Category: professional-advisors

  • Чойбалсан БУЯНБАДРАХ- Аялал жуулчлалын зөвлөх

    Аялал жуулчлалын зөвлөх, Монголын аялал жуулчлалын салбарын шинэ хөгжлийг түүчээлэгч, багш, “Монгол орны лавлах”, “Аялал жуулчлалын лавлах” номын зохиогч.
    “Монголиан гайд тур” компаний захирал;

    Монголын аялал жуулчлалын салбарт 2000 оноос хойш ажилласан 20 жилийн баялаг туршлагатай. Аяллын хөтөч, менежер бэлтгэх, хөдөө орон нутагт аялал жуулчлал хөгжүүлэх маркетинг, аялал жуулчлалын боловсрол олгох чиглэлээр 100 орчим сургалтыг амжилттай зохион байгуулсан.

    МЗХ, Next stop клуб, Хүннү-Атилла судлалын сан зэрэг ТББ-д нарийн бичгийн дарга, ерөнхийлөгч, гүйцэтгэх захирал гэх мэт албан тушаалыг хашиж ирсэн бөгөөд аливаа хамт олныг удирдан зохион байгуулах чадвар нь эдүгээ тус компанийг урагшлуулах хүч болдог.

    Аялал жуулчлалын салбарт анх удаа хувийн хэвшлийн “жуулчны мэдээллийн төв”-ийг байгуулан төр засгийн дэмжлэггүйгээр 10 жил удирдан ажиллаж Монгол оронд зочилсон 200 мянга орчим жуулчинд Монголын тухай, Монголд хэрхэн аялах тухай зөвлөгөө мэдээллийг хүргэсэн ба тус үйлчилгээний чиглэлээр олон арван залуучуудыг туршлагажуулж чадваржуулсан.

    Гадаадын жуулчдыг Монгол орноор аялуулах үйл ажиллагааг 14 жил зохион байгуулсан бөгөөд жуулчдын зан чанар, Монголд юуг зорилго болгон аялдаг, ямар сэтгэл ханамж авдаг, юунд гомдоллодог гэх мэт олон асуудалд мэдлэг туршлага хуримтлуулсан байдаг нь аялал жуулчлалын бизнес, аялал жуулчлалын сургалтыг амжилттай зохион байгуулахад томоохон тулгуур болдог.

    Мөн Япон, Тайланд, Солонгос, Тайвань, Вьетнам, Камбожи, Хонконг, Улаан-Үд, Манжуур, Утай, Гүмбэн, Ордос, Бээжин, Жанжиажэ, Индонез, Сингапур, Малайз, Макао гэх мэт аялал жуулчлалыг амжилттай хөгжүүлж буй улс орон, бүс нутгуудаар аялах, хурал зөвлөгөөнд оролцох, сургалт зохион байгуулах, төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэх, монгол жуулчдад газарчлах гэх мэтээр идэвхтэй ажиллаж ирсэн нь Монголын аялал жуулчлалын салбарын хүний нөөцийг сургах, орон нутагт аялал жуулчлалын зөвлөхөөр ажиллахад чухал мэдлэг туршлага болдог. Эдүгээ Японы их сургуульд нэмэлт зэрэг олгох хөтөлбөрт онлайнаар суралцаж байна. Мөн Дорнод аймгийн “Дорнод Аялал Жуулчлалын Нэгдэл”-ийн зөвлөхөөр ажиллаж байна.

      • Аялал жуулчлалын багш 
      • Япон хэлний орчуулагч
      • Тур лидер 
      • Аялал жуулчлалын зөвлөх 
      • Судлаач, нийтлэлч
      • Веб хөгжүүлэгч
      • Төсөл, хөтөлбөрийн зохион байгуулагч 
      • Хэл шинжлэлийн магистр 
      • Аялал жуулчлалын докторант

    Холбоо барих мэдээлэл
    https://www.mongolianguideschool.com
    http://www.touristinfocenter.mn

    ХЭРЭГЖҮҮЛСЭН ТӨСЛИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТОВЧ

      • 2020 он 7 сар,  Өвөрхангай аймгийн Есөнзүйл сумын “Бурхан бумын орон” энергийн төв, аялал жуулчлалын мастер төлөвлөгөө
      • 2020 он 1 сар, Дорнод аймгийн аялал жуулчлалын үндсэн маршрутыг хөгжүүлэх мастер төлөвлөгөө 
      • 2019 он, Дорнод аймгийн Байгаль орчин, аялал жуулчлалын газар, “Дорнод-Аялал жуулчлалын нэгдэл”-тэй хамтран  “Дорнод аймгийн Аялал жуулчлалын маршрут ба аялал жуулчлалын бүтээн байгуулалт” хээрийн судалгаа ба дүгнэлт
      • 2018 он, “Хэнтий аймгийн Аялал жуулчлалын мастер төлөвлөгөө боловсруулах” төсөл
      • 2018 он, Орос – Монгол – Хятадын ХАҮТ-ын хурал, “Монголын зүүн бүсийн аялал жуулчлалын нөхцөл байдал” илтгэл хэлэлцүүлэг
      • 2018 он, “Wonder travel – 2018” дотоод, гадаад аялал жуулчлалын үзэсгэлэн
      • 2017 он, Улаанбаатар хотын аялал жуулчлалын газрын зураг боловсруулах төсөл
      • 2017 он, “Монгол орны лавлах” номын 3 дахь хэвлэлт
      • 2017 он, БНИУ дахь Монголын ЭСЯ-тай хамтран Жакарта хотод “Монголын аялал жуулчлалын мэдээллийн төв” байгуулах төслийн ерөнхий зөвлөх, хамтран гүйцэтгэгч
      • 2015 он, МӨАУМХ-той хамтран “Тайпэй – ОУ-ын өрхийн эмч нарын чуулга уулзалт”-д оролцох Монголын төлөөлөгчдийн аялал
      • 2014 он, “ӨМӨЗО, Авга хошуу, Шилийн гол аймаг, Шулуун хөх хошуу, Хөх хот, Ордос дахь Чингис хааны түүх, XIII – XY зууны монголчуудын түүхэнд холбогдох газар”  судалгааны аялал
      • 2013 он, МЗХ, БНАСАУ-ын Аялал жуулчлалын газрын төлөөлөгч E & A ХХК-тай хамтран “Монгол улс ба БНАСАУ-тай дипломат харилцаа тогтоосны 65 жилийн ой”-д зориулсан  Хүннү Айр-ын чартер нислэгтэй аяллын баг зохион байгуулах төсөл
      • 2012 он, Монгол орны баруун бүсийн аяллын маршрутын судалгаа (4600 км)
      • 2010, 2009, 2008 он, “Аялал жуулчлалын бүсийн орчны хог хаягдлыг цэвэрлэх аян”
      • 2009 он, Монголын зүүн өмнөд ба өмнөд бүсийн аялал жуулчлалын маршрутын судалгаа (2450 км)
      • 2008 он, Монгол орны төв болон хойд бүсийн аяллын маршрутын судалгаа  (2100 км)
      • 2007 он, Монгол орны зүүн бүсийн аяллын маршрутын судалгаа  (920 км)
  • Энхбаярын СОДНОМПЭЛЖЭЭ- Паралимпын хүрэл медальт, дэлхийн аварга | Хоёрхон жилийн хугацаанд тив дэлхийн 12 рекорд тогтоосон

    Паралимпын хүрэл медальт, дэлхийн аварга, пара пауэрлифтингийн төрөлд найман удаагийн рекорд, IPF буюу энгийн /эрүүл/ пауэрлтифтингийн төрөлд дөрвөн удаагийнх, нийт тив дэлхийн 12 рекордыг эзэмшдэг. Хоёрхон жилийн хугацаанд тив дэлхийн 12 рекорд эзэмшиж, 14 медаль хүртсэн.

    ДУРДАЖ БАРАМГҮЙ ТҮҮНИЙ АМЖИЛТУУДААС:

    МУГТ Э.Содномпилжээ 2022 оны 7 сард Казахстаны Нур-Султан хотод болсон пара пауэрлифтингийн ДАШТ-ий эрэгтэйчүүдийн -107 кг-д 247 кг өргөн түрүүлэхдээ дэлхийн дээд амжилт шинэчилсэн. Тэгэхдээ тэрбээр өөрийнхөө өмнө нь эзэмшиж байсан дээд амжилтыг гурван кг-аар ахиулсан. Мөн таван өдрийн өмнө Монгол улсад зохиогдсон IPF төрлийн хэвтээ шахалтын Азийн АШТ-д түрүүлэхдээ 105 кг-д хүч сорьж 248 кг өргөн дэлхийн дээд амжилтыг ахин шинэчлэв.

    2017 оноос хойш олон улсаас нийт 14 медаль авснаас хоёр нь л мөнгө бусад нь алт байгаа нь түүний амжилтыг тодхон харуулна. Тухайлбал,

    -2017 оны Парагийн ДАШТ-ээс Азийн рекорд эвдэв. Мехико хотноо болж өнгөрсөн пауэрлифтингийн Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний эрэгтэйчүүдийн 107 кг-д өрсөлдсөн Э.Содномпилжээ 235 кг-ыг өргөж мөнгөн медаль хүртэхдээ Ази тивийн рекордыг шинэчлэн тогтоов. Түүний жинд Мексикийн Кастилло 236 кг-аар алтан медаль хүртсэн.

    -2018 онд Арабын нэгдсэн Эмират улсын Дубай хотод хоёрдугаар сарын 21-ний өдөр болсон пара пауэрлифтингийн Дэлхийн цомын аварга шалгаруулах тэмцээнд -107 кг-ын жинд 220 кг-ыг түлхэж түрүүлж Алтан медаль.

    -2018 онд Финланд улсын Ванта хот Пауэрлифтингийн залуучууд, насанд хүрэгчдийн хэвтээ шахалтын хэрэглэлгүй төрлийн ДАШТ-д аваргалав. -105 кг-ын жинд IPF- ээс стандарт рекордыг 2016 онд 235кг гэж заасан бөгөөд хэн ч энэ жинд хүрч чадаагүй байсан юм. Харин Э.Содномпилжээ 2018 онд IPF raw classic bench press ДАШТ нь орж -105кг жинд 1 дэх оролт 232.5кг, 2 дахь оролт 237.5 кг, 3 дахь оролтыг 242.5кг -ыг шахснаар алтан медаль хүртэж, дэлхийн аварга болж, дэлхийн рекорд эзэмшив.

    -Япон улсын Китакюүшюү хот Пара пауэрлифтингийн Азийн АШТ-д аваргалав. Уг тэмцээнд -107 кг-ын жинд өрсөлдөж 239кг өргөж /Түүний өмнө нь эзэмшиж байсан азийн рекорд 235кг/ өөрийн эзэмшдэг Ази тивийн рекордоо 4кг-р ахиулав. Алтан медаль хүртлээ.

    -2018 онд Жакартад Азийн наадамд Ирантай өрсөлдөж 244 кг өргөж Ази тивийн рекордыг 5 кг, дэлхийн рекордыг 1 кг, Азийн наадмын рекордыг 12.325  кг-аар эвдсэн. Азийн наадмын рекордыг олимп шиг дөрвөн жилд нэг удаа л эвдэх боломжтой байдаг.

    -2019 онд IPF-ийн ДАШТ-ээс мөнгөн медаль хүртэв.  Энэ тэмцээн дээр “IPF буюу энгийн төрөлд парагийн тамирчин орж ирээд байна, парагийн тамирчин бид нараас илүү, тэмцээн уралдаан ч илүү зохиогддог” гэх хэл ам гарч, холбооноос классик про тамирчин оруулснаар мөнгөн медаль хүртэж байв.

    -2019 онд парагийн ДАШТ-д оролцож алтан медаль /уг амжилтыг дээр дэлгэрэнгүй дурдсан/

    Түүний энэ амжилтуудыг энэ есдүгээр сард “Гиннесийн ном”-д албан ёсоор бүртгэж авлаа.

    ___________________

    Э.Содномпилжээ эх орныхоо нэрийг дуурсгахаар Испани улсыг зориод байна. Есдүгээр сарын 22-24-ний өдрүүдэд тус улсад болох  “Bench press” пауэрлифтингийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцохоор, ААШТ-ээс шууд дараагийн тэмцээнээ зорьсон нь энэ.

    Зогсохгүй бэлдэж, тууштай хөдөлмөрлөж буй түүний амжилтыг өнөөдөр төр засаг нь “харахгүй” тийм харалган эсвэл хайхрахгүй тийм сэтгэлгүй юу, үнэлж харах цаг нь аргагүй болж. 2016 оны Риогийн олимпоос ирэхэд нь түүний энгэрийг бусад тамирчдын адил “Монгол улсын гавьяат тамирчин” цол тэмдгээр мялааж байв. Гэтэл үүнээс хойш гурван жилийн хугацаа өнгөрлөө. Энэ хугацаанд тэр Монгол улсаас хамгийн олон удаа олон улсын болоод дэлхийн чанартай тэмцээн уралдаанд оролцож, тэр бүртээ эх орондоо хоосонгүй ирсэн гэхэд буруудахгүй.

  • СОЁЛЫН БИЕТ БУС ӨВИЙГ ӨВЛӨН УЛАМЖЛАГЧИД

    Засгийн газрын 2019 оны 475 дугаар тогтоолын хавсралт

    СОЁЛЫН БИЕТ БУС ӨВИЙГ ӨВЛӨН УЛАМЖЛАГЧИЙН ҮНДЭСНИЙ ЖАГСААЛТ

    1. 1. Эх хэл, аман уламжлал, илэрхийллүүд – 11
    2. 2. Ардын язгуур урлаг – 69
    3. 3. Уламжлалт баяр наадам, зан үйл, ёс, тоглоом наадгай, уриа дуудлага – 5
    4. 4. Байгаль, сав ертөнцийн тухай мэдлэг, уламжлалт арга ухаан – 2
    5. 5. Гар урлал – 15

    Нийт 102 хүн

    Билэг авьяастны нэр

    Өвлөсөн өвийн төрөл

    Төрсөн он

    Үндсэн захиргаа

    (аймаг, сум, дүүрэг)

    1. Эх хэл, аман уламжлал, илэрхийллүүд

    1.

    Нямаагийн Анхбаяр

    Тууль

    1974

    Увс аймгийн Наранбулаг сум

    2.

    Эрдэнэцогтын Баатаржав

    Тууль

    1972

    Ховд аймгийн Чандмань сум

    3.

    Авирмэдийн Балдандорж

    Урианхай тууль

    1978

    Ховд аймгийн Мөнхайрхан сум

    4.

    Довдонгийн БАТБАЯР

    Монгол уран бичлэг

    1959

    Улаанбаатар хот

    5.

    Жаргалын Дагвасамба

    Ерөөл

    1951

    Өмнөговь аймгийн Номгон сум

    6.

    Нацагийн Дамдиндорж

    Туульч, Цуурч, Хөөмийч

    1967

    Ховд аймгийн, Дуут сум

    7.

    Сугирын Мөнхжаргал

    Ерөөл

    1959

    Өмнөговь аймгийн Номгон сум

    8.

    Гомбын

    Оргой

    Ерөөл

    1935

    Өмнөговь аймгийн Мандал-Овоо сум

    9.

    Дандарын Өлзий

    Халх тууль

    1935

    Баянхонгор аймгийн Галуут сум

    10.

    Дашдондогийн Цогзол

    Үндэсний бөх цоллох

    1947

    Өвөрхангай аймгийн Бүрд сум

    11.

    Цэенгийн Цэрэндорж

    Магтаал

    1940

    Өмнөговь аймгийн Баян-Овоо сум

    2. Ардын язгуур урлаг

    1.

    Готовын

    Арилд

    Шагайн уухай

    1947

    Дундговь аймгийн Дэрэн сум

    2.

    Тайваны Арслан

    Хотон бие биелгээ

    1953

    Увс аймгийн Тариалан сум

    3.

    Пагамын

    Бааст

    Захчин бие биелгээ

    1946

    Ховд аймгийн Булган сум

    4.

    Өөдөсийн Базарбат

    Ардын урт, богино дуу

    1952

    Өвөрхангай аймгийн Баянгол сум

    5.

    Пүрэвдаваагийн Байгальжав

    Ардын хөгжим урлал

    1958

    Өмнөговь аймгийн Цогт-Овоо сум

    6.

    Лувсанцэрэнгийн Базарваань

    Хөөмий

    1953

    Баянхонгор аймгийн Баянбулаг сум

    7.

    Дурмагийн Балган

    Хотон бие биелгээ

    1960

    Увс аймгийн Тариалан сум

    8.

    Өлзийн Батжаргал

    Монгол ардын уртын дууг хөгжимдөх уламжлалт арга барил-Лимбэний битүү амьсгаа

    1949

    Өмнөговь аймгийн Даланзадгад сум

    9.

    Гэндэнгийн Баяртай

    Дөрвөд бие биелгээ

    1956

    Увс аймгийн Улаангом сум

    10.

    Долгорын Баттөмөр

    Монгол ардын уртын дуу

    1949

    Өвөрхангай аймгийн Хужирт сум

    11.

    Базарын Банзрагч

    Морин хуур

    1949

    Баянхонгор аймгийн Бууцагаан сум

    12.

    Цэрэнпилийн Буянхишиг

    Торгууд бие биелгээ

    1951

    Ховд аймгийн Булган сум

    13.

    Наранцогтын Буяндэлгэр

    Урианхай цуур

    1967

    Баян-Өлгий аймгийн Буянт сум

    14.

    Гүзээгийн Бүүвэйбаатар

    Морин хуур

    1962

    Увс аймгийн Тариалан сум

    15.

    Чойжинжавын Ваша

    Лимбэний битүү амьсгаа

    1955

    Ховд аймгийн Эрдэнэбүрэн сум

    16.

    Дашзэгвийн Галсантогтох

    Монгол ардын уртын дууг хөгжимдөх уламжлалт арга барил-Лимбэний битүү амьсгаа

    1940

    Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сум

    17.

    Балдангийн Даариймаа

    Ардын дуу

    1958

    Хөвсгөл аймгийн Рэнчинлхүмбэ сум

    18.

    Рэнцэнгийн Даваажав

    Хөөмий

    1952

    Ховд аймгийн Чандмань сум

    19.

    Алтангэрэлийн Дагзмаа

    Сурын харвааны “Уухай”

    1951

    Хөвсгөл аймгийн, Мөрөн сум

    20

    Гарамын Дадьсүрэн

    Уртын дуу

    1942

    Дундговь аймгийн Дэрэн сум

    21.

    Цэндийн Дондоо

    Уртын дуу, Домог хууч яриа

    1930

    Булган аймгийн Дашинчилэн сум

    22.

    Гомбын Дорждэрэм

    Ардын богино дуу

    1929

    Булган аймгийн Бугат сум

    23.

    Амаасүрэнгийн Доржпалам

    Морин хуурын татлага

    1954

    Дундговь аймгийн Дэрэн сум

    24.

    Доржийн

    Дулам

    Монгол ардын уртын дуу “Дөмөн”

    1936

    Өвөрхангай аймгийн Өлзийт сум

    25.

    Рэндагвын Дулмаа

    Уртын дуу

    1942

    Баянхонгор аймгийн Галуут сум

    26.

    Жамъяангийн Дүнжмаа

    Уртын дуу

    1952

    Дундговь аймгийн Өлзийт сум

    27.

    Абдолдагийн Енбек

    Сыбызга хөгжим

    1960

    Баян-Өлгий аймгийн Улаанхус сум

    28.

    Лувсандоржийн Жавзан

    Ардын богино дуу

    1945

    Завхан аймгийн Цагаанчулуут сум

    29.

    Маасгайн

    Жалх

    Бие биелгээ

    1934

    Увс аймгийн Малчин сум

    30.

    Маамуугийн Жаргал

    Халхын бэсрэг дуу

    1931

    Увс аймгийн Зүүнхангай сум

    31.

    Лувсангомбын Идэрбат

    Морин хуур

    1946

    Төв аймгийн Лүн сум

    32.

    Гатавын

    Лхагва

    Баяд бие биелгээ

    1939

    Увс аймгийн Зүүнговь сум

    33.

    Равдансэдийн Лхамжав

    Уртын дуу

    1948

    Хөвсгөл аймгийн Цагаан-уул сум

    34.

    Дамдингийн Лхамсүрэн

    Уртын дуу, Хурх Биндэрийн аялгуу

    1931

    Хэнтий аймгийн Гурванбаян сум

    35.

    Хорлоогийн Магздай

    Хотон бие биелгээ

    1949

    Увс аймгийн Тариалан сум

    36.

    Дэчинсандуйн Надмид

    Ардын богино дуу

    1936

    Хөвсгөл аймгийн Бүрэн сум

    37.

    Чойжилын Намжил

    Уртын дуу

    1945

    Баянхонгор аймгийн Гурванбулаг сум

    38.

    Буяндэлгэрийн Наранбат

    Урианхай цуур

    1984

    Ховд аймгийн Дуут сум

    39.

    Бэгзсүрэнгийн Норовсамбуу

    Уран нугаралт

    1948

    Завхан аймгийн Сантмаргац сум

    40.

    Адилбишийн Нэргүй

    Уртын дуу

    1956

    Дундговь аймгийн Өлзийт сум

    41.

    Ёндонгийн Нэргүй

    Морин хуур

    1950

    Дундговь аймгийн Дэрэн сум

    42.

    Баатарын Одсүрэн

    Хөөмий

    1949

    Завхан аймгийн Алдархаан сум

    43.

    Шаравын Отгонбаяр

    Бие биелгээ

    1938

    Ховд аймгийн Алтай сум

    44.

    Бадарын Папизан

    Тува хөөмий

    1957

    Баян-Өлгий аймгийн Цэнгэл сум

    45.

    Лувсангийн Самбалхүндэв

    Эвэр бүрээ хөгжим

    1944

    Архангай аймгийн Ихтамир сум

    46.

    Нанжидын Сэнгэдорж

    Хөөмий

    1948

    Ховд аймгийн Чандмань сум

    47.

    Ээжээгийн Тойвгоо

    Хөөмий

    1952

    Увс аймгийн Зүүнговь сум

    48.

    Загджавын Тэрбиш

    Уртын дуу

    1946

    Говь-Алтай аймгийн Халиун сум

    49.

    Дамдинжавын Түвшинжаргал

    Уртын дуу

    1957

    Өвөрхангай аймгийн Нарийнтээл сум

    50.

    Намсрайн Уламбаяр

    Уртын дуу

    1961

    Ховд аймгийн Манхан сум

    51.

    Дангийн

    Үснээ

    Торгууд бий

    1947

    Ховд аймгийн Булган сум

    52.

    Содномжамцын Хишгээ

    Үзэмчин ардын дуу

    1933

    Сүхбаатар аймгийн Эрдэнэцагаан сум

    53.

    Чутаагийн Хумбаа

    Экил

    1943

    Увс аймгийн Малчин сум

    54.

    Рэнцэнгийн Хандсүрэн

    Уртын дуу

    1949

    Дундговь аймгийн Баянжаргалан сум

    55.

    Дангаагийн Хосбаяр

    Хөөмий

    1971

    Ховд аймгийн Чандмань сум

    56.

    Энхтуяагийн Хүрэлбаатар

    Уртын дуу

    1975

    Говь-Алтай аймгийн Шарга сум

    57.

    Тогоончулууны Цэнд-Аюуш

    Уран нугаралт

    1927

    Төв аймгийн Батсүмбэр сум

    58.

    Халтарын Цэрэнчимэд

    Исгэрээ

    1942

    Дундговь аймгийн Луус сум

    59.

    Дашдоржийн Цэрэндаваа

    Хөөмий

    1954

    Ховд аймгийн Чандмань сум

    60.

    Бидэрнээн Цэрэндулам

    Урианхай бие биелгээ, Уртын дуу

    1946

    Ховд аймгийн Дуут сум

    61.

    Цэрэнбалжирын Цэвэгсүрэн

    Лимбэний битүү амьсгаа

    1975

    Завхан аймгийн Тэс сум

    62.

    Тогтохын Цэмбэл

    Бие биелгээ

    1944

    Ховд аймгийн Булган сум

    63.

    Раашдэлэгийн Цэрэндаш

    Шүд, тагнайн исгэрээ

    1945

    Өвөрхөнгай аймгийн Нарийнтээл сум

    64.

    Шарын Чимэдцэеэ

    Уртын дуу

    1956

    Сүхбаатар аймгийн Уулбаян сум

    65.

    Амьтаны Чулуун

    Дөрвөд бие биелгээ

    1946

    Увс аймгийн Бөхмөрөн сум

    66.

    Хөхөөгийн Чулуун

    Экил хуурын татлага

    1937

    Увс аймгийн Тэс сум

    67.

    Чулуунбаатарын Шархүүхэн

    Уртын дуу

    1939

    Сүхбаатар аймгийн Халзан сум

    68.

    Чойжамцын Шинэбаяр

    Уртын дуу

    1950

    Дундговь аймгийн Баянжаргалан сум

    69.

    Төмөрчөдөрийн Шонуу

    Уртын дуу

    1949

    Дундговь аймгийн Баянжаргалан сум

    3. Уламжлалт баяр наадам, зан үйл, ёс, тоглоом наадгай, уриа дуудлага

    1.

    Буриаджигийн Бадарч

    Уйгар бөөгийн зан үйл

    1960

    Хөвсгөл аймгийн Ханх сум

    2.

    Доржсүрэнгийн Отгонсайхан

    Шувуулахуй

    1970

    Улаанбаатар хотын Баянзүрх дүүрэг

    3.

    Зандраагийн

    Түмэн-Өлзий

    Тоглоом, наадгай

    1944

    Завхан аймгийн Нөмрөг сум

    4.

    Бүркитханы Хайзым

    Бүргэдээр ан хийх зан үйл

    1949

    Баян-Өлгий аймгийн Сагсай сум

    5.

    Бизъяагийн Хүүхэндүү

    Хөөслөх зан үйл

    1942

    Өмнөговь аймгийн Манлай сум

    4. Байгаль, сав ертөнцийн тухай мэдлэг, уламжлалт арга ухаан

    1.

    Зандбазарын Оюунгэрэл

    Таван хошуу малын уриа дуудлага

    1969

    Говь-Алтай аймгийн Цогт сум

    2.

    Ганболдын Чадраабал

    Арьс, шир боловсруулах уламжлалт арга

    1975

    Дорнод аймгийн Баяндун сум

    5. Гар урлал

    1.

    Самбуугийн Батболд

    Шагайн харвааны зэмсэг урлал

    1949

    Архангай аймгийн Эрдэнэбулган сум

    2.

    Цэнддоогийн Батбуян

    Зоосон ширээ

    1959

    Өмнөговь аймгийн Даланзадгад сум

    3.

    Гомбожавын Батбуян

    Үндэсний бөхийн хэрэгсэл урлаач

    1951

    Төв аймгийн Сэргэлэн сум

    4.

    Дашзэвэгийн Гүндэгмаа

    Хөхүүр урлах арга барил, Эсгий урлал, дах дэгтий, суран эдлэл

    1957

    Өвөрхангай аймгийн

    Баян-Өндөр сум

    5.

    Халтарын Дуламсүрэн

    Уран хатгамал

    1946

    Дундговь аймгийн Дэлгэрцогт сум

    6.

    Лондоншаравын Дэмчиггарав

    Хөгжим урлал

    1950

    Архангай аймгийн Эрдэнбулган сум

    7.

    Нямбуугийн Ихтөр

    Дархан

    1958

    Өмнөговь аймгийн Манлай сум

    8.

    Дамдины

    Пүрэв

    Ходок тэрэг, Тэмээн хөсөг урлал

    1969

    Дорнод аймгийн Цагаан-Овоо сум

    9.

    Жаалын

    Пүрэв

    Уран дархан

    1937

    Дундговь аймгийн Адаацаг сум

    10.

    Жамбаагийн Сүхбаатар

    Нум, сумын урлал

    1940

    Дорнод аймгийн Халхгол сум

    11.

    Махбалын Төрбат

    Мөнгөний дархан

    1962

    Улаанбаатар хот

    12.

    Должинсүрэнгийн Уламбаяр

    Морин хуур урлаач

    1963

    Дорноговь аймгийн Сайншанд сум

    13.

    Цэдэнгийн

    Цагаан-Өвгөн

    Сийлбэр

    1933

    Хэнтий аймгийн Мөрөн сум

    14.

    Задийн Цэнгэлсайхан

    Уран хатгамал

    1956

    Баянхонгор аймгийн Баянцагаан сум

    15.

    Совдын Лувсанзундуй

    Уран зураг

    1928

    Хэнтий аймаг

    Эх сурвалж: https://www.legalinfo.mn/annex/details/10451?lawid=14937

  • Цогдовын Лувсандорж- Боловсрол судлаач, Боловсролын шинэчлэлийн төлөө зүтгэлтэн

    Математикч, боловсрол судлаач, Боловсролын шинэчлэл, багш нарын эрх ашгийн төлөө тууштай тэмцэгч, 
    Монголын багш нарын нэгдэл ТББ-ын удирдах зөвлөлийн дарга, доктор, дэд профессор

    Цогдовын Лувсандорж 1966 онд Завхан аймгийн Баянтэс суманд төрсөн. Ерөнхий боловсролыг тус аймгийн Нөмрөг суманд, дээд боловсролыг Монгол улсын их сургуульд тус тус эзэмшсэн. Математикч, боловсрол судлаач, доктор, дэд профессор, төрийн албан хаагч асан.

    Ажил амьдралын гарааг Улсын багшийн их сургуульд багш, тэнхмийн эрхлэгчээр эхэлж, улмаар Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яаманд мэргэжилтэн, газрын дарга зэрэг албыг тус тус хашиж байсан. Одоогоор бие даасан судлаачийн ажилладаг. Ажил бүтээнэ, ажил хийнэ.

    Эрдэм номын мөрийг хөөж, Японы улсын Засгийн газрын уралдаан тэтгэлгээр Япон улсад, Австрали улсын Засгийн газрын уралдаант тэтгэлгээр Австрали улсын их дээд сургуульд удаан хугацаагаар тус тус суралцаж эрдэм номын зэрэг цолыг хүртсэн.

    Хобби: Үзэл бодол уралдуулах, сэтгэх, унших, эргэцүүлэх, бичих

    Хэлэх дуртай үг: Зөвхөн зөв бодлогоор л зон олонд их тусалж чадна. Харин буруугаар нь тэднийг зөвхөн их зовоох болно.

    Итгэл үнэмшил, баримталдаг зарчим: Хөдөлмөрч байх, хүмүүнлэг байх. Аливаа “изм” гэдэг хар тамхи лугаа хортой, хорлонтой. “Изм”-ээр бус харин зөвхөн хөдөлмөрөөр л аятай амьдарч, хүмүүнлэг үзлээр амар амгаланд хүрч болно.

    Туршлага: Багш, төрийн албан хаагч, бодлого боловсруулагч, төсөл хэрэгжүүлэгч, төсөл боловсруулагч, судлаач, нийтлэл, өгүүлэл бичигч, илтгэгч, сурган хүмүүжүүлэгч.

    Боловсролын шинэлчлэл, багшийн хөгжлийн бодлогын чиглэлээр тогтмол нийтлэл бичиж нийтлэдэг. 

    https://undesniibolovsrol.blogspot.com
    https://www.facebook.com/luvsandorjts

    Ярилцлага унших

  • Б.Цэгмэд- Монголын хүндийн өргөлтийн хоёр дахь мастер | Дэлхийд 66 рекорд эзэмшдэг

    Монголын хүндийн өргөлтийн хоёр дахь мастер, пауэрлифтингийн Дэлхийн мастеруудын аварга шалгаруулах тэмцээнээс зургаа, мастеруудын Дэлхийн цомоос найм, Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс долоон алт хүртсэн Олон улсын шүүгч, Олон улсын хэмжээний мастер

    Тэрбээр наян нас хүрч яваа ч пауэрлифтингийн мастеруудын Дэлхийн рекордыг тогтоож Монголынхоо нэрийг дуурсгасаар яваа юм.

    -Та пауэрлифтинг буюу хүчний гурван төрлийн мастеруудын ангилалд дэлхийн 66 удаа рекорд эвджээ. Танд баяр хүргэе?

    -Би хүндийн өргөлтөөр 60 жил хичээллэсэн. Харин хүчний гурван төрлөөр 2010 оноос тууштай хичээллэж байна. Учир нь энэ төрлөөр мастеруудын зэрэгт рекорд тогтоох боломж их байсан юм. Миний хувьд энэ сарын 1-3-ны хооронд ОХУ-ын Челябинск хотод хүчний гурван төрлийн Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцож 14 рекорд эвдсэн. Мөн энэ сарын 7-10-ны хооронд Новосибирскт болсон “Дэлхийн цом”-ын тэмцээнд оролцож 19 рекорд эвдлээ. Энэ жил манай Хүндийн өргөлтийн холбооны 60 жилийн ой тохойж байгаа юм. 76 настай ахмад тамирчны хувьд энэ ойгоо нийт 33 рекорд эвдсэн амжилтаар угтаж байна даа. 2013 оны Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний амжилтыг оролцуулбал нийт 66 удаа рекорд эвдсэн байна.

    -Ямар тэмцээнүүдэд оролцож байсан бэ?

    -Монголд 2006 онд хүчний гурван төрлөөр улсын аварга шалгаруулах тэмцээн зохион байгуулахдаа анх удаа мастер ангиллаар зохион байгуулсан юм. Тэр үед суулт, таталтаар хоёр мөнгөн медаль хүртсэн. Дараа нь 2010 онд Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд рекорд тогтоосон. Мөн 2013 оноос дэлхийн рекорд тогтоож эхэлсэн. 2013 оны арваннэгдүгээр сард АНУ-ын Флорида мужийн Вест Палм Бийч хотод зохион байгуулагдаж байсан Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд амжилттай оролцсон юм. Уг тэмцээнд хамгаалалтын дан хувцастай, бэхжүүлсэн хувцастай төрөлд 70-74 насны -75 кг-ын ангилалд гурван алтан медаль хүртсэн. Түүнчлэн дан хувцастай төрөлд шилдэг мастерын цом хүртэж байлаа. Дэлхийн аваргын тэмцээнд 20 гаруй орны 800 орчим тамирчин оролцсон. Үүнд Монгол Улсаас таван тамирчин оролцож найман алт, хоёр мөнгө, хоёр хүрэл медаль хүртэж байсан түүхтэй.

    -Та хүчний гурван төрлөөрөө хэд, хэдэн кг өргөж рекорд тогтоосон бэ?

    -Би хүчний гурван төрлийн суултанд 220 кг өргөж дэлхийн мастеруудын дээд амжилт үзүүлсэн. Харин шахалтанд 105 кг, таталтанд 195 кг өргөсөн. Нийтдээ 520 кг өргөж байсан. Гэхдээ саяын хоёр тэмцээнд энэ амжилтдаа хүрч өргөөгүй, дээд тал нь 465 өргөсөн. Гэсэн ч мастерын зэрэглэлд буюу 40-өөс дээш насны ангилалд түрүүлсэн.

    -Яагаад хүндийн өргөлтийн спортыг сонгон хичээллэв. Анхны багшийнхаа тухай дурсаач?

    -Миний багш Аюурзанын Гунгаа гэж хүн байсан. Монголд хүндийн өргөлтийг үүсгэн байгуулсан хүмүүсийн нэг. Энэ спортоор хичээллэх болсон тухайд гэвэл, 1956 онд Улаанбаатарт дөрвөн ерөнхий боловсролын сургууль байсан юм. Тэр дөрвөн сургуулийн 1000-аад хүүхдээс бяртай, тэнхээтэйг нь шалгаруулж хүндийн өргөлтөөр хичээллүүлж эхэлсэн. Түүнд би шалгарч 16-тайгаасаа л энэ спортоор хичээллэж эхэлсэн дээ. Хамгийн анх Москвад тэмцээнд оролцож дөрөвдүгээр байранд орж байлаа. Би бага насандаа мал хариулж өссөн учраас хотын хүүхдүүдийг бодвол бяр тэнхээтэй байсан болов уу.

    -Та аль нутгийн хүн бэ?

    -Би Баянхонгор аймгийн Гурванбулаг сумын харьяат. Миний аавыг Паламын Магсаржав гэдэг, их бяр тэнхээтэй хүн байсан. Нутгийн олон их малтай учраас баян Магсар гэдэг байсан. Би зургаан настайгаасаа л өвлийн хүйтэнд хонио хариулдаг байсан юмдаг. Ээж минь надад нэг хонины нэхийгээр дээл хийж өгөхөд яг таарсан гэж сүүлд ярьж байсан. Нэг түүх ярихад урьд манай нутгийг Пүрэв гүний хошуу гэдэг байж. Нэг удаа Пүрэв ноён нүүж нутгийн бөхчүүд, бяр тэнхээтэй залуус тусалж гэнэ. Гэтэл буух газар нь их том чулуу байсан бөгөөд нөгөө хүчтэнүүд өргөж дийлэхгүй байж л дээ. Тиймд Пүрэв ноён “Энэ чулууг өргөсөн хүнд байдас өгнө” гэж л дээ. Харин тэр чулууг аав минь “Ямар ч хүнд зүйлийг хөлөндөө хүчээ тааруулж өргөдөг юм” гээд ганцхан өргөөд холдуулчихсан гэдэг. Аав минь бага залуу учир Пүрэв ноён байдас ч өгсөнгүй, харин таван литрийн гуулин данхаар дүүрэн мөсөн чихрээр шагнасан юм гэнэ лээ. Би 1958 онд нийгэмлэгүүдийн аварга шалгаруулах тэмцээнд ороод түрүүлсэн юм. Тэр тэмцээнийг аав минь үзчихээд “Би залуудаа өргөчих л байсан юм байна” гэж билээ.

    -Хүчний гурван төрлөөр хичээллэдэг таны үеийн тамирчин хэр их байдаг бол?

    -Миний үеийн болоод надаас ахмад тамирчин байдаггүй. Харин надаас хэд дүү тамирчид бий. Олон улсын чанартай тэмцээн уралдаанд явахад хүмүүс “Ийм насны хүн ингэж амжилт үзүүлнэ гэж байдаг юм байх даа” гээд их гайхаж, бас зургаа даруулахыг хүсдэг. Зарим хүмүүс “Манай аав, ээж танаас дүү мөртлөө явж чаддаггүй” гэхийг их л сонсож байсан. 2011 онд тэмцээнд оролцоод жингээ үзүүлж байх үед хоёр шүүгч нь “Энэ хүнийг 70 хүрсэн гэхэд үнэмшмээргүй” юм гэж байсан. Би энэ бяр чадалтай, эрүүл чийрэг байдлыг монгол хүний гентэй л холбоотой гэж боддог. Тиймээс өөрийнхөө хэмжээнд монгол хүний генийг дэлхийд таниулж байгаа гэж ойлгож байна. Намайг тэмцээнд явах тухай УБТЗ-ын нэгдүгээр орлогч А.В.Ушаков сонсоод л надад туслахаар болж “Монголын спортыг дэлхийд сурталчлахад хоёулаа хувь нэмрээ оруулах болно“ гэсэн юм. Тиймээс цаашид амжилт үзүүлэхийн тулд хариуцлагатай байж бэлтгэлээ таслахгүй, тууштай байхыг хичээж байна.

    -Та ямар албан тушаал хашиж байсан бэ. Ажлынхаа хажуугаар бэлтгэл сургуулилтаа хэрхэн зохицуулдаг байв?

    -Би төмөр замын инженер мэргэжлээр Москвад сургууль төгссөн. Төмөр замын удирдах газар 20-иод жил ажиллаад одоо гавьяаны амралтандаа амарч байгаа. Тэгсэн ч зүгээр сууж чадахгүй спортоороо хичээллэсээр л байна. Мөн ажлын хамт олон минь олон улсын тэмцээн уралдаанд явахад минь их тусалдаг. Саяхан Төмөр замын гадаад харилцааны гадаад алба байгуулагдсаны 50 жилийн ой болсон. Би гадаад харилцааны албанд ажиллаж байх үедээ Москва-Улаанбаатар, Москва-Бээжингийн суудлын галт тэрэгний бэлтгэлийг хангаж явуулж байсан. Энэ бол миний хөдөлмөр, санаачилга, бүтээсэн том зүйлийн минь нэг юм. Тэр үед хүндийн өргөлтийн шигшээ багийн тамирчин байсан учраас Спортын төв ордон дээр бэлтгэлээ хийдэг байлаа. Бас томилолтоор явах үедээ Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатарт мөн Чойрын арван жилийн сургуулиудад очиж штанг дээр нь бэлтгэлээ хийдэг байсан. Харин Сайншандад очвол орос цэргийн ангийн штанг дээр бэлтгэл хийн аль болох тасалдаггүй байлаа. Одоо “Алагтай цэцэн” клубт бэлтгэлээ базааж байгаа.

    -Танд бэлтгэл сургуулилт хийхэд хүндрэлтэй зүйл байдаг уу?

    -Би орос телевиз, сонин сэтгүүлд гарсан эрүүл мэндэд тустай, амжилт үзүүлэхэд хэрэг болохуйц бүхий л зөвлөгөөг уншиж, судалдаг. Зөв хооллож биеийн хүч тэнхээ сайжруулах эм бэлдмэл тогтмол хэрэглэж мөн бэлтгэл сургуулилт тогтмол хийдэг болохоор даралт ихэснэ гэсэн зүйл байдаггүй. Харин хүчний спорт учраас өвдөгний гэмтэл авах тохиолдол байдаг.

    -Манай хүндийн өргөлтийн тамирчдын амжилт сүүлийн жилүүдэд нэмэгдэж байна. Энэ талаар таны бодол?

    -Манай хүндийн өргөлтийн тамирчид сүүлийн жилүүдэд амжилттай байна. Удахгүй олимп болох гэж байна. Ази тивийн аварга болсон М.Анхцэцэг маань их юм дуулгана гэдэгт итгэлтэй байгаа. Би медаль авах бүртээ урам аваад илүү хичээгээсэй гэсэндээ залуучууддаа очиж үзүүлдэг юм. Энэ бол миний хариуцлага гэж боддог. Мөн Монголын пауэрлифтингийн “Алагтай цэцэн” клуб олон улсын хэд хэдэн холбоодтой харилцаа холбоо тогтоож, энэ спортыг хөгжүүлэхэд их хувь нэмэр оруулж, тамирчдын амжилт ч сайжирч байна. Манай тамирчид олон улсын чанартай тэмцээнд явахад алтан медальгүй буцаж ирдэггүй.

    О.Ариунцэцэг (Өдрийн сонин 2016/8/2)


  • Содовын ДАШДУЛАМ: Чи хэнийг ч нийгмийн анги давхраагаар нь биш хүн гэдэг үүднээс нь хайрлаж, хийж байгааг нь хүндэлж, баярлаж талархаж л явбал таны ч гэсэн амьдрал сайн сайхан болно

    Олон улсын “Fohow” корпорацийн Монгол дахь төлөөлөгчийн газрын тэргүүн, “Алтан лидерүүдийн холбоо”-ны удирдах зөвлөлийн гишүүн, “Гурван каратын бриллиант”,  “Алтан лектор” цолтон Содовын Дашдуламтай уулзаж ярилцлаа.

    Өдрийн мэнд. “Мөнгө” сэтгүүлийн уншигчдад компанийхаа үйл ажиллагааг танилцуулаач.

    Манай компани олон улсын зах зээлд 2007 оны 2-р сарын 18-нд дэлхийн зургаан оронд нэгэн зэрэг үйл ажиллагаа явуулж эхэлснээс хойш дөрөв дэх жилийнхээ нүүрийг үзэж байна. БНХАУ-ын Гуан Ду мужаас гарал үүсэлтэй. Хүний хөгжил, эрүүл мэндийн чиглэлээр үйл ажиллагаагаа явуулдаг олон улсын шууд худалдааны корпораци юм. Одоогийн байдлаар дэлхийн дөрвөн тивийн  20 гаруй улс оронд үйл ажиллагаагаа явуулж, жилээс жилд, сараас сард үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, маш олон тооны хэрэглэгчид нэмэгдсээр байна. Хамгийн гол онцлог нь 5000 гаруй жилийн турш Хятадын хаадуудын хэрэглэж байсан жорыг орчин үеийн нано техонологийн аргаар боловсруулсан эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүн юм. Компаний дэргэд өөрийн гэсэн хоёр эрдэм шинжилгээний хүрээлэнтэй. Нэгд нь үндсэн бүтээгдэхүүнүүдийнхээ туршилтыг хийдэг институтыг Хятадын удирдагч нарыг, тэр дундаа Комунист намын удирдагч байсан Мао Цзедуныг олон жилийн турш эмчилж байсан, Хятадын уламжлалт анагаах ухааны бэлгэ тэмдэг,нүүр царай гэж нэрлэгддэг, ордны хаадуудын эмч нараас гарал үүсэлтэй, удам залгасан эмч Тан Южчи удирдаж ажиллуулдаг. Олон зууны турш хааны ордныхныг эмчилж, уламжилж ирсэн, эрүүл байлгах, урт удаан наслуулах хадгалж ирсэн нууц жороо 1992 онд ОУ-ын хэмжээнд, хүн төрөлхтний эрүүл мэндэд зориулъя гэдэг маш зоригтой, удмынхаа ёс заншлыг эвдсэн алхам хийснээрээ ОУ-ын ШУ-ы “Альберт Эйнштэний нэрэмжит шагнал”-ыг хүртсэн нэр төртэй хүн энэ институтыг удирдан ажиллуулж байна.

    Сүлжээний бизнесийг бидэнд ойлгогдохоор энгийнээр тайлбарлаж өгөөч. Бусад бизнесүүдээс юугаараа ялгаатай байдаг юм бол?

    Хүний эрүүл мэнд гэдэг мөнгөөр хэмжигдэх зүйл биш л дээ. Хамгийн чухал хөрөнгө бол эрүүл мэнд. Гэхдээ эрүүл мэнд доройтох юм бол зайлшгүй мөнгө хэрэгтэй болно. Өнөөдөр мөнгөгүйгээр бүтэх юмгүй, амьдрал гэж байхгүй болсон цаг үед бид амьдарч байна. Тэхээр мөнгө сайхан амьдарч, эрүүл байж, өөрийнхөө хүссэнээр эрх чөлөөтэй амьдрахын тулд зайлшгүй хэрэгтэй. Сүлжээний бизнес бол агуу том шинжлэх ухаан. Өнөөдөр дэлхийн зах зээлд албан ёсоор хийгдэж эхэлснээс хойш 60-аад жилийн нүүр үзэж байгаа үнэхээр шалгарсан, ялангуяа хэрэглэгчдэд илүү өгөөжтэй шалгарсан арга гэдэг нь нэгэнтээ нотлогдчихоод байна. Монголд орж ирээд 15 гаруй жилийн нүүрийг үзэж байгаа харьцангуй залуу бизнес гэж болно. Уламжлалт бизнесээс шал өөр. Хүмүүсийн харилцаан дээр тогтдог. Сэтгэл зүрхнээсээ бие биендээ харилцан туслалцах үүднээс сайн сайхны төлөө хийгдэх ёстой, харилцааны, хүн ёсны бизнес юм. Би хувьдаа гэхэд өнөөдөр дэлгүүрээр бараг үйлчлүүлдэггүй. Яагаад гэвэл би 11 дэх жилдээ сүлжээний бизнест ажиллаж байгаагийн хувьд сүлжээний маркетингаар бараа бүтээгдэхүүнээ борлуулж байгаа компаний бүтээгдэхүүн хамгийн чанартай гэдгийг яс махандаа шингэтэл ойлгож авсан. Шууд худалдааны компаний бүтээгдэхүүн нь үйлдвэрээсээ шууд хэрэглэгчид очдог гэдгээрээ онцлогтой байдаг. Ямар нэгэн шат дамжлага дамжилгүйгээр, илүү зардал гаргалгүйгээр ирж байдаг. Тийм ч учраас бүтээгдэхүүний чанартай холбоотой асуудал гарвал үйлдвэрт шууд мэдэгдэнэ гэсэн үг. Үйлдвэр бүтээгдэхүүнээ хүний гар дээр шууд өгч байгаа учраас чанаргүй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхгүй шүү дээ. Сүлжээний бизнес 2 янзын шугамаар яваад байх шиг байна. Нэг нь бүтээгдэхүүнээ шууд дистрибьютерээрээ дамжуулж зах зээлд гаргаад сүлжээний маркетингаар борлуулж байгаа нэг хэлбэр. Нөгөө нь тодорхой хэмжээгээр сүлжээний компанид ажиллаж байгаад амжилтанд хүрсэн хүмүүс өөрсдөө эрж хайгаад ямар нэгэн үйлдвэртэй гэрээ хэлэлцээр байгуулдаг. Тэдгээр хүмүүс ухаантай, мэдлэгтэй, өөрсдөө үйлдвэргүй ч гэсэн сайн бүтээгдэхүүнтэй үйлдвэртэй гэрээ байгуулж ажилладаг. Гэхдээ үүний нэг эрсдэлтэй тал нь, жишээлбэл би өнөөдөр нэг бүтээгдэхүүнийг 10$-оор авдаг байсан бол хэн нэг нь 12$-оор авах санал тавьж үнийг нь цохиж авах боломжтой. Мэдээж үйлдвэрлэгч аль өндөр үнэ хэлсэнд нь бүтээгдэхүүнээ өгөх сонирхол төрнө. Үүнээс болоод хийсэн гэрээгээ цуцлах, эсвэл гэрээгээ богино хугацаагаар хийн ажиглаж байгаад үнэхээр гүйлт ихтэй, борлуулалт сайтай байвал мэдээж илүү үнэ хэлсэнд өгдөг. Тэгэхээр анхны зуучлагч байсан хүний гар дээр бэлэн бүтээгдэхүүн байхгүй болж хэрэглэчид бүтээгдэхүүнээ авч чадахаа байна. Эсвэл үнэ нь нэмэгдэнэ. Үүнээс болоод бас эргэлзээ тээнэгэлзэл гараад байх шиг санагддаг юм.  Гэхдээ нэгэнт л 21-р зуунд хүлээн зөвшөөрөгдсөн энэ бизнесийг хийх сонирхолтой хүмүүс олон байгаа. Илүү зав чөлөөгөө ашиглаж эдийн засгийн боломжийг эдэлье гэсэн хүмүүс олон бий. Энэ хүмүүст би 11 жилийн турш энэ бизнесийг эрхэлж байгаа хүний хувьд судалгаагаа их сайн хийх хэрэгтэй, “энэ үнэхээр үйлдвэрлэгч байна уу үгүй юу, өөрийн логотой өөрийн бүтээгдэхүүнийг зах зээлд нийлүүлж байгаа нь үнэн юм уу” гэдгийг харах хэрэгтэй гэж зөвлөмөөр байна. Гэхдээ бизнесийг нь хийе гэсэн бол шүү дээ. Хэрэглэгч байхын тулд бол хамаагүй л дээ. Сайн бүтээгдэхүүн байвал тухайн үедээ авч хэрэглээд л яваад байна биз.

     Орчин  үеийн эрдэмтэн, эдийн засагчид хамгийн их орлого олж болох салбар бол эрүүл мэндийн салбар гэж үзэж байгаа. Тэр дундаа өвдсөн хойно нь хүмүүсийгээ эм тариагаар бөмбөгдөх биш урьдчилан сэргийлэх нөхцлийг бүрдүүлэх талаар хийж байгаа үйлдвэрлэл үйлчилгээ л хамгийн их орлоготой, үр ашигтай байх юм гэдгийг нотолж байна. Манай компаний хувьд “Та нар энийг уу, ид, мөнгөтэй бол” гэхээсээ илүүтэйгээр хүмүүсийн сэтгэл зүйтэй их ажиллаж байна. Тухайн хүнд байгаа нөөц бололцоонуудыг сэрээх, өөртөө итгэх итгэлийг нэмэгдүүлэх сургалтуудыг явуулдаг. Мэдээж хүн амьдралдаа, өөртөө итгэлтэй болоод ирэхээр заавал бидэнтэй байх биш, аль ч салбарт очсон сэтгэл зүйн хувьд бэлэн болсон байдаг. Манай хамт олны дундаас олон амжилттай хүмүүс байгаад, тэд нар маань надад талархаж байгаагаа хэлэхэд нь би маш их баярлаж байдаг. Энэ л мөнгө олохоосоо илүү их том амжилт гэж би боддог.

    Сүлжээний бизнесийн талаар буруу ойлголтууд байдаг. Үүнийг та юунаас болсон гэж боддог вэ?

    Тиймээ. Монголчуудын дунд их өрөөсгөл ойлголт яваад байдаг. “Сүлжээний бизнест их мөнгө олдог, түрүүлж орсон хүмүүс нь баяждаг” гэдэг ч юм уу… Миний ажигласнаар сэтгэл зүйн хувьд, хариуцлага хүлээх чадварынхаа хувьд ч гэсэн бэлтгэгдээгүй хүмүүс их мөнгө олно гэдэг утгаараа юу юугүй сонссон мэдээллүүдээ шүүрч энэ бизнесийг хийх гэж оролдоод, түүнийгээ хөтөлж явах чадвар, суралцах ухаан нь дутсанаас болж жинхэнэ утгаар нь авч явж чадалгүй энэ бизнесийн нэр хүндийг унагасан гэж боддог. Тэр хүмүүс өнөөдөр ганцаараа эхлээд тодорхой хугацааны дараа өөрийнх нь баг хэдэн мянга болоод өсөөд ирэхээр өөрийгөө ч бэлдэж, өөрчилж чадаагүй хүн чинь маш том хамт олон, баг, бизнесийг удирдаад явж чадахгүй бизнесээ дутуу орхих, шантрах явдлууд гардаг. Үүнийг нь хүмүүс тухайн компани дампуурсан мэт ярьдаг. Хүмүүс 90-ээд оны дундуур Монголд орж ирж байсан олон сүлжээний компаниудыг дампуурсан гэсэн ойлголттой байдаг. Гэтэл тэдгээр компаниуд дэлхий дахинд хүчирхэгжээд, эгнээгээ тэлээд л сайхан явж байгаа. “Vision” компанийг хэлж болно. “Vision”- ийг хүмүүс аль хэдийн байхгүй болсон гэж боддог. Гэтэл өнөөдрийг хүртэл бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлээд, олон хэрэглэчдээр эгнээгээ тэлээд дэлхийн олон оронд үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа. Ер нь толгой цохиж байгаа компаниудын нэг хэвээрээ байгаа. Гагцхүү Монголд үргэлжлүүлээд авч явж чадах боловсон хүчин байгаагүйгээс болоод өнөөдөр хүмүүсийн дунд байхгүй болсон юм шиг санагдаж байгаа юм. Энэ бол нэгдэх асуудал. Нөгөөтэйгүүр “Би хийгээд авъя. Жаахан бужигнуулаад авъя” гэсэн бодлоор өөрийн хэрэгцээг хангачихаад “Бусад нь надад хамаагүй” гэсэн ойлголтоор ханддаг хүмүүсээс болж байна. Бужигнуулж байгаад больдог. Эсвэл шинэ сэргэг юм гараад ирэхээр дагаж ороод л хэсэг хэсэг хүмүүсийг бужигнуулаад явдаг хүмүүс байдаг. Гэх мэтчилэн хүчин зүйлсүүдээс болж буруу ойлголтууд байдаг болов уу гэж боддог. Гэхдээ сүүлийн 5,6 жилд хүмүүсийн бодол харьцангуй өөрчлөгдөж байна. Ямар ч гэсэн энэ бол хүлээн зөвшөөрөгдсөн бизнес юм байна. Ядуу буурай улс оронд хийгддэг бизнес биш, өндөр хөгжилтэй орнуудад ч  гэсэн нийт бараа эргэлтийн 70-аас дээш хувиудыг хийдэг, боломжийг жирийн хүмүүст олгодог бизнес гэдгийг ойлгодог болчихоод байна. Миний болон манай компаний хувьд хамгийн чухал нь хүмүүсийгээ зааж сургах, сэтгэл зүрхийг нь бэлтгэх, үнэхээр “Чи чадна” гэдэг хүсэл эрмэлзлэлийг нь төрүүлдэх явдал гэж боддог. Манай бизнес ахицтай явж байгаа амжилтын гол үндэс бол хүндээ хүрч байгаа сургалтын ач гэж боддог.

    Та анх сүлжээний бизнест хөл тавиад 11 жил болсон гэлээ…

    Намайг 11 жил сүлжээний бизнес эрхэлдэг гэхээр олон хүмүүс асуудаг л даа. “Сүлжээ сүлжээнд орж гүйгээд, тэнд сайн энд сайн гэхээр сайн дээр нь очиж бужигнуулдаг” гэсэн яриа байдаг юм шиг байна лээ. “Та их олон газар, түрүүнд нь ажиллаж олон хүн бужигнуулдаг гэнэлээ” гэсэн асуултууд тавьдаг. Би энэ тухай саявтархан нэг бодож үзлээ. “Би ер нь хэдэн компаний толгой дээр гарч бужигнуулсан юм бол?” гээд бодсон чинь 11 жилийн хугацаанд 18 сүлжээний компанид элсэлт хийж байсан нь үнэн байна. Гэхдээ цорын ганц энэ ажиллаж байгаа компаниа Монголд оруулж ирсэн. Судалгаа хийж, ирээдүйтэй юм байна, жинхэнэ утгаар нь хүмүүст боломжийг нь өгч, бүтээгдэхүүнийхээ чанарын тухайд, үйлдвэрийнхээ тухайд ч, маркетинг, хүмүүст өгч байгаа давуу талуудыг харсан ч гэсэн хамгийн шилдэг нь юм байна гэдгийг 7 жилийнхээ туршлага дээр үндэслэж энэ компаниа сонгож оруулж ирсэн. Харин өмнөх 7 жилд би яг л бусадтай адил Монголд байгаа сүлжээний компаниудын мэдээлэлд очиж суугаад, “зөв үү, буруу юу” гэж бодож байгаад л, монгол хүний урилгаар тухайн компанид элсэлт хийгээд тэндээс мөнгө, эрүүл мэндээ олох санаатай, боломжийг хайгаад л явж байсан . Над шиг ийм амьдралыг туулсан хүмүүс олон байгаа. Харамсалтай нь ихэнх нь замынхаа дундаас буцаад, амжилт олж чадаагүй болохоор эргээд хуучин байдалдаа орж уламжлалт бизнесээ хийгээд, эсвэл юу ч эрхлэхгүй сууж байдаг. Миний хувьд гэвэл дэлхийн баячуудын 80% нь сүлжээний бизнесийн өгч байгаа боломжоор л амьдралынхаа боломжийг олж авсан гэдэг утгаар нь ямар ч гэсэн “Хүн хийж чадаж байхад монгол хүн яагаад хийж чадахгүй гэж, би ч гэсэн оролдоод үзье” гэсэн бодлоор л 11 жил тууштай явсныхаа үр шимийг хүртэж байна. Одоо бол миний хүрэх амжилт гэхээс илүү намайг дагаад явж байгаа хамт олон, монголчууд маань аль болох илүү боломжид хүрэх нөхцлүүдийг бүрдүүлж өгөх зорилготой л ажиллаж байна. Хүн хүсэх л юм бол хийж болдог, маш амархан юм байна гэдгийг амьдралаараа нотолж чадсан учраас би энэ компанидаа байгаа хүмүүсийг миний болоод компаний бий болгож өгсөн боломжуудыг ашиглаад хурдан, түргэн амжилтанд хүрээсэй гэж боддог. Энд миний хувийн амжилтаас илүү хамт олны минь амжилт эн тэргүүнд байх ёстой гэдэг л бодолтой ажиллаж байна. Ер нь зах зухаасаа хийж байгаа ажил минь зөв гэдэг нь нотлогдож л байх шиг байна.

    Таны баг хэдэн хүнтэй байна. Танай компани хичнээн гишүүнтэй вэ?

    Саявтархан компаниас гаргасан статистик мэдээгээр 5000 орчим хэрэглэгч байна гэдэг судалгаа гарсан. 4 жилийн хугацаанд 5000 монгол хүн манай компаний бүтээгдэхүүнийг их бага хэмжээгээр хэрэглэжээ. Гэхдээ яг бизнесийг эрхлээд, 100% сэтгэл зүрхээ зориулаад явж байгаа нь бол 200 шахуу тооны хүмүүс байдаг. Нийт компаний хувьд дийлэнх нь тэтгэврийн болоод дунд насныхан байдаг бол манай Монголын багийг хамгийн залуу баг гэж нэрлэдэг л дээ. Саяхан Москвад болсон компаний ойн баяраар манайхан 30-аад хүн оролцоод ирлээ. 6000 хүн цугласан тэр том концертын их танхимд сууж байхад тайзан дээр гарсан хүмүүсийн дундаж нас 50-аас дээш байсан. Тэндээс харахад Монголын баг их залуу юм байна гэдгийг ажигласан. Нөгөө талаар олон жил сүлжээний бизнес хийгээд явж байхад гадаад дотоодод болж байсан олон сургалтууд, баяр ёслолын үйл ажиллагаанд оролцож байлаа. Энэ жилийн баяраас онцлог ажиглагдсан нь амжилттай ажиллаж байгаа хүмүүс ихэвчлэн эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэй хүмүүс байлаа. Тэр дундаа эмнэлгийн дунд шатны ажилтнууд ч биш анагаах ухааны өндөр цол зэргэмтэй, нийгэмд тодорхой байр сууриа эзэлсэн, нэр хүндтэй хүмүүс маш их орж ирсэн байна. Тэднийг сонсоход хичнээн эмч байсан ч хүн л юм чинь өвдөлгүй яахав. Магадгүй өвчтөнөөсөө илүү хүндээр өвчилдөг. Тэгэхээрээ хортой эмээ хортой гэдгийг нь мэддэг учраас тэр бүр хэрэглэдггүй.. Тэгвэл тэд нар олон жил хяналтанд нь байсан нь өөрсдийнх нь үйлчлүүлэгчид эрүүл чийрэг болсон байхыг хараад өөрийнхөө эрүүл мэндийг хайж орж ирсэн байгаа юм. Бүтээгдэхүүнүүд сайн гэдгийг мэдмэгцээ өөрсдийнхөө эмчилгээ сувилгааныхаа ажилд өргөн хэрэглэж байгаа юм байна. Би бүтээгдэхүүнийг сайн гэдгийн талаар олон жишээ хэлж болно. Үүнээс нэг л жишээ хэлье. Өнгөрсөн оны намар, ОХУ-д орж ирдэг хүнсний нэмэлт тэжээлийг 40 жил судалсан, манай компаний зөвлөх эмч, АУ-ы доктор Алла Гирреч гэж эмч зөвхөн манай бүтээгдэхүүнүүдийг 45 хоногийн турш хэрэглээд улсынхаа 2,3 том комиссоор орж эрүүл мэндээ шалгуулж “зөвшөөрсөн” гэсэн хариу авч,  “шүхрээр бууж үзэх юмсан” гэсэн хар багынхаа мөрөөдөл болсон хүслээ биелүүлж, баргийн хүний гаргаад байхааргүй шийдвэрийг 72 насандаа гаргаж, 4000м-ийн өндрөөс шүхрээр буусан баатарлаг үйлс хийлээ. Хамгийн сонирхолтой нь буусны дараа нөхөн сэргээлт хийх шаардлага байгаагүй. Маргааш нь шууд л Магадон руу нисээд лекцээ унших гээд явсан. Баримтат киног нь хүртэл би авчраад сургалтандаа үзүүлж байна.

    Ямар нэгэн бүтээгдэхүүнгүйгээр мөнгөөр элсдэг сүлжээнүүд байдаг. Энэ бас л сүлжээний нэг төрөл үү?

    Хүн л юм болохоор мөнгөтэй болох янз янзын л арга чаргыг хайдаг. “Яавал хурдан баяжих вэ?” гэсэн бодлын үүднээс сүлжээний бизнесийн хэлбэрийг ашиглаад ийм бизнес явуулдаг. Тийм юманд бид нар хууртаж болохгүй. Энийг мэргэжлийн хэллэгээр “Санхүүгийн пирамидууд” гэж нэрлэдэг. Нэг ёсондоо би чамд мөнгөө авч ирж өгнө, чи “тэдэн хүн аваад ирвэл тэд болгож өгье” гэсэн үг. Монголд 10-аад жилийн өмнөөс байсан. Одоо ч байдаг. Тэр болгон явцгүй. Жишээлбэл манайд ирээд хэрэгтэй гэсэн бүтээгдэхүүнээ аваад, түүнийх нь төлөө ажлын байрыг нь интернэт орчинд нь нээж өгөөд, өөрөө хичнээн хүнд тус болж, эрүүлжүүлснээрээ урамшил шагнал авч байдаг. Энд ямар ч эрсдэл байхгүй. Бүтээгдэхүүнээ худалдаж авлаа. Гарсан үр дүнг нь бусад нь хараад “Би бас уумаар байна, залуужмаар байна, чамтай адил эрүүлжмээр байна” гэж ирээд бүтээгдэхүүнээ худалдаж авч байгаа  шүү дээ. Гэтэл мөнгөөр хийдэг юманд их ч бай бага ч бай мөнгийг нь авчихаад оронд нь юу ч өгөхгүй л байгаа ш дээ. Эргэлтэнд ороогүй байгаа юм чинь өсөж үржиж хүн бүрийг баяжуулна гэдэг ойлголт эрүүл ухаантай хүнийг бодоход байхгүй. Мэдээж тэр хүнд, өөртэй нь адил мөнгөө авчраад өгөх хүн тэр бүр олдохгүй шүү дээ. Харин энд бол бүтээгдэхүүн сайн байсан учраас худалдаж л авсан. Ялгаагүй эмийн санд байсан чиг л, дэлгүүт байсан ч авах л байсан. Харин хийсэн худалдан авалтыг нь тэмдэглэж бүртгэж аваад л түүнийг нь урамшуулж байгаа хэрэг юм. Манай компаний хувьд үргүй зардал гаргадаггүй. Жишээлбэл барааны савангийн реклам их байдаг. Яс юман дээр тэр саван манай өөрийн үйлдвэрлэдэг байсан бандгар, бор саванг гүйцдэггүй шүү дээ. Гэтэл минут, сек, доллиор хэмжигдэх үнэтэй рекламийг олон давтамжтай гаргаснаар хүмүүс зах руу орохдоо өөрийн эрхгүй тэр саван руу л гар нь явдаг шүү дээ. Асар их зардал гаргаж борлуулалтаа хийж байна. Харин бидэнд бүтээгдэхүүнээ борлуулах шаардлага байхгүй. Худалдаж авснаа л сайн хэрэглэ. Хэрэглэснээр л эрүүл мэндийн үр дүнгүүд гарна. Гарсан үр дүнг чинь хараад хүмүүс аяндаа өөртэй чинь адилхан байхыг хүснэ гэдэг зарчим явагддаг. Манай компаниас үргүй зардал нэг ч гарахгүй байгаа учраас нийт цэвэр ашгийнхаа 70% орчмыг эргээд урамшуулал болгон өгдөг. Жишээ нь одоогийн байдлаар цагаан сарын дараахнаас зөвхөн монголчуудад зориулж 3 сарын хугацаанд аль болох олон хүмүүст эрүүл мэнд, эдийн засгаар хүчирхэг, эрх чөлөөтэй болоход нь туслах юм бол өдөр тутмын хэрэглээний зүйлүүдийг бэлэг болгон өгье гэж байна. Хамгийн эхний ээлжинд нөүтбүүк, өшөө итгэлтэй болоод олон хүнийг хамруулбал унах унааг нь өгье гэж байгаа юм. Асар үнэтэй, том оврын машин байх албагүй шүү дээ. Автобус, такси хүлээж зогсоохгүйн тулд хамгийн бага шатахуун зарцуулдаг, хэрэглээг чинь хангах машин өгье гэж байгаа юм. Тэгээд бид нар үүний төлөө ажиллаж байна.  Хоорондоо шогчлоод “За машиныхаа 4 дугуйг авчихлаа” гэдэг. Нэг хоёр долоо хоногийн дараа их биеэ аваад, мотороо тавьчихвал хөдөлөхөд бэлэн болно доо. 7 сарын 1-нд Монголд анх удаагаа компаний том баяр болон гэж байна. Олон лидерүүд ирнэ. Энэ баярын үеэр олон Монголчууд нөүтбүүк, машинуудын эздүүд болох байх гэж бодож байгаа.

    Машин гэснээс таныг сүлжээний бизнест Монголд хамгийн анх удаа машинаар шагнагдаж байсан гэж сонссон юм байна.

    Аль ч сүлжээний компаний маркетинг дээр шат дараалсан урамшлууд байдаг. 2005 оны 6 сарын 18-нд  Монголд сүлжээний бизнес эрхэлдэг хүмүүсээс анх удаагаа Nissan X-trail маркийн автомашинаар шагнагдаж байлаа. Энэ бол мэдээж тодорхой хэмжээний ажил хийж, тодорхой цол хэргэмд хүрээд авсан гэсэн үг шүү дээ. Би энэ үйл явдлыг “зүгээр нэг дэвтэр дээр байдаг урамшил биш, хийж чадвал авдаг юм байна” гэдэг итгэлийг төрүүлсэн гэж боддог. Ар араасаа олон хүмүүс машин унаатай болсон.  2 дахь удаагаа би “Fohow” корпораци үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлснээс жилийн дараа зэрэг түвшнээрээ олгогдох ёстой машины болзлыг хангасан. 2005 онд авсан машин маань нэг хүний гараар байгаа учраас машинаа солилгүй явж байсан . Тэгээд бодоод байсан чинь нэгэнт л болзлоо хангасан юм чинь машинаа авсан нь дээр юм байна гэж бодоод 2011 оны Volks Wagen Touаreg загварыг нэмэлт тоноглолынх нь хамт захиалчихаад байж байна.. 7 сарын 1-ний баяр дээр албан ёсоор гардаж авна даа. Чин сэтгэлээсээ зүрх сэтгэлээсээ, хувиа бодолгүй, бусдын төлөө ажиллаж чадвал энэ бүх боломжуудыг эдэлж болдог. Хамгийн гол нь сэтгэл зүрхээ л өг. Ажил бол хэцүү биш.

    Монголд олон сүлжээний компаниуд үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Гэтэл “Тэр сүлжээ чинь муу, манайх сайн” гэх яриа байдаг. Уг нь сүлжээ бүр л өөрийн гэсэн маркетингтай, онцлогтой бүгдээр нь л мөнгө олох боломжтой гэж бодох юм.

    Миний хувьд “Би сүлжээчин болсон” гэж хэлж байгаа найзуудыгаа сонсоод тэдний өмнөөс баярладаг. Хүмүүсийн дунд их сөрөг ойлголттой байгаа энэ үед асар их эр зориг гаргаж ийм сонголт хийж байгаа бол маш том алхам юм. Амжилтанд хүрсэн ч бай үгүй ч бай сонголт хийх бол нэг том алхам. “Маш их эсэргүүцэл бэрхшээлийг сөрж гарч ирж чадаж байгаа” гэж боддог учраас би сүлжээчиддээ маш их хайртай. Тийм ч учраас манай ажлын байран дээр, надтай хамтарч ажиллаж байгаа хүмүүс бусад сүлжээгээ муулж ярьдаггүй, сөрөг мэдээлэл цацдаггүй. Би анхны өдрөөс л ”Бид бол нэг мэргэжлийн хүмүүс. Энэ мэргэжлээ чи сонгосон л юм бол мэргэжил нэгт нөхрөө муулах ёсгүй. Тэр хүмүүсийг муулбал өөрийнхөө сонголтонд итгэлгүй байна л гэсэн үг. Харин тэдэнд амжилт хүсэх ёстой. Тэд амжилт гаргаж чадвал та ч гэсэн амжилтанд хүрэх сайхан нөхцөл бүрдэнэ гэсэн үг” гэж хэлдэг. Үнэхээр хүндэтгэлтэй хандаж, өөрийнхөө хамтран зүтгэгчээ гэж боддог.

    Таны орлого нууц биш бол ямар байдаг вэ?

    Нууцлаад байх юм бол байхгүй ээ. Бид татвараа байнга төлдөг. Өнгөрсөн оны байдлаар миний багийнхан 50 гаруй сая төгрөгийн орлогын татвар төлсөн байна лээ. Бид 10%-ийг нь урамшууллаас нь суутгаж аваад л аваачаад тушаачихдаг. Миний нэрээр төлөгдсөн орлогыг татварын байцаагч нар хараад Монголд нилээдгүй орлоготой хүн юм байна гэж боддог байх. Дүүргүүдийн татварын байцаагч нар утасддаг. Яагаад ч юм миний ажлаа байрладаг, амьдардаг газрыг мэдсэн байдаг. Амьдарч байгаа газраараа төлөх ёстой ч гэдэг. Оффис чинь байгаа газраараа, эсвэл сургалтын танхимаараа төл гэдэг. Гэхдээ нэг л сан руу орж байгаа юм чинь миний хаана байрлах хаанаас төлөх нь хамаагүй. Төлөх нь л гол шүү дээ. Тэдний сонирхлыг татаж байна гэдэг чинь бас л боломжийн орлоготой байгаагийн шинж байх гэж бодож байна. Гэхдээ би орлогоо өөртөө зарцуулахаасаа илүү өөрийн хамт олон, намайг дагаад итгээд явж байгаа хүмүүсийн ажиллах нөхцлийг бүрдүүлэх тал дээр илүү зориулдаг. Заримдаа гэрийнхэнтэйгээ зөрчилдөх ч тохиолдол байдаг. Тэгэхээр би сайн татвар төлөгч. Шударга татвар төлөгч./инээв/

    Чин сэтгэлээсээ ярилцсан танд баярлалаа. Танд манай уншигчдад, ялангуяа сүлжээний бизнесийг сонирхож байгаа хүмүүст хэлэх үг байна уу?

    Хэлэх дуртай үг минь… Бусдынхаа амжилтанд атаархах хэрэггүй. Хэн нэг нь ямар нэгэн юм хийх гээд явж байгаа л бол амьдрах гээд л ядаж явж байгаа шүү дээ. Хүн мөнгөгүй, орох оронгүй, унаагүй байж болно. Гэхдээ бие биенийгээ хүндэлж, бие биенийгээ хайрлаж байх нь л хамгийн чухал. Чи хэнийг ч нийгмийн анги давхраагаар нь биш хүн гэдэг үүднээс нь хайрлаж, хийж байгааг нь хүндэлж, баярлаж талархаж л явбал таны ч гэсэн амьдрал сайн сайхан болно гэж хэлэх дуртай. Яг яс юман дээрээ их муу хэлүүлээд байгаа хүмүүс арай л илүү юм хийгээд байгаа учраас хүмүүсийн анхаарлыг татаал байх шиг байгаа юм. Тэр дундаа монголчууд бид цөөхүүлээ. Улам л бие биенийгээ түшиж, дэмэндээ, заавал гадаад дотоод явалгүй, газар нутгаа ухаж хөндийлөлж эх дэлхийгээ уурлуулах шаардлагагүйгээр тэрнээс илүү боломжууд байгаа гэдгийг мэдэх хэрэгтэй. Тэр дундаа сүлжээний бизнес маш олон боломжийг, үйлдвэрлэгдсэн, шалгарсан арга хэрэгсэл байсаар байхад өөрийгөө зовоох шаардлагагүйгээр биенээ хайрлаад тусалж чадсанаар өөрийгөө аз жаргалтай болгох боломж байдаг юм шүү. Тийм учраас сөрөг өнцгөөс нь биш, эерэг өөдрөг талаас нь харж баярлаж явж байгаарай гэж хэлэх байна.

    “Мөнгө” сэтгүүл

    2011 оны 3 сарын 8

  • Цэрэнбатын АЛТАНГЭРЭЛ- Гидрогеологич

    БОЛОВСРОЛЫН МЭДЭЭЛЭЛ

    Цэрэнбатын Алтангэрэл нь ШУТИС-ийн Геологи, Газрын тосны сургуулийг Гидрогеологич  мэргэжлээр 2003 онд бакалавр, 2005 онд магистрийн зэрэгтэйгээр төгссөн. 2015 онд  гидрогеологийн чиглэлээр Монгол Улсын зөвлөх инженерийн цол хамгаалсан.  

    Англи, орос хэлтэй

    АЖЛЫН ТУРШЛАГА

    2019 оноос ICEM -д зөвлөх гидрогеологич /Уст давхаргын тэжээгдлийг  нэмэгдүүлэх төсөл/  

    2015- 2019 онд УУДБХОДТөслийн Газрын доорх усны менежмент, мэдээллийн нэгжийн  ахлагч  

    2012- 2015 онд Сантгидро Консалтинг ХХК-д төслийн гидрогеологич  

    2011- 2012 онд Ар Пи Эс Акватерра ХХК-д төслийн гидрогеологич  

    2009- 2011 онд Акватерра ХХК-д гидрогеологич  

    2008- 2009 онд Коже говь ХХК-д ахлах гидрогеологич  

    2006- 2008 онд МУИС-ийн ФЭС, Ус цаг уурын тэнхимд багш  

    2005- 2006 онд Шинжлэх Ухааны Акедемийн Геоэкологийн хүрээлэнд ЭШ дэд ажилтан

    2003- 2005 онд Шинжлэх Ухааны Акедемийн Геоэкологийн хүрээлэнд ЭШ туслах ажилтан  

    2002- 2003 онд Таван-Үндэс ХХК-д талбайн инженер  

    Хийж гүйцэтгэсэн ажлын туршлага:

    2019-одоог хүртэл Азийн хөгжлийн банкы санхүүжилтээр Олон улсын байгал орчны  судалгааны төв (https://icem.com.au/portfolio-… water-governance/) -ийн хэрэгжүүлж буй “Усны засаглалыг бэхжүүлэх” төслийн хүрээнд  “Газрын доорх уст давхаргын тэжээгдлийг зохиомлоор нэмэгдүүлэх” төслийн гидрогеолоич.  

    2015-2019 УУДБХОДТ-өөс хэрэгжүүлсэн “Говийн бүсийн газрын доорх усны хяналт шинжилгээний сүлжээ байгуулах ажил”, “Говийн бүсийн сумдын төвийн хүн амын унд ахуйн  усны чанарын судалгаа”, “Гидрогеологийн зураглал”, “Газрын доорх усны хайгуулын ажил”  -уудын төлөвлөгөөг боловсруулсан.  

    2014 онд “Шинь-Шинь” ХХК-ийн захиалгаар Улааны холимог теталын ордын ус хангамжийн  зориулалттай Сэвсүүлийн голын хөндийн газрын доорх усны хайгуулын удирдагч  

    2013-2014 онд Сайншандын аж үйлдвэр байгуулах ажлын хүрээнд Борхөөвөр, Сайн-Усны  говьд явуулсан газрын доорх усны нарийвчилсан хайгуулын ажлын төслийн гидрогеологич,  тайлангийн 2-р зохиогч  

    2013 онд Хадат гүний ордын гидрогеологийн судалгааны ажилд төслийн удирдагч  

    2012-2013 “Сентерра Гоулд”-ын захиалгаар Давхарын Арын хөндийд гүйцэтгэсэн газрын  доорх усны хайгуулын ажлын завсрын тайлангийн хяналт 

    2012-2013 онд Тооройн шандын газрын доорх усны нөөцийн хайгуулын тайлангийн хяналт  

    2012 онд Наймдайн хөндийн газрын доорх усны хайгуулын ажлын нөөцийн хамгаалалтыг  амжилттай гүйцэтгэсэн  

    2012 онд Сентерра Гоулд ХХК-ийн Алтан Цагаан Овоогийн Алт холимог металын ордын  усан хангамжийн хайгуулын ажилд хяналтын болон боловсруулалт хариуцсан  гидрогеологич  

    2011 онд Тефис Майнинг, Зүүн далангийн нүүрсний ордын гидрогеологийн судалгаа  

    2010-2011 онд Энержи Ресурс ХХК-ийн Ухаа худагийн нүүрсний уурхайн шүүрүүлэлтийн  судалгаа, уурхайн усны менежментийн судалгаа  

    2010 онд Оюу Толгой- гашуун сухайт хатуу хучилттай замын барилгажилтад зориулагдсан  усан хангамжийн хайгуул  

    2009 онд Наймдайн хөндийн газрын доорх усны хайгуулын ажлын албайн гидрогеологич  2009 онд Сүмбэрийн нүүрсний ордын гидрогеологийн судалгааны талбайн гидрогеологич  2008- 2009 онд Ураны ролл фронтын хайгуулын гидрогеологийн судалгааны багийн ахлагч

    2003 онд Орос- Монголын хамтарсан Газрын доорх шүлтгүйжүүлэх аргаар алт ялгах  технологийн туршилтын судалгааны багт гидрогеологичоор, Ар Наймганы алтны шороон  орд

  • Гаравсүрэнгийн ИДЭРМАА

    Эдийн засагч, “Нью майнд”, Улаанбаатар буян ХХК-ийн үүсгэн байгуулагч, ерөнхий захирал

    1965 онд төрсөн.

    БОЛОВСРОЛ: 
    1987 онд МУИС-ийн эдийн засгийн факультет,
    2000 онд Удирдлагын академи,
    2005 онд АНУ-д ICFA их сургууль дүүргэсэн.
    2008- 2012 онд НИТХ-ын төлөөлөгч.
    1997 онд “Нью майнд” менежмент, санхүүгийн зөвлөгөөний компани, 2004 онд “Улаанбаатар буян” буяны цогц үйлчилгээний компани, “Гурван борхууд” газар тариалан, мал аж ахуйн компанийг үүсгэн байгуулсан.

    ХҮЧИРХЭГ ЭМЭГТЭЙ (Хөрөг нийтлэл)

    Олонд хүндтэй, амьдралын гүн ухааралтай Гаравсүрэн гуай, Люба гуай хоёр хайртай үрээ халтай өсгөж, хайртай морио хазаартай нь усал гэдэг ардын хүмүүжлийн гайхамшигт уламжлалын дагуу хайраа дотроо хадгалж, халаа гаднаа үзүүлэн байж найман хүүхдээ өсгөж өндийлгөжээ. Ийм болохоор хүүхдүүд нь нас биед хүрэхийн цагт бүгд хэний ч дор орохооргүй ажилсаг, бусдыг дээр, дороор алагчилдаггүй ёс жудагтай, өр нимгэн, эвсэг тахимдуу, хичээнгүй нягт, худалгүй үнэнч, хэрсүү ухаалаг хүмүүс болжээ. Чухамдаа, Гаравсүрэн гуайн хүүхдүүд төв шударга, зөв төлөвшсөн байна.
    Идэрмаа тэр хүүхдүүдийн нэг. Багын золбоолог энэ охин дунд сургуулийн шилдэг сурагч, дээд сургуулийн алт шиг оюутан явсаар эдийн засагч болсон. Тэр цагаас хойш ажил төрөлдөө түүртсэн нь ч үгүй, цөөхөн хэдэн жилийн дотор мэргэжилдээ дадлагажиж, ажилдаа туршлагажиж, байгууллагынх нь удирдлага шийдвэрээ оновчтой гаргахын тулд Идэрмаагийн амыг заавал хардаг урдаа барьдаг мэргэжилтэн хэдийнэ болсон байлаа. Товчдоо бол Гаравсүрэн гуайн охин Идэрмаа аль ч цаг үед хүний тоосонд дарагдаж явсангүй, харин ч бусдыг дагуулах увьдастай, олныг оройлох чадвартай ийм нэг эрэмгий бүсгүй байсаар өнөөг хүрч ирлээ. Даруухан үнэлэхэд, Монголын бизнесийн хүрээнийхэн өнөөдөр Идэрмааг хүчирхэг удирдагч эмэгтэй, толгой эдийн засагчдын нэг хэмээн нэгэн дуугаар хүлээн зөвшөөрдөг юм. Идэрмааг урдаа барьдаг шинийг сэдэгч, ажил төрөл санаачлагч гэхэд маргах хүн гарахгүй. Тэрээр бусдыг идэвхгүй аялдан дагалдагч биш, мугуйдлан зүтгэгч бүр ч биш. Өөрийгөө бүтээсэн, өөртөө дардан зам гаргасан харьшгүй тэвчээртэй, бишрэм зүтгэлтэй хараат биш хүн гэж Идэрмааг тодорхойлдог. Энэ бол олны дотор Гаравсүрэнгийн Идэрмаагийн танигдсан ИМИЖ нь. Бизнест ч, улс төрд ч, хувь төрхөөрөө ч Нью Майндын Идэрмаа бусдаас тод ялгарна.
    Том улс төрд тэрээр яав ч балчирдахгүй нэгэн. Улс төрийн тэмцлийн явцуу талбарт ч, өргөн цараатай талбарт ч тэрээр дандаа ялж ирсэн. Хүмүүс Идэрмаад итгэдэг юм. Нийслэлийн парламентэд сонгосон иргэдээ Идэрмаа бүрнээ төлөөлж чадаж байгаа. Илүү маяггүй, олны дунд явдаг, зовлон жаргал ойлгодог, амьдралтай хутгалдаж чаддаг жинхэнэ монгол эмэгтэй, бид зөв хүнийг олж сонгосон гэж иргэд ам сайтай байдаг юм. Бусдыг оройлох эрдэм Идэрмаагийн унаган чанар гэж дээр нэгэнт хэлсэн дээ. Тэр бүрий хүнд тохиогоод байдаггүй ховор чанар л даа. Ийм учраас давтан хэлж байгаа билээ. Тэрээр заяаны лидер эмэгтэй. Бусдыг араасаа бишрүүлэн дагуулах ийм чадвартай хүн бас тэр бүр тааралдаад байдаггүй юм. Хүний ийм онцгой чадварыг ашиглаж чадвал нийгэмд их тус хүргэдэг нь батлагдсан зүйл. Ийм хүмүүсийн дотроос хүчтэй удирдагчид төрдөг. 
    Гаравсүрэнгийн Идэрмааг буяны үйлчилгээний ажил анх санаж сэдэж явахад нь нийслэл хотын удирдлагуудаас хуруу дарам цөөн хүн дэмжиж байсан юм. Нэг ч эр хүнд тэр үед ийм зоримог санаа төрсөнгүй.Эрчүүдээ доош нь хийж, дорд үзэх гэсэнгүй. Харин тэднийг санаж сэрэхэд түшиг болох бүсгүйчүүд дэндүү цөөдөөд байгааг л үгийн далимд хэлж байна. Тэр ч бүү хэл энэ төслийг хэрэгжүүлэхэд нь янз янзын дарамт учруулж, галзуу солиотой хүний л ухаан санаанд багтах ажил гэх нь холгүй яв зайлдаа тулж байсан байдаг юм. Өөр хүн бол сөхөрвөл сөхрөхөөр байсан, гэвч шаргуу тууштай унаган зан чанараараа Идэрмаа өөртөө ялалт, амжилт авчирсан юм. Идэрмааг “Улаанбаатар буян” компанийг үүсгэн байгуулж, хөл дээр нь босгож, санасан хэргээ бүтээгээд далан жил мартагдсан монголын эртний уламжлалт буяны зан үйлийг буцаан сэргээхэд мөнөөх хүмүүс биеэ зэмлэн өөрийн эрхгүй гэмшин харамсаж сайхан ажил болжээ, харалган бодолтой явсныг минь өршөөгөөрэй гэж хэлсэн байдаг юм. Монгол улсын Үйлчилгээний гавьяатын эрхэм алдрыг хүртээд ирэхэд нь баяр хүргэхдээ урьдын буруугаа хүлцэн уучлал гуйсан хүн ч тааралдсан. Ийнхүү буруугаа гэмших эр зоригийг ухаантайн шинж гэдэг тул тийм хүмүүст талархах ёстой билээ. Эрсдэлээс айна гэж харин ч нэг зангүй дээ, манай Идэрмаа. Алсынх нь ач тусыг гярхай мэдэж байсан тул ийм эгзэгтэй алхмыг зоригтой хийсэн юм. Идэрмаагийн санаачилгын буянаар нийсэлийнхэн л хожсон юм. Нийслэл хотын шүдний өвчин болсон бэрхшээлтэй олон асуудлын нэгийг бүрмөсөн шийдэх түлхүүрийг ийнхүү Идэрмаа олсон юм шүү дээ. Тэрээр байгаль сүйтгэж, ус бузарласангүй, архи, тамхи, хорт хүнс гаднаас оруулж, өөрөө үйлдвэрлэж олонд балаг тарьсангүй, харийнхантай үгсэн хуйвалдаж эх орныхоо эд баялгийг гадагш зөөж хөлжсөнгүй. Идэрмаагийн хийсэн зүйл үнэндээ ДЭВШИЛ байлаа. Тэрээр гавьяат үйлс дархалсан анхдагч эмэгтэй даруй мөн билээ. Үүгээрээ Гаравсүрэнгийн Идэрмаа анхдагч Булганчуудын тоог нэгээр нэмсэн юм.
    Тэрээр яриангүй санаачлагч лидер эмэгтэй. Монголын бизнесийн хүрээнийхэн дотор нэр алдартай Петровисийн хэмээх Ж.Оюунгэрэл “Идэрмаа бол бүгдийг тэгээс эхэлж өөрийнхөө хүчээр боссон хүчирхэг эмэгтэй” гэсэн байхад, сэтгүүлчид Идэрмааг өнөөгийн эмэгтэйчүүдийн түүчээ, жишиг болсон эмэгтэй гэж хэвлэлд үнэлэн бичсэн байна билээ. Монголын Эмэгтэйчүүдийн холбооны Хүндэт ерөнхийлөгч, олны танил нэртэй улс төрч Н.Гэрэлсүрэн гуай “Идэрмааг ирээдүйн удирдагч байж магадгүй хэмээн миний хувьд үнэлж явдаг” гэж хэлсэн байна. Гэрэлсүрэн гуайн амнаас болчимгүй үг унадаггүй юм. Тэдний аль аль нь Идэрмааг дэгс, даваадуулж үнэлээгүй байх аа. Хир баргийг гүтгэлгийг тэрээр ажирдаггүй бүсгүй. Гүтгүүлж эс сурваас улс төрд хошуу дүрэх хэрэггүйг тэр мэднэ. Энэ бол түмэнд нүүрээ барж, түймэрт хормойгоо шатаалгачихаагүй яваа нэр цэвэр хүний шинж. Зөв шударга, яасан ч шуудхан гүдэсхэн юм бэ дээ гэж бас заримдаа бодмоор байдаг. Уйгагүй шаардлагатай, заримдаа захиргаадаад үзнэ. Буулт нь ч харин зөөлхнөөс зөөлхөн гээч. Өр зөөлөн, гар тэнэгэр бүсгүй байгаа юм. Өвгөд хөгшдөд тахимдуу, үр хүүхдэд эевэргүү нэгэн. 
    Хүнд ер нь удам судар, оноо тавилан гэж бас байх шүү дээ. Гаравсүрэн гуай гэж бурхан шиг хүн ядаж зүдсэн олноо гэсэн сэтгэлтэй өгөөмөр сайхан ажил алба залгуулж явж. Идэрмаагийн ээж Люба гуай олонд нүүртэй уран хүн. Хадам аав Орсоо гуайг нь радиогоор Монгол ардын дуу “Гарын арван хуруу”-г дуулж байхад морьтой хүн бууж, суугаа хүн босч чагнан гэгэлзэн догдолж байсан нэгэн үе бий юм. Оросоо гуайн эхнэр Хишигжаргал гуай Байтаг Богдын тулалдааны зоригт дайчин баатар Самдандоржийн Лхагвадоржийн газар дээрх ганц охин байх жишээний. Халуун эх орончдын өлгий, хатан зоригт анхдагчдын уугуул нутаг Булган хангайн зон олны хүлээлт болсон нэгэн хүний үгээр илэрхийлсэн хөрөг дүр ийн буюу. 

    Сэтгүүлч Д.Ханд

  • Пунцагийн БААТАР- 9 үе дамжсан маарамба, хүний их эмч

    9 үе дамжсан маарамба, хүний их эмч, Монгол Улсын Гавъяат эмч.

    “Одь тан” эм, биологийн нэмэлт бүтээгдэхүүний үйлдвэр болон Dr Baatar брэндийг үндэслэгч. “Дээд эрүүл мэнд” онол, номын хамтран бүтээгч.

    Пунцагийн Баатар 1959 онд Дорноговь аймгийн Сайншанд хотод Эцэг Пунцаг, эх Лхагвагийн хүү болж төржээ.Бага насандаа эцэг эхийн гар дээр бойжиж, 1967 онд аймгийн 10 жилийн сургуульд элсэн орж, 1977 онд төгсчээ.Улсын Багшийн дээд сургуулийг 1986 онд дүүргэжээ.

    Тэжээхүйн ухааны мөрд

    1984 онд Дэлгэрэх сумын Одь хэмээх Дорж оточид шавь болжээ. Гэрээр төвд хэл, судалж, түшиж оношлохүй арга барил, монголын тэжээхүйн ухааны онол заалгаж, Ишданзанваанжилын “Манаггаржаам” /Увдисын нуух тэмдэгт/, “Онцоргаадан” /Маш гайхамшигт хурмын сан/, Ютигёндонгомбын “Анагаах Ухааны Дөрвөн Үндэс” Ишбалжирын “Дөрвөн рашаан”, Жамбал маарамбын “Манагренчинжунай” /Увдисын зэндмэнь эрдэнэ/, Дэсрид Санжаажамцын “Манаг Лхантав” /Увдисын үндэсний нэмсэн арга/, “Бидэр онбо” /Хөх Биндэръяа/, “Дотрын өвчнийг анагаахуй”, Жамбаа маарамбын “Цацлаган бичиг” зэрэг эх зохиолуудыг заалган судалж, ном тус бүрээр шүүлэг өгчээ. Эмийн ургамлыг 4 улиралд таних, түүх, хадгалах, номхотгох, боловсруулах, эм тан найруулах ёсыг заалгаж сурчээ.

    Багшийнхаа дэргэд 12 жил тэжээхүйн ухаан, төвд хэл үзэж суралцахын зэрэгцээ зүүн бүсийн ба говийн аймгуудад үзлэг хийж дадлага туршлага олж авчээ. П.Баатар 2002 онд Дорноговь аймагт АУК-ийг хүний их эмч бакалавр мэргэжлээр төгсчээ.

    Сүүлийн таван жилийн  ажлын үзүүлэлт

    2006 оноос хойш Хэнтий, Сүхбаатар, Дорнод, Ховд, Дундговь, Өмнөговь, Увс, Архангай, Сэлэнгэ, Говь-Алтай,  зэрэг 10 гаруй аймагт 100 гаруй суманд урилгаар очиж 40.1 мянган хүнд үзлэг эмчилгээ хийжээ. 2006 оноос Хорт хавдар өвчтэй хүмүүсээс эдгэрээд 3-с дээш жил  амьдарч байгаа 7 хувь, 3 хүртэл жил 11.4 хувь, нэг жилээс дээш 21,9 хувь байна .

    2008 онд Уламжлалт Эмч нарын эрдэм шинжилгээний бага хуралд “Хорт хавдар эдгэрч байна” гэсэн илтгэл хэлэлцүүллээ. ЭХО, рентгэн, дуран авиан шинжилгээ, эс судлалын шинжилгээгээр оношлогдсон 36 өвчтний материалд тулгуурласан илтгэл олны анхаарлыг татаж, маргаан тарьж, шуугиан дэгдээсэн юм. Гэхдээ эрүүлжсэн эд, эрхтэн, хавдар нь арилсан, эв эрүүл болсон хүмүүс хөдлөшгүй баталгаа нотолгоо болж итгэл төрүүлсэн билээ.

    Одоо П.Баатарын хяналтанд хавдар өвчтэй 614 хүмүүс байгаа бөгөөд 40.3 хувь нь эдгэрэн сайжирч байна.

    Эх орондоо танигдсан нь

     “Оточ Одь” хувийн жижигхэн эмнэлгийг анх 2002 онд Дорноговь аймагт П.Баатар өөрийн багш, шавь хоёртойгоо байгуулсан юм. Удалгүй эмнэлгийн нэр зар аймгаас аймаг дамжин тарж, Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэт хотууд хүртэл Баатар эмчийг урин залах болжээ. Хөдөө суурингийн эмч оточ улсын нийслэлийн танил төдийгүй, хүсэн хүлээсэн эмч нь болж, учирч уулзсан хүн бүхэн өвчин зовлонгоосоо салж эдгэрч П.Баатар  монгол даяар танигдсан байна.

    Монгол оточ Дэлхий дахинд уригдав

    Анх 1992 онд  Монголын Ардын эмнэлгийн хүрээлэнгийн урилгаар Польш улсын Торун, Видогоши хотод 3 жил амьдрахдаа уламжлалт анагаах ёсны тус хүргэжээ.

    Тэрээр  2002 онд дэлхийн кино  урлагийн нэрт жүжигчин  Стивен Сигалын урилгаар кино зураг  авч байгаа орнуудад  нь хамт  явж эмчилж байсан бөгөөд  Стивен Сигал П.Баатараар эмчлүүлснийхээ дараа “Би эв эрүүл боллоо” гэж бахархалтайгаар хэлсэн байжээ. Буриадын Улаан-Үүд хотод урилгаар 3 удаа очиж, эмчилгээ сувилгаа үзүүлжээ. Америкийн иргэн Марк Фрэнкийн урилгаар 2010 онд Денвер, Сан-франциско, Нью-Йорк, Вашигтон, Лос-Анжелос, Чикаго  хотуудад очиж 20 хүнд эмчилгээ үзүүлжээ

    Үүнээс гадна Франц, Казакстан, Оросны холбооны улс, Японд уригдаж, тэдгээр орнуудын ард иргэдэд Монгол Уламжлалт Эмчилгээний аргаар олон арван хүнийг эрүүлжүүлж, хүндэтгэл  хүлээсэн байдаг юм. Одоо Улаанбаатар хотод байгаа “Оточ-Одь” гэдэг хувийн жижигхэн эмнэлэгт гадаадын 10 гаруй орны ард иргэд ирж үзүүлж байна.

    Энэ бол зөвхөн  эмч оточ П.Баатарын нэр хүнд төдий биш, Монголын Уламжлалт Тэжээхүйн ухааны арга, засал эмчилгээг дэлхийн олон улс, ард иргэд хүртэн хүлээн зөвшөөрсний баталгаа мөн. Бишрэлтэйеэ. Үүнд өөрсдийгөө их 7 гүрэн хэмээн нэрлэдэг улс орнууд ч багтаж байгаа нь Монголын Дээд өвгөдийн оюун ухааныг П.Баатар 9 дэх үе нь болон үргэлжлүүлж яваагий нь гэгээ гэрэл, хүч чадал, ач буян мөн. П.Баатарын “Оточ Одь” эмнэлэг 464 жил Маналын бясалгал, тахилга тасраагүй Жингэр Тэмээт уулын даяанчаас эхлэлтэйг дурьдахад хангалттай юм.

    Сургалт, сурталчилгаа, урьдчилан сэргийлэх ажлууд

    “Оточ Одь” эмнэлэг бол ард иргэдийг өвчингүй байлгах, мэдлэг дадлага, хэвшил эзэмшүүлэх монголын хоёрхон хувийн эмнэлгийн нэг юм. Товчоор хэлбэл урьдчилан сэргийлэх эмнэлэг юм.

    ”Дээд эрүүл мэнд гэж юу вэ?” сэдэвт сургалт лекцийг \152  цаг\  Дорноговь, Говьсүмбэр, Өмнөговь, Дундговь, Сүхбаатар,Улаанбаатар, Багануур хотуудад зохион байгуулжээ.

    Мөн “ Мөнхөд бадамлах зул”, “Тулгын гурван чулуу”, “ Эргэлзээ, эрэл, үнэн“ , “ Цэцэг  инээдэг“ зэрэг  түүхэн үе, онол  арга зүйг харуулсан бүрэн хэмжээний баримтат кино, “Найман  маналын  гэгээ“  ном, 8 үеийн  багш  нарынхаа  бясалгаж  гэгээрсэн Жингэр  тэмээтийн агуйн  дэргэд “Найман маналын суварга“ бүтээсэн нь нутгийн ард олон, эмч  нарын  сайшаал  хүлээсэн гэгээлэг  үйл  явдал болсон.

    Дорноговийн Дэлгэрэх  сумын  2-р багийн нутаг Жингэр Тэмээт бясалгалын уулан дээр 8 багшдаа зориулж, 8 маналын чулуун суврага бүтээлгээд жил бүр тэндээ маналын бясалгал заадаг  болжээ.   

    2001 оны 8 сарын 8-нд Хөх  хотод  болсон олон улсын  уламжлалт  анагаах  ухааны эмч  нарын  хуралд, 2009 оны 7 сарын 19-нд Өвөр  монголын өөртөө  засах орны Ордос   хотод болсон 4 дэхь удаагийн  олон  улсын уламжлалт эм ба  шинэ эмийн үндэс бүтээх эрдэм шинжилгээний ярилцах хуралд урилгаар  оролцов.

    П.Баатарын тухай хэвлэлүүдэд

     “Нутгийн амьдрал” сонины 2002 оны №20 дугаарт “Барын сүүлийг барьж болдоггүй баривал тавьж болдоггүй”,

    “Зиндаа”  сонины 2006 оны №15 дугаарт “Холливудын од Стивен Сигалыг эмчилсэн монгол эмч дэлхийн түүхэнд эмчлэгдэж байгаагүй өвчнийг бүрэн эдгээжээ”,

    “Дорноговийн  мэдээ” сонины 2007 оны 007 дугаарт  “Хэрвээ энэхүү эрдэмд сайн суралцваас бор гэрээсээ ертөнцийг таньж чадна”,

    “Өдрийн сонин” сонины 2008 оны №142 дугаарт “Хорт хавдрыг уламжлалт аргаар эдгэрүүлж болно”,  №15 дугаарт “Түмнийг анагаагч “Тулгын гурван чулуу”,

    “Зууны мэдээ” сонины 2008 оны  №81 дугаарт “Хорт хавдартай 22 хүнийг бүрэн эмчилсэн”,   Тус сонины 2009 оны №95 дугаарт “Мянган тохиолдлоос 2 буюу уламжлалт анагаах ухаан хорт хавдрыг эмчилж байна”,

    “Үндэсний шуудан ” сонины 2009 оны № 104 дугаарт “Таны хавдрыг эмчилнэ гэсэн. Тэгээд эдгээсэн”, 

    “Буриадын үнэн” сонины №46 дугаарт “Отошо-Одь гэжэ нэрэтэй эмнэлэгэй дорнод медицины врач Пүнсэгийн Баатар хорон хабдарые \рак\ бусад үбшэнтэй адилхан эмшэлэгддэг үбшин гэжэ хэлэжэ байна”

    2010  онд Оросын  Холбооны Улсын “Жизнь“ сонинд “Бүддийский  лама излечивает рак с помощью молитв и трав\ ,  

    “Зууны мэдээ” сонины 2010 оны  №306 дугаарт “Эмчилгээгүй гэсэн үг сонсч, цөхрөнгөө барсан хүмүүс манайд ирдэг”,

    “Үндэсний шуудан” сонины 2011 оны №30 дугаарт “Амьд явахын нууц буюу бодь оточийн оньсон судас”,

    “Sunny Mongolia Today” сэтгүүлийн 2010 оны дугаарт “Амьд явахын нууц буюу “Оточ Одь” эмнэлгийн бодь оточийн оносон судас”,

    “Хань” сонины 2010 оны 17 дугаарт хавдартай өвчинтнүүдийн эдгэрч илааршсан тухай талархал гарсан. “Хань” сонины 2010 оны 10 гаруй дугаарт уламжлалт эмчилгээний зарчмын талаар бичсэн билээ.

    Medeelel.com сайтаар “Үгүйлэн санана”  видеогоор Америкт очоод  ярилцлага өгсөн нь 17.5 мянган  уншигчдын сайшаал  талархал хүлээв

    Энэ олон хэвлэл, энэ олон арван сэтгүүлчид, олон зуун ард иргэд Баатарыг зүгээр л магтаагүй юм. Энд магтаалын илүү үг, илүү тодотгол нэг ч байхгүй. Харин магтаал мэт үнэн бичигдсэн байна. П.Баатар үүнээс олон мянган хүнийг эдгээж, тэдний төлөө эрүүл бищ, саруул ухаанаа хоёргүй сэтгэлээр зориулж явааг нь цөөн хэсэг нь илэрхийлсэн нь энэ юм.

    Гавъяа шагнал

    2005-02-18 /№5548/ П.Баатарын  хөдөлмөрийг өндрөөр  үнэлж Эрүүлийг хамгаалахын тэргүүний ажилтан

    /№ 29464/ Их Монгол Улс байгуулагдсаны 800  жилийн  ойн медаль

    2007-12-07 /№1722/ Эрх чөлөөний одон 

    2009 онд Ардын хувьсгалын 20  жилийн ойн медаль, ”Мөнх тэнгэрийн одон”

    2010-07-9 /№38682/ Алтангадас одонгоор  тус тус хүртсэн.

    2013 онд Монгол Улсын Гавъяат эмч

    Эртний монголын анагаах ухааны Дэлгэрэхийн уламжлалт сургуулийг эдүгээгийн дэлхийн тавцанд сэргээн  алдаршуулсан  минь бүтээлээрээ Чингис хааны дэлхийн Академийн жинхэнэ гишүүн /Академич/ цол  өргөмжлөлөөр шагнуулсан.
    Ертөнц дахины Энхтайвны холбооноос “Энхийн элчин сайд“ өргөмжлөл авсан байна.

    “Оточ-Одь” эмнэлгийн эмч оточ П.Баатар нь Монголын тэжээхүйн ухаан хийгээд Брүгэгажиддүвийн 500 жил тасраагүй жүд, дамжилгын 9 дэх үе нь болон авч яваа монгол эмч мөн. Бас өөрийн нэр хүнд эмнэлгийнхээ төлөө бус монголын анагаах ухааны алдар сууг дэлхийн дээд түвшинд авч яваа эгэл жирийн эгэлгүй монгол эмч оточ билээ.

    Одоо тэрбээр эмнэлэг болон Дээд эрүүл мэндийн хүрээлэнгийн хамт олонтойгоо хамтран дээд эрүүл мэндийг дэлхий дахинаа түгээн дэлгэрүүлэх, хорт хавдарыг анагаах арга барилыг Монголын эмнэлэгийн байгууллагын ажилчид болон монгол хүн бүрт сургах талаар “ДЭЭД ЭРҮҮЛ МЭНД” төслийг эхлүүлээд байна.

    Ярилцлага унших

  • Хандын ЦЭРЭНДОРЖ- Дээд эрүүл мэндийг үндэслэгч, соён гэгээрүүлэгч

    Дээд эрүүл мэндийг үндэслэгч

    Хүний их эмч, Дээд эрүүл мэндийн хүрээлэнг үндэслэгч. Оточ Одь дээд эрүүл мэндийн эмнэлэгийн зөвлөх.

    Эрүүл мэндийн шинжлэх ухааны салбарт 60 гаруй жил ажилласан туршлага, судалгаа болон 300тгаруй жилийн яндашгүй арвин түүхтэй говийн алдарт зургаан их манрамбын эмнэлэгийн ариун голомт- тэжээхүй ухааны өв сангаас улбаалсан Дээд эрүүл мэндийн үзэл баримтлал, онолыг боловсруулахаас гадна хавдар, архаг өвчнүүдийг дээд эрүүл мэндийн эмчилгээний олон аргаар эмчилж амжилт олсон.

    “Судлаар онож танихуйн 108 шид оршив” (1993), “Нууцын маш гайхамшигт сангийн хураангуй” (2008) “Найман маналын гэгээ”, “Дээд эрүүл мэнд” (2010) номын зохиогч.

    Монгол Улсын Гавъяат Эмч