Category: professional-advisors

  • Дуламсүрэнгийн СҮРЭНЧИМЭГ

    Менежментийн зөвлөх, сургагч багш
    Боловсрол:
    PhD. Удирдлагын Академи, Удирдахуйн ухааны доктор 2013 он
    М.А. МУИС, Олон улсын харилцааны дээд сургууль, Сэтгэц хэл шинжлэлийн ухааны Магистр, 1995-1997 он
    В.А. Отгонтэнгэр Их сургууль, Франц хэлний багш, орчуулагч, 1991-1995 он
    Суурь боловсрол. Нийслэлийн 12 дугаар дунд сургууль, Суурь боловсрол, 1979-1989 он

    Мэргэшсэн байдал:

    o Менежементийн мэргэшсэн зөвлөхийн сургалт – “Менежементийн мэргэшсэн зөвлөх” Монголын менежментийн зөвлөхүүдийн холбоо 2013 оны 3 сар
    o Сангийн яам, Засгийн газрын худалдан авах ажиллагааны сургагч багш бэлтгэх сургалт, “Худалдан авах ажиллагааны сургагч багш”, 2009 оны 6 сар
    o Словенийн BLED их сургууль, Удирдах ажилтны курс, 2009 оны 11 сар
    o Тайваны Минь Чуань Их сургууль, туршлага солилцох сарын сургалт, 2009 оны 7 сар
    o Сангийн яамны ХААБЗГ, “Төрийн болон орон нутгийн өмчөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийг хэрэгжүүлэх сургалтын агууга боловсруулах сургалт, 2008 оны 7 сар
    o Япон улсад болсон ДЗҮТ-ын 18 дугаар Академи, “Global net worker” цол, 2005 оны 7 сар
    o Төрийн захиргаа Удирдлагын хөгжлийн Институт /Удирдлагын Академи/, Бизнеийн удирдлагын менежер, 2005 оны 3-5 сар
    o Төрийн захиргаа Удирдлагын хөгжлийн Институт /Удирдлагын Академи/, Англи хэлний түргэвчилсэн курс, 2005 оны 3-5 сар
    o Монголын “Залуу Үе” Танхимын “Манлайллын Академи” 2003 оны 11 сар
    o Монголын “Залуу Үе” Танхимын 2003 оны Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит анхдугаар Академи, Насанд хүрэгчдийн сургалтын сургагч багш, 2003 оны 3 сар
    o Дэлхийн “Залуу Үе” Танхимын Сургалтын Институтын “Prime course”, PG зэрэглэлтэй сургагч, 2002 оны 3 сар
    o УБИС, Аялал жуулчлалын холбооноос зохион байгуулсан “Аялал жуулчлалын менежерийн курс”, Аялал жуулчлалын зохион байгуулагч, 1994 он 3-5 сар
    Ажлын туршлага:
    2002 оноос өнөөг хүртэл, “Өөрчлөлтийг чиглүүлэгч” төв, Захирал
    2005 оноос өнөөг хүртэл, “Саскабел” ХХК, Захирал
    2009-2011 Глобал Удирдагч дээд сургууль, Гүйцэтгэх захирал
    2006-2009 Хан Уул дүүргийн “Оргил” цэцэрлэг, Гүйцэтгэх захирал
    2003-2004 Миний дэлгүүр сүлжээ, Гүйцэтгэх захирал
    2002-2003 Миний дэлгүүр сүлжээ, Сургалтын албаны дарга
    2001-2002 Монгол Сингапурын хамтарсан “Лотс Инвест” ХХК, Гүйцэтгэх захирал
    1997-2001 Отгонтэнгэр Их сургууль, Хэл шинжлэл, Дорно дахины хэлний
    тэнхимийн эрхлэгч
    1995-1997 Отгонтэнгэр Их сургууль, Хэлний онолын хичээлүүдийн багш
    1994-1998 Аялал жуулчлалын “Eden tours“ компани, Франц, Швейцарийн
    жуулчидтай хийдэг морин аялалын менежер, орчуулагч
    1989-1991 П.Н.Шастины нэрэмжит Клиникийн III эмнэлэг, 6 дугаар тасагт асрагч
    Оролцсон сургалт, семинар /гадаадад/:
    2015 Дэлхийн хүний нөөцийн чуулга уулзалт /ATD Conference/, АНУ-ын Орландо
    2014 Дэлхийн хүний нөөцийн чуулга уулзалт /ASTD Conference/, АНУ-ын
    Вашингтон
    2012 Дэлхийн хүний нөөцийн чуулга уулзалт /ASTD Conference/, АНУ-ын Денвер
    2011 Дэлхийн хүний нөөцийн чуулга уулзалт /ASTD Conference/, АНУ-ын Атланта
    2010 Дэлхийн хүний нөөцийн чуулга уулзалт /ASTD Conference/, АНУ-ын Чикаго
    2009 Дэлхийн хүний нөөцийн чуулга уулзалт /ASTD Conference/, Польш улсын
    Варшав хот
    2008 ДЗҮТ-ын Ази номхон далайн бүсийн орнуудын 58 дугаар чуулга уулзалт
    /ASPAC/, Солонгос улсын Бусан хот
    2004 ДЗҮТ-ын 59 дүгээр чуулга уулзалт /WORLD Congress/, Япон улсын Фукуока
    хот
    2002 ДЗҮТ-ын 57 дугаар чуулга уулзалт /WORLD Congress/, АНУ-ын Лас Вегас хот
    2002 ДЗҮТ-ын Ази номхон далайн бүсийн орнуудын 52 дугаар чуулга уулзалт,
    /ASPAC/, Япон улсын Сендай хот
    2001 ДЗҮТ-ын 51 дүгээр чуулга уулзалт /WORLD Congress/, Франц улсын Канн хот
    Олон нийтийн байгууллагын сонгуульт ажил:
    2014 JCI Монгол байгууллагын Сенат клубын Удирдах зөвлөлийн гишүүн, Дэд
    Ерөнхийлөгч
    2007 JCI Монгол байгууллага, Дэлхийн сенатор
    2008 JCI Монгол байгууллага, Үндэсний байгууллагын Дэд Ерөнхийлөгч
    2006 JCI Монгол байгууллагын Улаанбаатар Централ ЛОМ, Зөвлөх
    2002-2004 Зүүн Азийн Бизнес зөвлөл, Тэргүүлэгч гишүүн
    2005 JCI Монгол байгууллагын Улаанбаатар Централ ЛОМ, Хяналтын зөвлөлийн
    дарга
    2004 JCI Монгол байгууллагын Улаанбаатар Централ ЛОМ, Үүсгэн байгуулагч, Дэд
    Ерөнхийлөгч
    2003 Монголын Залуу Үе Танхим, Үндэсний байгууллагын Санхүүч
    2002 Монголын Залуу Үе Танхим, Үндэсний байгууллагын Ерөнхий нарийн бичгийн
    дарга
    2001 Монголын Залуу Үе Танхим, Үндэсний байгууллагын Төсөл хариуцсан захирал
    2000 Монголын Залуу Үе Танхим, Үндэсний байгууллагын Сургалт хариуцсан
    захирал
    1997-2000 Монголын Хувийн Их Дээд сургуулиудын холбоо, Ерөнхий нарийн
    бичгийн дарга
    1989-1991 Улаанаатар хотын ХЗЭ-ийн хороо, Хорооны гишүүн
    Эрдэм шинжилгээ, судалгааны сэдэв:
    “Суралцагч байгууллагын үзэл баримтлалын хэрэгжилтийн судалгаа” Төрийн зарим байгууллагын жишээн дээр – сэдвээр Удирдлагын академид докторын зэрэг хамгаалсан.

    https://www.facebook.com/surenchimeg.dulamsuren

  • Халтарын БОЛОР-ЭРДЭНЭ

    Зохиолч

    1975 оны 8-р сарын 15- нд Улаанбаатар хотод төрсөн. 1995 онд монгол хэл бичгийн дээд сургууль, 2000 онд Утга зохиолын дээд сургуулийн сэтгүүлчийн ангийг дүүргэсэн. 2005 онд “Зүрхэнд үйлдвэрлэв” номоороо Сэр-Одын нэрэмжит шагнал, 2010 онд “Би, бид хоёр” номоороо Алтан өд шагнал тус тус хүртсэн. МЗЭ-ийн гишүүн.

    Хүн чанар, амьдралын үнэ цэн, утга учрын тухайд, хүний дотоод сэтгэлд гүн нэвтэрсэн сэтгэлгээний уран бүтээл туурвидаг.

    “Охин минь битгий уйл”, “Цэцэрлэгт учирсан хоёр”,” Үл таних эмэгтэй”, “Би эр хүнд хайртай”, “Хайр ийм өнгөтэй”, “Дурласан цас”, “Хайр” жүжгийн дуу зэрэг дууны шүлэг, “Хишигт”, “Хорин жилийн дараа”, “Муу залуу” зэрэг тууж, “Охины минь дурлах залууд илгээх захидал”, “Хүүгийн минь дурлах бүсгүйд илгээх захидал” өгүүллэг, “Би чамд хайртай-2”, “Ми-15”, “Нарны өнгө”, “Хамтран амьдрагч” кино зохиол зэрэг 100 гаруй өгүүллэг, тууж, кино зохиол туурвисан.

    БҮТЭЭЛҮҮД

    2002 он “Нүцгэн шөнө”
    2004 он “Зүрхэнд үйлдвэрлэв”
    2009 он “Диваажингийн хоригдлууд”
    2013 он “Би бид хоёр”
    2013 он “Болор туужууд” сэтгэлгээний богино өгүүллэг, туужийн түүврүүдээ тус тус хэвлүүлсэн.

    https://www.facebook.com/bolorerdene.writer

  • Сүрэнжавын ДЭЛГЭРЦЭЦЭГ

    Би бага цэцэрлэгт байхдаа мандалин тоглож сурсан. Анх цэцэрлэгийн багшаараа ”Нараа нараа нааш ир“ гэдэг дууг заалгаж тоглож сураад маш их баярлаж байж билээ. Цэцэрлэгт яваад ирэхэд аав маань миний төрсөн өдрөөр мандалин авч өгч байсан нь одоо миний мэргэжлийн гараа болсон болов уу гэж боддог. Сургуульд ороод янз бүрийн дугуйлан секцэнд хамрагддаг байлаа. Хөнгөн атлетик, уртын харайлт, дуу хөгжмийн дугуйланд суралцдаг байлаа. Багш нар маань намайг булаалцалдаад бөөн юм болдог байсан. Биеийн тамирын багш Батчулуун, дуу хөгжмийн багш Бадамгарав багш нар нэг өдөр миний нүүрэн дээр муудалцаад, “Чи аль нэгийг яг одоо сонго” гээд, тэгээд би Батчулуун багшийгаа орхисон доо. Түүнээс хойш багш маань бяцхан гомрохдогч гэсэн хэзээ хойно надад “Чи зөв сонголт хийсэн” гэж хэлж байсан. Увс аймгийн 10 жилийн 2-р дунд сургуульд сурч байхдаа сургуулийнхаа урлаг соёлын ажилд илэвхтэй оролцож, Тува Монголын харилцаагаар аялан тоглолт хийж явдаг байсан. Манай орос хэлний Ядмаа гэдэг багш маань биднийг удирдаж Тувад аялан тоглуулж биднийг Урлаг соёлын ажилд оролцуулдаг байлаа. 10-р ангиа төгсөөд Увс аймгийн Залуучуудын холбооны дэргэдэх “Цаг үе“ залуучуудын страд дууны хамтлагт 1 жил ажиллаж байх тэр үед УБ хотоос Соёлын коллежид элсэлт авахаар хүмүүс ирсэн. Хөгжмийн зохиолч С.Задгай багш /”Хүүгийн бодол“дууны ая зохиогч/ маань намайг шалгаруулж авч байж билээ. Энэ шалгаруулалтанд 100 гаруй хүүхэд уран сайханчид ганцхан хуваарь дээр өрсөлдөж байсан. Би 108 дахь хүн байлаа. Шалгалт дууссаны дараа 108 дахь хүүхэд ороод ир гэхэд итгэж ядаад сандарч байсан. Тэгээд нэг сонин уншуулаад “За юун тухай уншив. Утга санааг нь ярь” гэдэг байгаа. Би хөлс гараад “Өөрчлөн байгуулалт, шинэчлэлийн тухай” гэхээс өөр юу уншсанаа ч санадаггүй. Уран тод унших юм байна гээд хичээгээд л уншсан. Тэгээд за гараад байж бай гэсэн. Гадаа гараад сандраад тайвширч чаддаггүй. Манай найзууд чи лав тэнцсэн байхаа гээд л. Төд удалгүй 108 ороод ир гээд, миний гарыг үзээд л, за гэрлүүгээ маш хурдан яваад 1 хувь зураг аваад ир гэдэг байгаа. Би ч галзуу юм шиг гүйсээр амьсгаадаад орж ирэхэд, аав ээж сандраад юу болов солиотой юм шиг хүн цочоогоод гээд загнаад, сургуульд тэнцсэн гэдгээ хэлж, зургаа аваад аавыгаа дагуулаад очиж томилолт авч байсан юм. Ингээд намар УБ хот руу нисэж ирж байлаа. 1991- 1994 онд суралцаж төгссөн. Мэргэжилдээ маш дуртай.

    2005 онд Баянхонгор аймгийн ЗДТГ, НБХэлтэс Хүүхдийн төлөө төв, “Хүүхдийн Тэмүүжин Театраас “Хүүхдийн хөгжлийг дэмжих жил“- ийн ажлын хүрээнд зохиогдсон Монгол Улсын Урлагийн гавъяат зүтгэлтэн Төрийн Соёрхолт хөгжмийн зохиолч Г.Бирваагийн нэрэмжит “Яруу эгшиг“ өсвөрийн гоцлол хөгжимчдийн улсын уралдаанд Увс аймгаас төлөөлж сурагчдаа оролцуулж байлаа.

    Монгол ардын дуугаа өвлүүлэх ажил маань 2008 оноос өнөөг хүртэл тасралтгүй үргэлжилж байна. Миний шавь Энхболдын Энхманлай, Энхболдын Энхнаран нарын маань ээж Р.Дэлгэржаргал бид цагийн аясаар сайн найз, сайхан нөхөрлөлтэй болж үзэл бодлоороо нэгдэж 2010 онд Галбингаа ардын дуу хуурын сургалтын төвөө нээн ажиллуулж байна.

    2009 онд “Монгол ардын дуугаа өвлөн дуулцгаая” анхны бие даасан тоглолтонд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж бидний урилгыг хүлээн авч хүрэлцэн ирж дэмжсэн нь маш бахархалтай. Ийнхүү “Монгол эгшиглэн” хамтлаг маань Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл доорх хамтлаг болж чадсан юм. 74-р цэцэрлэгийн хүүхэд багачууд 2009 оны сар шинийн 2-нд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн гэрт зочилж шинэлсэн юм. Тэр үед “Дээлтэй монгол” хөдөлгөөн өрнөж биднийг дэмжиж хамтарч ажиллаж байлаа. Учир нь хүүхдүүд маань үндэснийхээ хувцасыг өмсөж гоёж ардынхаа дуугаа гайхалтай сайхан дуулж байлаа. Энэ үеэс цэцэрлэг, сургуулийн хүүхдүүд үндэсний хувцасаа өмсөх сонирхолтой болсон. Ардын сайхан дуугаа гайхалтай сайхан дуулж үеийн хүүхдүүдэд үлгэр дууриал болж байлаа.

    Би 2010- 2011 онд ажлаа түр орхиод цомгийнхоо уран бүтээл дээр ажилласан. Учир нь ажлаа хийнгээ уран бүтээл хийхэд дарга маш их хавчиж, дарамталдаг байсан аргаа бараад 1 жил гаран ажлаа орхисон. Сайн ажилласаныхаа төлөө маш их гадуурхагдаж байлаа. 74-р цэцэрлэгийн эрхлэгч байсан Б.Баянмягмар арга зүйч Л.Нэргүй ажлын үнэлгээг байнга дарж цэвэрлэгчээс дор үнэлдэг байсан баримт ч бий. Энэ 2012- 2013 оны хичээлийн жилд СБД-ийн 16-р сургуульд хөгжмийн багшаар ажиллаж байна.

    2013 онд СБД-ийн 16-р сургуулийн нээлттэй хичээлийн Ур чадварын уралдаанд 2-р байр

    2013 онд Нийслэлийн 373 жилийн ойн хүрээнд ”Найрал дуу- 20“ улсын урлагийн наадамд “Ерөөлөөр учирсан миний монгол” 70 хүүхдийн хор дууг дуулуулж “Шилдгийн шилдэг” найрал дуугаар шалгарлаа;

    https://www.facebook.com/YaruuEgshiglen/
    https://www.facebook.com/delgertsetseg.surenjav

  • Цэрэнгийн РАДНАА- Хөнгөн атлетикийн мастерсын Дэлхийн аварга (85 настай)

    Цэрэнгийн Раднаа гуайг 85 насандаа хөнгөн атлетикийн мастерсын ДАШТ-д түрүүлэхэд нь ялангуяа элэг нэгт бид бүхэн халуун дотноор хүлээж авсан. Ийм өндөр настайдаа дэлхийд нэрээ мөнхлөхөд нь бага зэрэг гайхаж байснаа ч нуух юун. Учир нь манай улсаас өмнө нь хэн ч ийм амжилт гаргаж байгаагүй билээ. Иймд өнөөдөр ахмадын баяр, энэ баасан гарагт багш нарын баяр таарч буйг ташралдуулж, түүнийг “Гэрт нь” буландаа урьсан юм. Тэрбээр 30 гаруй жил биеийн тамирын багшаар ажилласан тул багш нарын баярыг яах арга үгүй өргөн дэлгэр тэмдэглэх хэмжээний хүмүүн билээ.

    Биднийг гэрийнх нь үүдэнд очоод орцных нь кодыг асуухаар залгах гэтэл аль хэдийнээ гараад ирчихсэн зогсч байсан юм. Мэнд усаа мэдэлцэх зуур “Өнгөрсөн шөнө нутгаасаа ирлээ. Өнөөдөр БСШУСЯ-ны дэргэдэх Ахмад багш нарын холбооны урилгаар “Улаанбаатар” ресторанд ахмадуутайгаа хүлээн авалтанд оролцож, хавьд уулзаагүй нөхөдтэйгээ уулзалдлаа. 21 аймаг, есөн дүүргээс хэчнээн ч багш ирэв, бүү мэд” гээд орц руу дагуулан оров.

    Липтэнд суух явцдаа “Та Өмнөговь аймгийн Баяндалай сумын харьяат байх аа. Нутаг руугаа ямар ажлаар явав” гэхэд “Аймгийн төвд миний нэрэмжит ахмад мастеруудын УАШТ болсон юм. Үүнийг аймгийн ИТХ, Биеийн тамирын спортын хороо хамтарч маш сайхан зохион байгууллаа. Дээд тал нь 81 настай эмэгтэй тамирчин оролцож байна. Аймагт болсон тэмцээнд байр эзэлсэн тамирчдад мөнгөн шагнал өгдөггүй байсан бол энэ удаа эхний гурван байрынхт медаль, өргөмжлөл, мөнгөн шагналаар урамшууллаа. Харин би тэднээс хамгийн сайн амжилт гаргасан эрэгтэй, эмэгтэй хоёр тамирчинд өөрийн зүгээс гарын бэлэг, 100 мянган төгрөг гардуулсан. Төрөл нь гүйлт, шидэлтээр явагдсан” гэв.

    “Та хэдэн жил багшилсан бэ. Нэлээн олон шавьтай болсон байх даа” гэхэд “30 гаруй жил ажилласан. Биеийн тамирын дээд сургуулийг төгссөн хүн л дээ. Энэ хугацаанд олон шавьтай болсон. Тэднээс маань хамгийн өндөр настай нь 60. Тэгээд үүнээс дооших настай байна. Зарим нь гадаадад амьдарч байгаа бол зарим нь ажиллаж байна” гэлээ.

    Тэрбээр Австралид очихдоо энэхүү сувинерийг дурсгал болгон худалдан авчээ. Үүнд дэлхийн долоон гайхамшгийн нэг болсон театрын зураг байралжээ.   

    “Эрүүл чийрэг, бие хөнгөн байхын гол шалтгаанаа та байнгын хөдөлгөөн, спорттойгоо холбогдог уу” гээд хариу хүсхэд “Тийм гэж хэлж болно. Гэхдээ тамирчин хүний хамгийн аюултай зүйл бол бэртэл гэмтэл. Харин би үүнээс хол байж чадсан. Гадаад, дотоодын олон ч тэмцээнд өрсөлдлөө. Нэг ч бэртэл аваагүйдээ өөртөө баярладаг” гэхээр нь “Наадамд уралдуулсан морины эзэн “Хүүхэд, морь хоёр л эсэн мэнд давхиад ирвэл болох нь тэр дээ, сайхан наадлаа бид” гэдэг шиг л хүлээж авч байна уу даа” гээд инээхэд “Яг тийм” гээд дагаж инээнэ.

    Энэ үед охин нь бидэнд цай аягалж өгөх зуураа “Аав ч амралттай байх үе ховор шүү. Өнгөрсөн шөнө хөдөөнөөс ирчихээд өглөө гараад явсан. Одоо та нар ярилцлага өгөх гээд сууж байдаг. Би байсан бол аль хэдийнээ уначихсаан” гээд хөхөрнө.  

    Ц.Раднаа гуайгаас “Таныг дэлхийн гурван удаагийн аварга гэдэг. Гэтэл медалийг чинь тоолохоор өөр гараад байх юм. Энэ ямар учиртай вэ” хэмээхэд “Үндсэндээ би чинь дэлхийн гурав, ахмад мастеруудын таван удаагийн аварга байхгүй юу. Нэг удаагийн ДАШТ-д оролцохдоо таван төрөлд өрсөлддөг. Тодруулбал, 60, 100, 200, 400 метрийн гүйлт, уртын харайлтаар оролцдог. Тэгэхээр таны ойлгодог чинь зөв л дөө. Нэмж хэлэхэд Польшд болсон ДАШТ-ий 400 метрийн гүйлтийн төрөлд өрсөлдөхдөө би дэлхийн рекорд амжилтыг эвдсэн бол сүүлд Австралид болсон далайн орнуудын тэмцээнд оролцохдоо өөрийнхөө тэр амжилтыг дахиж эвдсэн. Ийнхүү Польшийн тэмцээнээс гурав, Австралид болсон далайн орнуудын тэмцээнээс таван алтан медалийг зүүгээд ирж байгаа юм” гээд бахархангуй ярьж байх нь сайхан санагдаж байлаа.

    Тэгэхээр нь “Таны нэг өдрийн бэлтгэл хэрхэн өнгөрдөг вэ. Хөнгөн атлетик олимпийн топ таван төрөл шиг хүмүүст нэг их анзаарагддаггүй л дээ болохоор лавлаж байгаа юм шүү” гэвэл “Манай спортын нутгаас дэлхий дахинаа нэг их гавьяа байгуулсан юм байхгүй. Гэхдээ дээхнэ манай нутгийн Агваан гэдэг хүн Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцож, Азийн Агваан нэртэй болж байлаа. Түүнээс хойш Ази, дэлхийд нэрээ гаргасан хүн алга. Өнгөрсөн жил би Японд болсон тэмцээний 200 метрийн гүйлтэнд оролцож мөнгө медаль хүртсэн бол дараагийнх нь дээр хоёулаагийн ярьдаг хоёр удаагийн ДАШТ юм. Би өдөр бүр бэлтгэл хийдэггүй. Тэгэх ч боломжгүй. 2-3 өдөр идэвхитэй амарч байх хэрэгтэй. Гэхдээ өглөөний гүйлтээ алдахгүй л дээ. 500м-ээс нэг болон хоёр км гүйнэ. Бусад үед нь волейбол, сагс тоглох эсвэл агаарт гарах сонирхолтой” гэлээ.

    Түүнээс “Та залуу байхын л жин багатай байсан уу” гэхэд “Залуу байхдаа би 65 кг жинтэй байсан. Харин одоо нас өтлөөд 55 кг болсон байна билээ. Харин тэмцээнд оролцох үедээ 53 кг-ын жинтэй болдог. Хоол хүнсний хувьд ялангуяа тэмцээн ойртох үед өөх тостой хоол идэхгүй, сүү цагаан идээ хэрэглэхгүй байх нь чухал” гэсэн юм.

    Мастеруудын насны ангилал 30-34, 35-39, 40-44, 45-49, 50-54, 55-59, 60-64, 65-69, 70-74, 75-79, 80-84, 85-89 гэж явагддаг аж. Харин тэрбээр 85-89 насны ангилалд өрсөлдөж, дээрх амжилтуудыг гаргасан байна. Харин Японд болсон тэмцээнд түүний насны ангилалд 26 тамирчин оролцож байсан бол Польшд болсон тэмцээнд дөрөв, Австралийн тэмцээнд нэг хүн уралдаж байжээ.  

    “Залуу байхдаа олон улсын тэмцээнд оролцох боломж байгаагүй юу” гэхэд “Спорттой нөхөрлөхөөсөө өмнө буюу 20-28 нас хүртлээ зоотехникчээр ажилласан юм. Тэр үед хөдөө их явдаг байсан болохоор тэмцээнд оролцож чаддаггүй байлаа. Харин 28 настайдаа оюутан болох үед ХБХБ гэдэг нэртэй тэмцээн үүсч, миний спортын гараа эхэлсэн.

    ХБХБ тэмцээнээс хүртсэн медалиудынх өнгө бага зэрэг хувирсан ч үнэ цэнээ хэзээ ч алдахгүй. 

    400, 800м гүйлтэнд өрсөлдөж байхдаа спортын мастерын болзол биелүүлсэн. Харин олон улсын тэмцээнд оролцох хүсэл байсан ч тухайн үед манай улсад надаас илүү сайн тамирчин олон байсан болохоор дарагдаад байдаг байлаа. Гэхдээ тэд дэлхий болон олимпод өрсөлдөх ямар ч боломжгүй байсан. Мөн миний хичээллэдэг өөр нэг спортын төрөл бол хэрэглээний гимнастик. Энэ спортоороо нэгдүгээр зэрэгтэй. 28-35 нас хүртлээ энэ спортоор хичээллэсэн. Одоо хааяа бүжгэнд явна аа. Портнероо би голно уу гэхээс тэд намайг голохгүй” гээд ханхалзаж байх шиг.

    Батмөнх даян хааны хөшөөг бурханыхаа дэргэд залжээ. Учир нь тэрбээр даян хаантай нэг нутаг болохоор тэр. Мөн Өмнөговьчууд түүхт хааны хөшөөг нутгийн удирдлагын ордны өмнө залсан байдаг билээ. 

    Энэ үед түүний гэр бүлийн хүн А.Пүрэв гуайтай цөөн хором ярилцлаа. Тэрбээр “Бид хоёр нэг аймгийн улс. Би Булган сумынх. Би залуучууд, оюутны фестивальд оролцож л явлаа. Хөнгөн атлетикийн тамирчин байсан. Гэхдээ нэг их амжилт үзүүлж байгаагүй ээ” гэсэн юм.

    Энэ бол түүний гэр бүлийн хүн А.Пүрэв гуайн залуу цагийн хөрөг ажээ. 

    Ц.Раднаа гуайгаас “Таныг залуу байхад тамирчид тэмцээнд оролцохдоо зардлаа хэрхэн шийддэг байсан бэ” гэхэд “Цөөхөн тооны тэмцээн болдог байсныг ч хэлэх үү улс, аймгийнхан нь шийдээд өгчихдөг байсан юм. Харин одоо шигшээгийн тамирчин л биш бол өөрсдөө зохицуулж байна даа. Миний хувьд нэг удаагийн ДАШТ-д оролцохдоо таван төрөлд нь өрсөлдөхийг хүсвэл тус бүрт нь 30 гаруй ам.доллар өгч, мандатаа авна. Дээрээс нь ирж, очих зардал, хоол, байр гээд л. Гэхдээ намайг Польшд болсон ДАШТ-д оролцоод ирхэд манай аймгийн ЗДТГ-аас 7,6 сая, сумынхан зургаан сая төгрөг гардуулсан. Тэр мөнгөөрөө би сүүлд Австралид болсон тэмцээндээ “тонгочиж” байгаад ирлээ. Харин одоо ирэх арванхоёрдугаар сарын эхээр Малайзад болох Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцоно. Гэхдээ нэг хүнийг дөрвөн төрөлд л оролцуулна гэсэн. Өмнөх ДАШТ шиг таван төрөлд оролцуулахгүй юм билээ” гээд голонгуй хариулав.

    Энэ үед түүнээс асуумаар санагдаад “Та гавьяат тамирчны болзол хангасан болов уу” гэхэд “Хангагдсан. Дэлхийд түрүүлээд, рекорд амжилтыг нь эвдчихсэн юм чинь. Гэхдээ дараагийн тэмцээнүүдийг нь харах гэдэг юм байлгүй дээ” гэлээ.

    Польш Улсад болсон ДАШТ-ий үе түүх болон үеийн үед үлдэнэ ээ. 

    Түүний аав, ээж малчин хүмүүс байсан юм билээ. Аав нь 85, ээж нь 84 насандаа бурхан болсон гэнэ.

    Онцлоход түүний аав залуудаа Өмнөговиос Сүхбаатар аймаг хүртэл тууврын мал хүргэхдээ морио хөтлөөд, гутлаа сугандаа хавчуулаад явган явсаар байгаад очдог байсан гэсэн. “Тухайн үед хүмүүс аавыг “Морио хайрлаад явган яваад байна” гэж хэлдэг байсан гэдэг. Үнэндээ бол эрүүл мэддээ анхаарч байсанд байгаа юм. Мөн аавын тэр чанар надад иржээ гэж боддог” гэсэн юм.

    Ц.Раднаа гуайн залуу байхдаа аавтайгаа энэхүү зургийг татуулж байжээ. Тэрбээр залуу байхдаа нутагтаа “Ганган” Раднаа гэдэг байсныг охин нь дуулгав. Үсний засалт, хувцаслалтыг нь харахад үнэнг гэрчлэх мэт.  

    Тэрбээр эхээс хоёулаа гэнэ. Газар дээрх ганц эгч нь аав, ээж шигээ мөнхөрсөн тул “Өнөөдөр надад төрсөн ах дүү алга. Гэхдээ би 10 сайхан үртэй. Тэд маань өдгөө бизнес эрхлээд сайхан амьдарч байна. Хамгийн том хүү Бадрах Биеийн тамирын газрын орлогч дарга хүртэл хийж явлаа. Тэр үед дархан аварга Х.Баянмөнх даргаар нь ажиллаж байсан юм. Тэр үед цаг үе хэцүү болоход ажлаа орхиж, бусдын жишгээр хувиараа бизнес эрхэлсэн. Гэхдээ би тэр үед Чех машинтай байлаа. Түүнийгээ зарж, бүх мөнгөөрөө мал аваад хөдөө гарсан. Хүүхдүүд маань тухайн үед малын захад гарч үзээгүй хэрнээ надтай хамт гүү барьж, хонь хариулж байв. Харин өрх тусгаарлах үедээ уул уурхай дагаж, тус тусынхаа амьдралыг хүнээс дутахааргүй болгосонд нь баяртай явдаг. Уг нь хүүхдүүдийн маань зарим нь спортоор хичээллэдэг байсан юм шүү. Одоо л малчин, уурхайчин болсон болохоос биш. Бадрах хүүгийн маань хул шүдлэн үрээ улсын баяр наадамд түрүүлж, биднийг хагартал баярлуулсан даа. Дүү нь уяа сойлгыг нь тааруулдаг юм. Ах, дүү хоёр хоёулаа аймгийн алдарт уяач цолтой. Би ч гэсэн залуудаа хурдан морины сүүл боодог байлаа. Сүйдтэй түрүү, айраг хүртэж байгаагүй ээ” гээд инээж байсан юм.

    Аавын хүү болгонд заяагаад байдаггүй амжилтыг тэдний хоёр хүү гаргаж, төрийнхөө наадамд энэхүү үрээг магнайдаа тоосгүй ирүүлжээ. 

    “Саяхан Кёкүшюзан Д.Батбаяр танд хоёр өрөө байр бэлэглэнэ гэж байсан байршил нь хаана вэ гэхэд “Хан-уул дүүрэг, “Вива сити” хороололын замын эсрэг талд баригдаж байгаа юм билээ. 20-иод хоногийн өмнө над руу өөрөө утсаар холбогдож, “Та хэдэн давхарт авах сонирхолтой байна вэ. Би тусгайлан засч өгөх гэсэн юм” гэнэ билээ. Тэгэхээр нь “Есөн хөлт их цагаан тугаа бодвол ес, жаргалын найман морио бодвол найм. Энэ хоёрын аль нэг байхад болно оо” гэхэд “За хүлээж авлаа” гэсэн. Баригдаад дуусахаар нь надад хэлэх байх аа” гэсэн юм.

    Өрөөнийх нь хананд байрлах зарим өргөмжлөл нь. Бүгдийг нь цуглуулбал энэ өрөө багадах биз ээ. 

    Ийнхүү цаг нэлээн орой болсон тул дахин уулзахын ерөөл өргөж, ирсэн гийчин буцдагийн адил хүлгийн жолоо залав аа.

    Нийтэлсэн: У.Баярсайхан 
    http://www.mnb.mn/ 2019/10/01

  • Төрмөнхийн КАРМА

    Өгүүлэхүйн урлагийн мастер, жүжигчин
    [СТА, Хөдөлмөрийн гавъяаны улаан тугын одонт]

    Соёл урлагийн их сургуул, Радио телевизийн дээд сургуулийн багш.

    1978 оноос кино үйлдвэрээс уран бүтээлийн гараагаа эхэлж алтан үеийн уран бүтээлчдээс суралцаж кинонд дуу оруулах чиглэлээр мэргэшсэн.

    Сахиул уу сахиус уу, Ховор хүмүүс, Хачин хүн, Намайг уучил, Хоньчин найдан, Нар гарнаа аз жаргал минь, Зүрх зогсохгүй зэрэг 50 гаруй уран сайхны кинонд гол болон туслах дүр бүтээсэн. Монголын болон гадаадын 2000 орчим бүтээлд дуу оруулсан. “Сумын атаман” киноны зохиолыг бичиж найруулсан.

    Сүүлийн жилүүдэд олон нийтийн харилцааны ур чадварыг хөгжүүлэх чиглэлээр харилцааны соёл, харилцааны урлаг, өөрийгөө зөв сайхан илэрхийлэх ур чадварын сургалт, хэл ярианы дутагдалтай хүүхдийг засах, хэл ярианы ур чадвар олгох чиглэлээр танхимын болон ганцаарчилсан сургалт зөвлөгөөг удирдан явуулж байна.

    Facebook |

  • Ийнийтэн Сант- Монгол үндэстэний гоц сэтгэгч @IiniitenSant

    Монголын гоц сэтгэгч. Орчлонгийн үндсэн хууль буюу Супер нэгдлийн онлын нээлт хийсэн. Ийнийтэн, Зураач, хот төлөвлөгч.

    Би түүнтэй нэг л өдөр уулзана гэдгээ мэдэж байлаа. Тэр өдөр нь энэ байж. Түүний өвөрмөц сонин урлангаар зочилж, дуулж сонсож байгаагүй шинэ мэдлэгээс шанагныхаа хэмжээгээр хутгахыг хичээлээ. Тэрээр “Орчлон ертөнцийн үндсэн хууль”-ийг нээхийн төлөөнөө амьдралынхаа 20 жилийг бүрэн зориулж, гэр бүл, хувийн амьдрал, эрүүл мэндээ хүртэл золин байж хөдөлмөрлөсөн хүн ажээ. Хүн төрөлхтний дээд соёл иргэншил, дээд технологийг сэтгэж Орчлонгийн үндсэн хуулийг нээсэн сэтгэгч Сантыг Монголын Леонарда Да Винчи гэж нэрлэмээр санагдлаа. Түүний сэтгэсэн ажлууд нь уран зураг, уран барилга, хот төлөвлөлт, соёл иргэншил зэрэг маш өргөн цар хүрээтэй байсан нь бишрээд баршгүй байв. Түүний нээсэн мэдлэг нь хүн төрөлхтний хуучин мэдлэг дээр суурьлаагүй бөгөөд цоо шинэ мэдлэгийг нээж, хүн төрөлхтний цаашдийн амьдралын дээд оршихуй, дээд соёл иргэншлийг тодорхойлж байгаагаараа шимтэн судлахгүй байхын аргагүй сэдэв гэж мөхөс би бодов. Бид өнөөдөр Сантын сэтгэсэн ажлыг патентжуулж дэлхий дахинаа таниулахгүй бол нэг л өдөр гадаадын хэн нэгэн эрдэмтэн Сантын бүтээлийг хуулаад Орчлон ертөнцийн үндсэн хуулийг би нээлээ гээд дэлхийд зарлах вий дээ. 

    Сэтгэгч Санттай 11цаг 19 минутын турш ярилцсаар л байна. Түүний яриа цаг хугацааг зогсоодог. Анх удаа 1 хүнтэй ийм удаан ярилцаж үзлээ.

    Ярилцлагын холбоос

    Сант бид 2 төстэй байна уу. (Хэ хэ)
    Сантын бүтээсэн “Наран гэрэлтэлт Монгол гэр”. Урц хөгжсөөр Монгол гэр болсон. Цаашид Монгол гэр хэрхэн хөгжих вэ?
    Түүний 20 жилийн турш бичсэн гар бичмэлүүд нь хайрцаг дүүрэн байна. Үнэхээр сонирхолтой ороомогууд байна.
    Сэтгэгч Сантын сэтгэсэн нараар гэрэлтэгч ухаалаг байшин. 
    Түүний зурсан уран зураг.

    Санттай хийсэн ярилцлага. Бусад ярилцлагыгhttp://youtube.com/IiniitenSant сувгаас үзнэ үү. Одоогоор 5 цуврал ярилцлага бий.

    Та бүхэн Санттай заавал уулзаарай. Санал сэтгэгдэлээ бичиж үлдээгээрэй.

    https://facebook.com/iiniitenSant
    https://twitter.com/IiniitenSant
    http://youtube.com/IiniitenSant 

  • Тордайн ГАНБОЛД

    1971 онд төрсөн

    “Алтан Дорнод Монгол” ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга

    БОЛОВСРОЛ

    МУИС, СЭЗДС, Хамбург хотын Маркетинг Менежемент Академи, 

    • 1979-1989 он Зөвлөлтийн 14-р дунд сургууль
    • 1991-1993 он Гадаад Хэлний Дээд Сургууль /Франц хэлний анги,
    • 2000-2002 онд МУИС, Гадаад Хэл Соёлын Сургууулийн Франц хэлний анги
    • 1998-2000 он ХБНГУ, Хамбург хотын Маркетинг Менежемент Академи
    • 2001-2004 он СЭЗДС –Бизнесийн удирдлага

    Гадаад хэлний мэдлэг:

    • Орос, Франц, Герман, Англи

    Ажлын туршлага:

    • 2000-2007 онд “Пайонеринг Интернэшнл” ХХК-ийг үүсгэн байгуулж, Ерөнхий захирлаар ажилласан
    • 2006-2009  онд “Дарханы Төмөрлөгийн үйлдвэр” ТӨХК-ийн Гүйцэтгэх захирал, Дорнын Бүгд Найрамдах Уругвай Улсыг Монгол Улсад төлөөлдөг Өргөмжит консул
    • 2009-2010 онд  “Корпорэйт Хотел Нүхт” ХХК-ийн Ерөнхий захирал
    • 2011 оноос “Алтан Дорнод Монгол” ХХК-ийн Ерөнхий захирал, ТУЗ-ийн дарга
    • 2013 оноос 80 гаруй гишүүнтэй Монголын алт үйлдвэрлэгчдийн холбооны Тэргүүн
    • Зайсангийн аман дахь  “Шамбалла” хотхоны төслийн санаачлагч

      Улс төрийн замнал

    • 2015 он хүртэл МАН-ын гишүүн
    • 2015 онд ХҮН намд элсэж намын дарга болсон боловч намын дотоод хагаралаас үүдэн 2016 онд сонгуульд оролцож чадаагүй
    • 2020 оноос “БИД 76” (Бие даагч Иргэдийн Дуу хоолой) бие даагчдын платформ санаачлан УИХ-ын сонгуульд өрсөлдөж байсан.

      2020 оны УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшигчдийн хөрөнгө орлогын мэдүүлэг. Эх сурвалж: https://ikon.mn/visualdata/c/1…

    Цахим хаяг: https://www.facebook.com/TordaiGanbold/

    ЯРИЛЦЛАГА УНШИХ

    Т.Ганболд: Нэг өглөө л би Монголын хамгийн их өртэй хүн болчихсон

    Олны анхаарал татсан асуудлаар үнэн бодит мэдээлэл өгч буй “Алтан дорнод Монгол” группийн ерөнхий захирал Т.Ганболдын 2011.12.06-ны өдөр өгсөн ярилцлагыг хүргэж байна.

    Илэн далангүй яриа” буландаа “Алтан дорнод Монгол” группийн ерөнхий захирал Т.Ганболдыг урилаа. 

    -Дарханы Төмөрлөгийн үйлдвэрийн даргын албыг авсны дараахан зургийг чинь харж байсан. Таныг ийм залуу хүн гэж бодсонгүй?

    -Овор багатай байх нь давуу тал уу, сул тал уу гэдэгт эргэлзэх л юм байна шүү. Ихэнх тохиолдолд сул тал болох юм. Яам, тамгын газрын 30 хүрээгүй залуучууд загначих гээд л. Жаахан дуугаа өндөрсгөөд, ихэмсэг, намбатай дүр үзүүлэх ёстой юм шиг байна лээ. Зарим нь бацаан гэнэ. (инээв) Би дөчин настай.

    -Асар их өртэй “Алтан дорнод Монгол” компанийг та авсан. Их зориг гаргажээ.

    -Яах аргагүй өндөр эрсдэл л дээ. Хийвэл бүү ай, айвал бүү хий гэсэн үг байдаг даа. Бизнес хийсэн багагүй хугацаа, туршлага маань надад амжилт авчирч, алхам алхмаар ахисан. Харин “Алтан дорнод Монгол” компанийг авах шийдвэр гар гасан нь бизнесийн бүх үйл ажиллагаагаа цүлхийтэл нэг зүйлд зарцуулахад хүргэлээ. Нэг өглөө л би Монголын хамгийн их өртэй хүн болчихсон.

    -Худалдан авах хүртлээ та тооцоо сайн хийсэн байх. Бас сайн нууцалсан биз?

    -Бодолгүй яахав. 2008 оноос судалж байсан. Эзэн нь Монголын Засгийн газартай маргаж, маш их өрийн асуудалтай, хүнд байсныг мэднэ. Би ОХУ-д ажлаар явж байхдаа С.В.Паушоктой уулзаж, компанийнх нь тухай ярилцдаг байсан юм. Орохоос өөр аргагүй бизнес байсан л даа.

    -Тус компанийн мэдлийн Заамарын орд алт ихтэй ч өрийг нь сонсоод шийдвэрээсээ буцсан бизнесмен цөөнгүй мэдэх юм байна. Харин С.В.Паушок танд давуу талаа танилцуулсан бололтой?

    -Тийм ээ. Мэдээж С.В.Паушок эхлээд давуу талаа танилцуулна шүү дээ. Ил болсон сөрөг талаа ярьж байсан. Зарим үед цочирдмоор тоо баримт ч гарч ирнэ. Гүнзгий танилцах тусам аюултай, эрсдэлтэй нөхцөл байдал бидний өмнө тулгарна гэдэг нь ч мэдрэгдсэн. Гэсэн ч их хэмжээний өрийг нь барагдуулж, үйл ажиллагааг нь зөв удирдаад явбал ашигтай гэсэн бизнес тооцоо хийсний дүнд ийм шийдвэр гаргасан. Ёстой л таны хэлснээр зориг дийлсэн. Нэг үгээр хэлбэл, хувьсгалын тохироо бүрдсэн гэх үү дээ. Долоо хэмжиж, нэг огтлоод дайрч орсон.

    -Та 2008 оноос судалж байсан гэлээ. Худалдаж авах саналаа хэзээ тавьсан юм бэ. Арбитрын шүүхийн шийдвэр гарахаас өмнө худалдан авах тухай эцэслэсэн байсан гэдэг?

    -С.В.Паушок өөрийнхөө хийж бүтээсэн зүйлээ цаашид аваад явчих боломжтой аж ахуйн нэгжид өгөх хүсэлтэй байсан нь мэдээж. Нөгөө талдаа эх адаггүй хэрүүл, маргаанаас залхаж, бушуухан салъя гэсэн бодолтой байсан биз. Арбитрын шүүхийн шийдвэрээс өмнө би худалдан авах шийдвэр гаргаж болохгүй. Би тэр шийдвэрийг л хүлээж байлаа. Тэрбээр Арбитрын шүүхээр Монгол Улсыг ялна гэсэн итгэлтэй байсан юм билээ. Жижиг ч бай нэг улсыг гаднын хөрөнгө оруулагч ялна, дийлнэ гэдэг маш хэцүү. Тухайн улсын Засгийн газрын ард тусгаар тогтносон улс, ард түмэн нь байгаа шүү дээ. Тухайн үед намайг түүнтэй уулзуулж байсан хүмүүс “Бид ялна, дийлнэ, их хэмжээний мөнгөө Монголын Засгийн газраас авна. Бид Барак Обамагийн сурталчилгааг хариуцаж байсан” ч гэх мэт зүйл ярьсан юм билээ. Барууны орнуудын хууль эрх зүй, өмгөөллийн компаниуд “Төлбөрөө л өгчих, тэгвэл шууд ялна, дийлнэ” гэсэн зарчмаар ажилладаг нь анзаарагддаг. Гэтэл үнэн хэрэгтээ шүүх дээр асуудал өөрөөр эргэх нь түгээмэл. Энэ мэт хүмүүсийн яриа нь түүнийг баахан хөөрөгдсөн бололтой. Нөгөө талдаа С.В.Паушок “Усыг нь уувал ёсыг нь дагана” гэдэг үгийг мартсан юм шиг санагддаг. Түүнээс гадна Монголын нэр бүхий төрийн түшээдтэй танил болоод ирэхээрээ хэнийг ч, юуг ч дийлнэ гэсэн омогтой болсон байх л даа.

    -Зөвхөн та ч биш манай томоохон бизнесмен үүд энэ компанийг сонирхож байсан юм билээ. С.В.Паушок таныг сонгосон нь сонирхолтой санагдаад байх юм?

    – С.В.Паушок 1997-2007 онд Монголд ажилласан. Ашигт малтмал олборлолтоороо эхний гуравт орж, бизнес нь ид цэцэглэж байхад нь би түүнийг таньдаггүй, мэндтэй л явдаг байсан. Харин асуудал үүсэж, эх орондоо очсон хойно нь танилцаж, ажлаар Москвад очихдоо уулзаж, бизнесийн яриа өрнүүлдэг болсон. Би чадалтай, мундагтаа энэ компанийг аваагүй л дээ. Том компаниуд худалдан авах санал тавьж байна гэсэн мэдээлэл дуулдаж л байсан. Нөгөө жаран чавганц уралдахад нэг нь түрүүлдэг гэдэг шиг л юм болсон. Оросуудтай олон жил хамтарч ажилласан, тэдний менталитетийг сайн мэддэг нь миний давуу тал болсон байх.

    -Худалдах, худалдан авах гэрээг биечлэн хийсэн нь тодорхой. Түүнтэй хамгийн сүүлд хэзээ уулзав. Монголын талаар ямар бодолтой явдаг бол. Та сонирхсон уу?

    -Бид удаан хугацаанд судалгаа хийсний дүнд Москвад 2011 оны есдүгээр сарын 9-нд худалдах, худалдах авах гэрээг үзэглэж, 16-наас миний мэдэлд 100 хувь ирсэн. Гэрээ байгуулах ажилд Англи, ОХУ-ын хуулийн нэртэй компаниуд ажилласан. Хэдийгээр би их хэмжээний өр үүсгээгүй ч компани нэгэнт миний мэдэлд ирсэн. Тиймээс энэ компанитай холбоотой бүх асуудлыг шийдэж, Монголын том татвар төлөгч хэвээр үлдээх болно. Хамгийн сүүлд шилжилт хөдөлгөөн, компанийн бүртгэлийн асуудлаар энэ оны аравдугаар сард ОХУ-д очоод уулзлаа. Монголд эрч хүчтэй үеэ өнгөрөөж, бизнесийн ажил нь цэцэглэж, хоёр гурван хүү нь Монголд төрсөн гээд амьдралынх нь багагүй хугацаа нь энд өнгөрсөн. Өөрт нь амжилт авчирсан Монголын ард түмэн, Засгийн газартай нь муудалцаад, дахин ирэх нүүргүй болсондоо их харамсдаг юм билээ. Багагүй хугацааг Монголд өнгөрөөсөн болохоор бас санадаг бололтой. Тавь гарсан хүн ОХУ-ын олигархжсан, авторитар системтэй зах зээлд байр сууриа олно гэдэг амаргүй шүү дээ. Монголын зах зээл ОХУ-тай харьцуулахад таатай, өрсөлдөөн багатай байсан нь мэдээж.

    -Таны хамтрагчийг сонирхож болох уу. “Алтан Дорнод Монгол”-ын бүх өр, бусад асуудал нь 300 сая ам. доллар болсон гэсэн үү?

    -Компани маань 100 хувь Монгол Улсын иргэн Тордайн Ганболд гэдэг хүний нэр дээр байгаа. Гадаадад байгуулсан компани маань мөн л миний нэр дээр бий. Английн эрх зүйд нийцсэн компанийн нэрээр зээл авахад хялбар. Тиймээс бид энэ компанийнхаа нэрээр гаднын хөрөнгө оруулалтын сангаас мөнгө босгосон. Нийт өр төлбөрийн эцсийн дүн 300 сая ам.доллар. Тэр мөнгөнөөс тодорхой хувь нь С.В.Паушокт шилжсэн. Зарим хэсэг нь татварын өрөнд, үлдсэн нь эргэлтийн мөнгө болоод явна.

    -Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны хүмүүс С.В.Паушокын хууль бус үйлдлийг Монгол Улсын хуулиар шийднэ гэж байсан ч Ерөнхий прокурор Д.Дорлигжав түүнд хамааралтай хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон нь олны анхаарлыг татаж байсан. Одоо монголчуудын мэдэлд ирлээ. Өр төлбөрийн асуудлыг хэрхэн шийдэж байгаа юм бэ?

    -Энэ асуудлыг хамгийн ойлгомжтойгоор тайлбарлахыг хичээе. С.В.Паушокт холбоотой хэргийг Ерөнхий прокурор хэрэгсэхгүй болгосон гэх мэт асуудал нь энэ компанийг намайг авахаас өмнө болсон юм билээ. Миний ойлгосноор Нийслэлийн прокуророос түүнд холбогдох асуудлыг хэрэгсэхг үй болгосон гэсэн. Эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхг үй болгох үндэслэл байсан учраас тийм шийдвэр гаргасан байх. Нарийн учир шалтгааныг би сайн мэдэхгүй. Харин намайг Д.Дорлигжавын хамсаатан гэх хардлага гарах болсон. Ямар ч холбоогүй гэдгийг хэлмээр байна. Манай компанийн бүх бичиг баримт энэ бүгдийг гэрчилнэ. Намайг авахаас өмнө Татварын ерөнхий газраас “Алтан дорнод Монгол” компанийг дампууруулах тухай саналаа Баянгол дүүргийн шүүхэд тавьсан юм билээ. Татварын өр, түүний хүү, алданги гээд маш их хөөсөрсөн өр, авлага байдаг юм.

    Энэ компанийн үйл ажиллагааг зогсоогоод гурван жил боллоо. Зөвхөн татвар ч биш бусад өр, авлага нь цасан хунгар мэт дээрээс нь дарж, өдөр бүр хүү, алданги нэмэгдээд байдаг. Гэтэл өрөө төлж, мөнгө олох ажлаа хийх боломж байхгүй. Би зөвх өн аж ахуйн нэгжийн хүрээнд ярьж байгаа юм шүү. Бүх техник хэрэгслийг нь лацдаад, дотоодын цэргээр хамгаалуулчихсан. Ийм нөхцөлд би энэ компанийг аваад шүүхэд байгаа асуудлыг нь шийдүүлж, ажлаа хийж өрийг нь барагдуулъя гэсэн. Харин дампууруулъя гээд байгаа хүмүүсийг ойлгохгүй юм. Төсөвт төвлөрөх ёстой их хэмжээний мөнгийг Монгол Улсын иргэн ажлаа хийгээд төлье гэж байна. Нөгөө талдаа Монголд татвар төлөгч томоохон компанийг авч үлдэж, 2000 гаруй ажлын байрыг сэргээхийн төлөө ажиллаж байна. Энэ нь Монголд ашигтай юу, эсвэл шууд дампууруулах нь зөв үү гэдгийг бодох хэрэгтэй. Хэрвээ дампууруулах юм бол татварын байгууллага бүх балансыг нь тэглээд, нэг төгрөг ч Монголд орж ирэхгүй.

    “Алтан дорнод Монгол” компанийн эзэмшдэг уул, уурхайн компанийн хэдэн лицензийг тал тал тийш хувааж авах сонирхол байна. Намайг ажлаа авахад Заамар, Архангайн хөндийд 40 гаруй компани алт олборлож байсан. Ямар ч гэрээ хэлэлцээргүйгээр шүү. Үүнийг сонингуудад “Алтан дорнод Монгол” Орхон голыг бузарлаж, хүн амьдрах нөхцөлг үй болголоо гээд л бичсэн. Үнэн чанартаа тэр газарт нөхөн сэргээлт хийх нэрээр аж ахуйн нэгжүүд техник хэрэгслээ аваачаад дур мэдэн алт олборлож байсан юм. Би ирээд энэ асуудлыг цэгцэлсэн. Засгийн газрын тогтоолоор өр авлага барагдуулах Ажлын хэсэг байгуулсан. Ажлын хэсэгт би өрөө барагдуулна гэдгээ мэдэгдэн хүсэлт гаргадаг ч зөрүүтэй олон санал гарах юм. Шууд дампууруулъя гэсэн саналын цаана ямар ашиг сонирхол байгааг би мэдэж, ойлгож байна. Энэ нь хэсэг бүлэг хүний хувиа бодсон өөдгүй санал. Тэр хүмүүст лиценз зарж борлуулна гэсэн ташаа ойлголт байх шиг. Манай компанийн нөөц нь тогтоогдсон ашиглалтын лицензүүд банкны өрийн барьцаанд бий. Хуулийн дагуу дампууруулсан тохиолдолд барьцаанд байгаа зүйлээ банк л авна.

    Харин үлдсэн хөрөнгийг Хувь нийлүүлэгчдийн зөвлөл гэж байгуулаад эд хөрөнгөө дуудлага худалдаагаар худалдаж, хувь тэнцүүлсэн байдлаар хуваана. Ийм нөхцөлд улсад сая төгрөг ч олдохгүй. Энэ гарцааг үй үнэн. Гэтэл илт мушгиж, янз бүрээр тайлбарлахыг зарим нь оролдох юм. Монгол хүн энэ бүх өрийг барагдуулж, том татвар төлөгч компаниа аваад үлдье гэж байхад үхүүлнэ, дарна гээд байж болох уу. Үнэхээр энэ компани хэрэггүй байсан юм бол 1997 онд байгуулагдахад нь эсэргүүцэхгүй яасан юм бэ. Өнөөдөр монгол хүн авчихаад байхад дэмжихийн оронд боомилсон бодлого явуулж болохг үй шүү дээ. Гадаадын компаниудад татвар, бизнесийн таатай орчин бүрдүүлж, цаашлаад тогтвортой байдлын гэрээ байгуулдаг. Харин монголчууддаа хамгийн өндөр татвар ногдуулж, дарамтлахыг оролддог байж болохгүй. Би орос Фрийдландаас Оюутолгойгоос арай жижиг Оюутолгойг эргүүлэн авчирлаа шүү дээ. Тэгж байхад устгана гэсэн бодолтой хүмүүс байгаад үнэхээр гайхах юм. Төрийн эрх мэдэлтнүүд тодорхой цаг хугацаанд ажилладаг. Тэр хугацаандаа ийм бодлого баримталбал улс төрийн санаа зорилгоор эх орныхоо эсрэг гэмт хэрэг үйлдлээ гэж би үзнэ.

    -Энэ компанийг монгол хүн байтугай гадаадынхан авахгүй байх гэсэн бодол олон нийтэд байсан. Та асар их зориг гарган Монголын баялагаа өөрсдөө ашиглаж, өр төлбөрийг нь барагдуулна гэж байхад шууд дампууруулах сэтгэлтэй хүн байхгүй байлгүй дээ?

    -Дампууруулах эрх зөвхөн шүүхэд бий. Төрийн байгууллага, агентлагууд дотоодын компаниа дэмжье гэсэн бодлоготой байдаг бол шүүхэд асуудал шийдэгдэхэд эерэг нөлөө үзүүлэх бүрэн боломжтой. Харамсалтай нь өнөөдөр буруу ойлголттой хүн олон байна. Монголчууд бид тамын тогооны үлгэрээр хэдэн зуун жил амьдрах гээд байгаа юм бол. Төрийн алба хашиж байгаа хүмүүс нь дотоодын баялаг бүтээгчдээ харахаар хуул зарчим яриад, харгис хэрцгий зан гаргана. Уг нь тэгмээргүй л байгаа юм.

    -Танай компани алт олборлохоос гадна нефть боловсруулах үйлдвэрийн томоохон төсөл хэрэгжүүлж, олон чиглэлд үйл ажиллагаа явуулж байсан. Бүх чиглэлээр үйл ажиллагаагаа явуулж чадах болов уу?

    -Би “Алтан дорнод Монгол” ХХК, “Бумбат” ХХК, “Восток нефть газ” гэсэн гурван аж ахуйн нэгж авсан. Эдгээр нь хэн нэгнийхээ охин компани биш тусдаа үйл ажиллагаа явуулдаг. “Алтан дорнод Монгол”, “Бумбат” ХХК бол алт олборлож, өрөмдлөгийн ажил хийдэг. “Восток нефть газ” компани 2006 оноос нефть боловсруулах үйлдвэр байгуулахаар төсөл хэрэгжүүлж, Улаанбаатараас 60 км зайтай Рашаантад 20 гаруй мянган ам метр газарт үйлдвэрийн байр барьж, дэд бүтцийг нь шийдсэн. III ДЦС-ын дэргэд нефть баазаа босгосон гээд нийт 80 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийсэн юм билээ. Энэ төслийн ТЭЗҮ-ийг нь боловсруулж, ОХУын компанитай 10, Монгол Улсын Засгийн газартай 15 жилийн Тогтвортой байдлын гэрээ байгуулсан. Энэ төсөлд нэг тэрбум төгрөгийн хөр өнг ө оруулалт шаардлагатай, хоёр сая тонн нефть боловсруулах хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулах юм. Ажлаа эхл үүлэхийн тулд “Алтан Дорнод Монгол” компаниас зээл авсан баримт нь байна. Манайд нефть боловсруулах үйлдвэр гарцааг үй хэрэгтэй. Хоосон талд нефть боловсруулах үйлдвэр байгуулна гээд тууз хайчлаад байх юм. Гэтэл хотоос холгүй газарт 80 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийсэн, хоёр жил ажил өрнөсөн бэлэн төсөл байна шүү дээ.

    -Та энэ төслөө үргэлжл үүлнэ биз дээ?

    -Тэгэлгүй яах вэ. Ажил болгохын төлөө зүтгэнэ.

    -Таныг аваагүй байхад “Алтан дорнод Монгол” компанийнхан ажилтнуудаа халж, үүдээр нь цалин мөнг өө авах гэсэн монголчууд эргэлддэг байсан. Харин одоо ажилд орох гэсэн хүмүүс дугаарлаж эхлэх байх. Одоо танайд хэдэн хүн ажиллаж байна вэ. Бүх чиглэлээр ажиллаад эхлэхэд танай компанид ажлын хэдэн байр бий болох боломж байна вэ?

    -С.В.Паушок гэдэг хүнтэй Засгийн газар маргаад эхлэнг үүт түүний нэр дээр байсан бүх аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг зогсоожээ. Ажлаа явуулахг үй болохоор монгол хүм үүс цалингаа авч чадахгүйд хүрсэн. Цалингийн асуудлаар цөөнгүй хүн ирж уулздаг. Нэгэнт энэ компанийн сайн, муу бүх зүйлийг би хариуцах учраас асуудлыг шийдэх үүрэгтэй. Одоохондоо бид үйл ажиллагаа явуулах тухай албан ёсоор ярилцаж, гэрээ хэлэлцээр хийгээгүй болохоор өр барагдуулах арай л болоогүй байна. Өмнө нь энэ компани хэдэн ажлын байртай байв, түүнийг нь сэргээнэ гэж боддог. Яг одоо манай компанид 200 хүн ажиллаж байна. Он гаргаад бид хуучин ажиллаж байсан хүмүүсээ авна. Хийх ажлын төлөвлөгөөгөөр 2000 гаруй хүн бидэнд хэрэгтэй. Өмнө нь энэ компанийн ажилчдын 60 гаруй хувь нь оросууд байлаа. Харин одоо монгол эзэнтэй болсон болохоор бид монголчуудаа ажиллуулна.

    Нарийн мэргэжлийн зарим хүн гадныгх байхыг үгүйсгэхгүй. Нэг ч гэсэн монгол хүнээ ажлын байртай, орлоготой болгохыг хүсэж байгаа. Өмнө нь миний удирдаж байсан компани 400 гаруй ажилчинтай. Монгол хүн аливаад үнэнч, хийе гэснээ хийдэг, чадвартай. Миний үеийнхэн хоёр нийгмийн заагт, их хэцүү үетэй тулсан. Ерөнхий боловсролын сургуульд мундаг сурлагатай хүүхэд, их сургуулиа улаан дипломтой төгсөөд шууд захын наймаачин болно гэдэг хүлээн зөвшөөрөхөд амаргүй шүү. Хичээж, хичээж авсан дипломыг нь зах дээр зарж ч байх шиг. Ойлгомжгүй олон асуудалтай тулж байлаа. Танил талтай, боломжтой айлын хүүхдүүд бүгд гадагшаа сургуульд явсан. Иргэншлээ дагаад олон залуу хөгжилтэй орныг зорьсон. Надад тийм боломж байсан ч явахыг хичээлгүй, дотооддоо амьдрахыг хүссэн, тэмцсэн. Би их мөнгөтэй болсон ч гадаадад хэзээ ч амьдрахгүй.

    Халтар, утаатай гээд байгаа энэ газар чинь миний л эх орон, төрж өссөн газар шороо минь шүү дээ. Би, бид үүнийг өөрчилж, хөгжүүлэхийн төлөө зүтгэхгүй бол өөр хэн хийх юм бэ. Гаднынхан хөрөнгө мөнгө хаяад л байна. Тэд газар дэлхийгээ хайрлах үзэлтэй ч Монголын төлөө, монгол хүн шиг шархалж, зовох болов уу. Төрийн төлөө оготно боож үхнэ гэдэг үг байдаг даа. Би оготно байсан ч хамаагүй боож үхтлээ л эх орныхоо сайн сайхан хөгжлийн зүтгэнэ. Дээхнэ үед барууны өндөр хөгжилтэй орон руу явсан миний олон найз өнөөдөр эх орноо гээд ирж байна. Тэд Монголынхоо тогоон дотор чанагдалгүй 15, 20 жил болсныхоо эцэст “Тэр газар нутаг чинь миний эх орон биш юм байна. Бид тэнд III сортынхон л юм байна” гээд ирдэг. Өндөр боловсролтой залуус АНУ-ын тийм компанид ажиллаж, ийм амжилттай байна гээд л сонин хэвлэлээр бичээд байдаг.

    Өндөр цалин авч, III сортод орж, хөгжилтэй оронд хүчээ өгч байгаа болохоос тус компанийн хувьцаа эзэмшигч биш шүү дээ. Би монгол хүн учраас эх орныхоо хөгжлийн төлөө бүх хүчээ зориулж, сүүлчийн ганц төгрөгөө ч улсынхаа төлөө зарцуулна. Бид авдар дүүрэн алт тэврээд үхэхгүй. Үр хүүхдэдээ ч тийм зүйл үлдээхгүй. Миний орчинд байгаа таньдаг хүмүүс эд зүйл шүтсэнээс эмгэнэлт байдалд орж байгааг би харж байна. Аав, ээж нь хэрхэн ажиллаж, мөнгө яаж олдогийг огт мэдэхгүй болж. Бидний үед “NIKE”-ийн пүүзтэй болбол хайрлаж, байн байн угааж, түүнийгээ хоймортоо залах нь холг үй байлаа. Харин одоо бол дэлхийн алдартай брэндийн бүтээгдэх үүнүүд чинээлэг айлын хүүхдүүдийн үүдний өрөөнд хөглөрөх болж. Тэр хүүхдүүд амьдралын үнэлэмжгүй болж эцэстээ таашаалыг архи, хар тамхинаас авдаг болдог. Хамгийн аймшигтай эмгэнэл бол энэ. Тиймээс би хүүхдүүдээ, дүү нараа, хамт ажиллаж байгаа хүмүүсээ зөв хүн болгохыг хичээдэг.

    -Та гадаадад боловсрол эзэмшихийг нэг их ойшоодоггүй юм байна. Та ингэхэд ямар сургууль төгссөн юм бэ?

    -Оросын 14 дүгээр сургуулийн франц хэлний сонгоны ангийг төгссөн. Тэр үеийн Гадаад хэлний дээд сургуулийн франц хэлний ангид ороход 1989 он байлаа. Жинхэнэ бужигнаж байсан үе шүү дээ. Сурахын хажуугаар ганзагын наймаанд олон жил явсан. Хийгээг үй наймаа, зөөгөөгүй бараа гэж байхгүй. Хойд хөршийн зах зээл том ч, барааны хомсдол их. Өмнөд хөрш маань үйлдвэрийн орон. Хоёр хөршийнхөө хооронд олон жил явсан даа. Бизнес маань өргөж өөд хагас хариуцлагатай хувьцаат компани байгуулсан. Тэр үед санхүүгийн тайлан, балансаа өөрөө хараад ойлгох шаардлага гарсан болохоор Санхүү эдийн засгийн дээд сургуульд суралцсан. Дараа нь Германы бизнес маркетингийн сургуульд суралцах боломж олдсон. Ердөө ийм л боловсролтой хүн. Миний бизнес ахиж, хүнтэй харилцаж, ажиллаж байгаа нь өндөр боловсрол эзэмшсэнтэй холбоогүй. Хүний амьдралын баяр баясгалан, зовлон гуниг нийгмийн хүнд хэцүү шилжилт, наймааны алдаа, оноо энэ бүгд надад амьдралын их сургууль болсон. Энэ их сургуулийн мэдлэгийг би МГИМО, Харвардын их сургуулиас авахгүй.

    Онгоцонд таарсан нэг том бизнесмен “Аль ч нийгэмд амжилтад хүрсэн хүмүүсийн ихэнх нь дунд сурлагатнууд байдаг” гэж хэлсэн юм. АНУ-ын 43 дахь Ерөнхийл өгч Жорш Буш Харвардын их сургуульд илтгэл тавихдаа “Дунд сурлагатай хүн АНУ-ын Ерөнхийлөгч болдог юм шүү” гэж онцолж байсан. Хөдөө арван жил дүүргэсэн, дотоодод их, дээд сургууль төгссөн гэж битгий доогуур харж яваарай. Дэлхийн алдартай сургуулийн диплом өвөртөлсөн хүнээс хавьгүй илүү гэж өөрийгөө үнэлэх хэрэгтэй. Би хүмүүсийг заавал их, дээд сургууль төгс өнө гэж битгий хөөцөлдөөсэй, брэнд гэж үргүй зардал битгий гаргаасай гэж боддог. 200 сая төгрөгийн машин уначихаад “Цалингаа өгч чадахгүй байна. Мөнгө зээлээч” гээд байгаа хүмүүсийг ерөөсөө ойлгодоггүй.

    -Таны өмнө Харвардын их сургууль төгссөн залуу байна. Нөгөө талд нь дээд сургууль төгсөөгүй ч ажлаа дэндүү сайн мэддэг хүн байна. Та хэнийг нь сонгох вэ?

    -Би хүний бодит чадварыг үнэлэхийг илүүд үздэг. Хоёулантай нь эхлээд ярилцана. Туршилтын явцад нэг зүйл асууна. Ажиллах явцад нь сорьж дахин нэг зүйл асуугаад хэнийг нь сонгохоо шийднэ. Миний эргэн тойронд байгаа хүмүүсийг анзаарахад амьдралын туршлагатай хүн илүү дээр байдаг юм. Миний нэг том төсөлд их, дээд сургуулийг амжилттай төгссөн инженер үүд ажилладаг. Тэдний дунд Дүрслэх урлагийн дунд сургууль төгссөн нэг залуу бий. Тэр хүн илүү мэдрэмжтэй, ажлын бүтээмжтэй, бусдыгаа залаад явдаг. Энэ бүгдээс харахад аливаа зүйл төгссөн сургуулиасаа бус тухайн хүнээс л хамаатай гэдгийг амьдрал харуулж байна. Унтахдаа өмдөө эвхэж тавиад, тогтсон цагт босож ороо хурааж, амаа угааж сурсан хүн амжилтад хүрдэг. Энгийн энэ сахилга бат, дэглэмийг сураагүй хүн алдартай их, дээд сургуульд ороод ч нэмэрг үй. Чипэнд мэдээлэл байгаа ч хүний тархи түүнийг нь шууд хүлээж авдаггүй.

    -“Алтан дорнод Монгол” компанийн эд хөрөнгө эзэнгүйдэж, үрэн таран болж байгаа талаар хэвлэлд бичиж байсан. Та хэдэн тэрбум төгрөгийн хөрөнгөтэй компани худалдаж авсан бэ. Таны өрөнд нэмэр болох хөрөнгө энэ компанид байна уу?

    -Хөрөнгө мөнгө зарж, нөөцийг нь тогтоосон ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл байгаа. Мэдээж уул уурхайн чиглэлээр мэргэшсэн боловсон хүчин, ажилтнууд маань энэ компанийн хөрөнгө. Шүүхийн шатанд хураасан эд зүйл, битүүмжилсэн техник хэрэгсэл, Монголбанкинд байгаа алтыг би хөрөнгө гэж харахгүй. Өөрийгөө жижиг Монголын жижиг хүн гэж бодолгүй алсын хараатай ажиллах болно. ОХУ-ын томоохон бизнесменүүд, барууны том компанийн захирлууд томоор сэтгэж хийгээд амжилтад хүрч байна. Тэд бидэнтэй адил, зарим нь бүр дор ч байсан. Би “Алтан дорнод Монгол”-ыг дэлхийд алдартай, том компани болгож чадна гэдэгтээ итгэлтэй байна.

    -Танай компанид оросууд олон байсан. Одоо тэр мэргэжилтнүүд байна уу?

    -Цөөн хүн бий. Тэдний зарим нь монгол хүнтэй гэр бүл болсон юм билээ.

    -Цаашдаа таны удирдлагад ажиллах хүсэл тэдэнд байна уу?

    -Байлгүй яахав. Энэ хүмүүс эх орондоо очоод ажиллах боломж, бизнесийн орчин тийм ч таатай биш шүү дээ. 15 сая гаруй хүн амтай Москвад ажиллаж, амьдрах нь хялбар уу, нэг сая гаруй хүн амтай Улаанбаатараас хоолоо олж идэх нь хялбар уу. Үүнийг тэд сайн ойлгосон юм билээ. Харамсалтай нь манай залуучууд үүнийг сайн ойлгохгүй байгаа юм.

    -“Алтан дорнод Монгол” гэдэг нэр монголчуудад таагүй санагддаг болсон. Нэгэнт та өөрийн мэдэлдээ авснаас хойш цоо шинэ нэртэй, дүр төрхтэй компани болгохгүй юм уу?

    – Таны бодол зөв л дөө. Би нэг хэсэг яг ингэж бодсон. Харин сүүлд нь энэ нэрээр нь байлгая гэж шийдсэн. Нэрээ өөрчилхөөр хариуцлагаас зугтаах гэж байгаа юм шиг, нөг өө талаас “Алтан дорнод Монгол” гэдэг нэрээс айж, зүсээ хувиргаж байгаа мэт сэтгэгдэл төрүүлэх байх гэж бодсон. Муу муухай сэтгэгдэл төрүүлдэг байсан компанийг өөрчилж сайн сайхнаар хүлээж автал нь ажиллах болно.

    -“Алтан дорнод Монгол” компани таны эзэмшлийн “Голдстрим инк” компанийн мэдэлд ирээд багагүй хугацаа өнгөрлөө. Та бүхэн өрөө барагдуулж эхэлсэн үү?

    -“Голдстриминк” компани “Алтан дорнод Монгол” компанийг худалдаж авахын тулд Их Британийн Вержини аралд бүртгүүлсэн. Худалдаж аваад хоёр сар гаруй болж байна. Өр барагдуулах Ажлын хэсэгт сард нэг тэрбум төгрөг өрөндөө төлье гэх мэт нааштай саналаа тавьсан. Одоогоор хариу авааг үй л байна. Би онцгой эрх эдлэх ёсгүй л дээ. Миний бодлоор дотоодын компаниудаа дэмжиж ажиллаасай гэж бодох юм. Харамсалтай нь хахир хатуу хандах нь их.

    -Таныг Дарханы Төмөрл өгийн үйлдвэрийг сайн удирдаж байсныг хүмүүс мэднэ. Ингэхэд та тэр ажлаа яагаад орхисон юм бэ?

    -Би 35 настайдаа Төмөрлөгийн үйлдвэрийн даргын ажлыг авч байлаа. Тухайн үед “Энэ бацаан үйлдвэр авч явж чадахг үй” гэх яриа гарсан. Миний ажилласан гурван жилд гайхалтай амжилттай ажилласныг 15 тэрбум төгрөгийн ашиг гэрчилнэ. Өмнө нь болоод надаас хойш тийм ашигтай ажиллааг үй. Би хоёр жил гаруй хөөцөлдөж, шүүхдэлцээд төмрийн хүдрийн хамгийн том орд Төмөртэйг 100 хувь улсын өмчид эргүүлэн авчирсан. Хувьдаа ашиглах гэж байна гээд бөөн яриа гарсан ч нэг ч төгрөг би халааслаагүй. Би 2014 он хүртэл Төмөрлөгийн үйлдвэрийг удирдах гэрээтэй ч өргөдлөө өгөөд гарсан. Хийж бүтээсэн бүх зүйлийг маань санаатай гуйвуулж, мушгиад өдөр бүр сонинд бичүүлэх нь хэнд сайхан байх вэ дээ. Яагаад бичээд байгааг нь ч ойлгосон. Маш их нөөцтэй ордыг эргүүлэн авахад олон хүний эрх ашгийг хөндөж, бизнесийг нь хааж, надад өс хонзон санасан хүн цөөнгүй байсан. Яг үнэнийг хэлэхэд би гутарсан. Энэ ярилцлагаар далимдуулж ажил хийж байгаа хүнээ ойлгож, хайрлаж, үнэнийг нь олж бичиж байгаасай гэж хүсэж байна.

    -Таныг АТГ-т шалгаж байгаа гэсэн мэдээлэл гараад удлаа. Энэ асуудал юу болсон бэ?

    -Хоёр жил гаруй болж байна. Шаардлага байгаа болоод шалгаж байгаа байх. Хаалаа л гэсэн, шалгана аа л гэдэг. Тэгж байгаад дуусна биз дээ. Сүүлдээ ийм зүйл заавал байх ёстой ч юм шиг санах болжээ. Хэвлэлээр юу гэж ч бичсэн би одоо тоодоггүй. Хүн дөжирдөг юм билээ.

    -Бизнесменүүд улс төрд орох нь бий. Та улс төрд хүчээ үзэх бодол байна уу?

    -2008 онд сонгуульд өрсөлд өх үү гэсэн санал тавьж байсан. Гэхдээ би оролцоогүй. Би 2006 онд МАН-ын гишүүнээр элссэн ч намын өдөр тутмын ажилд оролцох боломж байдаггүй. Одоохондоо өмнөө тавьсан том зорилгоо биелүүлэхээс өөр зүйл бодох зав алга.

    -Та бүхэн бизнесийн асар том төлөвлөгөө гаргасан байх. Эхний ээлжинд хийх ажил чинь бусдад сонин байх болов уу?

    -Төлөвлөгөөгөөр хайгуул судалгааны ажлаа ирэх гуравдугаар сараас эхэлнэ. Дараа нь ашиглалтын талбайдаа олборлолт хийнэ. Ашигласан хэд хэдэн газартаа нөхөн сэргээлт хийх төлөвлөгөө бий.

    -Таны төлөвлөгөөгөөр энэ компани хэдэн жилийн дараа өрөө барагдуулж, ашгаа хүртэх бол?

    -Аливаа зүйлийг өөдрөгөөр харахыг би хичээдэг. Төлөвлөсний дагуу шуурхай ажиллаж, хоёр жилийн дараа ашгаа өгнө гэж тооцсон. Би энэ бизнест ороод гарах бус удаан хугацаагаар, тогтвортой ажиллана.

    -Тус компанийн асуудлыг шийдэхэд та ганцаараа зүтгээгүй нь ойлгомжтой. Бизнесийн багаа танилцуулахгүй юу?

    -“Ньюком”-ын Болд гэдэг залууг хүмүүс мэдэх байх. Олон жил Америкийн банкинд ажилласан. Бид ураг төрлийн холбоогүй ч төрсөн ах, дүү шиг дотно. Болд маань гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байгаа.

    -Та гэр бүлээ танилцуулахг үй юу. Хэдэн хүүхэдтэй вэ?

    -Би хожуу гэр бүлтэй болсон. Эхнэр маань надаас арав гаруй дүү бүсгүй бий. Одоо гурван хүүхэдтэй. Зайсанд амьдардаг.

    – Зайсангийн хауснуудын нэгд үү?

    -Би хаус энэ тэр гэж хөөцөлддөггүй ээ. Хувьдаа хэд хэдэн буудал барьчихсан, өөрийн гэсэн бизнестэй болсон хэрнээ байргүй л явсан. Барилгын компанийн захирал найз маань надад хөнгөлттэй үнээр байр авах санал тавьсан болохоор орон сууц авсан.

    -Юутай ч томоохон компани монголчуудын мэдэлд ирлээ. Компанийн мөнгө гадаад руу урсах бус Монголд шингэж, өгөөжөө өгнө гэдэгт итгэлтэй байна. Өртэй компанийг зориг гарган худалдан авсан таньд болон танай хамт олны цаашдын ажилд амжилт хүсье?

    -Энэ компанийг авснаас хойш нэг ч хүн надад амжилт хүсэж байгаагүй. Маш их баярлалаа . Хоёр жилийн дараа би танд тайлангаа үзүүлж, ажлаа танилцуулна аа.

    Х.ОЮУНСҮРЭН   mongolnews.mn

  • Цагаанчулууны ХАШ-ЭРДЭНЭ- Дуу зохиогч

    Дуу зохиогч Цагаанчулууны ХАШ-ЭРДЭНЭ нь 1980 онд Улаанбаатар хотноо төрсөн.

    Оюуны Ундраа Цогцолборыг бүрэн дунд төгссөн бөгөөд Шинжлэх Ухаан Технологийн Их Сургуульд инженерийн чиглэлээр суралцаж, анх “Илэрхийлэл” дуу зохиож цааш өөрийн сонирхлын дагуу 2000 оноос эхлэн уран бүтэлэээ бичиж эхэлсэн.

    Дуу болон дууны үгээ хэд хэдэн чиглэлээр бичдэг ба дотоод орон зай, эх орон, хайр сэтгэл зэрэг олон сэдэвтэйгээр, голдуу амьд хөгжмийн чиглэлээр буюу рок, альтернатив жанрыг барьж зохиож байна. Зарим амьд хөгжмийн хамтлагтай хамт Цангасан Монгол Морь уралдаанд дуугаар оролцож байсан.

    Уран бүтээлүүд

    2000-2005: 75 дууны үг бичиж, үүнээс “Өөдрөг”, “Минь”, “Дуудлага”, “Бадаръя”, “Хэзээд замд”, “Эргэн санахуйн цаг”, “Өндөрт”, “Чи миний үзэсгэлэн” зэрэг нийт 34 дууны ая зохиож дуу болгосон,

    2006-2010: 218 дууны үг бичиж, үүнээс “Чиний хайр”, “Хүчтэй”, “Би харахыг хүснэ”, “Дуулин хорвоо”, “Давааг давсаар”, “Итгэл ба Бишрэл минь”, “Хэт ба хат”, Ерөөл өргөе”, “Чиний сэтгэл миний байгаль”, “Залбир” зэрэг нийт 59 дууны ая зохиож дуу болгосон,

    2011-2015: 197 дууны үг бичиж, үүнээс “Шилийн Богд”, “Халуун зүрх”, “Зүрхний гал”, “Хүсэл биелдэг”, “Алтан цаг хугацаа”, “Зүрхэн цэцэг”, “Би чамайг хүлээсээр л”, “Амин нэг нутаг минь” зэрэг нийт 47 дууны ая зохиож дуу болгосон,

    2016-с одоог хүртэл (2020/09) “Жаргал минь оршихуй”, “Дуулал”, “Сэтгэл бол эрдэнэ”, “Зуунаар, мянганаар, цааш” зэрэг 48 дууны үгийг тус тус бичсэн байна.

    Одоогоор Монголын Хөгжмийн Зохиолчдын Холбоонд гишүүн бөгөөд цаашид Морин Хуур хөгжмийн наадамд тогтмол оролцох, Өөрийн нийт уран бүтээлийг хэд хэд ангилан төрөлжүүлэн товхимол хийх, Монголын Зохиолч Хөгжмийн зохиолч Нийтлэгчдийн Нийгэмлэгт гишүүн болох, дотоодод болон олон улсад уран бүтээлээ хүргэх зорилготой ажиллаж байна.

    ———————————————-

    Холбоо барих:

    И-мэйл: urchuud@yahoo.com

    Skype: URCHUUD

    https://www.facebook.com/khash…

  • Балтавын ХҮСЭЛТҮВШИН- Бодибилдинг Фитнессийн дэлхийн аварга

    Бодибилдинг Фитнессийн дэлхийн аварга, Монгол Улсын Бодибилдинг Фитнессийн хөгжилд үнэт хувь нэмэр оруулсан тамирчин, нурууны бэртэл өвчтэй олон зуунд хүнд тусласан ачтан.

    Тамирчин байна гэдэг бол зөвхөн ялахын төлөөх тэмцэл биш юм. Спортоор дамжуулж тэсвэр тэвчээр, сахилга бат, хичээл зүтгэл, үүрэг хариуцлага зэргийг өөртөө суулгаж бусдыг үлгэрлэн дагуулах явдал юм.

    Яг үүний тод нэгэн сод жишээ бол Монголын Бодибилдинг Фитнессийн Холбооны шилдэг тамирчин Балтав овогтой Хүсэлтүвшин хэмээх эерэг энерги, инээмсэглэл цацруулсан залуу юм.

    Тэрээр тамирчин хүнд байх ёстой бүхий л сайн жишээг өөртөө агуулж сурч боловсрох, ажиллаж хөдөлмөрлөх, найзалж нөхөрлөх, зааж сургах гээд бүгдийг амжуулж явна.

    Түүний спортод үзүүлсэн амжилт нь дан ганц бодибилдинг фитнессээр тогтохгүй билээ.

    Түүний спортод үзүүлсэн амжилтыг дурьдвал:
    • 2006 оны ОУ-н Таеквондогийн ХУРД ХҮЧ тэмцээний Хүрэл медаль,
    • 2007 оны Үндэсний бие хамгаалах “Монгол-Зо” Спортын 3-р зэрэг,
    • 2007 оны Үндэсний бие хамгаалах “Монгол-Зо” Спортын 2-р зэрэг,
    • 2007 оны Үндэсний бие хамгаалах “Монгол-Зо” Спортын 1-р зэрэг,
    • 2010 оны Сонсогчийн Алдар тэмцээний 70 кг 3-р байр,
    • 2011 оны “Ирээдүйн Мистер 2011” тэмцээний Алтан медаль,
    • 2013 оны Голден Жим “Мисс Мистер” тэмцээний Алтан медаль,
    • 2013 оны Голден Жим “Мисс Мистер” тэмцээний Эрэгтэй шилдэг тамирчин,
    • 2014 оны “Ирээдүйн Мистер 2014” ХАШТэмцээний +75 кг Мөнгөн медаль,
    • 2014 оны “Ирээдүйн Мистер 2014” ХАШТэмцээнд Багийн төрлөөр Алтан медаль,
    • 2014 оны “Монголын Мистер 2014” УАШТэмцээний +80 кг Хүрэл медаль,
    • 2014 оны Азийн АШТ-ний Men’s fitness ангилалд Мөнгөн медаль,
    • 2014 оны Дэлхийн АШТ-ний Men’s fitness ангилалд Мөнгөн медаль,
    • 2017 оны УАШТ-ний Атлетик ангилалд Алтан Медаль,
    • 2017 оны Хөх хот Гран При тэмцээний Хүрэл медаль,
    • 2017 оны Дэлхийн АШТ-ний Men’s Athletic ангилалд Хүрэл медаль,
    • 2019 оны Дэлхийн АШТ-ний Men’s Athletic ангилалд Алтан медаль тус тус хүртсэн зэрэг олон арван гайхамшигтай амжилт үзүүлсээр иржээ.

    Мөн тэрбээр тамирчин хүнд тохиолддог эрсдэлийг даван гарсан түүхийг нь хуваалцмаар байна.
    Нуруундаа маш хүнд бэртэл авч мэсийн заалттай байсан ч тэсвэр тэвчээр, ухаалаг шаргуу бэлтгэл, дэглэмийн үр дүнгээр бэртлээ ялан дийлж тэмцээнд оролцсон явдал юм.

    Тэрээр өөрийнхөө энэхүү бэрхшээлийг давж гарсан туршлагаа бусдад хуваалцаж нурууны өвчтэй олон зуун хүмүүст сургалт семинар орж, дасгал хөдөлгөөн зааж олон хүнийг хөл дээр нь босгосон буянтан юм.

    Тэр бол бидний бахархал ГАВЬЯА БАЙГУУЛЖ ЯВАА ТАМИРЧИН юм.

    Ярилцлага унших

  • Дамдингийн СЭРДАРАМ

    Шинжлэх Ухаан Технологийн Их Сургуулийн Түүхийн тэнхимийн профессор.

    2006 онд Монголын цөлжилтийг бууруулах, нийтийн экологийн боловсролыг дээшлүүлэх зорилготой Миний Клубыг үүсгэн байгуулсан. Тус клуб нь мод тарих, арчилж тордон ургуулах, явган аялах, англи хэлэх сурах зэрэг сайн дурын үйл ажиллагаа явуулдаг.

    Итгэл даах чанар, шударга зан суртахуунтай, нийгэмд дэвшилтэт ухамсар, үзэл сэтгэлгээг батжуулан түгээхийн тулд эхлээд түүнийг дэмжиж, өөр дээрээ тусгах эрмэлзлэлтэй, ёс суртахуун, зөв сэтгэлийг эрхэмлэж, нийгэмд өөрийн хувь нэмэрээ оруулах хүслээрээ ижилссэн “шинэ монгол хүмүүс”- ээр клубээ улам тэлсээр байна.

    Сүүлийн 7 жилийн туршид Миний клуб 1000 гаруй идэвхитэй гишүүд, 10,000 гаруй дэмжигчтэй болоод байна. Өнгөрсөн хугацаанд Монголын газар нутаг дээр 100.000 модыг 86-93% -тай ургалттайгаар ургуулж чадсан.

    БОЛОВСРОЛ
    2001- 2006 он БНСУ-ын Данкуукын Их Сургуулийн Дорно дахин судлалын хүрээлэнд Дорно дахины түүхийн чиглэлээр доктор;
    2000- 2001 он БНСУ-ын Кюнь Хее Их сургуулийн Олон улсын боловсролын хүрээлэнд Солонгос судлал, хэлний сургуульд суралцсан;
    1995- 1996 он МУИС-ийн НУФ-ийн түүхийн тэнхимийн магистрыг түүхч- багшийн мэргэжлээр суралцаж төгссөн;
    1991- 1995 он МУИС-ийн НУФ-ийн түүхийн тэнхимийн бакалврыг түүхч- багшийн мэргэжлээр суралцаж төгссөн;
    1981- 1991 он Ерөнхий боловсролын 41, 50-р дунд сургуулиудыг дүүргэсэн, бүрэн дунд боловсрол;

    АЖЛЫН МЭДЭЭЛЭЛ
    2009- 2013 он “Тэнгри Холдинг” ХХК, Төслийн менежер, ХН-ийн ажилтан;
    2006- 2009 он “Монгол газар” ХХК, ХН-ийн ахлах менежер, Худалдаа хангамжийн албаны дарга, Төслийн менежер;
    2006- 2007 он “Цахим Өртөө Холбоо” ТББ-ын гүйцэтгэх захирал;
    1995-1996 он Цагаатгалын комиссын дэргэдэх Судалгааны төвд э.ш.а;

    ОЛОН НИЙТИЙН АЖИЛ
    2009- 2012 он “Цахим Өртөө холбоо” ТББ-ын УЗ-ийн гишүүн;
    2006 оноос “Миний клуб” мод тарих хөдөлгөөний зохицуулагч;
    2006- 2012 он “Солонгост төгсөгч Монгол оюутны холбоо”-ны УЗ-ийн гишүүн;
    2003- 2005 он “БНСУ-д суралцагч Монголчуудын холбоо” ТББ-ын УЗ-ийн гишүүн;
    1998- 2000 он “Бүтээлч сэтгэлгээ” Олон улсын сурганы төслийн зохицуулагч;

    ОРОЛЦСОН ТӨСӨЛ
    “Уншуулж Бичүүлж Бүтээлч Сэтгэлгээг хөгжүүлэх нь” сурган, заах арга зүйн төсөл;
    “Их дээд сургуулиудын Мэтгэлцээний хөтөлбөр” Соросын сангийн төсөл;
    “Төрийн үйлчилгээний карт хэрэгжүүлэх нь” НҮБ – Төрийн албаны зөвлөлийн төсөл;
    “Их Монгол 800” сангийн www.mongolia800.mn веб хуудас ажиллуулах админ;
    “ДОХ- ХДХВ-ийн сургалт” Дэлхийн Эрүүл мэндийн байгууллага, Глобаль сан;
    “Солонгос дахь Монголчуудын нийгмийн асуудал, эрүүл мэндийн судалгаа” төсөл;
    “Ногоон арал” цөлжилтийн эсрэг мод тарих хөдөлгөөний зохицуулагч;
    “Мобиком” корпорацид Ажлын байрны тодорхойлолт төслийн ажилтан;
    “Тэнгри Холдинг” ХХК болон Австралийн “Си Ар Эс” ХХК-ийн Хүний нөөцийн бодлогын шинэчлэл төсөлд Монголын талын удирдагчаар;

    СПОРТЫН ЗЭРЭГ ЦОЛ
    Явган аялалын спортын 1-р зэрэгтэй.

    http://mongoliintuuh.blogspot.com/
    https://twitter.com/serdaram
    https://facebook.com/serdaram
    https://facebook.com/miniiclub