэжлийн төгөлдөр хуурын багш нар өөрийн үндсэн гарын авлага, сургалтын хөтөлбөрөө болгон өнөөдрийг хүртэл ашиглаж байгаа юм.

      6:6 НИЙГМИЙН МЭТГЭЛЦЭЭН

      АГУУЛГА

      1. Мессеж
      2. Зорилго, зорилт
      3. Нэвтрүүлгийн зохиол
      4. Хугацаа

      МЕССЕЖ

      6 нэр дэвшигч

      6 сэдвээр халз мэтгэлцэнэ.

      Цуурхалаар биш БАРИМТААР ЯРИЛЦЪЯ

      Амаар биш АЖЛААР ӨРСӨЛДЬЕ

      Үгээр биш БОДЛОГООР МЭТГЭЛЦЬЕ

      ЗОРИЛГО

      Сонгогчдын зүгээр ирж болох дайралт, сөрөг сэтгэгдэл, сонгогчдидод бий болсон буруу ойлголтуудыг урьдчилан судалж тодорхойлон мэтгэлцээний аргаар хариулт, тайлбар өгч, сонгогчдийг зөв мэдээлэл, зөв ойлголттой болгоход нэвтрүүлгийн зорилго оршино. 

      Зорилт 1. Тухайн контентыг уламжлалт аргаар биш сонирхолтой, шинэлэг аргаар үзэгчдийн анхаарлын төвд авчирж, үзэгчдийн тоог өсгөх юм.

      Зорилт 2. Мөрийн хөтөлбөрийг хялбар аргаар, цэгцтэй байдлаар, тулгарч буй асуудлуудад нь шийдэл болгох байдлаар сонгогчидод ойлгуулна.

      Зорилт 3. Нэр дэвшигчдийг нэг доор, багаар танилцуулна.

      НЭВТРҮҮЛГИЙН ЗОХИОЛ

      Нэвтрүүлэг эхлэхэд үзэгчдийн алга ташилтаар хөтлөгч индэрт гарч ирнэ. Хөтлөгч нэвтрүүлгийг товч танилцуулаад, нэвтрүүлгийн оролцогч- мэтгэлцэгчдийг танилцуулна. Хөтлөгчийн баруун гар талд нэр дэвшигч 6 хүн, зүүн гар талд сонгогчдийн төлөөлөл болсон 6 хүн зогссон байна. 6 хүн нас насны болон мэргэжлийн төлөөлөл байна. Асуудлуудаа сайн мэддэг хүмүүс байна.

      Хөтлөгч дэлгэц дээр тухайн тойрогт тулгамдаж буй түлхүүр асуудлуудыг танилцуулж, эхний асуултыг тавьна. 

      Асуулт тавьсаны дараа сонгогчдын төлөөлөл 1-р асуудлыг улам лавшруулан асуудлыг өдөөж довтолгоо хийнэ. Довтолгоо хийж эхлэхэд цаг явж эхэлнэ. 2мин болоход цаг дуугарч микрофон хаагдана.

      Довтолгоонд 1 нэр дэвшигч няцаалт өгч 2мин ярьна. Ярьж эхлэхэд цаг дуугарч 2мин дуусахад мөн цаг дуугарч микрофон хаагдана. Шаардлагатай үед нотлох агуулгыг дэлгэцээр гаргана.

      Дахин сөрөг довтолгоо сонгогч 2мин-р хийнэ. Ийм хэлбэрээр 1 сэдэвээр 2 нэр дэвшигч, 2 сонгогч нийт 4 хүн, тус бүр 2 минутаар мэтгэлцэнэ. 

      1-р сэдэв дууссаны дараа 2 сэдэвийн асуудлыг хөтлөгч танилцуулна. Өмнөх процесс дахин үргэлжилнэ.

      ХУГАЦАА

      1 асуудлаар 2 нэр дэвшигч, 2 сонгогч мэтгэлцэнэ. 

      4 хүн* 2мин (1удаа)* 2удаа (1 хүн 2 удаа үг хэлнэ)= 16мин 

      6 асуудлаар* 16мин= 96мин

      96мин + Хөтлөлт, холболт, шторк 14 мин = 110 мин

      Жишээ авч судлах

      https://www.youtube.com/watch?v=RKNd_S3iXfs

      DUGUILAN.mn

      Үндэсний оюун санааны дугуйлан

      Төлбөртэй мэдээ, хаалтын гэрээнээс татгалзсан нам, улс төрийн 

      ЗАХИАЛГАГҮЙ ЦАХИМ ОРЧИН

      7 ХОНОГ              1 СЭДЭВ               10 НИЙТЛЭЛ

      1911 оны үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөнд ардын дугуйлангууд чухал үүрэг гүйцэтгэсэнтэй адил Монгол Улс үндэстний итгэл үнэмшил, эрхэм зүйлс, нэгдмэл оюун санааны тухай хэлэлцэж буй энэ цаг үед үндэсний оюун санааны ДУГУЙЛАН байгуулагдлаа.

      ДУГУЙЛАН нь Төлбөртэй мэдээ, хаалтын гэрээнээс татгалзсан нам, улс төрийн ЗАХИАЛГАГҮЙ ЦАХИМ ОРЧИНг бүтээж, үндэсний хөгжлийн суурь асуудлаар 7 хоногт 1 сэдвээр чөлөөт нийтлэлчид бичнэ. Нэг сэдвийг олон өнцөгөөс харсан судалгаатай, баримттай, нотолгоотой, хэн нэгний захиалгагүй, үр дүнтэй агуулгыг танд хүргэнэ.

      АГУУЛГЫН БҮТЭЦ

      • НИЙТЛЭЛ
      • ТОЙМ
      • ЯРИЛЦЛАГА
      • НЭВТРҮҮЛЭГ
      • ЧУУЛГАН

      СЭДЭВ

      1. Монгол Хүн Монгол байхаа больсон уу?
      2. Монгол хүн Монголдоо ажиллаж амьдрах нөхцөл байна уу?
      3. Монгол яагаад Азийн бар болоогүй вэ?
      4. Та хүүхдээ ямар хүн болоорой гэж захидаг вэ?
      5. Яг одоо бизнес хийх залуус ямар салбарт хүчээ үзэх ёстой вэ?
      6. Монголдоо ямар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж экспортлох боломжтой вэ
      7. Монгол брэнд бүтээх боломжтой юу? Ямар брэнд?
      8. Бүх Монголчууд ажилтай байх боломжтой юу?
      9. Монголчууд бидний хүсний аюулгүй байдал хангагдсан уу?
      10. Монголчууд бид хоол хүнсээ үйлдвэрлэж өөрсдийгөө бүрэн хангах боломжтой юу?
      11. Монголыг гадаадууд хэн гэж төсөөлдөг вэ?
      12. Монгол хүний оюуны чадвар үнэхээр өндөр үү?
      13. Ардчилал бидэнд юу авчирсан бэ?
      14. Монголд Цөмийн хаягдал булшлах уу?

      АГУУЛГЫН БҮТЭЦ

      Агуулгын төрөл

      Давтамж

      Тайлбар

      НИЙТЛЭЛ

      Долоо хоног бүр 1 сэдвээр

      Долоо хоногийн турш 1 сэдвээр хүссэн нийтлэлчид бичнэ.

      ТОЙМ

      Даваа гариг бүр

      7 хоногт бичигдсэн бүх нийтлэлийг дүгнэж тойм бичнэ. Тоо баримтыг графикаар илэрхийлнэ.

      НЭВТРҮҮЛЭГ

      Бямба гариг бүр

      7 хоногийн шилдэг 5 нийтлэлч оролцсон дугуй ширээний нэвтрүүлгийг MongolHD-тэй хамтран бэлтгэнэ.

      ЯРИЛЦЛАГА

      Даваа гариг бүр

      7 хоногийн нийтлэлчдээс нэгийг онцолж дэлгэрэнгүй ярилцлага хийнэ.

      ЧУУЛГАН

      Жилд нэг удаа

      Оны эцэст шилдэг 12 нийтлэлч илтгэл тавьж, нийгмийн оюун санаанд чухал нөлөөлөл үзүүлсэн нэг шилдэг нийтлэлчд шагнал гардуулна.

      ВЭБИЙН БҮТЭЦ, ДИЗАЙН

      Оронгуут СЭДЭВ томоор харагдана. Сэдэв томоор анхаарал татсан байдалтай байна. Мөн

      Төлбөртэй мэдээ, хаалтын гэрээнээс татгалзсан нам, улс төрийн 

      ЗАХИАЛГАГҮЙ ЦАХИМ ОРЧИН

      7 ХОНОГ              1 СЭДЭВ               10 НИЙТЛЭЛ

      Зэрэг МЕССЕЖҮҮД харагдахаар байрлана.

      Яг доод талд тухайн сэдвээр бичигдсэн 10 онцлох нийтлэл байна. Нийтлэлийг уншигчид VOIT өгч ранклана. Хажуухан талд нь тухайн сэдэвтэй холбоотой бусад нийтлэл, 

      Өмнөх 7 хоногийн СЭДЭВИЙН ЯРИЛЦЛАГА, НЭВТРҮҮЛЭГ, ТОЙМ нь харагдана.

      Энэнээс доошилмогц нийтлэлчдийн өөрсдийн хүссэн чөлөөт сэдвээр бичсэн нийтлэлүүд харагдана.

      УНШИГЧДИЙГ ИДЭВХИЖҮҮЛЭХ

      Өөрөө нийтлэлч болох боломжтой

      Нийтлэлүүдэд сэтгэгдэл, санал VOIT өгөх боломжтой

      Ямар сэдвээр нийтлэл бичүүлэх талаар санал өгнө

      МЕССЕЖ

      1 сэдвийг олон өнцөгөөс

      Долоо хоногт 1, жилд 48 сэдэв

      ХЭРЭГЛЭГЧ

      • Цагийн үеийн хамгийн халуун сэдэв, хүмүүсийн хүсэн хүлээсэн, хариулт авахыг хүсдэг, чухал, суурь сэдэвүүдийг уншигчидад хүргэнэ.
      • 1 сэдэвт төвлөрөл бий болгоно

      Дэлхийн энд тэнд нээлт хийгээд байгаа эрдэмтэд

      Дэлхйин том компаниудад ажлаад байгаа залуус

      Маш их мэдлэг, өндөр боловсролтой мөртлөө дуугардаггүй, бичдэггүй, бичээд ч яах юм билээ гэж боддог тийм хүмүүсийг л бичүүлмээр байна

      МИНИЙ НУТАГ

      Монголын сайхан орноор…

      АГУУЛГА

      1. ТӨСЛИЙН ХУРААНГУЙ
      2. ЭРХЭМ ЗОРИЛГО
      3. АЧ ХОЛБОГДОЛ
      4. ХЭРЭГЖҮҮЛЭГЧ БАЙГУУЛЛАГА
      5. ТӨСЛИЙН БАГ
      6. ХАМТРАН АЖИЛЛАХ БОЛОМЖ
      7. ТӨЛӨВЛӨГӨӨ (Хавсралт 1)
      8. ТӨСӨВ (Хавсралт 2)
      1. ТӨСЛИЙН ХУРААНГУЙ

      Төслийн нэр

      МИНИЙ НУТАГ

      Төсөл хэрэгжүүлэгч

      Товч танилцуулга

      Эх орныхоо үзэсгэлэнт байгаль, үүх түүх, овог, үндэстэн ястаны өв соёл, өвгөдийн сургааль, нутаг усныхаа эрхэм хүндтэй хүнийг алдаршуулах, эгэл баатруудын эгэлгүй үйлсийг түүхэнд үлдээх зорилтот нэвтрүүлэг.

      Уран бүтээлийн төрөл

      Танин мэдэхүйн аялалын хөрөг нэвтрүүлэг (60 мин)

      Нэвтрүүлгийн жанр

      National geographic, баримтат уран сайхны өгүүлэмж

      Нэвтрүүлгийн бүтэц

      Нутаг усны үзэсгэлэнт байгаль, аялал       38%

      Оролцогчийн хөрөг                                         35%

      Нутаг усны үүх түүх, домог, хууч яриа       10%

      Овог, ястан, угсаатны өв соёл, аж байдал 10%

      Асуудал хөндсөн эргэцүүлэл                       5%

      Холбоос, каллаж, брэнд шторк                     2%

      Холбоо барих

      2. ЭРХЭМ ЗОРИЛГО

      Эх орныхоо үзэсгэлэнт байгаль, үүх түүх, овог, үндэстэн ястаны өв соёл, өвгөдийн сургаалийг ирээдүй хойч үед мөнхлөн үлдээнэ.

      3. АЧ ХОЛБОГДОЛ

      Соёлын өв, түүхийн үнэн

      Даяарчлагдан буй дэлхий ертөнцөд өөрийн үндэсний өв соёлоороо ялгарч, хөгжүүлэн авч үлдэх нь чухал. Нэвтрүүлэгтээ нутаг нутгийн өв соёл, үүх түүх,  түүхийн эх сурвалж болох өтгөс буурлын хууч яриаг мөнхлөн үлдээнэ.

      Бахархан дууриах эрхэмлэл

      Улсдаа хийсэн бүтээснээрээ үнэлэгдсэн, нутаг орондоо хүндлэгдсэн эрхэм хүнээр хөтөчлүүлэн төрсөн нутгаар нь хамтдаа аялан хууч дэлгэж, нутаг орныхоо эрхэм хүмүүсийг дурсан ярьж, түүхийг бүтээлцсэн ухаант өвөг дээдсээрээ бахархах бахархалыг бий болгоно.

      Эх орныхоо байгалийн сайханыг мэдрүүлнэ

      Эх нутгийнхаа үзэсгэлэнт байгалийн өвөрмөц тогтоц, ан амьтан, мод ургамалыг нээн харуулж, хойч үедээ унаган нутгаа хайрлах хамгаалах сэдэлийг бий болгоно. Байгаль цаг уур хэрхэн өөрчлөгдөн хувьсаж байгааг харуулна.

      Үндэсний үнэт зүйл

      Сонирхолтой, бодитой мэдээллээр дамжуулан өв соёл, эх орон, өвөг дээдэс үндэсний үнэт зүйлсээ тамгалан үлдээж, хойчийн хойчид үлдээх үнэт агуулгыг бүтээж олон нийтийн сувгуудад байршуулна.

      Дотоод, гадаадын аялал жуулчлал

       Монгол улсаа дэлхийд сурталчилан таниулж дотоод болон гадаадын аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхэд түлхэц болно.

      4. ХЭРЭГЖҮҮЛЭГЧ БАЙГУУЛЛАГА

      БҮТЭЭЛЧ МОНГОЛ НЭГДЭЛ

      Бидний уриа: Хүн төрөлхтний шинэ сэтгэлгээг тодорхойлно.

      ЧҮРЭ уран бүтээлийн нэгдэл нь КУДС- ийн 2005 оны төгсөгчдийн санаачилгаар мэргэжлийн уран бүтээлчдийг дэмжих нэгдмэл бодлоготой продьюсерийн системийг хөгжүүлж, тайз дэлгэцийн урлагийг дэлхийн зах зээлд өрсөлдөхүйц шинэ түвшинд гаргах эрхэм зорилготойгоор 2014 онд байгуулсан. Тайз дэлгэцийн салбарт 10 гаруй жил ажилласан 9 чиглэлийн мэргэжилтэй 70 гаруй уран бүтээлчдээр үндсэн багаа бүрдүүлсэн.

      Уран бүтээлийн зөвлөхөөр АЖ Г.Жигжидсүрэн, АЖ Б.Мөнхдорж АЖ П.Цэрэндагва, АЖ Д.Мэндбаяр, АЖ С.Сарантуяа, УГЗ Б.Баатар, СТА О.Бат-Өлзий СТА Д.Бямбацогт нар ажилладаг.

      Одоогоор “Хорионыхон”, “Найзууд миний бооцоо” жүжиг, “Амжих уу хайраа”  “Мөрөөдлийн баатар”, “Зүүд 3650”, “Харандааны золиос”, “Эхлэлийн эхэнд”, “Зүрхэнд харвасан од”, “Анхны хайрын түүх” уран сайхны кино, “Амьдрал”, “Өдөр бүрийн талх”, “Гэрээслэл” зэрэг баримтат киног бүтээгээд байна.

      6. ХАМТРАН АЖИЛЛАХ БОЛОМЖ

      Хувь хүн

      Үр хүүхдүүдүүд, хойч ирээдүйдээ овог удмынхаа болон нутаг утсныхаа үүх түүхийг үлдээх;

      Нутгийн зөвлөл, орон нутгийн байгууллага, төрийн бус байгууллага

      Нутаг усныхаа эрхэм хүндтэй хүнийг алдаршуулах, эгэл даруу эгэлгүй баатруудыг түүхэнд үлдээх;

      Аялал жуулчлалын байгууллага

      Дэлхийд хосгүй өвөрмөц сонин содон байгалийн тогтоц, үзэгдэлийг баримтжуулан үлдээх;

      Байгууллага, хамт олон

      Өв соёл, эх орон, түүхэн хүний тухай өгүүлэх үндэсний хэмжээний нэвтрүүлгийн бүх талаар дэмжиж хамтран ажиллах;

      7. ТӨЛӨВЛӨГӨӨ

      (Хавсралт 1)

      #

      Хийгдэх ажил

      Хугацаа

      Хариуцах эзэн

      1

      Гэрээ байгуулна

      Продюсер

      2

      Захиалагчтай уулзалт ярилцлага зохион байгуулна

      2 хоног

      Найруулагч, редактор

      3

      Захиалагчтай хамтарч тухайн нутаг усны онцлогийн тухай нэмэлт судалгаа хийнэ

      2 хоног

      Сэтгүүлч, редактор

      4

      Ярилцлага, судалгаанд үндэслэн нэвтрүүлгийн зохиолыг сүүлийн байдлаар боловсруулж батлуулна

      2 хоног

      Найруулагч, редактор

      5

      Зураг авалт

      7 хоног

      Найруулагч болон зураг авалтын баг

      6

      Эвлүүлэг монтаж

      4 хоног

      Найруулагч болон эвлүүлгийн баг

      7

      Захиалагчид үзүүлж саналыг тусгаж батлуулна

      1 хоног

      Найруулагч, редактор

      8

      Олон нийтэд хүргэнэ

      Продюсер, маркетингийн менежер

      Нийт

      18 хоног

      МОНГОЛ СОЁЛЫН ИХ ХҮРЭЭ

      Амралт, аялал жуулчлал, монгол бахархал, өв соёлын цогцолбор

      Талбай: 40 га

      байгалийн гэрэлтүүлэгтэй

      4 улиралд байшинг нь хувирч өөрчлөгддөг байна.

      Ногоон байгууламж

      Органик хүнс

      Сүү цагаан идээ

      Жуулчидаар эсгий хийлгэх

      Буудал

      Саун

      Чулуун сандал

      Евэнт төв

      Ресторан

      Хиймэл арал

      4 улирлын цэцэрлэг

      Спорт цогцолбор

      Экстрийм орчин бүрдүүлж өгнө

      Гэр бүлийн цогц үйлчилгээ. Бүх насныханд зориулсан үйлчилгээ.

      Гүүний сам, 

      Цагаан идээ, сүү

      Сүүн угаал

      Айраг, сүүн сувилал

      Хаус хороолол

      Байгалийн ховор сонин цуглуулга

      4 улирлын 

      Хөдөлгөөнт барилгууд

      Байшингууд хураагддаг

      “ӨНДӨР ЁС ЗҮЙТЭЙ ӨӨДРӨГ ЭРДЭНЭТЧҮҮД” 

      ОЮУНЛАГ НИЙГМИЙН ТӨЛӨӨ АЯН

      АГУУЛГА

      1. ХУРААНГУЙ
      2. ҮНДЭСЛЭЛ
      3. ЗОРИЛГО
      4. ЗОРИЛТ
      5. ДАВУУ ТАЛ
      6. ЛЕКЦ, СУРГАЛТЫН СЭДЭВ, АГУУЛГА
      7. БАГ, СУРГАГЧ БАГШ НАР
      8. ТӨСӨВ
      9. ХАМТРАН ХЭРЭГЖҮҮЛЭГЧ БАЙГУУЛЛАГА
      1. ХУРААНГУЙ

      Аяны нэр

      ӨНДӨР ЁС ЗҮЙТЭЙ ӨӨДРӨГ ЭРДЭНЭТЧҮҮД

      Санаачлагч

      Эрдэнэт хот

      Хамтран хэрэгжүүлэгч

      Хүний нөөцийн судалгааны үндэсний хүрээлэн

      Үндэстэн Баг ХХК

      Хамрах хүрээ

      Эрдэнэт хотын төрийн болон төрийн бус байгууллага, компаниудын ажилтан албан хаагчид

      Зорилго

      Эрдэнэт хотын иргэдийн ёс суртахуун- төлөвшлийн боловсролын талаарх мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх, иргэдийн өөрийгөө хөгжүүлж, хийж бүтээх, шинийг санаачлах урам зоригийг хурцлан бадрааж, түүгээрээ дамжуулан эх орныхоо ирээдүйн сайн сайханд эерэг өөрлөлт авчирна.

      Түлхүүр үг

      ЁС СУРТАХУУН ЗӨВ ТӨЛӨВШИЛ

      ӨӨДРӨГ СЭТГЭЛ ЭЕРЭГ ХАНДЛАГА

      МОНГОЛ ХҮНИЙ УНАГАН ТӨРХ

      МОНГОЛ БАХАРХАЛ

      ҮНДЭСНИЙ ОНЦЛОГ

      БАДРАНГУЙ
      УРАМ ЗОРИГ
      АМЖИЛТ

      Ажлын үе шат

      1-р шат: Эрдэнэт хотын Төрийн болон төрийн бус байгууллага, компаниудын нийт удирдах ажилтнуудад лекц, сургалт зохион байгуулна

      2-р шат Эрдэнэт хотын Төрийн болон төрийн бус байгууллага, компаниудын дунд шатны удирдлагуудад лекц, сургалтыг зохион байгуулна. Оролцогчдоос сонгон шалгаруулах замаар Аяныг үргэлжүүлэх Сургагч багш нарыг бэлтгэж, сургалтын пресентаци, гарын авлага, хэрэглэгдэхүүнээр хангаж аяныг цааш давалгаалуулан байгууллага, хамт олондоо өрнүүлэхэд мэргэжлийн туслалцаа, зөвлөмжөөр хангана.

      3-р шат Бэлтгэгдсэн сургагч багш нартай хамтран Эрдэнэт хотын байгууллага, сургууль, олон нийтэд аяныг үргэлжүүлэн давалгаална.

      Энэ хугацаанд: Хэвлэл мэдээлэл, сошл орчинд ёс суртахуун, өөдрөг эерэг сэтгэлгээний агуулга, видео, зөвлөмжийг бэлтгэж олон нийтэд тогтмол хүргэнэ.

      Лекц, сургалтын онцлог

      • Удирдах эвдүйг олгох үндсэн мэдлэг, ойлголтуудаас гадна орчин үеийн арга, техникүүдийг олгоход чиглэсэн цогц хөтөлбөрөөр хичээллэнэ.
      • Хичээлүүдийг менежментийн олон улсын туршлагатай, шилдэг багш, сургагч нар заана.
      • Хичээл бүр тренинг- консалтинг хэсгүүдээс бүрдэж, онол-практик (20: 80) хослуулсан хэлбэрээр, сургалтын орчин үеийн посттренинг аргууд ашиглан явагдана.
      • Сургалтанд оролцогчид өөрсдийгөө сорих сорил, дасгал, кейсүүдээр түвшнээ тогтоох боломжтой.
      1. ҮНДЭСЛЭЛ

      Өндөр ёс суртахуунтай, өөдрөг сэтгэлтэй хүн бол тухайн нийгэмдээ эерэгээр нөлөөлөгч, үлгэрлэн дагуулагч, өөрчлөлтийг авчирж чадах том хүч юм. Дэлхийн улс орнууд “шинэ мянганы иргэдийн ёс зүйн боловсрол”-ын асуудалд анхаарал хандуулж, боловсролыг ёс зүйд үндэслэх нь цаг үеийн хэрэгцээ, шаардлага хэмээн үзэж байна.

      Ёс зүй нь хүний үйлдэл, сэтгэл оюуныг зөв замд чиглүүлэх, ёс бус буруу үйлдлээс сэргийлэхэд тусалдаг учраас хүн ёст, зөв сайн, бидний хэлдгээр “хүн чанартай” хүн төлөвшихийн суурь юм. Хүн хүнтэйгээ харьцах ёс суртахууны үнэт чанарыг эзэмшүүлэх, нийгмийн харилцааны бүхий л хүрээнд мөрдөх хэм хэмжээг ухамсарлуулах үйл ажиллагаа, түүний үр дүнг ёс зүйн боловсрол гэнэ.

      Дэлхийн олон нэрт гүн ухаантан, сурган хүмүүжүүлэгчид “хүн өөрөө ямагт зөв сайн үйл хийх, сайн зүйл бүтээх эрмэлзэлтэй байх нь хамгийн чухал”, харин нийгэм бол “хүний ёс зүйн төлөвшлийн шалгуур”,  ёс зүйн боловсрол нь хүхэд залуучууд, бие хүнээс өөрсдөөс нь, гэр бүлээс, байгууллага хамт олноос эхэлж явагддаг прагматик байх ёстой гэж үздэг.

      Тиймээс Эрдэнэт хотын албан байгууллага, удирдлагуудаас эхлэн ёс суртахуунлаг, оюунлаг, өөдрөг ирээдүйг бүтээхэд өөрсдөө үлгэрлэн нөлөөлж, эерэг өөрлөлтийн төлөө нэгдэхэд бид өөрчлөлтийг авчирах боломжтой.

      Бид хойч үеээ ёс суртахуунтай, төлөвшсөн иргэн болгон хүмүүжүүлэх аав, ээж, ахмад үе, насанд хүрэгчид өөрсдөө биеэр үлгэрлэн, үр хүүхэд, гэр бүл, нийгэм, улс эх ороныхоо өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлэн, өөрсдийн хөдөлмөрөөр, урлаг, сургаалаар үлгэр жишээ болох ёстой. Улс орон маань ч эрх зүйт төртэй, сайн засаглалтай, иргэний ардчилсан нийгэмтэй  орон байхын тулд ёс суртахууны хэм хэмжээ, үндсэн ойлголтуудыг иргэддээ төрхөөс нь эхлээд насан туршид нь тасралтгүй олгох шаардлагатай байна. Учир нь хүн бүр хүнлэг, сайн хүн байж, зөв амьдрах үүрэгтэй.

      1. ЗОРИЛГО

      Эрдэнэт хотын иргэдийн ёс суртахуун- төлөвшлийн боловсролын талаарх мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх, иргэдийн өөрийгөө хөгжүүлж, хийж бүтээх, шинийг санаачлах урам зоригийг хурцлан бадрааж, түүгээрээ дамжуулан эх орныхоо ирээдүйн сайн сайханд эерэг өөрлөлт авчирна. Улмаар нийгэмд ёс суртахууны боловсрол, эерэг хандлагаар нөлөөллийг бий болгож, тэдний амьдралын чанарыг дээшлүүлж, нийгмийн баталгааг хангана.

      Монгол хүний дэлхийд илүү амжилт гаргаж байгаа салбараар дамжуулан Монгол хүний онцлог, Монгол үндэсний давуу талыг Монголчууддаа ойлгуулж, бахархал, сэдэл тэмүүлэл өгч, бүтээлч монгол хүнийг бий болгоход хувь нэмэр оруулж БИД ХАМТДАА ЧАДНА гэсэн урам зориг, итгэл үнэмшил өгнө.

      1. ЗОРИЛТ
      1. Зөв хүмүүжил төлөвшилтэй, хүндэтгэлтэй харилцаатай, эерэг хандлагатай, үнэнч шударга занг дэмжин хөгжүүлж, нийгэмд эерэг өөчлөлт авчирна.
      2. Сайн ба муу, шударга ёс, үүрэг, нинжин сэтгэл, нэр төр, аз жаргал зэрэг ёс суртахууны үндсэн ухагдахуунуудыг зөв, эерэг талаас нь ойлгуулж, итгэл үнэмшил төлөвшүүлэх
      3. Үнэнч байх, хүнлэг, энэрэнгүй байх, хөдөлмөрч хичээнгүй байх, хамтач байх, нийгэм хамт олны үйлсэд бие сэтгэлээ зориулдаг байх, байгаль орчныг дээдлэн хамгаалдаг байх, эх оронч байх зэрэг ёс суртахууны зарчмуудыг баримталдаг болгож, сэтгэлд нь суулгах
      4. Хүнийг хүндлэх, дээдлэх, хайрлах, туслах г.м. ёс суртахуун, эрх зүйн хэм хэмжээг баримтлах хүсэл сэтгэлийг төрүүлэх, өдөр тутмын амьдралдаа баримталдаг болгох
      5. Харилцааны соёл эзэмшүүлэх, хувь хүн, нийгмийн бүхий л давхаргын хүмүүстэй харилцах чадвартай болгох
      6. Нийгэмд өөрийн байр суурийг олох, амьдралаа төлөвлөх, зохион байгуулах, зохицуулах, авч явах чадвартай болгох
      7. Монгол үндэсний туйлын давуу талыг тодруулан харуулна. Монгол залуусдаа хийж бүтээж боломжийг олж харуулна

      5. АЯНЫ ДАВУУ ТАЛ

      1. ЦОГЦ СИСТЕМТЭЙ ЛЕКЦ, СУРГАЛТ. Сургалтын сэдэв, давтамж нь системтэй, нэгдсэн зохион байгуулалттай байх тул үр дүнтэй. Хувь хүн хүн өөрийнхөө амьдралд туршиж хэрэгжүүлж болохуйц сэдэв агуулгаар, хүний өдөр тутмын амьдралд тулгарч байдаг асуудлуудад хариулт өгөхөд чиглэнэ.
      2. МЭРГЭШСЭН БАГШ НАР. Салбартаа олон жил судалгаа хийсэн туршлагатай мэргэшсэн бөгөөд илтгэх өндөр ур чадвартай багш нараар багаа бүрдүүлсэн. Сургагч багш нарыг эрж хайх, холбоо тогтоох, судлах, сургалтыг зохион байгуулах зэрэгт зарцуулж байдаг цагийг хэмнэнэ.
      3. ШИНЭЛЭГ ХӨТӨЛБӨР Лекц, сургалтын хөтөлбөрт баг хамт олны уур амьсгалыг нэгтгэн нягтруулах багийн ажиллагааны идэвхижүүлэх, сонирхолтой багийн тоглоом, тэмцээнийг оруулж өгснөөр илүү баялаг, сонирхолтой болдог.
      4. ВИДЕО, ФОТО АГУУЛГА. Аяны үеэр видео, фото агуулгууд тогтмол хэвлэл мэдээллээр хүрснээр аяны тархах хүрээ, нөлөө улам өргөжих боломжтой.

      6. ЛЕКЦ, СУРГАЛТЫН СЭДЭВ АГУУЛГА

      Сэдэв

      Агуулга

      Сургагч багш

      Монгол удирдахуйн 7 сургаал

      • Монгол удирдагчийн зан чанар, хандлага, харилцаанд суралцах
      • Эерэг хандлага
      • Хүнлэг харилцаа
      • Үнэнч шударга зан
      • Авьяас билэг-дуртай ажил

      Г.Тэгшбүрэн

      Өөрийгөө таньж бусдыг удирдах боломжтой болно. 

      • Өөрийгөө таньж олоод, өөрийгөө зөв удирдах
      • Өөрийгөө таниулах арга барил, төрөл хэлбэр
      • Өөрийгөө таньж бусдыг таних боломжтой
      • Хүнийг таньж удирдах нь хамгийн дөт зам

      Г.Тэгшбүрэн

      Удирдлага ба ажилтны харилцаанаас багийн бүрдэлт бий болно.

      • Харилцааны ур чадвар, удирдах ажилтны харилцаа, ажилтан хоорондын харилцааны арга барилд сургах
      • Харилцаа- коммуникаци гэж юу вэ?
      • Хамтын ажиллагаа хэрхэн бий болох вэ?
      • Харилцаа хамтын ажиллагаа
      • Харилцааны төрөл, ангилал-харилцах ур чадвар
      • Нээлттэй, бүх чиглэлд, санал бодлоо хуваалцдаг, эргэх холбоотой, коүч буюу хамтын ажиллагаа хийдэг, зөрчил зөрөлдөөнийг оновтой шийдвэрлэх

      Г.Тэгшбүрэн

      Багийн эвтэй ажиллагаанаас амжилт үр дүн хамаарна

      • Багийн зохион байгуулалт, бүрдэл, багаар ажиллах чадвар, багийн ямар үүрэг рольд тохирч ажиллах
      • Багийн тодорхойлолт, ойлголт
      • Багийн гишүүдийн болон багийн үнэлгээ
      • Багийн гишүүдийн харилцан үнэлгээ, үнэлгээг бататгах, багийн шийдвэр гаргалт

      Г.Тэгшбүрэн

      Ж.Лувсандорж

      Шинэ үеийн манлайллын арга барилууд, төрөл хэлбэр,

      Засаглал

      • Хүнийг удирдах эв дүй
      • Удирдан манлайлах арга барил
      • Манлайллын төрөл, хэлбэр
      • Би ямар манлайллын арга барилтай вэ?

      Г.Тэгшбүрэн

      Н.Цогжавхлан

      Дэмжин туслах замаар ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээг нэмэгдүүлэх аргууд

      • Хамтрагчийнхаа ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээг үнэлж, үр дүнг тооцох
      • Асуудлын зөв шийдлийг олох, хамтран ажиллах арга хэлбэрүүдийг эзэмшиж багийн шийдвэр гаргах зөв аргазүйд сургах
      • Супервайзинг- Үйлдэн сургаж,  хөгжүүлж удирдах
      • Коүч- Тулж ажиллахуй
      • Ментор- Сургагч багш

      Г.Тэгшбүрэн

      Б.Болормаа

      МОНГОЛ БАХАРХАЛ

      • Монгол хүн бүрийн мэдлэг чадвар нь үндэсний баялаг. Авъяаслаг бүтээлч хүн бүр шавхагдашгүй уурхай. Монгол хүний үнэлэмжийг өндөрт өргөнө. Шинэ бахархал бүтээнэ.
      • Үндэсний онцлог, өөр бусад улсад байхгүй бидний туйлын давуу тал.
      • Монгол хүний онцлог, давуу тал

      Ж.Лувсандорж

      ЁС СУРТАХУУН

      • Сайн муу, зөв буруу үйлдлийг ялгаварлан, дүгнэлт хийж, өөрөө буруу зүйл хийхгүй байх сэтгэлтэй болсон эсэх, бусдад зөв үлгэр үзүүлдэг эсэх
      • Үнэнч, хүмүүнлэг, энэрэнгүй, хүний мөс, чанар сайтай, хөдөлмөрч хичээнгүй, арвич хямгач, хамтач, нийгэм хамт олны үйлсэд бие сэтгэлээ зориулж чаддаг, байгаль орчноо дээдлэн хамгаалдаг, эх оронч сэтгэлтэй болох зэрэг зарчмуудыг амьдралд хэрэглэх чадвартай болох

      Н.Цогцавхлан

      ӨӨДРӨГ СЭТГЭЛЗҮЙ& ЭЕРЭГ ХАНДЛАГА

      • Сайн ба муу зүйл, шударга ёс, зүй бус зүйл, аз жаргал, зовлон гуниг, нинжин сэтгэл, нэр төр, гутамшиг, амьдралын утга учир зэргийн талаар зөв ойлголттой болох, ээдрээтэй зүйлсийг даван туулах чадвартай болох,
      • Бие, хэл, сэтгэл- оюуны үйлийг шинжилж, зөв үйл хийхийг хичээх, сэтгэл муу зүйлийг жигшин цээрлэх, сайн үйлийг хөгжүүлэх чадвартай болох

      Б.Болормаа

      7. БАГ, СУРГАГЧ БАГШ НАР

      Гэндэнгийн ТЭГШБҮРЭН

      Менежмент, хүний нөөцийн мэргэшсэн зөвлөх. Ph.D, Prof

      tegshburen1.jpg

      Хүний Нөөцийн Судалгааны Үндэсний Хүрээлэнгийн тэргүүн, зөвлөх багш. Худалдаа Хөгжлийн банк, Голомт банк, Скайтел групп, Блью Мон групп зэрэг корпорациудын хүний нөөцийн бодлогыг боловсруулж хэрэгжүүлсэн. Монгол удирдагчдыг хөгжүүлэх “Топ менежер”, “Бест менежер”, “Залуу менежер” хөтөлбөр, хүний нөөцийн “5 тулгуурт Minimalist approach загвар”, “Хүний нөөцийн нэгдсэн менежментийн загвар- 3rdGenerationHRM”-ыг  боловсруулан хэрэгжүүлсэн туршлагатай. Одоогоор монгол менежментийн загварыг боловсруулан ажиллаж байна.

      1996 он Удирдлагын Хөгжлийн Институт, Удирдахуйн ухааны магистр; 2000 он Индрапраста их сургууль, Хүний нөөцийн удирдлагын Доктор, Энэтхэг Улс; 2010 он Ранчигийн Их Сургуулийн Синха Институтийн Профессор, Энэтхэг Улс;

      Жамсранжавын Лувсандорж (Luka)

      Хүний нөөцийн менежментийн магистр, багийн сургалтаар мэргэшсэн. Сургалт хөгжлийн чиглэлээр 14 дэх жилдээ ажиллаж байна. Маркетингийн салбарт 10 жилийн туршлагатай, соёлын бүтээлч үйлдвэрлэл, агуулга хөгжүүлэлт, урлаг сонирхогч.

      “Сэрж буй Монгол”, “Өнөөдрийн тэмүүлэл” хувь хүний хөгжлийн сонсдог номын зохиогч.

      Байгууллагын сургалт хөгжлийн чиглэлээр Хаан банк, Таван богд групп, АПУ, MSM, Макс групп, Мастер групп, Талх чихэр, Блью Мон групп, Петровис, MCS- Тотал дистрибюшин зэрэг компаниудтай хамтран ажиллаж байна.

      Нийгмийн хөгжлийн чиглэлээр HR Day, “Алтай ятга” төсөл, “Монголын нууц товчоо түгээмэл эх” төсөл, “Сайн хүүхэд” хөтөлбөр, “Монгол бэлэг” үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжих аян, “Дээд эрүүл мэнд” ном, “Ээждээ зориулсан бидний төгөл” экологийн хөтөлбөрийг дэмжиж зөвлөх, удирдлагын багт ажилласан.

      2006 оноос байгууллагын сургалт хөгжлийн чиглэлээр ажиллаж байна. 2010- 2013 он Нью Медиа Маркетинг Гүйцэтгэх захирал, 2013 оноос Нью Медиа Группын зөвлөх, 2015 оноос Бүтээлч Монгол нэгдлийн үүсгэн байгуулагч, 2018 оноос “Үндэстэн Баг” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захиралаар ажиллаж байна.

      ХҮМҮН СУДАР

      Хүүхэд байхаас ярилцахаас эхлээд, томчуудын ярилцах сэдэв: Уулзалт, ярилцлага

      Монгол хүн болохуйн судар

      Энэхүү сударт Монгол хүнийг бий болгох ухааныг заасан.

      Өдөр бүр хүүхдүүдтэй ярилцана

      Монгол үндэстэн, монгол хүний онцлог, унаган төрх, давуу, сул талаа ойлгоход туслана.

      Өв тэгш хүмүүжилтэй, бахархалг, итгэл үнэмшилтэй, монгол хүнийг бий болгоход оршино

      Өөрийгөө хэн бэ гэдгийг ойлгоход чиглэнэ.

      Монгол үндэстний бүх цаг үеийн мэргэдийн мэдлэг ухааны тунгаамал судар

      СЭДЭВ

      1. Чингис хаан
      2. Түүх
      3. Суралцах
      4. Мөн чанар
      5. Хүндлэл
      6. Хайр
      7. Харилцаа
      8. Гэр бүл
      9. Нөхөрлөл
      10. Аз жаргал
      11. Монгол улс

      Мөнх тэнгэрийн хүчин дор Агуу их суу залийн игээгэн дор Улс үндэстнийхээ нийтлэг эрх ашиг, үнэт зүйл, шударга ёсны үзэл санаагаар эвлэн нэгдэхийн гэрэлт замд хөтлөх нь дамжиггүй.

      Бидний өвөг дээдсийн Мөнх тэнгэрийг дээдлэх үзэл нь тэнгэрийн энтэй тэнүүн сэтгэж, аливаа хорт үзлийн хүлээснээс ангид, эрх чөлөө, эрүүл ухаан, хоёргүй үнэн, холч хараа, сонор сэрэмж, сахилга хариуцлага, ид хав, эрч хүч, эрдэм чадварыг эрхэм болгох үзэл санаа билээ.

      Өндөр уулын хөтөл зорь

      Өргөн далайн олом зорь

      Хол хэмээн бүү цөх, явбаас хүрьюү

      Хүнд хэмээн бүү цөх, өргөвөөс даагдъюу

      Бие бөх бөгөөс ганцыг ялъюу

      Сэтгэл бөх бөгөөс олныг ялъюу

      Зуун үйл бүтээвээс үйлийн охь

      Үнэнд хүрсэн хүний сэтгэл бөх

      Давшгүй даваа бий гэнэм

      Хэрхэн давах хэмээн бүү цөх

      Давъя хэмээн сэтгэвээс давъюу

      Гэтэлшгүй мөрөн бий гэнэм

      Хэрхэн гэтлэх хэмээн бүү цөх

      Гэтэлье хэмээвээс гэтэльюү

      Энэ бие хэврэг боловч 

      Эрхэм нэр мөнх шүү

      Тархи нь хоосорвол чөмөг нь хоосорно

      Тархи чөмөг хоёулаа хоосорвол үхэж мөхнө шүү!

      Бодох шинжих бодлого ухаанаа нарийвчлаарай

      Нэг сэтгэлтэй, нэг тэргүүнтэй яваарай

      Улсаа аваръя гэвэл үндсээ авраарай

      Үндсээ аваръя гэвэл сэтгэлийг нь авраарай

      Сэтгэл гэдэг биеийн эзэн бөгөөтөл

      Сэтгэл мунхарвал бие даруй хэвтэнэ шүү!

      *ИХ ЭЗЭН ЧИНГИС ХААНЫ АЛТАН СУРГААЛААС*

      Эдээр биеэ чимэхээр 

      Эрдмээр биеэ чим

      Алтан дэлхийг нар гийгүүлдэг

      Ард түмнийг эрдэм гийгүүлдэг

      Уулын чинээ харыг 

      Туулайн чинээ цагаан дийлдэг

      *МОНГОЛ АРДЫН ЗҮЙР ЦЭЦЭН ҮГС*

      Эх сурвалж

      Гэсэр

      Жангар

      Монголын Нууц Товчоо

      Чингис Хааны билиг сургааль

      DARKHAN BRAND 2030

      DARKHAN BRAND ТӨВД ХИЙГДЭХ АЖИЛ

      1. Үйлдвэрлэгч, бүтээлч хүмүүсийн хамтын ажиллагааны нэгдэл. Үйлдвэрлэгчид, бүтээлч хүмүүсийн нэгдэл
      2. Худалдаа, бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлт
      3. НЭГ БРЭНД- Бүтээгдэхүүний дизайн, сав баглаа, боодлын нэгдсэн стандарт. 
      4. НЭГДСЭН МАРКЕТИНГ, БОРЛУУЛАЛТ бодлого- Үндэсний үйлдвэрлэгчдийн бүтээлийн
      5. Бүтээлч хүмүүсд тулгуурласан тогтмол уулзалт, сургалт, event. Олон нийтийг бүтээлч хандлагад уриалан дуудна. Бодитоор үлгэрлэн харуулна.
      6. БҮТЭЭЛЧ ХҮМҮҮСИЙГ ДЭМЖИХ ЭКО ОРЧИН
      7. ДАРХАНЫ БРЭНДҮҮдийг нэгдсэн бодлогоор дотоодын болон гадаадын зах зээлд гаргаж хөгжүүлнэ.
      8. Гарааны бизнес эрхлэгчид болон залуучуудыг бүтээлч хандлагад уриалсан, тус бүс нутгийнхаа боломжийг хэрхэн ашиглаж Бизнес хийж болох талаар DARKHAN BRAND лекцийг цувралаар зохион байгуулна.
      9. Тухайн нэр дэвшигч нь өөрийн бүс нутггийн брэндүүдийг өдөр тутмынхаа амьдралд тогтмол хэрэглэж, бусдыг үлгэрлэн уриалж Үлгэр жишээ МонголооДэмжигч имижийг бүрдүүлнэ.
      10. Контентын хүрээнд 21 аймгийн үйлдвэрлэгч, бүтээлч хүмүүсийн мэдээлийн сан үүснэ
      11. Бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлт, дизайны баг өрхийн үйлдвэрүүдийг загвар, дизайнаар хангана. Хийж бүтээж байгаа ажлуудыг дэмжих замаар ажлын байруудыг эрс нэмэгдүүлнэ. Өв соёлд тулгуурласан бүтээлч үйлдвэрлэлийг орон даяар ойлгуулна. Экспортод чиглэсэн бүтээгдэхүүнийг маркетинг, борлуулалтыг хийнэ. Клубын гишүүд үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжиж ажилладаг имиж бий болгоно. Өрхийн үйлдвэрлэлийг дэмжих жишиг хөтөлбөр болно.

      Хийгдэх ажлын үе шат, хүрэх үр дүн

      1. Сургалтын төгсөгчид өөрсдөө агуулга бүтээнэ. Англи хэлээр орон нутагаа сурталчилах г.м. Орон нутгийн бүтээлч хүмүүсээ дэмжих, аялал жуулчлалаа дэмжих, ЖДҮ-ийг дэмжих ажил санаачилж хийдэг болно. Тухайн орон нутгийн давуу талдаа тулгуурласан ажлууд хийнэ

      ОРОЛЦОГЧИДОД ЯМАР ХЭРЭГТЭЙ ВЭ

      Аймгаа өөрсдөө хөгжүүлнэ. 

      Аялал, жуулчдыг татна.

      Идэвхитэй гишүүдийг их дээд сургуулийн эрхийн бичиг

      Монголын гайхамшиг

      Хүүхэд залуус контент бэлтгэх болон сошл медиа удирдах сургалт зохион байгуулна

      21 аймгийн групп байгуулна

      Контентын уралдаан зарлана

      Контентыг нэгдсэн нэг сувгаар цацна

      Мэргэжлийн тв-ийн багийн нэвтрүүлэг

      Хүүхэд залуус Монгол орноо илүү танин мэдэж итгэл үнэмшилтэй болно

      Монгол Улсын талаар англи хэл дээрх агуулга интернэт орчинд эрс нэмэгдэнэ

      Аялал жуулчлалыг нэмэгдүүлнэ

      Монголыг гадаадад сурталчилах үндэсний хөтөлбөр болно

      STAR LIGHTS

      ТЕЛЕВИЗИЙН ШОУ ХӨТӨЛБӨР ТӨСӨЛ

      2. ТАНИЛЦУУЛГА

      17- 25 насны охид бүсгүйчүүдийн хувцаслалт, бусдыг байлдан дагуулах чадвар, амьдралын хэв маяг, өөрийн хүсэл тэмүүлэлээрээ өрсөлдөх Lifestyle төрлийн зорилтот уралдаант нэвтрүүлэг юм.

      Амьдралд тохиолдож буй ямар ч орчин нөхцөлд хэнээс ч дутахааргүй хувцаслаж, өөрийн дүр төрхийг бүтээж чадна гэж өөртөө итгэдэг охид бүсгүйчүүд “Монголын хамгийн дэгжин бүсгүй” гэсэн алдар нэрийн төлөө өрсөлдөх болно.

      Монголын хувцас загвар, стилист мэргэжилтнүүдийн амьдрал, мэргэжлийн онцлогыг харуулсан мөн оролцогчдыг сургах, үнэлэх зорилготой, түүгээр ч зогсохгүй шүүмжлэлээр оноо цуглуулан өрсөлдөх 15 долоо хоногийн уралдаант нэвтрүүлэг.

      Нэвтрүүлгийн хугацаа: 90- 120 минут

      Давтамж: Ажлын өдрүүдэд 15:00- 17:00 цаг

      Бямба гаригт тухайн 7 хоногийн финал 2 цагийн  турш цацагдана.

      Оролцогч: 15 охид, бүсгүйчүүд

      Нэвтрүүлэгт оролцогчийн онооны 3 шалгуур; Хувцас хэв маяг, Зан араншин, Авьяас, ур чадвар

      3. ЗОРИЛГО

      Монгол охид бүсгүйчүүдэд хувцас загвар, гоо зүйн боловсрол олгож, өөрийн хэв маягаа бүрдүүлэхэд мэргэжлийн туслалцаа үзүүлж, өөрийгөө илэрхийлэх, өөрийгөө ялан дийлэх боломжийг олгоно.

      4. ЗОРИЛТ 

      • Монголын Телевизийн шоу нэвтрүүлгийн контентыг сайжруулна
      • Монгол Туркийн соёлын харилцааг нэмэгдүүлнэ
      • Монгол залууст үлгэр дууриалал болох шинэ дүр төрхийг бий болгоно
      • Орчин үеийн хувцас загварын трэндийг мэргэжлийн талаас үзэгчдэд мэдээллэнэ

          

      7. ОРОЛЦОГЧ ТАЛУУД

      Хамтран зохион байгуулагч

      Шүүгчид

      Олны танил ард түмний хайрлаж хүндэлдэг амжилттай яваа загвар зохион бүтээгч, мисс, жүжигчин, слилистүүдээс 3 шүүгчид сонгогдоно. Хагассайн өдрүүдэд цацагдах консепт нэвтрүүлэгт олны танил жүжигчин, дуучин эсвэл консепттэй холбоотой нэгэн алдартан урилгаар шүүгчдийн дунд оролцоно.

      Хөтлөгч

      Эфирийн зөв дүр төрхтэй, хувцаслалтандаа анхаарал сайн тавьдаг, цаг үедээ тохирсон зөв шийдвэрийг гаргаж чаддаг, ямар ч нөхцөл байдлыг эерэгээр зохицуулах чадвартай 1 хөтлөгчтэй байх болно.

      Телевиз

      Томхон хэмжээний студитай, нэвтрүүлгийн хугацаанд өдөр бүр зураг авалт хийх боломжтой телевизтэй хамтран ажиллана. Телевиз нь манай шоу нэвтрүүлгийн өнгө аястай зохицсон байх шаардлагатай бөгөөд өөрийн гэсэн өнгө аястай дуу дүрсний өндөр түвшинд байх шаардлагатай. Жишээ нь: TV5, UBS, NTV, Монгол HD, БоловсролТВ гэх мэт томоохон телевизүүдээс сонгож хамтран ажиллана.

      Ивээн тэтгэгч

      8. НЭВТРҮҮЛГИЙН ЗОХИОЛ

      Видео шторк: Бүх оролцогч болон шүүгчдийг оролцуулсан эрч хүчтэй, анхаарал татахуйц өнгө үзэмж сайтай болон найруулгын өндөр түвшинд гүйцэтгэнэ.

      Хөтлөлт: Шторкны араас нэвтрүүлгийн хөтлөгч гарч ирэн нэвтрүүлгийг эхлүүлнэ, нэвтрүүлгийн зарлалтай хамт эрч хүчтэй цоглог дуунд шүүгчид тус тусын байрандаа  байрлацгаана. Шүүгчид гоё хувцаслацгааж үзэгчдэд үлгэр жишээ болно. Шүүгчид энгийн тайзны алхаагаар ширээндээ сууцгаана. 

      Уралдаан: Араас нь хаалга нээгдэн бүх оролцогчид тухайн өдрөө бэлдсэн хувцаснуудтайгаа эрч хүчтэй гарч ирцгээнэ. 

      Иймэрхүү маягаар шүүгчид оролцогчдын тухай бодлыг эндээс авч эхэлцгээнэ.

      Оролцогч өмссөн хувцсаа хэрхэн амилуулж  байна, тухайн өдрийн хувцаслалтанд алхалт болон биеэ авч яваа байдал тохирох уу, гоёл чимэглэл аксесуартай зохицож байна уу, үс засалт нүүр будалт нь хэр өөрт нь болон тухайн өдрийн имижтэй зохицож  байгаа зэрэг сэдвүүдэд шүүгчид тэмдэглэлээ хөтөлцгөөнө.

      Дараа нь оролцогчид тайзны ард суудалдаа сууцгааж нэвтрүүлэгтэй холбоотой богино шторк өнгөрнө. Энэ үед бүх оролцогчид гарааныхаа дарааллаар байрлан сууцгаана. Энэ дэс дараалал нь өдөр бүр өөрчлөгдөнө. 

      Шторкны дараа хөтлөгч эхний оролцогчыг тайзанд урьж оролцогч тайзан дээр алхан тухайн өдрийн шоуг хийн буцахдаа бусад өрсөлдөгчидрүүгээ харан тэдний өмнө зогсоно.

      Тайзан дээрх оролцогчтой бусад өрсөлдөгчид хоорондын маргаан мэтгэлцээнийг хөтлөгч чиглүүлнэ. Өрсөлдөгчид тайзан дээр байгаа өрсөлдөгчийнхөө хувцсыг, авж явж чадаж байгааг нь, үсийг нь, нүүр будалтыг нь шүүмжилж бодлоо хэлцгээнэ.

      Оролцогчид энэ шүүмжлэлүүдтэй холбоотой өөрийн бодлоо илэрхийлнэ. Хөтлөгч мэтгэлцээнийг удирдан чиглүүлнэ.

      Энэ үе дууссаны дараа дундуур нь шторк орно. Шторкны дараа хөтлөгч оролцогчыг шүүгчдийн өмнө чиглүүлнэ. Шүүгчид нэг нэгээрээ оролцогчтой холбоотой өөрсдийн бодол шүүмжлэлийг бусадтай хуваалцан үнэлгээний төгсгөлд таалагдсан таалагдаагүйгээ хэлнэ. (like ашиглана) Хамгийн багадаа 2 like авсан оролцогч тухайн өдрөө 1 од авна. Энэ оролцогч байрандаа очин бусад нь дарааллаараа энэ мэт үргэлжилнэ.

      15 оролцогч дуустал энэ үйл явц үргэлжлэх бөгөөд дундуур нь шторк болон рекламууд өгөгдөнө.

          

       9. ШАЛГАРУУЛАХ ҮЕ ШАТ

      1. Тэмцээн 2 үеэс бүрдэнэ; 20 долоо хоногийн эхний 4 долоо хоног шигшилтгүй өдрүүд.
      2. Эхний шигшилт 5 дахь долоо хоногоос эхлэнэ.
      3. 15 залуу охид бүсгүйчүүдийн уралдах эхний 4 долоо хоног, сургалт мөн оролцогчдыг таних процесоор өнгөрнө.
      4. Гэхдээ энэ цаг хугацаанд хэрэгтэй бол SMS`ээр, шүүгчдийн санал асуулгыг оноо болгон цуглуулж эхлэх юм. Эхний 4 долоо хоногт цугларсан оноотой 5 дахь долоо хоногт цугларсан оноогоо нийлүүлэн хамгийн их оноотой яваагаа мөн хасагдах оролцогчыг тодорхойно.
      5. 5 дахь долоо хоногийн төгсгөлд хамгийн өндөр оноо авсан 3 оролцогч хамгаалалтанд орж хасагдах рискгүй байх болно. Хамгийн бага оноо авсан 3 оролцогч хасагдах сонгон шалгаруулалтанд орж нэг нь хасагдана.
      6. Оролцогчдод өдрийн 25.000 төгрөг тараагдаж түүгээрээ хувцас худалдаж авах, түрээслэх, найзаасаа зээлэх гээд аль ч аргаар хамаагүй өөрийнхөө бүхий л хэрэгцээг хангах юм.
      7. Оролцогчид долоо хоногийн ажлын өдрүүдэд өөрсдийгөө шинэ хувцаснуудаар илэрхийлж, өдөр өдөрт шинэ зохиомж хийж аксэсуар болох цүнх, гутал, үс засалт нүүр будалтаараа нэгэн хувцаслалтыг бүтээх юм. Амралтын өдрийн шигшилттэй өдөр хувцаслалтаараа мөн давуу тал авьяасаараа шүүгчдийн өмнө гарна. Өөрөөр хэлбэл оролцогч хасагдах шүүлттэй өдөр стилээрээ ч тэр авьяасаараа ч тэр өрсөлдөх юм.
      8. Энэ үед шүүгчид оролцогчын зан араншин, үгийн сонголттой зөв ярих, өөрийгөө илэрхийлэх чадвар ба үүнтэй төстэй хэд хэдэн онцлогт нь оноо өгөх юм.
      9. Оролцогчдод 6 дахь өдрийн консепт тухайн долоо хоногийн эхэнд өгөгдөх болно.
      10. 5 дахь долоо хоногоос бүх долоо хоногийн төгсгөлд 1 оролцогч хасагдаж оролцогчдын тоо багасах болно. 
      11. 10 дахь долоо хоногоос эхлэн оролцогчид 2 хувцсаар 15 дахь долоо хоногоос хойш нэг өдөрт 3 комбин бүтээл гаргах юм. 
      12. Сүүлийн 5 оролцогч 15 долоо хоногоос хойш хасалт явагдахгүй, сүүлийн долоо хоног болох шагналын долоо хоногт хүртэл өрсөлдөөн улам ширүүсэх болно. Сүүлийн 5 долоо хоног нийт авсан SMS- н дагуу оноо цуглуулна. Тухайлбал, нийт саналын 40%- ийг авбал 40 оноо, 25%- ийг авбал 25 оноо гэх мэтээр.
      13. Энэ санал асуулга шүүгчдийн болон нийт тэмцээний үед цуглуулсан оноонд нөлөөлнө.
      14. Эцсийн оноо цугларуулалтанд хамгийн өндөр оноотой 3 оролцогчыг 1, 2, 3 дугаар байр болгож тодорхойлно.

      10. ХАМТРАН АЖИЛЛАХ БОЛОМЖ

      Оролцогч

      Оролцогчид маань хамгийн сайн хамгийн их үзэгчидтэй телевизийн дэлгэцнээ өдөр бүр 2 цаг гарснаар олны танил болж, мэргэжлийнхэнд болон ард түмэнд өөрийгөө, өөрийнхөө хэв маяг авьяас чадварыг үнэлүүлж хүлээн зөвшөөрүүлэх юм. Ингэснээр оролцогчийн цаашдын карерт том түлхэц болон тэмцээний явцад ч ажлын саналууд авах юм. Мэдрэмжтэй, чадвартай гэдгээ харуулах алтан боломжийг олгож байгаа юм.

      Телевиз

      Манай нэвтрүүлэгтэй хамтран ажилласнаар сайн шоу нэвтрүүлгийг цацаж үзэгчдийн тоо эрс нэмэгдэх болно. Үзэгчдийн үзэх дуртай хүлээсэн нэвтрүүлэг , телевиз болох болно. Сайн контэнттэй зэрэгцэн рекламууд урсан орж ирэх болно.

      Шүүгч, хөтлөгч

      Бидэнтэй хамтран ажиллах шүүгчид болон хөтлөгч маань 2 цагийн турш телевизээр гарснаар ард түмэнд мартагдаад байсан байдлаа сэргээн хэвлэл мэдээллийн гол сэдэв болно. Мөн өөрсдийн мэргэжил ажилдаа шилдэг нь гэдгээ харуулах боломжийг өгч байгаа юм.

      Спонсор

      Манай нэвтрүүлэгийн спонсор болж хамтран ажилласнаар сайн контентийг дагаж хамгийн их үзэгчдэд бүтээгдэхүүнээ танилцуулж цаашид борлуулалтын хувь хэмжээ ихэснэ. Спонсор байгуулагын рекламыг нэвтрүүлэгийн дундуур байнгын цацаж өгснөөр танай байгууллагын нэр хүнд борлуулалт өдрөөс өдөрт өсөн нэмэгдэх болно. Мөн оролцогчдоос та өөрийн компанид хамгийн сүүлийн үед залуучуудын дунд нэр хүндтэй болоод байгаа охидоос сонгон компанийхаа нүүр царай болгох нь хамгийн түрүүнд танд нээлттэй байх болно.

      Ижил төстэй нэвтрүүлэг: 

       Bu Tarz Benim; Туркд Шоу ТВ-гээр ажлын өдрүүдэд 6 цагаас, бямба гаригт 20 цагаас цацагддаг. Эхний улиралын нэвтрүүлэг нь 13 долоо хоногийн турш үзэгчдийг байлдан дагуулж, хамгийн эрэлттэй болон сенсацитай нэвтрүүлгүүдийн нэг болсноор дараагийн улиралын шоуг хийхээр болж мөн 14 долоо хоногын турш хамгийн их үзэгчтэй , олон нийтийн хаиртай хүлээсэн нэвтрүүлэг нь байж чадсан. Оролцогчид Туркийн хамгийн мэргэжлийн шүүгчдээс  оноо авж дэлгэцийн хамгийн загварлаг бүсгүй болохын тулд өрсөлдөцгөөдөг. 

      НЭВТРҮҮЛГИЙН АРГАЧЛАЛ

      Нэвтрүүлгийн нэр: STAR LIGHTS

      Нэвтрүүлгийн танилцуулга; 17-25 насны хооронд залуу охид бүсгүйчүүдийн ирээдүйн зорилтот хувцаслалт, амьдралын хэв маягаараа өрсөлдсөн нэгэн төрлийн Lifestyle уралдаант нэвтрүүлэг,

      Нэвтрүүлгийн  ерөнхий үнэлгээний 3 критер байна; 

      • Хувцас, хэв маяг
      • Зан араншин
      • Авьяас

      Долоо хоногийн ажлын өдрүүдэд: 15- 17 цагийн хооронд цацагдах хөгжөөнт уралдаант нэвтрүүлэг 

      Нэвтрүүлгийн формат: Монголын хувцас загварын, стилистүүдийн мэргэжилтнүүдийн амьдрал, мэргэжлийн онцлогыг мөн оролцогчдыг сургах, үнэлэх зорилготой, түүгээр ч зогсохгүй шүүмжлэлээр оноо цуглуулан өрсөлдөх 20 долоо хоногийн уралдаант марафон.

      Тэмцээн 2 цаг үеэс бүрдэнэ; 20 долоо хоногийн эхний 4 долоо хоног шигшилтгүй өдрүүд.

      Эхний шигшилт 5 дахь долоо хоногоос эхлэнэ…

      15 залуу охид бүсгүйчүүдийн уралдах эхний 4 долоо хоног, сургалт мөн оролцогчдыг таних процесоор өнгөрнө. 

      Гэхдээ энэ цаг хугацаанд хэрэгтэй бол SMS`ээр, шүүгчдийн санал асуулгыг оноо болгон цуглуулж эхлэх юм. Эхний 4 долоо хоногт цугларсан оноотой 5 дахь долоо хоногт цугларсан оноогоо нийлүүлэн хамгийн их оноотой яваагаа мөн хасагдах оролцогчыг тодорхойно.

      5 дахь долоо хоногийн төгсгөлд хамгийн өндөр оноо авсан 3 оролцогч хамгаалалтанд орж хасагдах рискгүй байх болно. Хамгийн бага оноо авсан 3 оролцогч хасагдах сонсгон шалгаруулалтанд орж нэг нь хасагдана.

      Оролцогчид долоо хоногийн ажлын өдрүүдэд өөрсдийгөө шинэ хувцаснуудаар илэрхийлж, өдөр өдөрт шинэ комбине хийж аксэсуар болох цүнх, гутал, үс засалт нүүр буталтаараа нэгэн бүхэл бүтээх юм. Амралтын өдрийн шигшилттэй өдөр хувцаслалтаараа мөн давуу тал авьяасаараа шүүгчдийн өмнө гарна. Өөрөөр хэлбэл оролцогч хасагдах шүүлттэй өдөр стилээрээ ч тэр авьяасаараа ч тэр өрсөлдөх юм.

      Энэ үед шүүгчид оролцогчын эерэг зан төлөв, үгийн сонголттой зөв ярих , өөрийгөө илэрхийлэх чадвар ба үүнтэй төстэй хэд хэдэн онцлогт нь оноо өгөх тавих юм.

      Оролцогчдод 6 дахь өдрийн консепт тухайн долоо хоногийн эхэнд өгөгдөх болно.

      5 дахь долоо хоногоос бүх долоо хоногийн төгсгөлд 1 оролцогч хасагдаж оролцогчдын тоо багасах болно. 

      10 дахь долоо хоногоос эхлэн оролцогчид 2 хувцсаар 15 дахь долоо хоногоос хойш нэг өдөрт 3 комбине бүтээл гаргах юм. 

      Сүүлийн 5 оролцогч 15 долоо хоногоос хойш хасалт явагдахгүй, сүүлийн долоо хоног болох шагналын долоо хоногт хүртэл өрсөлдөөн улам ширүүсэх болно. Сүүлийн 5 долоо хоног нийт авсан SMS-иин дагуу оноо цуглуулна. Тухайлбал, нийт саналын 40% ийг авбал 40 оноо , 25%ийг авбал 25 оноо гэх мэтээр. 

      Энэ санал асуулга шүүгчдийн болон нийт тэмцээний үед цуглуулсан оноонд нөлөөлнө.

      Эцсийн оноо цугларуулалтанд хамгийн өндөр оноотой 3 оролцогчыг 1,2,3 дугаар байр болгож тодорхойлно.

      Суух дэс дараалал;

      Шүүгчид: Олны танил загвар зохион бүтээгч, стилист, мисс, продюсэр эсвэл сайн үсчин шүүгч байж болно. Олны танил ард түмний хайрлаж хүндэлдэг амжилттай яваа хүмүүсээс шүүгчид сонгогдоно. 

      Загвар зохион бүтээгч

      Загварын бэлэг тэмдэг хүн 

      Мисс, загвар өмсөгч 

      Олон улсын стилист

      Үсчин 

      3 шүүгч сонгогдоно. Хагас сайн өдрүүдэд цацагдах консепт өдөр 1 олны танил жүжигчин, дуучин эсвэл консепттэй холбоотой нэгэн алдартан урилгаар шүүгчдийн дунд оролцоно.

      Оролцогчид:

      Нэгэн платформ тайзан дээр өндөр сандлууд дээр сууцгаана. 

      Шагнал

      1-р байр 200.000.000 төгрөг+ 1 долоо хоног Туркд амрах эрхийн бичиг эсвэл спонсор олдвол 1 байр

      2-р байр 100.000.000 төгрөг+ спонсорын том пакет эсвэл спонсор олдвол 1 машин 

      3-р байр 50.000.000 төгрөг+ спонсрын пакет 

      Нэвтрүүлгийн Сценар 

      Шторк: Эрч хүчтэй, бүх оролцогч болон шүүгчдийг оролцуулсан видеог агуулсан. 

      Хөтлөлт: Шторкны араас нэвтрүүлгийн хөтлөгч ирэн зарлана, нэвтрүүлгийн зарлалтай хамт эрч хүчтэй дуунд шүүгчид байрандаа байрлацгаана. 

      Гарч ирж буй бүх шүүгчид гоё хувцаслацгааж үзэгчдэд үлгэр жишээ болно. 

      Бүх шүүгчид энгийн тайзны алхаагаар ширээндээ сууцгаана. 

      Уралдаан: Араас нь хаалга нээгдэн бүх оролцогчид тухайн өдрөө бэлдсэн хувцаснуудтайгаа эрч хүчтэй гарч ирцгээнэ. 

      Иймэрхүү шүүгчид оролцогчдын тухай бодлыг эндээс авч эхэлцгээнэ. 

      Оролцогч өмссөн хувцсаа өөр дээрээ хэрхэн авч явж байна, тухайн өдрийн алхалтын зохицол юу вэ, гоёл чимэглэл аксесуартай зохицож байна уу, үс гэзэг нүүр будалт нь  хэр байна зэрэг сэдвүүддээ тэмдэглэлээ хөтөлцгөөнө.

      Дараа нь оролцогчид платформын ард суудалдаа сууцгааж нэвтрүүлүгтүй холбоотой богино шторк өнгөрнө. Энэ үед бүх оролцогчид гарааныхаа дарааллаар байрлан сууцгаана. Энэ дэс дараалал өдөр бүр өөрчлөгдөнө. 

      Шторкны дараа хөтлөгч эхний оролцогчыг тайзанд урьж оролцогч тайзан дээр алхан тухайн өдрийн шоуг хийн буцахдаа бусад өрсөлдөгчидрүүгээ харан тэдний өмнө зогсоно.

      Тайзан дээрх оролцогчтой бусад өрсөлдөгчид хоорондын маргаан мэтгэлцээнийг хөтлөгч чиглүүлнэ. Өрсөлдөгчид тайзан дээр байгаа өрсөлдөгчийнхөө хувцсыг, авж явж чадаж байгааг нь, үсийг нь, нүүр будалтыг нь шүүмжилж бодлоо хэлцгээнэ.

      Оролцогчид энэ шүүмжлэлүүдтэй холбоотой өөрийн бодлоо илэрхийлнэ. Хөтлөгч мэтгэлцээнийг удирдан чиглүүлнэ.

      Энэ үе дууссаны дараа дундуур нь шторк орно. Шторкны дараа хөтлөгч оролцогчыг шүүгчдийн өмнө чиглүүлнэ. Шүүгчид нэг нэгээрээ оролцогчтой холбоотой өөрсдийн бодол шүүмлэлийг бусадтай хуваалцан үнэлгээний төгсгөлд таалснаа эсвэл таалаагүйгээ хэлнэ. (like товчлуурын имижийг хэрэглэнэ) Хамгийн багадаа 2 like авсан оролцогч тухайн өдрөө 1 од авна. Энэ оролцогч байрандаа очин бусад нь дарааллаараа энэ мэт үргэлжилнэ. 

      15 оролцогч дуустал энэ үйл явц үргэлжлэх бөгөөд дундуур нь шторк болон рекламууд өгөгдөнө. 

      Орлогууд: ( Энэ хэсэг Тв суваг болон Спонсорт танилцуулах хавтаст орохгүй)

      Бүх станд долоо хоногийн 500 $-ын үнэтэйгээр түрээслэгдэнэ. Спонсор түүнээс гадна бүх долоо хоногт хамгийн багадаа 1 бэлэг өгнө, спонсрын үнэ ба бэлэгний хариуд спонсрын бүтээгдэхүүнийг хөтлөгч 30 сек танилцуулна.

      Бүтээгдэхүүнийг хөтлөгч танилцуулахад хажуудаа байрлуулсан 1 оролцогч бүтээгдэхүүнийг дэлгэцэнд харуулж танилцуулахыг хичээж болж өгвөл хэрэглэж харуулна. Ингэснээр охидуудын рекламны нүүр царай болох явц нэвтрүүлгийн дунд үеэс эхлэнэ. 

      Нэвтрүүлгийн орлогын чухал хэсгийг дэлгүүр бүтээх учир сайн маркетингийн баг ач холбогдолтой. 

      2 дахь орлого бол оролцогчидруу бичигдэх SMS-үүд. Долоо хоногийн дотор хамгийн мессэж санал авсан оролцогч шүүгчдийн онооноос гадна 1 од нэмж авах учраас үзэгчдийн санал өгөх нь маш чухал юм. 

      Зочид Буудлын Спонсор: Нэвтрүүлэгтээ 1 зочид буудал спонсор авна. Зочид буудал долоо хоногийн 500$+ байрлах зардлыг хариуцна. Тогтмол 1 өрөө тэмцээний турш багт өгнө. Үүнээс гадна хэрэг гарсан үед сард 5 өдөр 2дахь өрөөг өгнө. (Гаднаас зочид ирсэн үед хэрэглэгдэнэ.)

      Бусад Спонсрууд: Нэвтрүүлэгтээ 1 уух юм, 1 хүнсний компаний спонсор авна. Оролцогчдын бүх уух идэх юм энэ энэ спонсруудаас хангагдана. 

      Сургалтын Спонсор: Бүх сургалтын төв сарын 500$ +сургалт өгнө, хариуд нь өдөр бүр зурагтаар энэ газруудын сургалт болон логог гаргана. 

      Back-stage Спонсор: Тайзны ард хэд хэдэн спонсор байна. Энэ нь арын бэлтгэлийн өрөө болон студийн хажууд салон байх хэрэгтэй. Coca Cola, Redbull, Burn шиг хэд хэдэн компани ерөнхий спонсор болж болно. 

      Энд кофений болон пизза компани жижиг спонсор байж болно. 

      Ерөнхий спонсорын үнэ сарын 500$+ хязгааргүй уух юм , жижиг спонсор болохоор зөвхөн тухайн өдрийн хүнсийг өгөн мөнгө төлөхгүй.

      Нэвтрүүлгийн танилцуулгуудын  дунд back stage ба спонсрын видеөг хэрэглэнэ.

      Тусгаарлагчууд:

      Тайзны ард байрлах дэлгүүр хэсэг тухайн өдөр Тв-г үзэж буй үзэгчдэд аз өгнө. 3 оролцогч тутмын ард актуэл камер өмнөх өдрийн мессэж бичсэн үзэгчдээс 1 утасны дугаарыг тодруулж бэлэг өгнө. 

      Ямар бэлэг өгөгдөх нь өмнөөс спонсортай ярилцаж тодорхойлогдоно. 

      Дэлгүүрт өөр өөр 30 станд байх байж дээр нь спонсрын лого ба бүтээгдэхүүн байрлахаас бүх спонсортой долоо хонгийн эсвэл сарын гэрээ байгуулна. 

      Тусгаарлагч 2: Бүх нэвтрүүлгийн нууц зураг авалтанд Монголын ба гадаадын 1 алдартны өдөр тутмын хувцастай дарагдсан зураг эсвэл видеөг дэлгэцэнд өгч шүүгчид энэ хүний хувцаслалтыг таалагдлаа эсвэл таалагдсангүй гэцгээнэ. 

      Тусгаарлагч 3: Хэсгийн нэр: Stars on the street ; Бүх програмд камер Улаанбаатарын гудамжаар нэгэн бүсгүйн хувцаслалтыг харуулан түүнийг хувцаслалтаа тохируулсан тохируулаагүйг нь дүгнэн шүүгчид таалагдсан таалагдаагүйгээ хэлнэ. 

      Тусгаарлагч 4: Бүх өдөр 1- 2 оролцогчын арын ажлын бэлтгэлийн видеөг цацаж, найзуудын нэвтрүүлгийн ард юу сурж мэдэж авцгаасан, ирээдүйд юу хийхийг хүсэж байгаа талаар гаргана. Ингэснээр үзэгчид оролцогчдыг илүү ойрхноос танина. 

      Тусгаарлагч 5: Оролцогчдын тухайн өдрийн авсан сургалтын богино микс. Ялангуяа бүжиг ба алхалтын зураг авалтууд, энэ ажлыг бас нэгэн спонсрын (сонговол зочид буудал) олгосон танхим салонд бэлтгэл хийж байх үед авсан зураг авалтууд .

      Энэ танилцуулгын үе шатанд спонсор ч гэсэн танилцуулагдана. Жишээ нь охидуудад уух юм тарааж байхад, эсвэл буудлын массажны салонд гэх мэт дундуур нь буудлын логотой. 

      Сургалтууд: Оролцогчдод алхалт, бүжиг, зөв яриа гэх мэт сургалтууд өгөгдөх ба энэ сургалтууд нь Монголын мэргэжлийн газруудтай спонсрын үнэний хариуд өгөгдөнө.

      Бэлтгэл

      Бүх оролцогч гаднаас ямар нэгэн туслалцаа авахгүйгээр бүх бэлтгэлээ өөрөө хийх ёстой. Нэвтрүүлгийн баг бүх оролцогчдод бэлтгэлээ хийхэд нь тусалсан бэлэн бэлтгэлийн кабин бэлдэж өгнө. Кабиний дотор гэрэлтэй толь ба нүүр будалтын ширээ, хувцсуудаа өлгөж болохоор өлгүүр бэлдэнэ.

      Оролцогч өөрийн нүүр будалт болон үс засалт хувцсаа өөрөө олох ёстой.

      Нэвтрүүлгийн багаас өдөр бүр хувцсаа бэлдэхийн тулд 20.000 төгрөг авна. 

      Энэ мөнгөөр хувцас, гутал,цунх, аксэсуар гэх мэт бүх хэрэгцээгээ хангах ёстой.  Шинээр худалдаж авна уу, прокатлана уу найзаасаа зээлнэ үү тэр оролцогчын асуудал. 

      Оролцогчид өөрсөддөө спонсор олж болно, хувцсаа энэ спонсроосоо авж болно. Эсвэл үзэгчид тэмцээнд спонсор байхыг хүсэж болно. Энэ тохиолдолд оролцогчдод спонсор нэвтрүүлгийн багаар дамжуулж холбогдоно. 

      Оролцогчдийг сонгодог шалгуур

      Сошл орчинд хувцас загвараараа олон дагагчтай одуудыг сонгож болно. Өөртөө итгэлтэй, өөрийн хувцас хэв маягийг бусдын өмнө хамгаалах чадвартай, moda trend дагадаг kombine хийх чадвартай. Эхний сонгон шалгаруулалтанд тавигдаж болох асуултууд:

      1. Нэр овог 
      2. Нас, төрсөн он сар
      3. Төрсөн газар , Оршин суугаа хаяг
      4. Холбогдох утас, email, instagram, facebook 
      5. Гэрлэсэн эсэх, хүүхэдтэй эсэх ?
      6. Мэргэжил
      7. Өндөр, биеийн хэмжээ, гутлын размер, үс нүдний өнгө
      8. Өмнө нь оролцож байсан тэмцээн уралдаан
      9. Хувцасны худалдан авалтанд сардаа хир хэмжээний цаг болон мөнгө зарцуулдаг вэ? 
      10. Ямар нэгэн гоо сайхны мэс засалд орж байсан уу? Тийм бол биеийн аль хэсэгт? 
      11. Уралдаанд түрүүлбэл шагналаараа юу хийх вэ?
      12. Хэдэн хос гуталтай вэ? Хувцасны сан арвин уу? 
      13. Асуултанд ороогүй боловч таны онцгойлон хэлэхийг хүссэн зүйл байна уу?

      20 долоо хоногийн консепт 

      1. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Girls Night 
      2. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Karaoke Nights
      3. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Costume Party 
      4. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Найзын хурим 
      5. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Канн -Улаан хивс 
      6. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Гэр бүлтэйгээ оройн хоол 
      7. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Jean Stars 
      8. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Indian Stars 
      9. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Party with mask 
      10. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Black& White 
      11. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Movie Stars 
      12. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Clip star 
      13. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:   Lingerie Stars 
      14. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Унтлагын амралтын хувцастай парти 
      15. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Hollywood Stars 
      16. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Ажлын Хоолны уулзалт 
      17. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Beach Party
      18. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Turkish Belly Stars 
      19. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  Paris Nights 
      20. долоо хоногийн шигшилтийн өдрийн хувцаслалтын консепт:  80 аад он 

            

    • Д.ГАНСҮРЭН- Тулааны урлагийн багш, мастер

      Тулааны урлагийн мастер, Олон Улсын Таэквон-Догийн хар бүс VI данн, Монгол тулааны урлагийн VII данн
      Монгол Улсын тулааны урлагийн хөгжилд үнэт хувь нэмэр оруулсан багш, дасгалжуулагч, нийгмийн зүтгэлтэн, Хөх Монгол бүлгэмийн тэргүүн

      “ӨӨРИЙНХӨӨ СУЛ ТАЛЫГ ЯЛСАН ХҮНД ӨРСӨЛДӨГЧ ҮГҮЙ”

      Дэлхийн аваргын хүрэл медальт, Ази тивийн 2 удаагийн аварга, 5 удаагийн мөнгөн медальт, ДБХУрлагуудын нээлттэй тэмцээний 2 удаагийн мөнгөн медальт Д.ГАНСҮРЭН багшийн ЭРЧИС клуб хичээллэж эхэллээ.

      Тулааны урлагий зорилго нь зодолддог хүмүүсийг бэлтгэх БИШ харин үндэстний дайчин чанараа амьдралдаа ашиглаж чаддаг тэсвэр хатуужилтай, сэтгэлийн хаттай, эрүүл чийрэг бие бялдартай, өөртөө итгэлтэй, өөдрөг сэтгэлгээтэй, зорьсондоо тууштай ёс суртахуунт өв тэгш МОНГОЛ ХҮНийг төлөвшүүлэхийн төлөө зорьж ажилладаг.

       ГАНСҮРЭН багш бол Монгол Улсын тулааны урлагийн хөгжилд үнэт хувь нэмэр оруулсан, Монгол Улсын шигшээ багийн дасгалжуулагч, Ким Чен Ирийн нэрэмжит Таэквон-До сургуулийн дасгалжуулагч, Улаан- Үд хотын шигшээ багийн дасгалжуулагч, Япон улсын шигшээ багийн дасгалжуулагч, “Ханс”, “Их гарьд” клубын дасгалжуулагчаар тус тус ажиллаж байсан туршлагатай багш билээ.

      Багш 3000 гаруй шавьтайгаас шарь нарын амжилтуудаа дурьдвал: Дэлхийн аваргын тэмцээнээс алт 3, мөнгө 2, хүрэл 9, Ази тивийн аваргаас Алт 4, мөнгө 8, хүрэл 11, Пан Америкийн аварга 1, Олон улсын хэмжээний мастер 17, Спортын мастер 35 тус тус төрсөн.

      https://www.facebook.com/huhmo…
      Утас: 9955-7631

      2010 он. “Эх орны залуус” нэвтрүүлэгийн ярилцлага

    • ХҮННҮ

      Орчуулагч Доржсүрэнгийн Болдбаатарын ярилцлагаас ишлэв.

      “Хоёр Сыма гэдгийн нэг нь Хань улсын нэрт түүхч, хятадын түүх бичлэгийн эцэг гэгддэг тайган түшмэл Сыма Цянь, нөгөө нь Сүн улсын чансан Сыма Гуан нар юм. «Түүхэн шастирт» Хүннү гүрэн болоод түүнээс өмнөх гурван мянган жилд амьдарч байсан манай өвөг дээдсийн түүх оог цоог тэмдэглэгдэн үлдсэн байдгаараа сонин. Харин «Засагт туслах нэвтэрхий толь» түүхэн сурвалжид мөн л монгол угсаатны түүхэнд холбогдох мянга гаруй жилийн үйл явдлыг олон арваар нь бичиглэн үлдээсэн байдаг. Тэр хоёрыг гаргачихвал монголын түүхийн ерөнхий төлөв төрх үнэн мөнөөрөө тодрон гараад ирчихнэ”

      «Дэлхийн түүх Монголоос эхтэй» Гегель

      Бид нар дэлхий дахины түүх гээд үндсэндээ европын түүх, газар дундын тэнгисийн түүхийг л үзээд байдаг. Сайндаа л Атиллагийн Хүннү нар Дунай мөрний сав газрыг эзлэж байсныг цухасхан мэдээд хоцордог биз дээ? Гэтэл яг тэр түүхэн цаг үед Хүннүчүүд үнэндээ Баруун Зүүн ромын эзэнт гүрнийг эрхшээлдээ байлгаж хүнд алба гувчуураар эдийн засаг ард түмнийг нь туйлдуулсаны хүчинд эцэс сүүлдээ задралд автаад европын ширэнгэн ойд амьдарч байсан бүдүүлэг аймгууд тийшээ халдан дайрч эзлэсэн нь түүхэн үнэн юм. Хүннүчүүд иргэншлийн зам дээр хөөж гаргаад Англо-Саксончуудын өвөг дээдэс болох бүдүүлэг аймгууд Хүннүчүүдийн хүчирхэг дайралтаас айсандаа Британийн арлын зүг амь зулбан зугатсан. Хүннүчүүдийн ачаар хүн төрөлхтөнгийн түүхэнд 1800 жилийн турш үргэлжилсэн мэсчин боолын тулаан гэдэг бурангуй үзэгдэл цэглэгдэж, хэдэн арваараа олзлогдон ирээд Коллизейн голд арслан барсад бариулан үхдэг байсан Христийн шашинтангууд сэхээ аван толгой өндийлгөх болсон. Мөн тэр үед Сяньби угсааны овог аймгууд умард хятадыг тэр чигт нь эзлээд зогсохгүй арабын хойг, умард энэтхэгийг Яндачууд нэрээр хоёр зуу гаруй жил эзлэж байсан. Өөрөөр хэлбэл эртний дөрвөн том соёл иргэншил монгол угсаатан нүүдэлчдийн эрхшээлд автаад байсан хэрэг. Гэтэл үүнийг цэгцтэй судлаад гаргаад ирсэн хүн алга байна гэдгийг л суут Гегель хэлсэн байж таарна. «Бид өөрсдийгөө дэлхийн төв мэт эндүүрээд байдаг. Үнэндээ европын түүх гэдэг бол азийн зүгээс нөмөрсөн аюул гамшгийг сөрөн тэмцсэн түүх юм шүү дээ» гэж Английн судлаач Макиндер гэдэг хүн хэлсэн нь их ортой үг юм. Хүннүчүүдийн дараа Жужан гаралтай Аваарчууд европыг баахан бужигнуулсан. Болгарчууд анх монгол угсаатан нүүдэлчид байснаа хожим Балканы хойг дээр очиж суурьшсан.

      Оросын томчууд Монгол овогтойг олж мэдлээ. Бухарин, Булгаков, Мичурин, Шермейтев, Тургенев, Ахматов… зэрэн бараг 20 орчим овог бий. Эдгээр түүхийн цагаан толбыг тодруулж дэлхий дахины түүхийн судалгаанд зохих ёсны байр суурин дээр нь тавьж өгөх цаг болжээ. Тэгэхийн тулд мэдээжийн хэрэг монголын түүхийг шинэ өндөрлөгөөс, өргөн цар хүрээтэй, гүн гүнзгий, ул суурьтай судлах явдал чухал байна. Суут Гегель «Монголын түүх» гэдэг өргөн ойлголтдоо Хүннүгээс Оросын эзэнт гүрний тэлэлт хүртэлх үеийг хамруулсан байдаг.

      С.Мөөмөө багш номондоо “Болгарын нэг эрдэмтэн эрт дээр үед монголчуудын арван хоёр жилийн ухагдхуун манай Болгарт мөн байсан юм шүү дээ хэмээн хэлж байсан” тухай гарч байна лээ. Эртний Ром жаал шагайгаар наадаж байгаа баримал байдаг. Сэргэн мандалтын үед дүрслэгдсэн Христийн нөмрөгний өргөн эмжээр дээр сайн ажиглавал Пагва ламын дөрвөлжин үсэг бүхий хээ хуарыг дүрслэсэн зураг өнөө хэрд Италийн нэг жижиг хотод хадгалагдаж байгаа тухай би гадаадын сонин дээр уншиж байсан. Намайг бага залуу байхад хятадын хэвлэл дээр “Арван хоёр жилийн тухай ухагдхуун Хүннүгээс гаралтай” гээд бичдэг байсан бол одоо тэр тухай бичих нь бараг хориотой шахам болчихсон. Хэрвээ арван хоёр жил Хүннүгээс гаралтай гэж үзвэл цаг тооны бичиг ч гэсэн мөн тэдэнд хамаатай болно оо доо? Гэтэл манай учир мэдэхгүй хүмүүс Хятадын тоолол, Төвдийн тоолол гэж учир утгагүй маргалдсаар цагаан сараа ч зөв зүйтэй тэмдэглэж чадахаа байгаад удаж байна. Уг нь иймэрхүү түүхэн сурвалжуудыг түлхүү гаргаж тавиад байвал дээрх мэт асуудлууд нэг мөр болон жигдрэх боломжтой. Даанч тэгж чадахгүй байгаагийн харгайгаар тэр сайхан түүхэн уламжлал мартагдахад хүрэх гэмтэй юм. Хятадууд эртний Жао улсын үед Хүннүгээс дээл бүс, нум сум, морь унах зэрэг эрдмийг зээлдэн авсан тухай дээр өгүүлсэн «Түүхэн шастир» зохиолд тодорхой бичсэн байдаг. Энэ утгаар нь яривал дэлхийн гоёл ч хэмээн нэрлэхэд ахадахааргүй сайхан хувцас маань аргагүй л унаган монгол соёлын маань охь дээж болох нь ойлгогддог.

      Лү Сюнь бол хятадуудын сэтгэл зүрхэнд манай Д.Нацагдоржтой зүйрлэхүйц том зохиолч. Тэр хүн анх «А Кюгийн үнэн түүх» зэрэг бүтээлээрээ хятад хүний сул дорой чанарыг хайр найргүй шүүмжилсэн байдаг. “Би анх Чингис хааныг манай хятад хүн юм байх гэж нэлээд удаан төөрөгдөж явсан. Манай албан ёсны түүх бичлэг ч биднийг тэгж л төөрөгдүүлсээр ирсэн шүү дээ. Гэтэл хожим мэдэх нь ээ, Чингис бол харь үндэстний хаан, тухайн үед манай хятадууд өөрсдөө «Мөхсөн төрийн боол» төдийхөн амьтас байсан ажээ.” гэж Лү Сюнь зохиолч бичсэн байдаг. «Муухай хятад хүн» зохиолыг 1984 онд Тайваний зохиолч Бо Ян гэдэг хүн бичсэн нь хятад даяар маш их шуугиан тарьсан бүтээл байгаа юм. «Муухай хятад хүн» зохиолд “Монгол бол их гайхалтай үндэстэн шүү. Хятадыг байлдан эзлэсний дараа хятадын уламжлалт соёлыг авахаас шийдэмгий татгалзжээ. Өөрөөр хэлбэл ерэн жилийн өмнө ямар л соёлтой хятад нутагт ирсэн, яг тэр байдлаа хадгалсаар ерэн жилийн дараа хятадаас гарч явсан байдаг.” гэж ихэд бахдангуй өнгөөр бичсэн байх буюу “Монголын эзэнт гүрний ноёрхогчид л манай хятадын хүн амыг дөрвөн зэрэг арван дэсэд хуваахдаа өмнө зүгийн хүн, янхан эм хоёрыг хамгийн адагт нь оруулж байсан түүхтэй” гэх мэтийн сонирхолтой мэдээллүүдийг унших боломжтой. Хубилай хааны захирч байсан Тулгар төрийн үед эзэнт гүрний олон үндэстэнг дөрвөн зэрэгт хувааж байсны тэргүүнд мэдээжийн хэрэг Монгол хүн орно. Удаад нь өнгөт нүдтэн буюу Дундад ази зэрэг бусад гадаадынхан, гуравдугаарт Хөх мөрнөөс хойгуур нутаглах хятадууд, дөрөвдүгээрт Хөх мөрнөөс өмнө зүгт нутаглах хятадуудыг хамруулдаг байжээ. Харин нийт хүн амыг ажил мэргэжлээр нь арван дэсэд хувааж байсны эхэнд сайд, хоёрт түшмэд, гуравт Буддын шашны лам, дөрөвт Бомбын ёсны хувраг, тавд оточ маарамба, зургаад гар урчууд, долоод дээрэмчин, наймд янхан эм, есөд Күнзийн суртхаалтан, аравт гуйлгачин нар тус тус ордог байсныг хэлж байна.

      Тэрчлэн Гонконгийн хамгийн алдартай зохиолч Жинь Юн гэдэг хүн монголчууд зэвсгийн эрдмээр гаргууд байсанд л тэдний хүч чадлын нууц оршиж таарна гэдэг утгаар эрэлхийлэл хийгээд ушугийн 12 том туульсийн роман бичсэний дийлэнхид нь монголчууд, Чингис хаан, Сяньби нар хятадын зэвсгийн эрдмийн мастеруудтай хэрхин тулалдаж байсныг уран чадварлаг дүрслэсэн байдаг.

      «Гурван улсын үлгэр», «Сүньзийн цэргийн ном» зэрэг гайхамшигтай оюуны бүтээлийг туурвиж, Күнз, Лаозы, Жан Зы Я, Жүгө Лян зэрэг Богд мэргэдийг төрүүлэн гаргасан хятад хэмээх том үндэстэнг олон үеийн турш эрхшээн захирч чадаад байсан «Монгол ухаан» гэгч чухам ямар ухагдхуун байсныг судлаж тогтоож чадвал улс орноо засаж залахад бэрхгүй байж таарна. Хүннүгийн үед ердөө дээд тал нь арван хоригдолтой хамгийн урт хорих ял арван хоног л байсан гэдэг. Монголчууд маань эртнээс нааш нугарахаас бус хугарч үзээгүй тэнгэрлиг заяатай ард түмэн болохоор тун удахгүй өөдлөн дэвжинэ гэдэгт эргэлзэх хэрэг юусан билээ.

    • Дархадын Дамдин зайран нүдэн дээр ор мөргүй алга болж чаддаг

      Хөвсгөл аймгийн Ренчинлхүмбэ сумын дархад “зайран” Жамбын Дамдингийн адал явдлыг нутаг усныхан нь төдийгүй нийслэлчүүд, ялангуяа тэр үеийн төр, засгийн томчууд андахгүй. Тэр үеийн гэдэг нь өнгөрсөн зууны 70-аад оныхон юм. Мэргэ төлөг, хараал жатгын хэргээр халхын хамаг шоронг дамжин, гучаад жилийг торны цаана өнгөрөөжээ. Тэрбээр нэг хэсэг Салхитын гэх шоронд төрсөн гэртээ юм шиг амьдарч байжээ. Шоронгийн хулгайчууд болон атаманууд, хуяг, дарга нарын хувь заяаг хэлж, заримынх нь ар талыг бүрэн даах тул бараг дархлагдсан нэгэн байжээ. Мөнгө төгрөг, идэж уух, өмсч зүүхээр ёстой тасардаггүй байж. Мөнгөө нааран дээр ил тавьчихдаг, хэн ч авдаггүй байсан гэх. Харин нэг өдөр мөнгөнөөс нь алга болжээ.

      Түүнийг мэдсэн хоригдлууд бужигнаад явчихсан гэнэ. Энэ тухай яриа тэрүүгээр нисэх адил тарсан бөгөөд бүгд сонссон нь ойлгомжтой. Салхитын шоронгийн атаман Дашийн Ядмаа бүх овгорыг цуглуулаад “За, эцгийн мөнгөнд гар дүрсэн хулгайчийн гэдэс энэ шөнө дүүрч үхнэ дээ” гээд тараажээ. Төдөлгүй нөгөө мөнгийг “зайран” Дамдингийн нааран дээр ганцыг ч дутаалгүй авчираад тавьчихсан байсан гэдэг. Тэрхүү шоронд “Ардын багш” хочтой нэрд гарсан хоригдол Пэрэнлэйн Найдан гэж байжээ. Тэр үе үе “зайран”-гаас “Би оргомоор байна. Надад нэг туслаач” гэдэг байж. “Баригдахаас хойш оргож ял нэмээд яадаг юм” гээд хөдөлдөггүй байсан аж. “Хорвоогийн нарыг байгаагаар нь хэд хоног харчихаад буцаад орвол хэдэн жил нэмүүлсэн ч яадаг юм” гээд болохгүй болохоор нь “Би чамд ганц л тусална. Хэнд ч бүү хэл. Хэзээг удахгүй хэлнэ.

      Өдөр болгон уулзаж бай” хэмээсэн байна. Найдан өдөр бүр уулзаж, боломжит өдрийг хүлээсээр байв гэнэ. Уулзах болгонд нь мэргэлээд “Өнөөдөр хэрэггүй” гэдэг байжээ. Яг 21 дэх өдрийн орой “Одоо яв даа” гэсэн гэдэг. Тэр бараг зүгээр шахуу гараад явчихсаныг үзээд хоригдлууд ихэд гайхсан гэнэ билээ. Шоронд байхдаа яг үүн шиг биш ч бусдаар хоригдлуудад үргэлж тусалж байжээ. Тиймээс тэд бурханчлан тахисан байдаг. Завханы Тосонцэнгэлийн “модны” шорон татан буугдаж, “Гөлөөн” Цэрэндондог, Дашийн Ядмаа, “зайран” Дамдинг Улаанбаатарын Улаанбайшинтын шоронд шилжүүлэхэд шоронгийнхон ёстой үзээгүйгээ үзэж, үхэр цам харайна гэгч болжээ. Дамдингийн пүүгээ, дэвсгэр, шашны эд зүйл, бийд хөрөнгийг нь Тосонцэнгэлийн шоронгийн гурван атаман барьж, үүрчихсэн, мань хүн шилүүсэн дотортой, дугуй хээтэй цэнхэр торгон дээлтэй, хэт хутга зүүчихсэн морилж байсныг хотын шоронгийн хулгаруудаас авахуулаад хуяг, удирдлагууд нь хараад алмайрсан ч юуг нь ч хурааж оролдоогүй байдаг. Тэд түүний талаар мэдээлэл сайтай байснаас тэгээ биз.

      Яльгүй юмаар өөрт лай хураахыг хэн хүсэх билээ. Ийм л жаатай эр явжээ. Түүний төрсөн охин Д.Батчулуун эцгийн талаар ийн дурссан байна. “Миний аав Жамбын Дамдин 1908 онд Хөвсгөл аймгийн Ренчинлхүмбэ суманд төрсөн. Эцэг, эхийн гар дээр өсч, дүү нартайгаа бужигнаж бусдын адил л хүмүүжсэн хүн дээ. Аавын маань эмээ, ээж нь удам дамжсан хүч чадалтай, нэр төртэй удганууд байсан юм. Тэдний тэнгэрийн зараалын дагуу бөөгийн эрдмийг нь есөн настайдаа өвлөн “хуягласан” гэдэг юм. Нутгийн Эвдийн хийдэд ч шавилан сууж байсан удаатай.Монгол, түвд бичигтэй, тооны ухаанд жинхэнэ гаргууд хүн байлаа. Би сургуульд байхдаа аавын чадлыг сонирхон сорьдог байв. Тоогоор мэргэлдэг учраас тэгсэн хэрэг л дээ. Хэдэн ч оронтой тоог квадрат зэрэгт дэвшүүлж, хариуг нь алдаа мадаггүй гаргадаг, шууд хэлдэг байлаа. Математикийн ямар ч багш тэгж цээжээр шууд хэлээд байхгүй шүү дээ.

      Бичгийн их хүн, эрдэмтэн Б.Ренчин, Угсаатны зүй судлаач, доктор Бадамхатантай их дотно харьцаатай, байнга уулзаж, учирдаг байсан юм. Шоронд байхад нь ч энэ хоёр том хүн хувийн болон бусдын хүсэлтээр эргэж тойрч, уулзаж учирч явсан байна лээ. Тэр бүхнийг надаас гадна төрийн томчууд бүгд мэднэ дээ. 1938-1968 оны хооронд халхын хамаг шоронг дамжсан байдаг юм. Хилс хэргээр хүний амьдралын гучин жилийг шоронд үрдэг байсан хэлмэгдлийн үеийн хар он жилүүдийг яалтай билээ. Тухайн үеийн улс төр, нийгмийн нөхцөл байдал нь тийм байсан юмыг бид яахав.

      1969 оноос хойш баригдаж бариагүй ч Улаанбаатарыг эргэж тойрон нүүж, нуугдаж, мөрдөгдөж хавчигдаж явсаар насыг барсан даа. Нутаг руугаа явж эгч, дүүстэйгээ уулзаад буцаж явахдаа 1972 онд Хөвсгөлийн Алаг-Эрдэнэ суманд нас барсан билээ. Алаг-Эрдэнэ аавд ер нь таардаггүй газар байсан санагддаг. Тэндээс л дандаа баригдсан байдаг нь сонин. Түүх төөрөг нь тийм байсан юм уу, хэн мэдлээ. “Үзэл бодол, итгэл үнэмшилдээ үнэнч байж, хүнд тус болж явбал бүх зүйл бүтдэг хорвоо” гэж үр хүүхэд бидэндээ ихэд захидаг байсан даа. Бид ааваасаа өвлөж авсан юм бараг байхгүй дээ. Харин манайхан бүгд шулуун, шударга талдаа нь аавын араншин байж магадгүй. Түүнээс эд хөрөнгө, энэ тэрээс нь үлдээгүй.

      Өөрөө л аргыг нь хайсан бололтой. тэгээд ч ухаантай хүн ондоо шүү дээ. Үр хүүхдэд минь гай болно гэж бодсон юм байлгүй дээ. Авдар, авдраар л юмтай байсан санагддаг. Тэрийг нь бид онгичиж үзэх биш. Чухам юу байсныг нь үнэндээ мэдэхгүй. Тэр бүгд нь нэг мэдэхэд л үгүй болсон юм даа” гэж ярьжээ. Монголын шинжлэх ухааны академийн Ерөнхийлөгч асан Базарын Ширэндэв их сонин түүх ярьдаг. “Нэг өдөр Ю.Цэдэнбал дарга намайг дуудав. Дарга намайг барагтай юманд дуудахгүй л дээ. Амин чухал ажил гарсны тэмдэг байлаа. Уг нь улс орны гол асуудлыг нэлээд нухацтай ярих тул би ч дотроо бодолтой очлоо. Тэгтэл шал өөр юм яриад эхэлсэн. Эхэндээ би бүр алмайрч орхилоо. Шинжлэх ухааны хүнтэй шинжлэх ухааны бус зүйл ярьсан гэхэд болно л доо. Өмнө нь надтай лав энэ сэдвээр нэг ч удаа бага боловч хөөрөлдөөгүй билээ.

      Тэгээд ингэж ярив. Дархадын “зайран” Дамдин гэдэг хүний талаар ард түмнээс олон захиа занаа миний нэр дээр ирлээ. Эхэндээ би нэг их ач холбогдол өгөөгүй. Ойрноос хэсэг бодлоо. Ер нь тэр хүнийг судалж үзүүштэй санагдав. Угсаатны зүй судлаач Ренчингийн хамт чи өөрийн биеэр тэр хүнтэй уулзаж учир байдлыг нь тодруулаад ир гэв. Нэг боодолтой зүйлийг түүний гарт нь өгөөрэй гэсэн. Би задлаагүй. Тэгээд Ренчинтэй уулзлаа. Бид хоёр хөөцөлдөж байж Дамдинг шоронгоос авчруулан Монгол кино үйлдвэрийн нэг багашаархан зааланд уулзав. Уулзахаар барахгүй түүний бөөлөхийг кино хальсанд буулгаж авсан.

      Тэгтэл харин тэр хоёр бүр эртний танилууд байсан юм билээ. Кино зураг авах зуур би Ренчингээс бөөгийн талаар бага сага юм асууж, тодруулж авсан. Ренчин тэр талаар намайг дагуулахгүй л дээ. Мэргэжил, сонирхол нь ч тийм юм билээ. Дамдин хуяг хөөгөө өмсөөд ид бөөлж байхдаа газраас хөндийрч, таазны тэхий голд их л өндөрт хөөрч тогтосхийхийг би нүдээр үзсэн юм даа. Тэр гайхамшигт агшныг одоо хүртэл санаж явдаг. Баргийн юм мартагдчихдаг шүү дээ. Тийм онцгой үйл явдал хэзээ ч үл мартагддаг нь жам юм.Тэгээд бөөлсний дараа хэсэг ярьж суутал тэр нэг мэдсэн чинь ор сураггүй алга болсон байлаа. Би даргын өг гэсэн юмыг өгч чадаагүйдээ бантаад Ренчингээс “Нөгөө хүн хаачихав аа?” гэвэл “Хаалгаар л лав гараагүй” гэж билээ. Энэ тухай Ю.Цэдэнбалд танилцуулаад, нөгөө юмыг нь өгч амжаагүйгээ үнэнээр нь хэлэв. Тэгэхээс ч аргагүй байсан юм. Түүнд худал хэлэлтэй биш. Дарга миний үгийг тун хянамгай сонсоод, “Би нэг уулзах юмсан. Даанч боломжгүй юмдаа” гэж билээ.

      Тэрбээр чухам юу бодож тэгж хэлсэн нь нууц хоцорсон доо” гэжээ. Авсан кино зураг сэлтээ Монгол кино үйлдвэрийн архивт хадгалуулсан. Үүнийг дэлхийн улс, орнуудад үзүүлж таниулбал Монгол хүний чадварыг гайхуулна гэж бодоод ерээд оны эхээр нөгөө зураг, сэлтийг хайж үзэв. Гэтэл хариуцлагагүй нөхөд аль хэдийнэ устгасан байсан даа гэж нэмж хэлсэн байна. Угсаатны зүй судлаач Бадамхатан бас нэг сонин зүйл ярьдаг байжээ. Тэрбээр “”Зайран Дамдинг анх удаа би өөрөө Б.Ренчин багштай танилцуулсан юм. Дамдин “зайран” Мөрөнгийн мөрдөнд байсан үе нь л дээ.

      Аймгийн намын хорооныхонтой ярилцаад мөрдөнгөөс түр гаргаж, буудлын жижиг өрөөнд Ренчин багш Дамдинтай уулзангуутаа бөөлж өгөхийг хүссэн. Тэгтэл Дамдин “Үүнээс чинь болоод энд сууж байгааг та мэдэх билээ” гээд татгалзсан. Гэвч эвийг нь олоод бөөлүүлсэн. “Ренчин багш “Бид хоёрын тавиланг айлдаж хайрла” гэвэл “За” гээд хуураа татаж онгодоо оруулаад Ренчин багшид, “Та санаж сэдсэн зүйлээ бүрэн хийж, гүйцээж чадалгүй байсаар энэ ертөнцөөс явах юм байна. Харин энэ Бадамхатан санаснаа гүйцээгээд нэг их наслахгүй одох нь гэв. Мэдээж л дээ, миний зорилго бага, Ри багшийнх агуу нь ойлгомжтой ш дээ” хэмээжээ.

      Бас нэгэн сонирхолтой баримтыг одоо хүргэе. Унгарын бөө судлаач В.Диосеги Монголд судалгааны ажлаар ирээд Б.Ренчин гуайтай уулзаж, монгол бөөгийн чадлыг ганц ч болов харахсан гэжээ. Ренчин гуай “Тэр бололгүй яахав” гээд шоронгоос гараад Хайлаастад амьдарч байсан Дамдинтай уулзуулжээ. Учир явдлаа ярьсны дараа “зайран” Дамдин бөөлөх болсон байна. Тэр эрдэмтэн В.Диосегид хандан, “Холоос ирсэн танд би нэг бэлэг барья. Хулгайн онгодоор зүүн өмнө зүгийн нэг айлаас мөнгөн аяга авчруулан танд өгьё” гэсэн байна. Ингээд баахан бөөлж, бөөлж өврөөсөө нэгэн мөнгөн аяга гаргаж ирээд түүнд өгчээ. Хоёр эрдэмтэн мэл гайхаж, цэл хөхөрчээ. Маргааш нь Ренчин гуай “Үүнийг газар дээр нь шалгая.

      Хаанаас хэрхэн авч вэ? Тэр газар нь очиж нүдээр үзье” гэжээ. Ингээд нэгэн машин хөлөглөн В.Диосеги, Дамдин хоёрыг дагуулаад гарч өгчээ. Тэгээд Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын нэг айлд очсон байна. Сонин сайхан яриа дэлгэж байх зуураа Б.Ренчин гуай “Танайх ойрын үед ямар нэгэн эд зүйлээ алдаагүй биз?” гээд асууж орхиж. “Бид ам бүл гурвуулхнаа байдаг. Авдранд байсан мөнгөн аягаа өчигдөр, уржигдархан алдаад гурван биеэ хулгайд хардаж сууна даа” гэжээ. Тэгтэл Ренчин гуай цүнхнээсээ нөгөө мөнгөн аягыг гаргаж ирээд үзүүлтэл “Ямар сонин юм бэ? Яг мөн байна шүү дээ” гээд дуу алдан гайхжээ. Өнөө үед бол гар утсаар бие биедээ хэл дамжуулаад тохирчихож гэхсэн. Эрдэмтэн В.Диосеги энэ байдалд итгэж ядан “Эд нар хуйвалдсан байж магадгүй” гэж бодоод “Та хөөргөө надад бэлэглээч” гэсэн байна. Дамдин “Халхын нутгаас аваад гарч чадвал хамаагүй ээ, ав” гээд гарын хөөргөө өгч орхижээ. В.Диосеги маргааш нь нисэхийн гаалиар орохдоо зайрангийн өгсөн хөөргийг цүнхнээсээ гаргаж үзэх гэтэл тэр нь алга байжээ. В.Диосеги цүнхээ гараасаа салгаагүй байгаа юм.

      Ингээд ихэд сүсэглэж, “Монгол бөөгийн хүч чадлыг нүдээр үзэж давхар шалган биеэр мэдэрлээ” гээд нутаг буцсан гэдэг. Дамдин “зайран” Дархад бөөгийн өвөрмөц дуудлагыг Б.Ренчин гуайд өөрөө хэлж өгч бичүүлсэн нь Францад хэвлэгдсэн “Монгол бөөгийн судалгааны хэрэглэгдэхүүн” хэмээх номонд сар, өдрөөр нь тэмдэглэсэн байдаг гэнэ билээ. “Зайран” Дамдин онгод нь орсон үедээ жаахан хар талын юм хийчихдэг нь цөөнгүй хүнд тусч, ам дамжин яригдсаар цагдаа, шүүхийнхний чихэнд очдогоос ийнхүү олон жил хэлмэгдэн, хилс хэргээр шорон оронд орж байсан бололтой.

      Түүнээс биш бусад талаар бөө, лам нар байсан ч 60-70 онд тэгж нэг их сүр дуулиан болон орон шоронгоор шийдэгдээд байдаггүй байжээ. Зарим нэг зүйл гардаг ч тэгж ингэсхийгээд анхааруулга, донгодуулга хэлбэрээр өнгөрдөг байсныг өгүүлэхэд илүүдэхгүй болов уу. Тэр үед хамаг юм далд байхад энэ мэт явдал тохиодог байсан нь нэг талаас аргагүй бөө мөргөлийн ид шид байсных юм. Хоосон юмнаас хүн гөрддөг хөг өнгөрчихсөн цаг үе гэхэд хилсдэхгүй. Сум, хороо, баг бүрт шахуу нэг тиймэрхүү юм мэддэг, үздэг хардаг хүн байсан юм билээ. Өнөөгийнх шиг чөлөөт нийгэм биш учраас баахан битүү хатуу байсан гэхэд болно л доо. Тэгээд ч ардууд тийм хүнээ нууж хаагаад, хайцайлаад явдаг байснаас тэгтлээ ч шорон орон болоод байдаггүй байсан юм шиг санагддаг юм.

    • Оюуны Эрдэнэ-Өрнөх

      Эдийн засагч, Цахим Говь ТББ-ын үүсгэн байгуулагч

      1982 онд Өмнөговь аймагт төрсөн. Эдийн засагч мэргэжилтэй.
      МУИС-ийн Эдийн засгийн сургуульд Эдийн засгийн онолын магистр,
      Английн Засгийн газрын тэтгэлгээр Йоркийн их сургуульд Эдийн засгийн ухааны магистрын зэрэг хамгаалсан.
      АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Дональд Рамсфелдийн нэрэмжит тэтгэлгээр тус улсад суралцсан.
      Нийгмийн шинжлэх ухааны Залуу эрдэмтдийн холбооны гишүүн, Геополитик судлалын хүрээлэнгийн гишүүн судлаач, Монгол дахь Инжиннаш судлалын Олон улсын хүрээлэнгийн УЗ-ийн гишүүн, Аргаль, Янгир хамгаалах сангийн УЗ-ийн гишүүнээр тус тус ажилладаг нийгмийн идэвхитэй оролцогчдийн нэгэн төлөөлөл.

      Холбоо барих хуудас: https://www.facebook.com/Erden…

    • Доржжадамба ЭРДЭМБИЛЭГ- Монументал урлаг, зохион бүтээгч

      Зураач, дизайнер, зохион бүтээгч, концепц дизайны зөвлөх. Чингис Хааны хөшөөт цогцолбор, Их Майдар, Морин хуур цамхаг зэрэг төслийг санаачлагч. #BigDesign #MegaProject.

      1981 онд Дүрслэх урлагийн дунд сургуулийг уран зураач, 1991 онд Москва хотын Үйлдвэр урлагийн дээд сургуулийг үйлдвэрлэлийн дизайнер мэргэжлээр тус тус дүүргэсэн.

      Монументал чимэглэл, бүтээгдэхүүний дизайн, зохион бүтээлт, инновацийн чиглэлээр ажилладаг. Монголын дүрслэх урлаг, үйлдвэрлэлийн дизайны чиг хандлагыг дэлхийд өрсөлдөхүйц мега төслүүдтэй уялдуулан хөгжүүлж ажилладаг онцлогтой.

      1981- 1986 онд Үзэсгэлэн чимэглэлийн газарт зураач; 1991- 1993 онд Соёл урлагийн дээд сургууль, Ногоон морь арт коллежид багш; 1993- 2000 онд Боролдой студид найруулагч, зураач; 2000 оноос Хаус дизайн ХХК-ийн ТУЗ-ийн гишүүн; 2010 оноос Их Майдар сангийн удирдах зөвлөлийн гишүүн; 2015 оноос Бүтээлч Монгол нэгдлийн зөвлөх; 2015 оноос Эрдэмбилэг Арт студийг үүсгэн ажиллаж байна.

      2001 онд Хүүхэд залуусын цэцэрлэгт хүрээлэн дэх Чингис хааны хүндэтгэлийн цогцолборын уралдааны тэргүүн байр; 2003 онд Мэргэжлийн Сумо бөхийн “Монгол Улсын Ерөнхий сайдын нэрэмжит цом”-ын загварын уралдааны тэргүүн байр; 2006 онд Их Монгол Улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойн логоны уралдаанд тэргүүн байр; 2006 онд Оюу толгой компанийн логоны уралдааны тэргүүн байр; 2010 онд Монгол Улсын Урлагийн гавъяат зүтгэлтэн; 2010 онд Дэлхийн Оюуны өмчийн алтан медаль хүртсэн.

      2006 оноос Цонжин болдогийн Чингис хааны хөшөөт цогцолбор- Дэлхийн хамгийн том морьт хөшөө, Монголын 9 гайхамшигийн нэг. 2009 оноос Морин хуур цамхаг. Улаанбаатар хотын билэг тэмдэг болох 309м өндөр цамхаг; 2010 оноос “Их Майдар цогцолбор” эв нэгдлийн бэлгэдэл энэрэнгүй их майдар төслийн ерөнхий зохион бүтээгч; 2012 оноос “Ногоон морь” дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг, ландскэйп ХАА-н органик агропакрийн төсөл; 2013 оноос “Чингис Хаан” тансаг зэрэглэлийн брэндийн концепц, 2016 оноос Чонон тэнгэр тауэр концепц дизайныг санаачлан хөгжүүлж эхлэсэн.

      1994 онд Монголын Урчуудын Эвлэлийн үзэсгэлэнгийн танхимд хамтарсан үзэсгэлэн, 1994 онд АНУ, Нью Иорк, Сан-Франциско хотод, 1995 онд Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын Берлин хотод, 2016 онд Q-Art галлерейд Хайку- Арт бие даасан үзэсгэлэнгээ толилуусан.

      БОЛОВСРОЛ

      1977- 1981 онд Дүрслэх урлагийн дунд сургууль;
      1986- 1991 онд Москва хотын Үйлдвэр урлагийн дээд сургуулийг Дизайнер мэргэжлээр дүүргэсэн;

      АЖЛЫН ТУРШЛАГА

      1981- 1986 онд Үзэсгэлэн чимэглэлийн газарт зураач;
      1991- 1993 онд Соёл урлагийн дээд сургууль, Ногоон морь арт коллежид багш;
      1993- 2000 онд Боролдой студид найруулагч, зураач;
      2000 оноос Хаус дизайн ХХК-ийн ТУЗ-ийн гишүүн;
      2010 оноос Их Майдар сангийн удирдах зөвлөлийн гишүүн;
      2015 оноос Бүтээлч Монгол нэгдлийн зөвлөх;
      2015 оноос Эрдэмбилэг Арт ХХК-ийн захирал;

      САНААЧЛАН ХЭРЭГЖҮҮЛЖ БУЙ ТӨСЛҮҮД

      2006 оноос Цонжин болдогийн Чингис хааны хөшөөт цогцолбор- Дэлхийн хамгийн өндөр морьт хөшөө, Монголын 9 гайхамшигийн нэг.
      2009 оноос Морин хуур цамхаг. Монгол Улсын нэрийн хуудас болох 309м өндөр цамхаг;
      2010 оноос “Их Майдар цогцолбор” эв нэгдлийн бэлгэдэл энэрэнгүй их майдар төслийн ерөнхий зохион бүтээгч;
      2012 оноос “Ногоон морь” уур амьсгалын өөрчлөлт, хөдөө аж ахуйн мега төсөл;
      2013 оноос “Чингис Хаан” тансаг зэрэглэлийн брэнд бүтээх төсөл;
      2016 оноос UB ECO CAR төсөл

      ҮЗЭСГЭЛЭН

      1994 онд Монголын Урчуудын Эвлэлийн үзэсгэлэнгийн танхимд хамтарсан үзэсгэлэн;
      1994 онд Бие даасан үзэсгэлэн, АНУ, Нью Иорк, Сан-Франциско;
      1995 онд Бие даасан үзэсгэлэн, Холбооны Бүгд Найрамдах Герман, Берлин;

      ГАРГАСАН АМЖИЛТ

      2001 онд Хүүхэд залуусын цэнгэлдэх хүрээлэн дэх Чингис хааны хүндэтгэлийн цогцолборын уралдааны тэргүүн байр;
      2003 онд Мэргэжлийн Сумо бөхийн “Монгол Улсын Ерөнхий сайдын нэрэмжит цом”-ын загварын уралдааны тэргүүн байр;
      2006 онд Их Монгол Улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойн логоны уралдаанд тэргүүн байр;
      2006 онд Оюу толгой компанийн логоны уралдааны тэргүүн байр;
      2010 онд Монгол Улсын Урлагийн гавъяат зүтгэлтэн;
      2010 онд Дэлхийн Оюуны өмчийн алтан медаль;

      Ярилцлага унших

      HOUSE DESIGN

      ERDEMBILEG ART STUDIO

      Since 1988

      Everything’s Design

      АГУУЛГА CONTENT

      1. ҮҮСГЭН БАЙГУУЛАГЧ FOUNDER
      2. БИДНИЙ ТУХАЙ OVERVIEW
      3. МЕНЕЖМЕНТИЙН БАГ MANAGEMENT TEAM
      4. АЖЛУУД EXPERIENCE
        1. БАРИЛГЫН ДИЗАЙН | ARCHITECTURE DESIGN
        2. БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ДИЗАЙН | INDUSTRIAL DESIGN
        3. УРЛАГИЙН БҮТЭЭЛ | ART WORK 
        4. ЛОГО, БРЭНДБҮҮК | LOGO, BRAND BOOK
      5. ҮЙЛЧИЛГЭЭ | PROFESSIONAL SERVICE
      6. ТӨСЛҮҮД | CURRENT PROJECTS
        1. НОГООН МОРЬ ТӨСӨЛ | GREEN HORSE PROJECT
        2. ЧИНГИС ХААН БРЭНД ТӨСӨЛ | CHINGGIS KHAAN LUXURY BRAND PROJECT

      1. БИДНИЙ ТУХАЙ OVERVIEW

      Концепц дизайн, төсөл хөгжүүлэлтийн зөвлөх компани.

      The Erdembileg Art Studio has over 30 years of experience in following field of industries:

      – Architectural and structural design

      – Interior, exterior, landscaping and urban plan development

      – Industrial, souvenir and  production design

      – Sculpture, art and monumental design

      – Logo, brandbook and corporation design

      – Video advertisement, promotion and editing

      The Company persistently endeavors to adopt Mongolian national industrial policy to view positively impact through the development term in the Industrial design policies, contribute to a positive impact by sign and artistic aspects of thinking to through issues in the world facing challenge and disclose Mongolian contribution to the World mental heritage.

      Our mission is to contribute to create a Mongolian national image by way of developing industrial design and national architecture design field.

      Most recently we are working to develop projects such as “Green Horse” which is to build a remote clustered area of organic food against global warming issues and luxury brand “Chinggis Khan”.

      Барилгын зураг төсөл, архитектур, интерьер экстерьер, ландшафт, хот төл

      өвлөлт, бүтээгдэхүүний дизайн, бүтээгдэхүүний эх загвар, үйлдвэрлэлийн дизайн, баримал, хөшөө дурсгал, уран зураг, кино, лого, брэндбүүк, реклам сурталчилгааны чиглэлээр 30 жилийн туршлагатай. 

      Монгол Улсын үйлдвэржилтийн бодлогыг үйлдвэрлэлийн дизайны бодлоготой уялдуудан хөгжүүлэх, дэлхий нийтийн оюун санааны өв санд Монголчуудын оруулсан хувь нэмрийг тодруулах, дэлхий нийтэд тулгамдаж буй сэтгэлгээний асуудалд дизайн болон урлагаар дамжуулан эерэгээр нөлөөлөх үзэл баримтлалаар ажилладаг.

      Бүтээгдэхүүний дизайн болон үндэсний барилга архитектурын дизайныг хөгжүүлж Монгол үндэсний имижийг бүрдүүлэхэд өөрсдийн хувь нэмрийг оруулах зорилготой ажилладаг.

      Сүүлийн үед дэлхийн дулаарлын эсрэг Монголыг говьд органик хүнсний кластер байгуулах “Ногоон морь” төсөл, Чингис хаан тансаг зэрэглэлийн брэнд бүтээх төсөл зэрэг төслүүдийг хөгжүүлэн ажиллаж байна.

      ҮҮСГЭН БАЙГУУЛАГЧ FOUNDER

      Dorjjadamba ERDEMBILEG

      Зураач, дизайнер, зохион бүтээгч, концепц дизайны зөвлөх. Чингис Хааны хөшөөт цогцолбор, Их Майдар, Морин хуур цамхаг зэрэг төслийг санаачлагч. #BigDesign #MegaProject.

      1981 онд Дүрслэх урлагийн дунд сургуулийг уран зураач, 1991 онд Москва хотын Үйлдвэр урлагийн дээд сургуулийг үйлдвэрлэлийн дизайнер мэргэжлээр тус тус дүүргэсэн.

      Монументал чимэглэл, бүтээгдэхүүний дизайн, зохион бүтээлт, инновацийн чиглэлээр ажилладаг. Монголын дүрслэх урлаг, үйлдвэрлэлийн дизайны чиг хандлагыг дэлхийд өрсөлдөхүйц мега төслүүдтэй уялдуулан хөгжүүлж ажилладаг онцлогтой.

      1981- 1986 онд Үзэсгэлэн чимэглэлийн газарт зураач; 1991- 1993 онд Соёл урлагийн дээд сургууль, Ногоон морь арт коллежид багш; 1993- 2000 онд Боролдой студид найруулагч, зураач; 2000 оноос Хаус дизайн ХХК-ийн ТУЗ-ийн гишүүн; 2010 оноос Их Майдар сангийн удирдах зөвлөлийн гишүүн; 2015 оноос Бүтээлч Монгол нэгдлийн зөвлөх; 2015 оноос Эрдэмбилэг Арт студийг үүсгэн ажиллаж байна.

      2001 онд Хүүхэд залуусын цэцэрлэгт хүрээлэн дэх Чингис хааны хүндэтгэлийн цогцолборын уралдааны тэргүүн байр; 2003 онд Мэргэжлийн Сумо бөхийн “Монгол Улсын Ерөнхий сайдын нэрэмжит цом”-ын загварын уралдааны тэргүүн байр; 2006 онд Их Монгол Улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойн логоны уралдаанд тэргүүн байр; 2006 онд Оюу толгой компанийн логоны уралдааны тэргүүн байр; 2010 онд Монгол Улсын Урлагийн гавъяат зүтгэлтэн; 2010 онд Дэлхийн Оюуны өмчийн алтан медаль хүртсэн.

      2006 оноос Цонжин болдогийн Чингис хааны хөшөөт цогцолбор- Дэлхийн хамгийн том морьт хөшөө, Монголын 9 гайхамшигийн нэг. 2009 оноос Морин хуур цамхаг. Улаанбаатар хотын билэг тэмдэг болох 309м өндөр цамхаг; 2010 оноос “Их Майдар цогцолбор” эв нэгдлийн бэлгэдэл энэрэнгүй их майдар төслийн ерөнхий зохион бүтээгч; 2012 оноос “Ногоон морь” дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг, ландскэйп ХАА-н органик агропакрийн төсөл; 2013 оноос “Чингис Хаан” тансаг зэрэглэлийн брэндийн концепц, 2016 оноос Чонон тэнгэр тауэр концепц дизайныг санаачлан хөгжүүлж эхлэсэн.

      1994 онд Монголын Урчуудын Эвлэлийн үзэсгэлэнгийн танхимд хамтарсан үзэсгэлэн, 1994 онд АНУ, Нью Иорк, Сан-Франциско хотод, 1995 онд Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын Берлин хотод, 2016 онд Q-Art галлерейд Хайку- Арт бие даасан үзэсгэлэнгээ толилуусан.

      АЖЛУУД | PORTFOLIO

      БАРИЛГЫН ДИЗАЙН ARCHITECT DESIGN

      1. Анхны археологийн музей 1988 FIRST ARCHAEOLOGICAL MUSEUM 1988  
      2. Цонжин болдогийн Чингис Хааны хөшөөт цогцолбор. Дэлхийн хамгийн өндөр морьт хөшөө, Монголын 9 гайхамшигийн нэг. 2006 THE WORLD’S TALLEST HORSE STATUE AND ONE OF MONGOLIAN 9 WONDER. THE CHINGGIS KHAAN STATUE. 2006
      3. Алтан орд зочид буудал, ресорт 2008 GOLDEN HORDE HOTEL RESORT 2008
      4. Эмээл цэнгэлдэх хүрээлэн. SADDLE NATIONAL STADIUM 
      5. Динозавр байгууламж. DINOSAUR STRUCTURE
      6. Женекс 2009. GENECS 2009
      7. Дүрслэх Урлагийн Музей. Занабазарын нэрэмжит дүрслэх урлагийн музейг 2009. NAMED AFTER ZANABAZAR MUSEUM OF FINE ARTS 2009
      8. Сарны титэм худалдааны төв 2009. MOON CROWN TRADE CENTER 2009
      9. Түмэн Хишигтэн төслийн зураг төлөвлөлт 2009. TEN THOUSAND CAVALARIS PROJECT MASTER PLAN 2009
      10. Их Майдар цогцолбор. Монголын ард түмний Эв нэгдэл, Сэргэн мандалтыг бэлгэдэх, үндэсний түүх, шашин соёлын хөгжлийг илтгэх 54 метр өндөр Майдар бурхан, 108 метр өндөр суварган байгууламж бүхий цогцолбор нь Монголын ард түмний шашин, соёлын үнэт өвийг түгээн дэлгэрүүлэх, залуу үеийг төлөвшүүлэн нийгмийг соён гэгээрүүлэх, аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх өндөр ач холбогдолтой архитектур дизайны бүтээл. 2010. 

      The Grand Maitreya Project is currently constructing a universal beacon of Love and world peace in Mongolia. At the projects core will be the world’s largest symbol of Loving – Kindness, 54 meters statue of the standing Maitreya Bodhisattva. Maitreya is the Buddha or Bodhisattva of Loving – Kindness. Connected to the statue will be a 108 meters tall stupa which will house several interior levels.

      1. 1400 авто машины зогсоол, Олон улсын худалдааны төв 2010. INTERNATIONAL TRADE CENTER AND 1400 CARS INDOOR PARKING LOT 2010
      2. Бясалгалын төв 2011. MEDITATION CENTER 2011
      3. МОРИН ХУУР ЦАМХАГ нь 309 метрийн өндөртэй Монголын хамгийн өндөр байгууламж нь түүх соёл, оюуны үнэт өвийн илэрхийлэл болно. Улс бүрийн нийслэл хот орчноо толидох цамхагтай байдаг бөгөөд морин хуур хөгжмийг дэлхийн уран барилгын гайхамшигт бүтээл болгон сүндэрлүүлснээр Монголчууд хэрхэн өөрсдийн өв соёл, уламжлалаа хадгалан хамгаалж, дээдлэн хүндэтгэдгээ дэлхий дахинд тунхаглах юм. 2012. MORIN KHUUR TOWER. 
      4. Чингисийн алтан гурвалжин 2012. CHINGISS KHAAN’S GOLDEN TRIANGLE 2012
      5. Спортын төв ордон 2013. CENTRAL SPORTS PALACE
      6. Жудо бөхийн ордон 2013. JUDO PALACE 2013
      7. Түмэн амгалан цогцолбор 2013. TUMEN AMGALAN RESIDENTIAL COMPLEX 2013
      8. Үндэсний урлагийн ордон Тасган 2014. NATIONAL CULTURAL PALACE 2014
      9. НҮБ, Монголын танхим 2015. UN, MONGOLIAN HALL 2015
      10. Улаанбаатар галлерей 2016. ULAANBAATAR GALLERY 2016
      11. Чонон тэнгэр тауэр Wolfen sky tower 1, 2 2016.

      БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ДИЗАЙН INDUSTRIAL DESIGN

      1. Анхны гар утасны загвар 1988. FIRST CELL PHONE CONCEPT DESIGN 1988
      2. Анхны өөртөө үйлчлэх машины загвар 1988. FIRST SELF SERVICE MACHINE CONCEPT DESIGN 1988
      3. Монгол улсын Ерөнхий Сайдын нэрэмжит Сумо бөхийн цом 2003. DESIGN OF SUMO PRIZE CUP MONGOLIA PRIME MINISTER AWARD 2003
      4. Хуримын бөгж цуврал 2003. WEDDING RINGS COLLECTION 2003
      5. Чингис хаан бэлэг дурсгалын бүтээгдэхүүний загвар. CHINGGIS KHAAN SOUVENIR DESIGN
      6. Гэрэгэ төрийн хүндэтгэлийн бэлэгний загвар 2008. STATE HONORED PRIZE “GEREGE” 2008
      7. Чингис Хаан тансаг зэрэглэлийн брэнд концепц 2014. CHINGGIS KHAAN LUXURY BRAND CONCEPT DESIGNS 2014
      8. Гэрийн яндангийн шүүлтүүр 2014. MONGOLIA GER (YURT) CHIMNEY FILTER DESIGN 2014
      9. Эсгий агаар шүүгчтэй вакуум цонх 2014. WINDOW FRAME WITH FELT AIR PURIFIER
      10. Монгол гэрийн тамбур 2014. MONGOLIAN GER SUB-DOOR FRAME 2014
      11. Цахилгаан машин 2016. ELECTRIC CAR CONCEPT DESIGN 2016
      12. New Pruis 2016. NEW PRUIS 2016

      УРЛАГИЙН БҮТЭЭЛ. ARTWORK

      Баримал, хөшөө дурсгал. MONUMENTS AND STATUE

      1. Beatles хөшөө 2012. BEATLES STATUE 2014
      2. Тамганы хөшөө 2014. STATE STAMP STATUE
      3. Чоно хөшөө 2014. WOLF STATUE
      4. Гурван сая дахь иргэний электрон хөшөө 2015. ELECTRONIC MONUMENT FOR CITIZEN OF THREE MILLION 2015

      Уран зураг. ART

      1. Чингис хаан 1990. CHINGGIS KHAAN
      2. Тэнгэрийн тамга 2012. SEAL OF SKY 2012
      3. Морь цуврал 2012. HORSE SERIES OR COLLECTION
      4. Хайку арт цуврал 2016. HAIKU ART COLLECTION

      ЛОГО, БРЭНДБҮҮК, РЕКЛАМ СУРТАЛЧИЛГАА

      LOGO, BRANDBOOK AND ADVERTISING

      Лого, брэндбүүк. LOGO BRANDBOOK

      1. Их Монгол улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойн лого. 800th Anniversary OF GREAT MONGOL STATE ESTABLISHED LOGO
      2. Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн кампанит ажил 2013. MONGOLIAN PRESIDENTIAL ELECTION CAMPAIGN 2013
      3. 1-р эмнэлэг. 1ST HOSPITAL
      4. МТА Төр оршихуй дор татвар буй Татвар буй дор төр оршмуй. NATIONAL TAX AUTHORITY SLOGAN: 
      5. Монголчууд ЭВтэй байхдаа хүчтэй. SLOGAN: MONGOLIANS STRONGER WHEN UNITY
      6. Залуу лидер клуб. YOUTH LEADER CLUB
      7. Next stop. NEXT STOP
      8. Алтай кашмер. ALTAI CASHMERE
      9. АН-ын сонгуулийн кампанит ажил 2012 он. MONGOLIAN DEMOCRATIC PARTY ELECTION CAMPAIGN
      10. Бат трэйд си. BAT TRADE C

      ҮЙЛЧИЛГЭЭ. PROVIDING SERVICE

      Барилгын зураг төсөл. ARCHITECTURAL STRUCTURAL DESIGN

      Архитектур

      Интерьер экстерьер. INTERIOR AND EXTERIOR DESIGN

      Ландшафт. LANDSCAPING

      Хот төлөвлөлт. URBAN DEVELOPMENT

      Бүтээгдэхүүний дизайн. INDUSTRIAL DESIGN

      Бүтээгдэхүүний эх загвар. PRODUCTION DESIGN

      Үйлдвэрлэлийн дизайн

      Баримал, хөшөө дурсгал. STATUE, MONUMENTAL

      Уран зураг. ART

      Кино. MOVIE

      Лого, брэндбүүк, реклам сурталчилгаа. LOGO, BRANDBOOK AND ADVERTISING 

      НОГООН МОРЬ УУР АМЬСГАЛЫН ӨӨРЧЛӨЛТ, ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН МЕГА ТӨСӨЛ

      Монголчууд бид дэлхийг хямралаас гаргах тухай сэтгэж байж монголыхоо хямралыг давах болно. Бүх юм хамааралтай! Монгол Улс Хөдөө Аж Ахуйн аж үйлдвэрийн орон.

      Морьтон монголчууд бид “Ногоон Морь” төслөө өөрсдөө эхлүүлж говь нутгаа органик хүсний өлгий болгож нутгийн иргэд бүгд ажилтай болж, өөрсдийгөө эрүүл чанартай хүнсээр бүрэн хангаад зогсохгүй, хөрш орнууддаа органик хүнс экспортолж, дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлт, шар шороон түйрэн зэрэг асуудалд эерэг өөрчлөлт авчрах бүрэн боломжтой.

      Цэвэр ХАА-н бизнес, органик хүнснии бизнес хөшүүргээр л уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэж тэнд хуримтлагдах санхүүжилтийг эдиин засагтаа шингээх нь бидний түүхэн боломж юм.

      Ногоон морь хөтөлбөр нь “ногоон хөгжлийн загвар” дээр суурилсан монгол орны өмнө зүгийн хуурайшилт өндөртэй, цөлжилт нэмэгдсээр байгаа говь хээрийн талархаг бүс нутагт харьялагдах 4 аймаг, 52 сумыг хамарсан нийгэм, эдийн засаг, байгаль орчны асуудлыг бүрэн шийдэх боломжтой “Эко эдийн засгийн бүс” байгуулах зорилготой хөтөлбөр төдийгүй уран барилгын ландскэйп архитектурын бүтээл юм.

      • Дэлхий дээр сансараас харагддаг зүйл ганцхан Хятадын Цагаан хэрэм байгаа бол хоёр дахь нь Монголчууд бидний Ногоон морь байх болно.
      • Ногоон морийг агро паркууд байгуулах замаар бүтээнэ.

      GREEN HORSE. 

      AGRICULTURAL AND AGAINST GLOBAL WARMING MEGA PROJECT

      MONGOLIA we have to think about overcome the issue of the global financial crisis that can overcome Mongolian economic crisis. Everything depends on each other!. Mongolia is  Agricultural Industrial country. 

      We should start “Green Horse” project by ourselves to employ all the local people to desert cradle local organic food themselves, but also to satisfy themselves fully healthy, high quality food, Organic foods exported to neighboring countries and to bring positive changes in the global climate change, and yellow dust decrease due to getting available.

      This will be our historic opportunity to fight against climate change and to absorb financial support for Mongolia economics by agricultural but also organic food business.

      Green Horse program for “green development model” society, can address the full economic and environmental issues Based toward dryness before in Mongolian, khariyalagdakh desert grassland steppe region is increasing desertification covering 4 provinces and 52 arrows on the “eco-economic zone” is releasing the program as well as architectural landscape architecture.

      Green Horse is a Program which is based on ‘Green Development Model’. The main objective of the program is to set up an Eco Economic Region which is going to solve socio-economic and environmental issues in the south that its high land degradation, drought and desertification have been widening year by year and we chose 4 provinces/aimags, 52 soums. 

      Successful implementation of the project is green horse landscape art project in Central Asia can be seen from space and the world’s largest landscape art is characterized as a work of art.

      • Chinese the Great Wall is only one sight can see from the space. And Green horse will be second one. 
      • We will create that Green horse by building agro parks

      “ЧИНГИС ХААН” ТАНСАГ ЗЭРЭГЛЭЛИЙН БРЭНД БҮТЭЭХ ТӨСӨЛ 

      Дэлхийн “luxury” ангиллын хэрэглээ буюу маш өндөр зэрэглэлийн худалдан авагчдын хэрэгцээнд дэлхийн томоохон дизайнерууд өрсөлдөн ажилладаг салбар юм. “Luxury” хэрэглээнд зориулж бүтээдэг бүтээгдэхүүнүүдийн талаар манайхны ойлголт жаахан буруу байдаг. Тэрбумтанууд, саятнууд гэсэн ангилал байгаагийн тэрбумтануудын ангилалд одоогоор 3240 тэрбумтан бүртгэгдсэн байдаг. Гэхдээ энэ салбарын хэрэглээ өдөр ирэх бүр өсөн нэмэгдэж байна. Тэрбумтануудын хэрэглээ хязгаарлагдахгүй, эдийн засгийн хямралд өртөхгүй салбар. Бид үйлдвэрлэл дизайны салбарт, дэлхийн топ брендүүдтэй Дэлхийд танигдсан Их хааныхаа нэртэй хамтатган үнэт эдлэлийн зах зээл дээр гарах л зорилготой энэхүү төслийг санаачлан ажиллаж байна. “Чингис хаан” гэдэг машиныг дээд зэрэглэлийн ангиллын, цөөхнөөр үйлдвэрлэгддэг бренд болгох талаар MERCEDES BENZ-д санал тавихад нэр төрийн хэрэг гэж хүлээн авсан. Мөн CARTIER, HUGO BOSS брэндүүдтэй уулзаж санал солилцоход маш их сонирхон дэмжиж хүлээж авсан.

      CHINGGIS KHAAN LUXURY BRAND PROJECT

      World “Luxury” brand category or use a high-end customers need, industry works to compete with the major designers of the world. Ours understanding of the products which for “Luxury” use a little wrong. There is two categories: billionaires and millionaires that class of billionaires are recorded 3240 people in the world. However, this class consumption is growing every day. Billionaires consumption is limitless and not affects by the economic crisis.

      We have initiated this project aims to export the world’s top brands jewelry market in conjunction with outstanding the world famous Great Khan named industrial design.

      They honorary allowed to receive our request when we submitted to the Mercedes-Benz to produce limited edition premium class car named by Chingis khaan design. And very interested in receiving support for the exchange offer with Cartier, Hugo Boss brands

      Dorjjadamba ERDEMBILEG & Erdembileg Art Studio [House Design]

      https://www.facebook.com/ErdembilegArt/