Category: professional-advisors

  • Дангаа ХОСБАЯР- Нэрт хөөмийч


    Хөөмийч, урлаг судлаач

    Герман Улсын “Super talent- 2009” уралдааны тусгай байр; Испани Улсын Хатан хааны нэрэмжит шагналт.

    1971 оны 1-р сарын 12-нд Ховд аймгийн Чандмань суманд төрсөн. Үе дамжсан нэрт хөөмийч. Олон мянган жил үе дамжин ирсэн хөөмий болон язгуур урлагаа даян дэлхийд алдаршуулан тунхаглаж, Герман, Франц, Австри, Швецарь, Итали, Испани, Финланд, Швед, Дани, Норвеги, Чех, Голланд, Белги, Сингапур, Бразил зэрэг дэлхийн 42 оронд 700 гаруй удаагийн бие даасан live тоглолтоо сая гаруй хүнд хүргэснээс гадна олон арван сая үзэгчтэй ТВ шоунуудад оролцож Монгол урлагаа дэлхий дахин хүргэсэн.

    Бие даасан “Дангаа Алтай” 1998, “Хөөмийн домог” 2001, “Transmongolia” 2002 цомог, “Тэнгэрийн орон” DVD 2003 онд, “Hosoo& Transmongolia” хамтлагаараа “Тэнгэрийн дуу” 2004, “Нутгаа дурслаа” 2007 альбом болон Герман, Итали, Израилийн хамтлагуудтай хамтарч нийт 13 CD бүтээсэн.

    АЖЛЫН ТУРШЛАГА

    1991- 1996 он Улсын ардын дуу бүжгийн чуулга, Төв аймгийн хөгжимт драмын театр, ардын дуу бүжгийн Мандухай чуулга, Үндэсний дуу бүжгийн “Түмэн эх” чуулгат тус тус хөөмийч, хөгжимчин;

    1996 оноос Хосоо ТрансМонголиа хамтлагийн үүсгэн байгуулагч, ахлагч, хөөмийч, хөгжимчин;

    Монгол Хөөмийчдийн Нэгдсэн Холбооны тэргүүн;

    Монголын хөөмийн хөгжлийн ассоциацийн хүндэт гишүүн;

    Европын орнуудын дээд өнгөний (overtone) дуучдын холбооны тэргүүлэгч гишүүн;

    Дэлхийн нүүдэлчдийн язгуур өв соёлын төвийн тэргүүлэгч гишүүн;

    https://www.facebook.com/hosoo.khosbayar1
    http://www.hosoo.de/

  • ​Мангалдашын Мөнхжаргал- Боксын багш дасгалжуулагч

    Мангалдашын Мөнхжаргал

    Боксын багш дасгалжуулагч, ОУ хэмжээний мастер. 1982 оны 4 сарын 4- нд Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт хотод төрсөн. Цаашид боксийн багш дасгалжуулагчаар ажиллаж тив, дэлхий, олипын аварга тамирчдыг бэлгэх зорилготой ажиллаж байна.

    Боловсролын мэдээлэл

    1989- 1997 он аймгийн 8-н жилийн 2-р дунд сурууль;

    1997- 1999 он аймгийн 2-р 10 жилийн дунд сургуулийг дүүргэсэн;

    1999- 2003 он УБИС, Биеийн тамирын багш дасгалжуулагч мэргэжлээр дүүргэсэн;

    1994- 2003 он Сүхбаатар аймгийн Биеийн Тамир Спортын газрын дэргэдэх “Алтан овоо” боксын клубт спортын мастер Н.Ганхуяг, Б.Ганбаатар нарын удирдлага дор боксын спортоор хичээллэсэн;

    Ажлын мэдээлэл

    1999- 2003 он Монгол улсын боксын үндэсний шигшээ багийн тамирчин;

    2003- 2008 онд БНСУ-д ажиллаж амьдарсан;

    2010- 2011 он Сүхбаатар аймгийн БТС хорооны дасгажуулагчаар ажилласан. Ажиллах хугацаанд шавь нараас нэрэмжит болон өсвөр үеийн УАШ тэмцээнээс 2 мөнгө, 2 хүрэл медаль хүртсэн амжилттай;

    Гаргасан амжилт

    1998 онд спортын дэд мастер,1999 онд спортын мастер, 2015 онд ОУ-н хэмжээний мастер цолыг тус тус хүртсэн;

    1995- 1998 он Өсвөр үеийн УАШ тэмцээний 1995 оны хүрэл, 1997 оны мөнгө, 1998 оны алтан медаль;

    1998- 2000 он Залуучуудын УАШ тэмцээний 1998, 1999, 2000 оны алтан медаль;

    1998- 1999 он Насанд хүрэгчдийн УАШ тэмцээний 1998, 1999 онд хүрэл медаль;

    1999 он ОХУ-н Иркутск, Ялалтын баярын нэрэмжит ОУ-ын тэмцээний хүрэл медаль;

    1999 он Англи улсын Ливерпуль ОУ-ын боксын фестиваль тэмцээнд хүрэл медаль;

    2000 он МБАТ спартакиадын мөнгө медаль;

    2001, 2002 оны Улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд мөнгөн медаль;

    2000 он МУ-н гавьяат тамирчин Р.Отгонбаяр агсны нэрэмжит ОУ-ын тэмцээний мөнгөн медаль;

    2000 он Улаанбаатар Цом ОУ-ын тэмцээний хүрэл медаль;

    2000 онд ОХУ, Улаан-Үүд “Байгаль” сэтгүүлийн нэрэмжит ОУ-ын тэмцээний мөнгөн медаль;

    2009 онд ОХУ, Новосбирск хот “Динано” нийгэмлэгүүдийн нэрэмжит ОУ-ын тэмцээний хүрэл медаль;

    https://www.facebook.com/profile.php?id=1000090624…

  • АЛТАЙ ХАМТЛАГ | ALTAI BAND- Язгуур урлагийн хамтлаг

    Монгол үндэсний язгуур урлагийн өв тээгч хамтлаг. Продюсер Дагваны Ганпүрэвийн санаачилгаар үүсгэн байгуулагдсан.

    Алтай хамтлагын оролцсон төсөл, хамтын ажил

    • – 2014 оны 4-р сарын 9-д “Талын дайчдын өв соёл” үзэсгэлэнд анх удаа Алтай ятгыг эгшиглүүлсэн.
    • – 2014 оны 5 сарын 16-д “Алтай ятгыг дуурьсуулах их ёслол”-д амжилттай оролцсон.
    • – 2014 оны 6 сарын 16-д МУ-ын Ерөнхийлөгч өргөөндөө хүлээн авч уулзсан.
    • – 2014 онд Якут улсын Соёлын яамны сайд Борисовын урилгаар Якут улсын филармонид бие даасан тоглолтоо хийсэн.
    • – 2014 онд Якут улсад болсон “Олонхо” олон улсын язгуур урлагийн наадамд амжилттай оролцсон.
    • – 2014 онд Орсын Холбооны Буриад улсад болсон “Нүүдэлчдийн дуу хоолой” олон улсын наадамд ажилттай оролцсон.
    • – 2015 онд Америкийн “Old Grey Goose” хамтлагтай хамтран тоглосон.
    • – 2015 онд Герман улсад аялан тоглолт хийж байсан.
    • – 2015 онд Парисын “ЮНЕСКО”-ын төв танхимд уран бүтээлээ танилцуулсан.
    • – 2015 онд Турк улсын ерөнхийлөгч Режеп Тайип Эрдоганд зориулсан тусгай арга хэмжээнд урилгаар оролцсон
    • – 2015 оны өвөл Сэлэнгэ аймгийн бүх сумдаар язгуур урлагийг сурталчилж бүтэн сарын аялан тоглолт хийсэн.
    • – 2015 онд Шотландын уран бүтээлчидтэй хамтарч тоглосон.
    • – 2016 онд нэрт ятгач Ч. Мөнх-Эрдэний Буриад улсад зохион байгуулагдсан “Королёва Ятка” тоглолтонд амжилттай оролцсон
    • – 2016 оны хавар МУ-ын шилдэг зохион бүтээгч, хөгжим урлаач Л. Дэмчиггаравын уран бүтээлийг дэмжиж Архангай аймгийн төв болон сумуудаар язгуур урлагаа сурталчилан аялан тоглолт хийсэн.
    • – 2015 – 2016 онуудад олон улсын жазз хөгжмийн GMUB төслийн үйл ажиллагаанд амжилттай оролцож дэлхийн нэр хүндтэй профессор багш нарт Монголын язгуур өв соёлыг танилцуулж байсан.

    2016 оноос Домогт нүүдэлчид – эртний нүүдэлчдийн дуу хуурын асар өргөөг байгуулж Алтай ятга, Аху ятга, Тойром бүжиг зэрэг эртний өв соёлуудыг танилцуулж байна.

    ГАВЪЯА, ШАГНАЛ

    • – 2012 оны UBS телевизийн “Ногоон ирээдүй” төслийн Эко элч хамтлаг
    • – 2014 онд Якут улсад болсон “Олонхо” олон улсын язгуур урлагийн наадамд амжилттай оролцож Шилдэг уран бүтээл, шилдэг хамтлаг, шилдэг хөгжимчний шагналыг авсан. Мөн Якут улсын соёлын яамны “Талархал” авсан.
    • – 2014 онд Орсын Холбооны Буриад улсад болсон “Нүүдэлчдийн дуу хоолой” олон улсын наадмын олны талархал хүлээсэн хамтлагаар шалгарсан.
    • – 2014 онд Монгол улс дахь АНУ-ын элчин сайдын яамны “Талархал” 
    • – 2015 онд Дэлхийн Хөөмэйн Нэгдсэн Холбооны “Оны шилдэг хөөмэйн хамтлаг” – аар шалгарсан.
    • – 2016 онд “Авъяаслаг Монголчууд” шоуны шилдэг хамтлаг
    • – ӨМӨЗО, Тайвань, ОХУ, БНТУ-ын засгийн газрын урилгаар тусгай арга хэмжээнд бие даан оролцож байсан.

    2018 онд ОХУ-ын Халимаг улсад зохиогдсон “Ойрд Түмэн-2018” язгуур урлагийн наадмаас үндэсний шилдэг хөгжмийн номинацийн шагнал хүртсэн.

    ALTAI- band had about 50 works in our song catalogue and mostly create our performances with the Western Mongolian region’s bii biyelgee dance, khuumii, ikhyel khuur and the unique tatlag technique on the morin khuur.

    Bii biyelgee– Bii biyelgee originates from the Altai region of Mongolia and has been widely popular among the Huns as a dancing style. This has been confirmed by the research of Mongolian Cultural historians. Traditional dancers Ganzorig Balgan and his brother Gurbazar Balgan have inherited the biyelgee dance from their ancestors who passed it down 14 generations.

    Khuumii– this traditional throat singing has been noted to be popular since the time of the Huns. Historians have documented that the Hun nomads used to howl like wolves. Altai band khuumii singer Davaadalai Munkhbat is a 4th generation singer, who has inherited the throat singing from his ancestors.

    Tatlag– a unique style of playing that has been refined for centuries on the instruments morin khuur and ikhel. This style has particularly developed in the Western Region of Mongolia. For the Altai band this playing style blends perfectly well with the bii biyelgee dance. The tatlag has developed over the years as a solo improvisational performance style among the nomads within their homes. The tatlag is such a refined style of playing with a very unique sound and requires the player to possess not only a remarkable technique but powerful spirit. Many professional musicians find it difficult listen this style of playing and replicate the sound. The tatlag style can embody and express a variety of characteristics and movements such as the bull, horse and camel. Mongolian traditional praise artists also widely use tatlag in their performances. Our very own Adyakhuu Sanchir is a 4th generation morin khuur and ikhyel player. Altai band is developing and utilizing tatlag style in all of our creations.

    Some of Altai band’s achievements:

    Received Olonkho “Nomadic music” festival’s top song award as well as 4 other awards. This festival was held in Yakut, Buriatia in 2014.

    The president of Mongolia Mr. Elbegdorj Tsakhia recognized our contribution to the preservation of Mongolian arts/culture and extended a special invitation to our band. When he met us personally he wished us the best in our journey to promote Mongolian traditional dance and music, which cemented us as the ambassadors of this endeavor.

    A 1400 year old bow harp ALTAI -Yatga instrument was entrusted to Altai band in 2014.

    The official six members of the Altai band are:

    1. Adyakhuu Sanchir- Leader of the band, morin khuur player and female vocals
    2. Altakhuyag Oyunsuren- Yatga
    3. Munkhbat Davaadalai- Khuumii, tsuur, mouth khuur, bamboo khuur, khengereg
    4. Tumentogooch Arvan- Khuumii, morin khuur, male vocals, percussion
    5. Balgan Gurbazar- Traditional dance, khuumii, mouth khuur, percussion
    6. Balgan Ganzorig- Traditional dance, ikhel, percussion.
    Our artists utilize khuumii (throat singing), morin khuur (horse headed fiddle), bii biyelgee (traditional dance), yatga, Altai yatga, tsuur, arrow khuur, bamboo khuur, percussive instruments of various kind and shagai in their performances. Our band’s members have officially inherited these culturally significant instruments and performances styles for the past 4-12 generations from their ancestors, making our band the only band of its kind in existence today.

    https://www.facebook.com/Altaimusic
    https://www.facebook.com/Musicagencymn

  • Баярсайхан УУГАНЦЭЦЭГ- Хувцасны загвар зохион бүтээгч


    Дизайнер, хувцасны загвар зохион бүтээгч

    Хайрын Хурим салоны захирал. 2001 онд ШУТИС, ҮТДС-ийг Оёдлын технологич, дизайнер, үйлдвэрлэлийн менежмент хавсарсан мэргэжилээр төгссөн. Хувцасны загвар зохион бүтээгч мэргэжилээрээ тасралтгүй 15 жил ажиллаж байна. Хайрын Хурим салон 10 дах жилдээ үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Улирал бүр өөрсдийн загварын цуглуулгаа гарган толилуулдаг. Хуримын болон эрэгтэй хослол, монгол хувцас, орчин үеийн чиг хандлагатай бүх төрлийн хувцасыг үйлчлүүлэгчийн захиалгаар цор ганц бүтээгдэхүүн гаргадагаараа онцлог. Монгол загварыг орчин үеийн чиг хандлагатай хослуулан бүтээгдэхүүн загвар дээр түлхүү ажиллаж байна.

    Цаашлаад монгол брэндыг гадны улс орнуудад таниулан сурталчлах, монголдоо торго, даавуу үйлдвэрлэх ажлуудыг төлөвлөн ажиллаж байна.

    УРАН БҮТЭЭЛ

    2006 он Гоёл 2006 загварын нэгдсэн шоу;2006 онд “Зугтсан үзэсгэлэн” загварын шоу;
    2011 он Candy загварын шоу;
    2012 он “Хайрын хурим& Marco Taglieferri” Италийн нэрт дизайнертэй хамтарсан шоу;
    2013 он “Single ladies 1” киноны хувцас загвар;
    2014 он “Гоёлын даашинз” загварын шоу;
    2015 он “Монгол загвар” хувцасны үзэсгэлэн. Зураач Д.Наранцэцэгийн бүтээл Монгол хатадын зурагаар 100% цэвэр торго үйлдвэрлүүлж, уран зурагийг монголын орчин үеийн загварын чиг хандлагт нэвтрүүлсэн;
    2015 он “I am free” гоёлын даашинзны үзэсгэлэн. Энэ загварын материал нь өөрсдийн захиалгаар үйлдвэрлүүлсэн 100% цэвэр торгоор хийгдсэн;

    https://www.facebook.com/hairiinhurim/

  • Өлзийбаярын ГАНЗОРИГ- Эдийн засагч, Шинэчлэгч, Боловсролын Реформ хөдөлгөөнийг санаачлагч

    Хас Банк, Худалдаа Хөгжлийн Банк, Тэнгэр Даатгал, Улаанбаатар Хотын Банканд удирдах алба, Санхүүгийн зах зээлийн холбооны Ерөнхийлөгч, Монголын банкуудын холбооны Ерөнхийлөгч, Монголын даатгагчдын холбооны Дэд ерөнхийлөгч, Голомт банкны Гүйцэтгэх захирлын албыг хашиж ирсэн туршлагатай эдийн засагч юм. Тэрээр Мандал даатгалын үүсгэн байгуулагч бөгөөд ТУЗ-ын даргын албыг хашиж байна.

    Намтар

    Эдийн засагч Өлзийбаярын ГАНЗОРИГ нь нягтлан бодогч, дилер, санхүүч мэргэжилтэйгээс гадна мэргэшсэн менежер юм. Өлзийбаярын ГАНЗОРИГ 2011 онд Мандал Даатгалыг үүсгэн байгуулсан бөгөөд Мандал өдгөө Монголын хамгийн том даатгалын компани болжээ. Мөн Ганзориг 2015 оноос 2019 онуудын хооронд Голомт Банкийг удирдаж, менежментийн реформ хийснээр ашгийг нь 4 дахин, хадгаламжийг нь 2.5 дахин өсгөж, зах зээлд эзлэх байр суурийг нь үлэмж хэмжээгээр нэмэгдүүлсэн туршлагатай менежер юм.

    Өлзийбаярын ГАНЗОРИГ өмнө нь Хас Банк, Худалдаа Хөгжлийн Банк, Тэнгэр Даатгал, Улаанбаатар Хотын Банканд тус тус удирдах алба хашсан. Монголын Хөрөнгийн Биржийн Аудитын хорооны дарга, Монголбанкны Мөнгөний бодлогын зөвлөлийн гишүүн, Санхүүгийн Зохицуулах Хорооны Бодлогын зөвлөлийн гишүүн, Татварын Ерөнхий Газрын Бодлогын зөвлөлийн гишүүн, Ерөнхий Сайдын дэргэдэх Эдийн засгийн зөвлөлийн гишүүнээр тус тус сонгогдон ажиллаж ирсэн.

    Тэрээр Санхүүгийн зах зээлийн холбооны Ерөнхийлөгч, Монголын банкуудын холбооны Ерөнхийлөгч, Монголын даатгагчдын холбооны Дэд ерөнхийлөгчөөр мөн томилогдон ажиллаж ирлээ.

    Ө.Ганзориг нягтлан бодох бүртгэлийн бакалавр, бизнесийн удирдлагын магистр зэрэгтэй бөгөөд, санхүүгийн диплом, дилерийн сертификатыг тус тус эзэмшдэг. Ганзориг 2016 онд Дэлхийн эдийн засгийн форумаас Дэлхийн шилдэг 100 залуу лидерийн нэгээр нэрлэгдсэн юм. Чөлөөт цагаараа философи, психологийн ухааныг шимтэн судалдаг.[2]

    Иргэдийн Санхүүгийн Боловсролд

    Өлзийбаярын ГАНЗОРИГ 2003 оноос эхлэн иргэдийн санхүү, эдийн засгийн боловсролыг дээшлүүлэхэд анхаарч ажиллаж эхэлжээ. Энэ хугацаанд тэрээр олон мянган иргэдэд лекц уншиж, 400 гаруй нийтлэл, хэдэн арван боловсролын контент бэлтгэсэн юм. Ө.Ганзоригийн 2017 онд бичсэн “Санхүүгийн Философи” ном нь өндөр эрэлттэй санхүү, эдийн засгийн номуудын нэг болж чадсан билээ. Тэрээр иргэдийн санхүү, эдийн засгийн боловсролыг дээшлүүлэх зорилгоор “Дэлхийн Санхүүгийн Түүхийн Музей”-г Улаанбаатар хотноо байгуулсан нь хүмүүсийн очих дуртай газар болоод байна. Мөн тэрээр эдийн засгийн олон тооны судалгаа хийж бодлого тодорхойлогч байгууллагуудад хүргүүлэн ажиллаж ирсэн юм.

    Дэлхийн Санхүүгийн Түүхийн Музей

    Дэлхийн санхүүгийн түүхийн музей нь Олон нийтийн санхүүгийн боловсролыг дээшлүүлэх зорилгын хүрээнд 2019 оны 10 сарын 23-ны өдөр албан ёсоор нээлтээ хийж, олон нийтэд үйлчилж эхэлсэн болно. Нээлтээ хийсэн өдрөөс хойш 1,500 гаруй хүн музейг үзсэн бөгөөд хувь хүмүүс, албан байгууллага, олон нийтийн зочлох дуртай музей болоод байна. Тус музей нь 2019 оны 11 сард Монгол улсаа төлөөлөн Олон улсын санхүүгийн музейнүүдийн холбооны(IFFM) 13 гишүүн улсын нэг болсон билээ. [3]

    Санхүүгийн Музейн Тухай

    Музейд нийт 1,000 гаруй эх хувилбар бүхий түүхийн хосгүй үзмэрүүд толилуулагдаж байна. Бид Дэлхийн санхүүгийн түүх, санхүүгийн системийг бүхэлд нь Мөнгө, Банк, Даатгал, Төлбөрийн хэрэгсэл, Хөрөнгийн зах ба Эдийн засаг гэсэн хоорондоо уялдаа холбоо бүхий 6 хэсэгт хуваан харуулдаг. Мөн музейд эртний Ромын шилэн эдлэл, Грекийн ваар зэрэг соёл урлагийн түүхийг илтгэх үзмэрүүд байрлаж байна.

    Одоогоор Дэлхийн санхүүгийн түүхийг бүхэлд нь ийнхүү харуулсан музей Дэлхийд өөр байхгүй бөгөөд зөвхөн Улаанбаатар хотод оршин байгаа нь та бидний бахархал юм. Музейн үзмэрүүдийг олон улсын дуудлага худалдаанд оролцох, нэр хүндтэй цуглуулагч нараас худалдан авах замаар ертөнцийн өнцөг булан бүрээс 10 гаруй жилийн турш цуглуулан бүрдүүлсэн билээ.

    Дэлхийн Санхүүгийн Музейг байгуулах үйл хэрэг нь нөр их судалгаа, уйгагүй хайгуул, санхүүгийн золиос, цаг хугацаа шаардсан нүсэр үйл ажил байлаа. Үзмэрүүдийг судлах, цуглуулах нь музейн ажлын зөвхөн эхний хэсэг болдог. Үзмэрүүдийн тайлбаруудыг түүхийн судалгаан дээр үндэслэж үнэн зөв бичих, үзмэрүүдийг үзэгч нарт зөв төсөөлөл, ойлголт өгөхүйцээр байрлуулах ажлууд нь цаг хугацаа, уран сэтгэмж шаардаж байв. Мөн музейн дизайныг гаргахдаа галын, хулгайн, усны эрсдлүүдийг тооцохоос гадна үзэгч нарт тухтай бөгөөд сонирхолтой эргономик шийдэл гаргах шаардлага тулгарч байв.

    Онцлох үзмэрүүдийн тухай

    Анхны, анхны, анхны– Манай музей Дэлхийн анхны зоосон мөнгө, Дэлхийн анхны фиат цаасан мөнгө, анхны төв банкнаас гаргасан цаасан мөнгө, анхны евробонд, анхны амьдралын даатгалын компанийн баримт, анхны даатгалын сурах бичиг, анхны хувьцаа, анхны төлбөрийн карт, анхны актуарчийн бичсэн ном, анхны хөрөнгө оруулалтын банкны бонд зэрэг санхүүгийн нэн чухал үйл явдлуудтай холбогдсон, эх хувилбар бүхий үзмэрүүд толилуулагдаж байна.

    Түүхэн суутнууд– Манай музейд Чингис хаан, Хубилай хаан, Македонийн Александр, Юлий Цезарь, Адам Смит, Карл Маркс зэрэг Дэлхийн түүхэн суут хүмүүсийн амьд ахуй үетэй нь холбоотой бүтээл болон үзмэрүүд хадгалагдаж байна.

    Гарын үсэг– Музейд маань сэргэн мандалтын банкны хөгжлийн түүчээ болох Жиованни де Медичи, хөрөнгө оруулалтын банкны хаан Ротшилд, монополийн эцэг Джон Дэвисон Рокфеллер, эдийн засагч Милтон Фридман зэрэг санхүүгийн түүхэнд нэн чухал нэрнүүдийн эх хувь гарын үсэг бүхий баримтууд тус тус хадгалагдаж байна.

    Төсөл-хөтөлбөр

    Одоо Ө.Ганзориг нь Боловсролын Реформ, Тэтгэврийн Реформ, Эрүүл мэндийн даатгалын Реформ, Санхүүгийн боловсролыг нэмэгдүүлэх төслүүдийг тус тус санаачлан баг бүрдүүлэн ажиллаж байна.

    Ярилцлага унших

    Эх сурвалж:  https://mn.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D0%BB%D0%B7%D0%B8%D0%B9%D0%B1%D0%B0%D1%8F%D1%80%D1%8B%D0%BD_%D0%93%D0%B0%D0%BD%D0%B7%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B3
    Цахим холбоос: https://www.facebook.com/ganzorig.u/

  • Дамдинсүрэнгийн УРИАНХАЙ- Соён гэгээрүүлэгч, сод туурвигч

    Дэлхийн урлаг соёлын академийн байнгын гишүүн, утга зохиолын доктор, Ардын уран зохиолч, “Азийн тэргүүн найрагч” шагналт.

    Еөншөөбүү Улаан Ямаат Дамдинсүрэнгийн Урианхай нь 1940 оны 7 сарын 29нд Булган аймгийн Уньт суманд төрсөн.

    ЗХУ-д Г.В.Плехановын нэрэмжит Улс ардын аж ахуйн дээд сургууль, М.Горькийн нэрэмжит Утга зохиолын дээд сургуулийн дэргэдэх Утга зохиолын дээд курсыг тус тус төгссөн. Уран зохиолынхоо гарааг 1968 оноос эхэлж, тун удалгүй утга зохиолд халгиа цалгиа үүсгэсэн яруу найраг, дууль, арван дөрөвтийн эрхи, найраглал, өгүүлэл, эссэ, тууж, жүжиг, туурь, бодрол, нийтлэл, уран зохиолын онолын өгүүлэл, роман зэрэг олон арван зохиол бүтээл туурвиж ихээхэн шуугиан тарьсан төдийгүй Монголын уран зохиолын Бишүби урсгалын онолыг боловсруулцжээ. 1970-1980 оны Монголын шинэхэн үеийн уран зохиолын хөгжилд болон нийгмийн царцанга сэтгэл зүйд дотоод эрчим хүч үүсгэгч болж байсан гүн сэтгэлгээний яруу найраг, цаг үеэсээ хол түрүүлсэн гэмээр эргэцүүлэл нь давтагдашгүй байдлаараа уншигчид, шүүмжлэгчид, судлаачдыг байлдан дагуулж байсан ажээ. О.Дашбалбар нэгэнтээ “Өнөөгийн зохиолчдоос хожим хойтод ганцхан Урианхайн яруу найраг үлдэнэ” хэмээн зөгнөх мэт хэлсэн байдаг.

    ДАМДИНСҮРЭНГИЙН УРИАНХАЙ- НҮҮДЭЛЧДИЙН ГҮН УХААНТАН

    1940-өөд оны үед Булганд нэг буянтай хүн байжээ. Тэр хүний нэрийг Дамдинсүрэн гэнэ.. Дамдинсүрэнгийн Мандахсан, Дамдинсүрэнгийн Урианхай, Дамдинсүрэнгийн Баянтунгалаг хүүхдүүд нь гэж бодож явсан үе надад бий. Тохиол гэдэг сонин зүйл. “Монголын уран зохиол” номыг Цэндийн Дамдинсүрэн, Дамдинсүрэнгийн Цэнд нар зохиожээ гэхээр хичнээн сайхан сонсогддог билээ. Энэ ч яахав. Харин өчигдөр солонгосын уншигчдад зориулж Д.Урианхай ахын талаар ийм нэг товч тэмдэглэл бичив. Энэ хүнд бид их өртэйДАМДИНСҮРЭНГИЙН УРИАНХАЙ Монголын орчин үеийн уран зохиолын томоохон төлөөлөгчдийн нэг болох Дамдинсүрэнгийн Урианхай өнгөрсөн ХХ зууны 60-аад оноос уран бүтээлээ яруу найргаар эхэлжээ. Оюун санааны хувьд хүчтэй хувь-бодгаль шинжтэй энэхүү зохиолчийн уран бүтээлийг гурван үед хуваан авч үздэг. 1980-1990 он буюу үзэл санаа, туурвилзүйн эрэлхийллийн үе, 1990-2000 он буюу уран бүтээлийн шинэчлэлийн үе, 2000-2010 он буюу чөлөөт сэтгэлгээ, оршихуйн философи хандлагатай өөрийн үзэл санааг тунхаглалын үе гэж тодорхойлдог. Яруу найраг, эсээ, хүүрнэл зохиол, жүжгийн зохиолын төрлөөр харьцангуй жигд түвшинд бичдэг, орчин үеийн монголын нийгэм, оюун санааны амьдралын хүлээн зөвшөөрөгдсөн манлайлагчдын нэг юм. Түүний үзэл санаа, ертөнцийн чиг хандлага төлөвшихөд нөлөөлсөн хэд хэдэн хүчин зүйлс буй. Тэрээр уран зохиолоос гадна нийгэм-улс төр, эдийн засгийн өндөр боловсрол эзэмшиж, Дорно, Өрнийн шашин, гүн ухааныг нилээд ул суурьтай судалжээ. Нөгөө талаар хэт техникжсэн хийгээд түүнийхээ өмнө хүчин мөхөстсөн хүмүүсийн сэтгэл зүйн хямрал, иргэншлийн бууран доройтол, хүний мөн чанарын “хүйтрэл”-ийг илчлэн харуулахад чиглэсэн байдаг. Монголын уран зохиолын хүчтэй уламжлалаас зайлсхийж, уран зохиолын тогтсон чиг хандлагаас ангид өөрийн оюун санааны үр-дархлааг бий болгосон юм. Туурвил зүйн хувьд Д.Урианхай нь бүтээлүүд зөн совин, ёр билэгдэл, нууцлаг ахуй, цаг хугацааны ба цаг хугацааны бус мэдрэмжүүдэд төвлөрч байдаг. Хүн нийгмийн хэт хөгжил эцэстээ хүнд өөрт нь хортой зүйл болж хувирсан, өөрийн дотоод чинадын дуу хоолойг эс сонсох нь хүнийг зөвхөн гадна талаа хэт шүтэх хандлагыг бий болгож байна. Ёс суртахууны доройтол, аливаад үл ханах шунал сэтгэл, түүнээс үүдэн гарах үйлийн үрийн тухай түүний зохиолууд, тэртусмаа жүжгийн зохиолууд нь хүчтэй илэрхийлдэг. Гоо сайхны ямар ч цэнгэл таашаалгүй, зөвхөн махан биеийн жаргалд автсан хүмүүсийн жигшмээр дүр түүний зохиолуудын нийтлэг хэв шинжийг илтгэнэ. Гэвч хүнийг үзэх хэт гутранга үзэл санаанаас тэр татгалздаг. Эрх чөлөө хамгийн дээд үнэт зүйлс, харин хүн бол энэрэл нигүүлсэхүйг бүтээгч хэмээн үзснээрээ тэр экзистенциализмын үзэл санаанаас ялгарч байгаа юм. Ахуй бол зөвхөн гял цал өнгө гэрэл, тэр хэзээд тийм шинжтэй байсан, түүнээс сайн сайхныг хүлээх нь ХҮНИЙГ улам арга мухардуулна. Оршихуй бол дарамт. Энэ бүхнээс ангижрах хүч хүнд өөрт нь буй. Тиймээс өөрийгөө мэдрэх, өөрийгөө чагнах бол ирээдүйн ганц боломж гэж тэр тунхаглаж байна. Хүн-нийгмийн зөрчил туйлдаа хүрч, хүн өөрийнхөө бүтээсэн зүйлийнхээ араа шүдэнд өртөж, сэтгэл оюунаар улам жижгэрч, бутлагдаж байгааг зохиолч өнөөгийн хамгийн том эмгэнэл гэж үздэг. Хүнийг гэгээрүүлэх цаг барсан үйл хэрэг, туйлын зорилго ч бус харин хүний гэгээрэл өөрт нь байдаг тухай түүний зохиолууд өгүүлдэг. Гол онцлог нь тэр дотоод гэгээрлийг зовлон зүдгүүр л өдөөнө. Жаргах тусмаа хүн мунхардаг гэж үзсэн нь Д.Урианхайн философи үзэл санааны шинэлэг тал зөвхөн түүнд илүү хамаатай “ нээлт” гэж үзэх үндэстэй. Хэдийгээр түүний уран бүтээлийг ХХ зууны эхээр Өрнө дахинд дэлгэрсэн философийн зарим урсгал чиглэлд хамааруулж болох ч Д.Урианхайд нүүдэлчдийн оюун санааны давтагдашгүй шинж, байгалийн үзэгдэл , яруу сайхны гайхалтай дүрслэл, юунд ч үл хашигдахыг хүсэх нүүдэлчдийн эрх чөлөөний мэдрэмж цогцлон бүрэлдсэн. Түүний яруу найргийн бүтээлүүд бүхэлдээ чөлөөт задгай хэлбэрээр бичигдэж, туйлын үнэн- яруу найрагт оршдог хэмээх гүн ухааных нь үзлийг илэрхийлж байдаг. Гоо сайханг эгэл энгийнээс нээж олох, түүндээ догдлох, түүндээ эмзэглэх эсвэл түүндээ энэлэн шаналах хүчтэй “дуу хоолой”- г түүний шүлгүүд цуурайтуулан давтдаг. Энэ л өвөрмөц “буй” байдлаараа Д.Урианхай Монголчуудын төдийгүй, хүн төрөлхтөний илүү “сэхээлэг” цөөнхийн анхаарлыг татаж байна. Тиймээс сүүлийн 10- аад жилийн хугацаанд Д.Урианхай нь бүтээлүүд дэлхийн олон улсын хэлээр орчуулагдаж, Монголчуудын оюун санааны нүүр царай болж байна.

    Пүрэвхүүгийн Батхуяг (2017 оны 9 сарын 19)

    ДАМДИНСҮРЭНГИЙН УРИАНХАЙ “АЗИЙН ТЭРГҮҮН НАЙРАГЧ”-ИЙН ШАГНАЛ ХҮРТЛЭЭ

    Дэлхийн урлаг соёлын академийн байнгын гишүүн, утга зохиолын доктор, бичгийн сод туурвигч Дамдинсүрэнгийн Урианхай нь Монголын нэрт соён гэгээрүүлэгч, зохиолч, яруу найрагч хүн билээ. Тэрээр “Эдүгээ цагийн Азийн тэргүүн найрагч” хэмээх эрхэм хүндтэй шагналын анхны эзнээр тодорчээ. БНСУ-ын Сөүл хотод төвтэй Азийн соёлын сангаас энэхүү шагналыг санаачилсан бөгөөд Азид тэргүүлэх яруу найрагтай гэж үзсэн Хятад, Япон, Монгол, Иран гэсэн дөрвөн орны найрагчдаас тус бүр нэг хүнийг сонгон өрсөлдүүлсэн байна. Тэд манайхаас Д.Урианхай зохиолчийг сонгож, мэргэжлийн судлаач шүүмжлэгчдээр зохиол бүтээлийнх нь талаар өгүүлэл, шүүмж бичүүлэн хүлээж аваад тухай бүрт нь англи, солонгосоор орчуулан, шүүгчдэд хүргүүлж байсан аж. Ингээд сонгогдсон дөрвөн яруу найрагчаас англи, франц, солонгос шүүгчдийн 100 хувийн саналаар Монголын зохиолч шалгарчээ.

    “Асар хурдацтай хувиран өөрчлөгдөж буй дэлхий ертөнц, хүний амьдралын элдэв үзэгдлийг уламжлал, шинэчлэлийнх нь харьцаанд яруу найргийн хэлээр төгс илэрхийлсний учир…” хэмээн энэхүү нэр хүндтэй шагналыг түүнд олгох болсон үндэслэлээ тодорхойлсон байна. Д.Урианхай зохиолч шагналаа Гвоньжоу хотноо зохиогдож буй олон улсын яруу найргийн чуулганы үеэр гардан авчээ. Тэрээр орчин цагийн хүмүүсийн сэтгэл зүй хийгээд яруу найргийн тухай лекц уншсан аж.

    “Эдүгээ цагийн Азийн тэргүүн найрагч” хэмээх энэхүү шагнал нь шүүлт, зохион байгуулалт, тухайн зохиолчид олгох мөнгөн дүн гээд бүхий л талаараа Нобелийн шагнал-тай дүйцэхүйц гэдгийг Солонгос дахь “Азийн утга зохиол” сэтгүүлийн редакцийн зөвлөлийн гишүүн П.Батхуяг доктор онцолсон.

    Эдүгээгээс хэдэн жилийн өмнө Д.Урианхайн бүтээл “Дэлхийн нэг шүлгийн ном”-д багтаж байсан түүхтэй. Түүний “Инээд шиг хуучин хүний амьдралд” хэмээх зохиолчийн өөрийнх нь тодотгосноор постмодерн, авангард чиглэлийн шүлэг нь хэвлэгдсэн байдаг. “Дэлхийн нэг шүлгийн ном”-ыг Францын нэртэй эрдэмтэн судлаачдын баг эрхэлдэг бөгөөд хүн төрөлхтний оюун сэтгэлгээ мэдрэмжийн охь дээж болсон бүтээлүүдийг маш нарийн шалгуурын дор хэвлэхээр сонгодог. Шалгарсан бүтээлээ хоёр жилийн туршид уншиж судалсны эцэст ганцхан шүлгээр ном бүтээнэ. Ингэж Урианхай Ази тивээс анх удаагаа “Дэлхийн нэг шүлгийн ном”-д бүтээл нь хэвлэгдсэн зохиолч болж байв. Нэр хүнд бүхий уг номыг ердөө тавин ширхэг хэвлэж олон улсад элит хэмээн хүлээн зөвшөөрөгдсөн хаадын номын сангуудад тусгайлан дурсгадаг юм гэсэн. Сонирхуулахад, нэрт найрагчийн “Модод” шүлэг нь анх Марк Пэссан тэргүүтэй Францын эрдэмтэн мэргэдэд таалагдсан байдаг. Гэвч “Модод” бус “Инээд шиг хуучин хүний амьдрал”-д шүлэг нь хэвлэгдсэн нь бас сонин. “Модод” шүлгийг бүрэн эхээр нь хэвлэхийг найрагч санал болгожээ. Уг бүтээл олон бүлгээс бүрдсэн урт шүлэг юм. Нэг бүлгийг нь л Г.Аюурзана сонгож “Монголын сонгомол яруу найраг ном”-нд оруулсан байдаг. Гэвч найрагчийн хүсэлтийг хүлээн авч “Модод”-ыг бүтнээр нь хэвлэх боломжгүй учир өөр бүтээлүүдээс сонгосон нь тэр юм билээ.

    “Урианхай Монголын утга зохиолд дуулиантай орж ирсэн нь 60-аад оны сүүл үе. Тэр багаасаа уран зохиол гэгч амар хялбар эд бус чухамхүү чөмгөөн дундалж жинхэнэ зохиолыг бичнэ. Эсвэл үгүй гэж хатуу батаар бодсон. Эл бодолдоо цаг хугацаа ахих бүр улам итгэж үг мөр бүхнээ чадал заан урладаг нь шүлэг, найраглал, өгүүллэг, тууж, жүжиг, романы нь утга уянга хийц далайц юм бүхнээс илэрхий” гэж ардын уран зохиолч Д.Цоодол бичсэн бол “Найргийн наадамд чуулсан морины хүүхэд шиг миний үеийнхэн бид “Дотоод шаталтын хөдөлгүүр” найраглал уншин толгой сэгсэрч эх орны бодолд автан гайхаж явсан цаг. Таны шинэ танил тууж хийгээд Саарал тэмээний тухай яриан дунд миний үеийнхэн их утга зохиолын босго алхсан юм. “Халуун зуны сүүдэр” тууж шуугиан тарьж “Өвлийн шувуу анир гүмхэн нисэж ахуйд бид яруу найргийн галд ойртож суусан. Тэр л цагаас Урианхай гэдэг нэр шинэчлэл гэдэг үг болон сонсдох болсон” гэж төрийн шагналт Дамбын Төрбат бичсэн.

    “Монголын яруу найрагт Дамдинсүрэнгийн Урианхай хэмээх нэгэн ертөнц бий. Тэр ертөнцийн гүн рүү өнгийж үзэх амаргүй. Гэвч тийш өнгийх нэгэн үүд-өрх бий. Тэр бол яруу найраг.

    Аглаг шугуйн салхи үнэрээ гээж,

    Амраг шувууд уйлалдсан намрын орой…

    Навч унахын тоогоор хагацалд элэх моддоос

    Эцсийн нь навч салхинд харвахуй

    Нар тэмтрэн бүлээцэх голын ус

    Эгшин зуур урсахаа зогсохыг сэрнэ…“ Салхи үнэрээ гээж, шувууд уйлалдсан намрын” тухай, төсөөлөхөөс халшрам энэ үгс бол дээд яруу найргийн өнгө аялгуу. “Навч унахын тоогоор мод хагацалд элнэ” гэдэг, “Нар тэмтэрч бүлээцээд голын урсгал зогсоно” гэдэг дээд яруу найргийн сэрэл мэдрэмж. Ийм өнгө аялгуу, ийм мэдрэмж сүлэлдсэн ертөнц” хэмээн Г.Аюурзана зохиолч бичсэн нь бий. Ингээд “Азийн тэргүүн найрагч”-ийн шүлгүүдээс уншигч олондоо хүргэе.

    Инээд шиг хуучин хүний амьдралд…

    Инээд шиг хуучин хүний амьдралд

    Нулимс шиг халуун байх

    Маргааш шиг ойрхон байх

    Магад ирэх үхэл шиг

    Давтагдахгүй байх

    Нулимс шиг хуучин хүний амьдралд

    Мөрөөдөл шиг гэгээн байх

    Хайргүй хүндээ ч хайр шагнах

    Харагдахгүй бурхны хутаг олох

    Мартагдахгүй гомдолдоо

    Уйлахгүй тэсэхээр цайлган байх

    Гомдол шиг хуучин хүний амьдралд

    Харагдахгүй бурхан шиг ил байх

    Өнөөдрийнх шиг уйтай өдрийг

    Дахиад яасан ч тэвчихээргүй

    Тэсрэмтгий байх

    Өчигдрийнх шиг,

    Уржигдрынх шиг,

    Утгагүй тарчилгах удаан өдрөөс

    Яасан ч дахиад амьд үлдэхээргүй

    Тэрсүүд байх

    Тэнэг шүлэг бичихээр

    Дахин төрөхгүй байх

    Инээд шиг хуучин…

    Нулимс шиг хуучин…

    Гомдол шиг хуучин..,

    Харагдахгүй бурхан шиг

    Хүний амьдралд

    “Байхгүй юм” шиг нь

    Үргэлж шинэ байх

    Байгаа бүгдээс нь

    Мөнхөд өөр байх

    Өчиг

    Oрчлoнд би олон ч биш, ганц ч биш

    Огторгуй дор үүрд ч биш, зуурд ч биш!

    Хүн байтгуай чулуу бууралтдаг хорвоод

    Хүслээ нөмөрч л жавар хаадаг нүцгэн хөөрхий!

    Нyyсан хайр минь хийсэн алдаа шигээ ил ээ

    Нулимс, инээд хоёр минь ч үнэн болохоор ил ээ!

    Манан бүсэлсэн хангай шиг хааяа дүнсийдэг ч

    Магнайн гурван үрчлээндээ нар хонуулан дүнхийдэг ээ

    Өд сөдөө ч зулах жигүүртэн сэтгэлд минь

    Өрөвдөхийн халуун л шатан, нойргүй хонуулдагаа

    Ганихрах гунихрахын цагт нөхөр үгүйлэх сүүрс

    Гарааны мoрьд шиг цанхаалан цээжинд цамнадаг аа

    Олон дунд өнчрөөд, мөрөөссөний урам хугаравч

    Орой намрын навчистай адилыг нь бодон нөмөрлөдөг өө

    Загийн үндэс шиг хайр минь чулуу мөргөвч

    Зам муруйлгүй зүтгэсээр ард түмнээ зорьдог оо

    Нүд хужирлах өнгөнд хөл алдахад нь зовниж

    Нүцгэн биенд нь гал зурснаар дулаацахгүйд энэлж

    Нүргээн дунд замхрах өнчин хонхон дуу

    Нүүдэл удмын болор шүлгэндээ гунигаа юүлдэг ээ

    Салхи шиг хуугиа бага наснаасаа би

    Сайранд ургасан шарилж, бутаа ч эвийлэн харж

    Санахын зовлонд дэвтcэн эгшиглэнт бясалгалаар

    Санчиг, зулайгаа агийн толгой шиг цайлгасаан…

    Орчлонд би олон ч биш, ганц ч биш

    Огторгуй дор үүрд ч биш, зуурд ч биш!

    Амьд байтгугай үхснийг элээдэг хорвоод

    Аз заяагаар туйгаагүй минь хохь ч биш, зол ч биш ээ!

    Н.ТУЛГАА (Өдрийн сонин 2017 оны 11 сарын 19)

    https://www.facebook.com/%D0%9…

  • Дашцэрэнгийн Эрдэнэбаатар- Сэтгэл судлаач

    Сэтгэл судлаач, “Ариусахуйн ертөнц” сэтгэлзүйн төвийн сэтгэл засалч эмч, ерөнхий эмч.

    https://www.facebook.com/erden…

  • Бадамгарав ГАНГААМАА- Дэлхийн долоон ноён оргилыг эзэлсэн анхны Монгол хүн SEVEN SUMMITEER

    Марчин овогт Бадамгаравын ГАНГААМАА

    Монгол Улсын Уулын спортын Гавъяат тамирчин, ОУХМ, Дэлхийн долоон ноён оргилд гарсан анхны Монгол хүн SEVEN SUMMITEER, Дэлхийн зулай Эверест болон K2 оргилд гарсан анхны Монгол эмэгтэй. Уулын спортыг хөгжүүлэхэд үнэт хувь нэмэр оруулсан спортын зүтгэлтэн.

    “Уулчин миний мэргэжил,ажил амьдрал минь”, “Би дэлхийг хураалаа” Б.Гангаамаа

    Завхан аймгийн Тосонцэнгэл суманд төрсөн. Түүний аав З.Бадамгарав, ээж Д.Долгор нар Завхан аймгийн Их-Уул сумын Хонгор багийн хүмүүс. Аав нь айлын ганц хүү. Насаараа аж ахуйн ажил хийж сампин цохиж, тоо бодож амьдарсан нэгэн. Өнөөдөр, маргааш юу хийх бүтээхээ сампингийн эрхэнд найдаж амьдарсан хүн гэж ч болохоор алдаа гаргаж яваагүй нэгэн. Нутгийнхан Тоочин Бадамгарав гэдэг байжээ. Харин ээж нь айлаас хоёулаа аж.

    Тэрбээр анх Их-Уул сумын сургуульд элсэн орсон ч гуравдугаар ангиасаа Тосонцэнгэл суманд шилжин суралцаж тэндээ 10 дугаар анги дүүргэсэн байна. Тэгээд ЗХУ-д нийгмийн ухааны чиглэлээр суралцахаар конкурст орсон ч яг урдуураа улаан шугам татуулжээ. Дараа жил нь конкурст даагаа нэхэх боломж байсан ч хоёр салаа зам Гангаамаагийн өмнө байв. Нэг нь конкурст орох, нөгөө нь уулын спортыг сонгож Хархираагийн оргилд авирах. Тэгээд л Гангаамаа уулчин болох замыг сонгожээ. Аравдугаар ангид байхдаа уулчдын дунд багтан явж нутгийнхаа шүтээн уул Отгонтэнгэрт авчирсан нь энд нөлөөлжээ. 1989 онд Хангай нурууны ноён оргил Отгонтэнгэр ууланд болсон Монголын уулчдын цугларалт, авиралтад оролцож оргилд гарснаар уулын спортод анх хөл тавьж байсан.

    2006 оны Эверестийн оргилд гарах багийг анх зохион байгуулан удирдсанаар өндөр уулын авиралт удирдах, хөтөч хийх гараагаа эхэлж байсан.

    Тэр айлын 11 хүүхдийн долоо дахь нь юм. Дөрвөн ах, хоёр эгчтэй, нэг эрэгтэй, гурван эмэгтэй дүүтэй.  Эр хүн шиг эрэлхэг, зориг тэвчээртэй занг эмэг эхээсээ олж авсан гэж ярьдаг. Түүний аав Бадамгарав гуай 11 хүүхдийнхээ хоёрыг нь өөрийн ээжийн гар дээр өсгөсөн. Түүний нэг нь Гангаамаа аж. Эмэг эх Нанзад нь залуудаа ихээхэн зовлон үзсэн болоод ч тэрүү чанга хатуу гэхдээ их ухаалаг хүн байсан гэдэг.

    Тэрбээр Анагаах ухааны дунд сургуульд суралцаж микробиологич мэргэжил эзэмшсэн бөгөөд  Орхон аймгийн мэргэжлийн хяналтын газар есөн жил ажилласан байна. Түүнчлэн 2017 оны хавар МУБИС-ийг дасгалжуулагч мэргэжлээр төгсчээ.

    2010 онд Европ тивийн ноён оргил Эльбрус /5642 м/ 
    2011 онд Ази тивийн ноён оргил Эверест /8848 м/
    2012 онд Африк тивийн ноён оргил Килиманжаро /5895 м/
    2015 онд Хойд Америкийн ноён оргил Денали /6194 м/
    2016 онд Өмнөд Америк тивийн ноён оргил Аконкагуа /6962 м/
    2016 онд Австрали тивийн ноён оргил Карстенс /4884 м/
    2016 онд Антарктид тивийн ноён оргил Винсон массив/4897м/
    2018 он долдугаар сарын 23 нд Чогори /К2-8611 м/-т тус тус гарсан юм. Тэрбээр Дэлхийн долоон тивийн ноён оргилд гарсан анхны монгол хүн. Харин Дэлхийн хамгийн өндөр Эверест /8848 м/ оргилд гарсан хоёр дахь Монгол хүн буюу анхны эмэгтэй хүн болсон.

    Монгол Улсын ноён оргил Алтай таван богдын Хүйтэн ууланд 1998 онд анхны авиралтыг хийсэн. Тэрбээр эх орныхоо ноён оргилд хамгийн олон гарсан хүн билээ. Тус оргил уруу 34 удаа авиралт хийснээс долоо нь амжилтгүй болсон. Харин Очирваань хайрхан уруу таван удаа гарчээ.

    К2 уулын оргилд  Гангаамаатай хамт нийт 31 уулчин нэг дор хамт гарсан нь нэг ёсны рекорд амжилт аж. К2 нь хамгийн хүнд бөгөөд хамгийн аюултай уулын нэгд зүй ёсоор тооцогддог бөгөөд Италийн уулчид Ахиль Компаноьори (Achille Compagnoni) ба Лино Ласедели (Lino Lacedelli) нар анх 1954 онд K2 уулын оргилд хөл тавьснаас хойш 337 уулчин тус оргилд гараад байна гэсэн бүртгэл байдаг бөгөөд энэ хугаацаанд 84 уулчин авиралт хийж байгаад амь насаа алдсан байдаг.

    https://www.facebook.com/gangaamaa.badamgarav.1

  • Хандсүрэнгийн ХАТАНБААТАР- Оюуны спортыг Монгол улсад хөгжүүлэгч

    Монголын Оюун Ухааны Академийг үүсгэн байгуулагч, оюун ухааны спортын ОУ-ын шүүгч, Боловсролын тэргүүний ажилтан.

    Хатанбаатар нь 1982 онд Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар хотод Хандсүрэнгийн том хүү болон мэндэлсэн. Ээж Цэцэгмаа нь эмч мэргэжилтэй. Нэг эмэгтэй дүүтэй. Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар хотын 10 жилийн сургуульд 8-р анги төгсөтлөө сурч байгаад Дархан-Уул аймгийн Монгол-Туркийн хамтарсан дунд сургуульд суралцаж 2000 онд төгсөөд МУИС-ийн улс төр судлалын ангид элсэн орж хоёр жил суралцаж байгаад засгийн газар хоорондын тэтгэлгээр 2002-2008 онд  Турк улсын Газ Их Сургуульд эрх зүйч мэргэжлээр сурч төгсөн, 2008-2009 онд Турк улсын Анкара их сургуульд Хууль зүйн магистр хамгаалсан. Эрхзүйч мэргэжилтэй. 
    Турк улсад суралцаж байх хугацаандаа буюу 2007 оноос ой тогтоолт хөгжүүлэх талаарх мэдээллийг сонирхон судалж, өөрийн хичээл ном, амьдралдаа хэрэглэж эхэлснээр одоогийн Оюун ухааны академийг үүсгэн байгуулах эхлэл нь тавигдсан байна. Тэрээр 2009 онд сургуулиа төгсөж ирмэгцээ өөрийн судалж суралцсан ой тогтоолт хөгжүүлэх мэдлэг дээрээ тулгуурлан Монголын Оюун Ухааны академийг үүсгэн байгуулсан. Уг академи нь анх 2009 оны 10 сард “Оюуны хөгжил-Оюуны спортын төв” нэртэйгээр үүсгэн байгуулагдаж улмаар 2010 оны 9 сард академи болон өргөжиж нэрээ өөрчилсөн байна. Тус байгууллага нь үйл ажиллагааныхаа хүрээнд хувь хүний хөгжил тал дээр илүү анхаарч, хувьсан өөрчлөгдөж буй өөрчлөлтийн шинэ эрин зуунд дасан зохицож, манлайлах чадвар бүхий иргэдийг бэлтгэх үүднээс оюуны хөгжил, оюуны спортын олон талт сургалт, судалгааг түлхүү явуулдаг. Үүнд: Ой тогтоолт хөгжүүлэх аргачлалын цогц сургалт, цээжээр тоо бодох аргачлалын цогц сургалт, хурдан уншлага, рубик шоо, судоку, соробан сампин, англи хэлний өргөн хэрэглээний 2500 үг цээжлэх мөн оюуны зураглал гэх мэт олон төрлийн сургалт явуулдаг байна.

    Х.Хатанбаатар нь Турк улсын Гази их сургуулийг эрхзүйч мэргэжлээр төгссөн. Нийтийн удирдлагын магистр зэрэгтэй. Тэрээр 2006 оноос хурдан уншлага, ой тогтоолт, цээж бодолт зэрэг оюуны спортын олон төрлөөр хичээллэж олон улсын тэмцээнд эх орноо төлөөлөн оролцож байсан Монголын анхны тамирчин юм.

    2008 онд Турк улсын хурдан уншлагын аварга шалгаруулах анхны тэмцээндээ оролцож мөнгөн медалийн эзэн болсноос хойш оюуны спортын тэмцээнүүдээс нийт 12 медаль хүртжээ. Түүний гаргасан томоохон амжилтаас нь дурдвал 2011 оны Ой тогтоолтын насанд хүрэгчдийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцож мөнгөн медалийн болзол хангасан юм.

    Х.Хатанбаатар нь Монгол хүний оюуны потенциалыг дэлхийд таниулах хүсэл мөрөөдөлтэйгөөр академиа 2010 онд байгуулсан ба өнөөдөр гар нийлсэн хамт олны хичээл зүтгэл, мэриймтгий суралцагчид болон тэдний гэр бүлийн дэмжлэгээр Монгол Улс оюуны спортын зарим төрлөөр дэлхийд чанараараа нэгдүгээрт бичигдэж эх орноо олон улсад амжилттайгаар сурталчилсаар байна.

    Гаргасан амжилтууд
    • 2008 оны Турк улсын “Ой Тогтоолт болон Түргэн Уншлагын Аварга Шалгаруулах Тэмцээн”-д мөнгөн медаль
    • 2008 оны Цээж бодолтын ДАШТэмцээнд 8-р байр
    • 2010 оны Цээж бодолтын ДАШТэмцээнд 11-р байр
    • 2011 оны 20 дахь удаагийн дэлхийн аваргын ой тогтоолтын тэмцээнд “Хөзрийн дараалал цээжлэх” төрөлд 4-р байр, “Дуут цифр”-ийн төрөлд 7-р байр
    • 2012 оны 9-р сарын 30-наас 10-р сарын 1-ний  хооронд ХБНГУ-ын Гизен хотод “Цээж бодолт”-ын Дэлхийн Аварга шалгаруулах тэмцээнд 6-р байр
    • “MEMORIAD 2012” Оюуны олимпийн “Нэр зүс, царай цээжлэх” төрөлд 8-р байр
    • 2012 оны Спортын салбарын оны шилдэг “Алтан сарнай-2012”-ын эзэн
    • “MEMORIAD 2013” тэмцээний “Нэр зүс, царай цээжлэх” төрөлд 5-р байр
    • Турк улсад зохион байгуулагдсан “Хөзөр цээжлэх” төрөлд 5-р байр
    • Турк улсад зохион байгуулагдсан “Фото уншлага” төрөлд мөнгөн медаль

    Монголын Оюун Ухааны Академи

    Монгол эх орны маань ирээдүй болсон хүүхэд бүр оюунлаг, ёс суртахуунтай, эх оронч, бүтээлч сэтгэлгээтэй болж төлөвшинө гэдэгт Монголын Оюун Ухааны Академийн хамт олон бид бат итгэлтэй байдаг. Тиймээс Монгол хүний оюуны чадамжийг хөгжүүлэх замаар Монгол улсын хөгжил дэвшилд иргэн бүрийн оролцоог нэмэгдүүлэх, оюуны спортыг эх орондоо хөгжүүлж дэлхийд үнэлэгдэх оюуны спортын тамирчдыг бэлтгэнэ гэсэн эрхэм зорилготойгоор 2010 оноос эрчимтэй үйл ажиллагаагаа явуулсаар ирлээ.

    Сургалтыг мэргэжлийн өндөр чадвартай, мэдлэгээ бусдад хуваалцах мэдрэмжтэй шилдэг залуу багш нараар шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, онол практикийг хослуулсан суралцагч төвтэй сургалтыг чанарын өндөр түвшинд зохион байгуулж оюуны онцгой чадваруудыг эзэмшүүлж байна. 

    Бид эрхэм зорилгынхоо хүрээнд дотооддоо оюуны спортын 94 тэмцээнийг амжилттай зохион байгуулж давтагдсан тоогоор 11,000 гаруй тамирчдыг хамруулан Америк, Англи, Герман, Хятад, Хонг Конг, Тайван, Малайз, Турк, Энэтхэг, Филиппин, Швед, Сингапур, Австри, Япон, Солонгос, Казакстан, Киргиз, Индонези зэрэг дэлхийн 20 гаруй улсад зохиогдсон 55 тэмцээнд тамирчдаа бэлтгэн оролцуулж ой тогтоолт, цээж бодолт, рубик шоо, хурдан уншлага, спорт өрөлтөөр олон улсын, дэлхийн, оюуны олимп зэрэг томоохон тэмцээний аваргуудтай болж нийтдээ 78 цом, 1004 медалийг хүртэн эх орноо олон улсад амжилттай сурталчлан оюуны спортын дэлхийн чансаанд Монголын баг тамирчид тэргүүлсээр байна. Тухайлбал, дэлхийн ой тогтоолтын спортын нас насны ангилалын 54 дээд амжилтын 30-ыг нь манай тамирчид эзэмшиж байна. Мөн 2018 оны Геннисийн номонд 3 тамирчин маань бүртгэгдээд байгаа бөгөөд Саяхан Индонези улсын Бали аралд зохион байгуулагдсан Ази тивийн аварга шалгаруулах нээлттэй тэмцээнд манай баг тамирчид Ази тивийн 3 дахь удаагийн аварга болж чадсан бахархам амжилтуудыг нэрлэмээр байна.

    Ярилцлага унших
    https://mastermind.mn/

  • Дашзэвэгийн ГАНХУЯГ (Судлаач Ганаа)- Социологич, системийн шинжээч

    Эдийн засаг, улс төр, нийгмийн болон бусад шинжлэх ухааны салбарыг хамарсан системийн шинжилгээ хийдэг судлаач

    1954 онд Налайх хотод төрсөн. 1962 – 1972 онд Налайхын дунд сургууль, 1972 – 1977 онд МУИС –ийн Инженер – эдийн засгийн сургууль, 1987 – 1990 онд Болгар Улсын Нийгмийн Ухаан, Нийгмийн Процессын Удирдлагын Академи төгссөн. Нийгмийн Ухааны Институтэд эрдэм шинжилгээний ажилтан, УИХ-ын дэргэдэх Судалгааны Төвийн захирал, УИХ болон ЕТГ–т улс төрийн зөвлөх, референтын ажил хийж байсан. 1996 -1998 онд МАХН-ын Удирдах Зөвлөлийн гишүүн байснаа өргөдлөө өгч сайн дураараа огцорсон. Төр засгийн болон намын удирдагчдын талаар шүүмжлэлт өгүүлэл бичсэний учир ажлаас 5 удаа халагдсан. Мөн энэ шалтгааны улмаас 2004 онд МАХН-аас хөөгдсөн. Монгол Банкнаас их хэмжээний мөнгө алга болсон асуудлыг тэргүүн хатагтай О.Цолмонтой холбон бичсэний учир Монгол Банкны Ерөнхийлөгч асан О.Чулуунбатыг гүтгэсэн хэргээр 2006 онд шүүхээр шийтгүүлсэн. Олон улсын болон үндэсний хэмжээний олон судалгаанд удирдагч, үндэсний зөвлөх, багийн гишүүнээр ажиллаж байсан. Одоо чөлөөт судалгаа, системийн анализ эрхэлдэг. Эхнэр, хүү, охин нарын хамт амьдардаг.

    https://ganaa.mn/