Category: media-content

  • Доржнамжилын ЭНХЧИМЭГ- Аграномич, ХАА-н эксперт, байгаль орчны зөвлөх

    Аграномич, ХАА-н эксперт, байгаль орчны зөвлөх. Сүүлийн жилүүдэд Чимэглэлийн цэцгийн үржүүлэг болон Монгол орны олон наст цэцэг үржүүлж тохижилт, хөрс нөхөн сэргээхэд ашиглах чиглэлээр судалгаа хийж байна.
    Биологийн төрөлзүйл дэх нэн ховордсон, ховор ургамал, чимэглэлийн цэцэг, биологийн нөхөн сэргээлт, бэлчээр тэжээлийн ургамлын үржүүлэгүүдийг Агротехникийн үйл ажиллагаагаар дэмжих зорилготой зөвлөн чиглүүлж ажиллаж байна.

    1970 онд төрсөн. Англи, Орос хэлтэй.

    Боловсролын мэдээлэл

    2006 онд ХААУхааны магистр

    1988- 1993 ХААИС, Аграномич

    Ажлын туршлага

    2016-2019 оны 1 р сарын 31 хүртэл ЖЭРЭС байгууллагат http://www.geres.eu
    Монгол дахь Францын ЭСЯ ны харъяа байгууллага   (GERES – Groupe Energies Renewables Environement at Solidarites) Хэнтий аймгийн Газар тариалангийн Иргэний Нийгмийн байгууллагуудыг бэхжүүлэх төсөлд ХАА н эксперт.

      Төсөл хэрэгжиж буй талбар Архангай аймгийн 7 сум, Хэнтий аймгийн 3 н суманд 3 н улирлын хүлэмж барих ажилд ХАА н хоршооллуудтай хамтран ажилласан. Гурван улирлын хүлэмж барих аргазүй, хүлэмжний хүнсний ногоо тариалалтыг төлөвлөлттэйгөөр шийдэх. Хүнсний ногоо тарьж сургах, сортын онцлогуудыг бүс нутагт тохируулах зэрэг Агрономын шаардлагын бүхий л ажлуудыг хариуцаж ажилласан.

      2008-2014 онд Өрхийн Тариалан Бизнес Хөгжил ТББ д Ерөнхий Агрономч

      2001-2008 онд Жей-Си-Эс ОУБ н Өрхийн Тариалан төсөлд Агрономч

      1999-2000 онд Ориент грийн компанид хүлэмжний  агрономч

      1996-2001 онд “Тавна” компанид Үр тарианы Агрономч, Дорнод аймгийн Дашбалбар  сум.

      Ажилласан төслүүд

        Үндэсний зөвлөх –  20122017 онд Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яам ―Экосистемд түшиглэсэн дасан зохицох арга хэмжээг уур амьсгалын өөрчлөлтөнд өндөр эрсдэлтэй голуудын сав газарт хэрэгжүүлэх нь (МОН/12/301) төсөл

        Байгаль орчны зөвлөх- 2010-2011 онд Сауд Гоби Сэндс ХХК Өмнөговь аймаг Гурвантэс сумын Овоот толгой кэмп

        ХАА- н зөвлөх – 2004-2007 онд  Mercy Corp ОУБ д Хөдөөгийн Бизнес Хөгжүүлэх төсөлд

        НОМ БҮТЭЭЛ

        2004 он  Биоэрчимжүүлсэн технологи өрхийн үйлдвэрлэлд номын редактор

        2006 он  Магистрын туршилтын ажлын бүтээл Өндөр уулын бүсэд Шар луувангийн Шантена-2461 сортод  Азофос бордооны нөлөө

        2008 он  Хүнсний ногооны ус, усалгааны менежмент гарын авлага

        2014 он Ногоон хашаа  Өрхийн тариаланчдад зориулсан ном https://issuu.com/caritas16/docs/manual_vegetable_production_mn

        Монгол улсад хүнсний ногоо үйлдвэрлэх гарын авлага
        Монгол дахь ЖЭРЭС төлөөлөгчийн газрын Агрономуудын хамтын бүтээлд оролцож онлайн болон цаасаар хэвлэгдсэн.

        2020 он Говийн хармаг хамгаалал үржүүлэгийн ажлын Хангайн бүсэд дэх туршилтын ажлыг үржүүлгийн талбайн туршилт, агротехникийн аргазүйн боловсруулалт

        https://www.facebook.com/enkhchimeg.dorjnamjil

        dorno2012@gmail.com

      • Яаж өөртөө зорилгыг бий болгох вэ?

        Огт зорилгогүй хүн гэж байдаггүй. Хүн бүр дотроо ямар нэгэн зорилго тээж явдаг гэж би бодож байна. Танд ч гэсэн зорилго байгаа. Тийм үү?

        Яагаад хүн бүр зорилготой байдаг вэ гэвэл хүн бүр хүссэн юмаа олж авч чаддаг амжилттай хүн болох хүсэлтэй байдаг учраас зорилготой байдаг.

        Хамгийн гол нь ихэнх хүмүүс дотроо байгаа тэр зорилгыг гаргаж ирж, тодорхой болгодоггүйд л хамаг учир байгаа юм. Өөртөө цаг зав гаргаж байгаад, тухлаж сууж байгаад, цаас харандаа авч байгаад зорилгоо тодорхой болгож бичих цагийг хэзээ ч гаргадаггүй гэсэн үг.

        Тийм ч учраас ихэнх хүн өөрөө амьдралаа бүтээхээсээ илүү амьдрал надад тохиолдоод байна (надад л ийм болж бүтэхгүй амьдрал тохиолдоод байна) гэсэн бодолтой байдаг гэж болно.

        Тиймээс эдгээр хүмүүсийн эгнээнд багтаж орохгүйн тулд өнөөдөр өөртөө тусгайлан цаг зав гаргаж байгаад, зорилгоо тодорхой болгон бич.

        Тодорхой болгохын тулд өөрөөсөө дараах асуултуудыг асуу.

        1. Би амьдралаа ямар болгомоор байна вэ?

        2. Би яг юу хүсч байна вэ?

        3. Би ямар хүн болмоор байна вэ?

        4. Миний хайр дурлал гэр бүлийн харьцаа ямар байгаасай гэж бодож байна вэ?

        5. Банкиндаа хэдэн төгрөгтэй болмоор байна вэ?

        6. Бие бялдраа яаж хөгжүүлмээр байна вэ?… гээд л амьдралынхаа бүх л талбаруудаас асуулт асуу.

        Асуулт бүрийг дахин дахин асуу. Учир нь эхлээд өөрөөсөө асуулт асуухад маш ерөнхий хариулт өгдөг. Тухайлбал, “Би амьдралаа ямар болгомоор байна вэ?” гэж асуухад “Би амьдралаа аз жаргалтай болгомоор байна” гэж хариулж байх жишээтэй.

        Харин тодорхой хугацааны турш өөрөөсөө дахин дахин асууснаар хариулт улам нарийсч, улам тодорхой дүр төрх, зургийг үүсгэдэг. Тиймээс аливаа өөрөөсөө дахин дахин асуух нь маш чухал.

        Ингэж тодорхой болгосноор та өмнө нь зорилгогүй, зогсонги болсон юм шиг санагдаж байсан бол харин одоо тодорхой зүг чигтэй болохоос гадна түүнийгээ биелүүлэх хүсэл эрмэлзэлтэй болно.

        Зорилгоо тодорхой болгож чадаагүй хүн өөрийнхөө талд зогсож чадахгүй, хаа сайгүй явж байдаг. Мөн өөрийн гэсэн тогтсон бодолгүй, бусад хүмүүсийн бодол санаанд автаж, өөрийн бодол санаанаас урвах нь амархан байдаг.

        Харин зорилгоо тодорхой болгосон хүн өөрийнхөө талд бат зогсож чаддаг ба суурьнаасаа огт хөдөлдөггүй. Хөдөлсөн ч эргэн сууриндаа очих чадвартай байдаг.

        Зорилго тавих нь яагаад чухал вэ гэвэл зорилгодоо хүрэхийн тулд хүн заавал өсч хөгжих шаардлагатай болдог байна.

        Санаж яв: Зорилго хүнийг хөгжүүлдэг.

        Өсч хөгжих нь маш чухал гэдгийг бид аль хэдийн мэднэ. Мөнгөтэй байлаа гэхэд дампуурах магадлал бий. Байшинтай байлаа гэхэд нурж бас шатаад алга болж мэднэ. Машин тэрэгтэй байлаа гэхэд эвдэрч, хулгайд алдах боломжтой. Гэр бүл хайртай хүмүүсээсээ хагацахгүй гэхийн аргагүй.

        Харин олж авсан мэдлэг, туршлага зөвхөн өөртөө л үлддэг.

        Тиймээс дахин хэлье.

        Зорилгыг яаж өөртөө бий болгох вэ? гэвэл

        “Хүн бүрт зорилго бий. Харин хүн бүр зорилгоо тодорхой болгодоггүй.”

        Тиймээс өнөөдөр, яг одоо өөртөө 30хан хувь(минут) гаргаж байгаад зорилгоо тодорхойл.

        Амжилтын тарни

        Миний амьдралын зүг чиг ТОДОРХОЙ!

        ХҮС. ХИЙ. ХҮР.

        ТАНЫ АМЖИЛТЫН ТӨЛӨӨ

        ©Ука Төмөр



      • ЯЗГУУР УРАН БҮТЭЭЛИЙН НЭГДЛИЙН БОДЛОГО ТӨЛӨВЛӨГӨӨ БОЛОВСРУУЛАЛТ

        ЛОГОНЫ БИЛЭГДЭЛ

        Хэлбэр: Зогсолтгүй дээш тэмүүлэх эрч хүчтэй хөдөлгөөнийг илэрхийлсэн.

        Дүрслэл: Гал улаан нарны гэрэл цацраан тэнгэр өөд дүүлж яваа гоо марал. Монгол үндэстний нэн эртний урлаг болох буган чулууны дүрслэлээр Я үсгийг илэрхийлсэн.

        Өнгө: Монгол үндэстний соёл урлагийн мандан бадралыг билгэдсэн галын өнгөтэй.

        Билэгдэл: Гоо марал нь монголчуудын үүсэл гаралын эх болдог төдийгүй Хүрэл зэвсгийн үеийн буган чулуу нь гайхамшигтай урлагийн бүтээл болдог юм. Тиймээс Монгол үндэсний язгуур өв соёл, язгуур үнэт зүйлээ хөгжүүлэн даян дэлхийд монгол урлагийг тунхаглан зарлахыг билэгдэн дүрслэв.

        УРИА: Оюун санааны язгууртан

        УРИАНЫ ТАЙЛБАР: Оюун санааны язгууртан гэдэг нь өөрийнхөө оюун ухаан, сэтгэл зүрхийг танин мэдэж өөрөө өөрийнхөө хаан байж чадах эрхэм хүмүүн юм. Оюун ухааныхаа эзэн хаан болж чадах язгууртануудыг олон болгохын тулд бид уран бүтээлээ туурьвих болно.

        АГУУЛГА

        1. БИДНИЙ ТУХАЙ
        2. БАГ ХАМТ ОЛОН
        3. ҮЙЛЧИЛГЭЭ, ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЧИГЛЭЛ
        4. УРАН БҮТЭЭЛ ХИЙСЭН АЖЛЫН ТОВЧООН
        5. ХӨГЖҮҮЛЖ БУЙ ТӨСӨЛ
        6. ТҮНШЛЭЛ
        7. ХОЛБОО БАРИХ

        БИДНИЙ ТУХАЙ

        Монголын соёл урлагийн салбарыг түүчээлэн хөгжүүлнэ.

        Хүсэл мөрөөдөл, зорилго тэмүүллээрээ нэгдсэн уран бүтээлч, шинийг эрэлхийлэгч залуучуудын “ЯЗГУУР” нэгдэл.

        1. Баг хамт олныг идэвхижүүлэх сургалт
        2. Арга хэмжээний зохион байгуулалт
        3. Агуулга хөгжүүлэлт. Захиалгат шторк, реклам, мэдээ, сурвалжлага, нэвтрүүлэг, баримтат кино

        СУРГАЛТ, ЗӨВЛӨГӨӨ

        · Хүүхэд залуучуудад хувь хүний хөгжил, мэргэжлийн чиг баримжаа олгох, идэвхи оролцоог нэмэгдүүлэх, бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх сургалт

        · Байгууллага, олон нийтэд хувь хүний хөгжил, багийн ажиллагаа болон хөдөлмөрийн бүтээмжийг сайжруулах, идэвхижүүлэх, сургалт

        · Илтгэх урлаг ба өөрийгөө илэрхийлэх чадвар хөгжүүлэх сургалт

        · Хөтлөгчийн сургалт

        · Удирдлага, манлайлалын сургалт

        · Хувь хүн, гэр бүл, байгууллага хамт олонд зорилтот сэдэв бүхий театрчилсан, видео гэх мэт олон хэлбэрийн лекц

        · Хүүхдийн байгууллагын ажилтан, нийгмийн ажилтан, багш нарт хичээлээс гадуур хүүхдийг хөгжүүлэх олон талт сургалт

        · Хүүхэд, эцэг эх, гэр бүл, хамт олонд чиглэсэн зорилтот хөтөлбөр

        АГУУЛГА ХӨГЖҮҮЛЭЛТ

        · Дүрс бичлэг, фото

        · Сурталчилгаа

        · Видео дүрсжүүлэлт

        · Клип

        · Захиалгат нэвтрүүлэг

        · Баримтат кино

        · Зохиомж

        · Уран сайхны кино

        ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ

        • Хүндэтгэл ёслолын үйл ажиллагаа
        • Олон нийтийн нэгдсэн үйл ажиллагаа
        • Хурал цуглаан, лекц семинар
        • Шоу тоглолт

        ТӨСӨЛ ХЭРЭГЖҮҮЛЭЛТ

        · Төсөл санаачлах

        · Төсөл санаачлан хэрэгжүүлэх

        · Төсөл хэрэгжүүлэх

        БИДНИЙ ЗАРЧИМ

        · Чин сэтгэлээсээ хандах

        · Чанарыг эрхэмлэх

        Манлайлан үлгэрлэгч байх

        ·

        Цаг баримтлах

        Бүтээлч, хөдөлмөрч байх

        Шинийг эрэлхийлэгч байх

        Хариуцлагатай байх

        · Зохист хэмнэлээр ажиллах

        · Хүнлэг энэрэнгүй байх

        · Харилцан хүндэтгэлтэй байх

        · Илэн далангүй, үнэнч шударга байх

        · Цэвэрч, цэгцтэй байх

        · Хайр гамтай байх

        Шуурхай байх

        УРАН БҮТЭЭЛ, ХИЙСЭН АЖЛЫН ТОВЧООН

        1. СУРГАЛТ, ЗӨВЛӨЛГӨӨН

        2012.12- 2013.02 “Сайн засаглалд хүүхдийн оролцоо амин чухал” өсвөр насныханд зориулсан зорилтот төсөл

        2014.01- 03 “Хүүхдийн төлөөх төсөв” өсвөр насныханд зориулсан зорилтот төсөл

        2014.05.06 “Гео мандал” аялал жуулчлалын баазын хамт олонд “Би байгууллагынхаа нэг хэсэг” сэдэвт идэвхижүүлэх сургалт

        2014.05.24 Сэлэнгэ аймгийн нэгдсэн эмнэлэгийн хамт олонд “Харилцаа ба хандлага” сэдэвт сургалт

        2014.10- 11 “Уран бүтээлийн Язгуур нэгдэл”-ийн залууст “Өөрийгөө хөгжүүлцгээе” сэдэвт сургалт

        2. ДҮРС БИЧЛЭГИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ

        2004 “Хонзон” теле зохиомж

        2008 Монголын Телевизүүдийн холбооны АЛТАН ШОНХОР наадмын шилдэг бүтээл “Амитаба” кино зохиомж

        2009 “Цагаан сараар золгохгүй ээ” теле зохиомж

        “UBS music” хөгжим мэдээллийн хөтөлбөр

        “Монголиан мюзик” хөгжим мэдээллийн хөтөлбөр

        “Бид залуус” нийгэм- залуучуудын теле сэтгүүл

        “Соёл урлагийн цаг” урлагийн мэдээллийн хөтөлбөр

        “Жоб ньюс” хүний нөөцийн тухай телевизийн нэвтрүүлэг

        Есөн од ХХК-ын 10 жилийн ойд зориулсан баримтат нэвтрүүлэг

        2014.09.22-25 “Уран үгсийн чуулган” Төв аймгийн утга зохиолын нэгдэл, Нийтийн номын сангийн түүхт ойд зориулсан захиалгат нэвтрүүлэг

        2014.11.06 УДЭТ-ын бүтээл “Монголчуудыг сэрээсэн Тэнгэрийн хүү” жүжгийн талаарх баримтат нэвтрүүлэг

        2014.09.30 Дорноговь аймгийн Сайншанд хотын 1-р сургуулийн 90 жилийн ойд зориулсан сургуулийн дууны клип, шторк

        2014.11.06 УДЭТ-ын “Түүхэн жүжгийн сар” нэвтрүүлэг

        Гадаад улс орнуудад хийсэн нэвтрүүлэг, сурвалжлага, кино

        2010.08.10-24 Олон улсын залуучуудын чуулга уулзалтаас бэлтгэсэн нэвтрүүлэг

        2014.07.02-09 ОХУ-ын Чита хотод болсон ШХАБ-ын гишүүн орнуудын залуучуудын урлаг спортын их наадмаас бэлтгэсэн нэвтрүүлэг

        ЗОХИОН БАЙГУУЛСАН АРГА ХЭМЖЭЭ

        2008- 2011 UBS Music Video Awards

        2011, 2012 “Эрдэнэс Таван толгой” ХК-ийн шинэ жилийн цэнгүүн

        2012- 2014 “Grand people” awards

        2012, 2013 БОНХЯ-аас зохион байгуулдаг ”Green awards”, шинэ жилийн баярын цэнгүүний хөтлөгч

        2013.12.09 “Le Grandi Voci” СТА А.Сайнбаяр, СТА Ч.Энхтайван нарын хамтарсан сонгодог тоглолт

        2013.12.13 “БСБ сервис” ХХК-ийн шинэ жилийн цэнгүүн

        2013.12.26 Монголын Телевизүүдийн Холбооны дээд шагнал “Алтан Шонхор” наадмын найруулагч, зохион байгуулагч

        2013.12.30 ОУХНТөвийн “Үе үеийн бүлгийн удирдагчдын шинэ жил”

        2014.04.06 “Баялгийг бид бүтээнэ” Чингисийн талбай дахь1500 хүний нэгдсэн ажиллагаа

        2014.05.12-14 Хөтөлийн “Цемент-Шохойн үйлдвэр” ХХК-ийн хуурай аргын үйлдвэрийн нээлтийн ажиллагаа

        2014.05.19 “Гэгээн муза – 11” шагнал гардуулах ёслол

        2014.06.01 “ОУ-ын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдөр 6-р сарын 1-ний Чингисийн талбай дахь нэгдсэн арга хэмжээ

        2014.06.15 УБЯН-ын “Дугуйн аялал” спорт өдөрлөг

        2014.10.08 Д.Анхболд, Д.Наранчимэг нарын хуримын ёслол

        2014.10.12 НҮБ-ын хүүхдийн сангаас зохион байгуулсан “Хүүхдийн төлөө өндөрт нисье” үйл ажиллагааны хөтлөгч

        2014.10.18 УБЯН-ын “Спорт өдөрлөг” ОУХНТ-д

        2014.10.29 Нийслэлийн Улаанбаатар хотын 375 жилийн ойн парад шоу

        2014.10.29 Нийслэлийн Улаанбаатар хотын 375 жилийн ойд зориулсан “Хүүхдийн найрал дууны наадам”

        2014.11.19 “Өнөөдөр” киноны нээлтийн үйл ажиллагаа

        ТҮНШЛЭЛ

        НҮБ

        Улсын Драмын Эрдмийн Театр

        Найрамдал Олон улсын хүүхдийн зуслан

        UBS TV

        БҮТЭЭЛЧ МОНГОЛ НЭГДЭЛ

        “Эрдэнэс Таван толгой” ХК

        ХОЛБОО БАРИХ

        976- 70000722, 99152511

        yazguurnegdel@gmail.com

        https://facebook.com/YAZGUURgroup

        https://twitter.com/YAZGUURgroup

      • ЯРУУ ЭГШИГЛЭН язгуур урлагийн хүүхдийн хамтлаг хөгжүүлэх санаачилга

        Яруу эгшиглэн хамтлагаар дамжуулан Монголын ирээдүй болсон хүүхдүүдэд өв соёлоо өвлөн танин мэдэх сэдлийг өгөх зорилгоор хамтран ажилласан.

        1. Уран бүтээлийн бодлого
        2. Имиж бүрдүүлэлт
        3. Агуулга хөгжүүлэлт
        4. Маркетингийн бодлогыг хамтран хөгжүүлсэн.

        БИЕ ДААСАН ТОГЛОЛТ

        ЗОРИЛГО

        Энэхүү тоглолтоороо монгол хүүхдүүд язгуур урлагаа өвлөн тээж, өөрсдийн урлагийнхаа гайхамшигт яруу сайхныг монгол хүн бүрийн зүрх сэтгэлд сэрээн тунхаглана.

        Зорилт 1. Язгуур урлагийн бусад хамтлагуудтайгаа хамтарч язгуур урлагийн уран бүтээлийг шинэлэг хэллэг, найруулгатайгаар хойч үеийнхэнд хүргэнэ.

        Зорилт 2. Монгол хүүхдийн язгуур урлагийн тоглолтын бүрэн бичлэгийн хийж, МҮОНТ болон Соёлын өвийн санд албан ёсоор оруулна.

        Зорилт 3. Язгуур урлагаар дамжуулан монгол өв соёл болох морин хуур, хөөмий, бий биелгээ, хувцас хэрэглэл, зан заншилаа хойч үейинхэнд таниулан өв соёл тээгчдийг нэмэгдүүлнэ.

        Тоглолтын зургийн цомог үзэх

        Галбингаа сургалтын төв нь Яруу эгшиглэн хамтлагийн үндэс суурь болсон юм.

        Өндөр дээд өвөг дээдсийнхээ энгүй их түүх соёл, өв уламжлал, эрдэм ухааныг үе үеийн ирээдүй хойчдоо өвлүүлэн үлдээх Аялгуут сайхан ардын дуугаар дамжуулан ”Монгол” гэдгээрээ бахархан ”Бид монголдоо хайртай” хэмээн сэтгэл бардам хэлж Монгол ардын дуугаа өвлүүлэх үйлсийг түүчээлэн яваа багш Ш.Дэлгэрцэцэг.

        “Яруу эгшиглэн” хамтлаг анхны бие даасан тоглолт by CREATIVE MONGOLIA

        ЯРУУ ЭГШИГЛЭН АНХНЫ БИЕ ДААСАН ТОГЛОЛТЫН ТАНИЛЦУУЛГА by ЯРУУ СЭТГЭГЧ хүний хөгжлийн нэгдэл

        ЯРУУ ЭГШИГЛЭН ХАМТЛАГЫН ДОТООД ЖУРАМ by CREATIVE MONGOLIA

        Яруу эгшиглэн хамтлаг “Монгол ардын дуугаа өвлөн дуулцгаая- 2” цомог by CREATIVE MONGOLIA

      • 6. ӨӨРИЙН АМЖИЛТЫН ОРЧИНГ БҮРДҮҮЛЭХ ТУХАЙД

        Бизнес, төсөл хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлэхийн тулд эхлэхээсээ өмнө орчны судалгаа хийдэгтэй адил та амжилтанд хүрэхийн тулд өөрийгөө тойрон хүрээлэх амьтай амьгүй зүйлс, явж байгаа зам, харилцаж байгаа хүмүүсээ судлах хэрэгтэй. Таныг тойрон хүрээлэгч эдгээр юмс таны амжилтанд тань нөлөөлж байдаг.

        Та өөрийгөө нэг брэнд гэж үзвэл таныг, орчин тойрон тань хэн гэж харж байгааг судлаад үзээрэй. Таныг зөвөөр бодож байна уу? Буруугаар бодож байна уу? Танд ямархуу байдлаар хандаж байна? Танд хандаж байгаа хандлага нь таныг амжилтруу түлхэж өгч байна уу, доош нь чангааж байна уу? гэдгийг судлах хэрэгтэй. Жишээ нь гэр бүлийн орчин танд хэрхэн нөлөөлж байгааг дүгнэе. Аав ээж нь хүүхдийнхээ амьдралд хэт их оролцож өмнөөс нь бүхнийг зааж зааварлаад, бүхнийг шийддэг. Мэргэжил сонгох, юу хийх, хэнтэй найзлахийг нь хүртэл өмнөөс нь шийдээд өгчихдөгөөс үүдээд аав ээжийнхээ өврөөс гаралгүй эрийн цээнд хүрчихсэн хүн олон байна. Ямар нэгэн юм сэтгээд өөрийнхөөрөө амьдрах гэхээр чи чадахгүй, чиний бизнес хийнэ ч гэж юу байхав, зүгээр л өөрийнхөө хэмжээнд таарсан биед амар зүйлээ л хийгээд явж бай гэж хэлдэг. Эцэг эхчүүдийн хүүхэддээ туслах гэсэн сэтгэл нь хэтрэхээрээ эргээд хүүхдээ хорлоод байдаг..

        Хүн алдаж онож, алдаа гаргасан бол түүнээсээ суралцаад, амжилт гаргасан бол түүгээрээ бахархаж байж л өөрчлөгддөг, хөгждөг. Насанд хүрчихээд аав ээжтэйгээ хамт амьдарч байгаа нөхдүүдээ сонсоход нэг л баригдмал чөлөөтөй бус байдаг, найз нөхөдтэйгөө ажил яриад оройтоход хүртэл хүндрэлтэй байдаг. Хэрвээ та яг ийм орчинд байгаа бол орчноо өөрчлөх цаг болжээ гэсэн үг. Таныг нэг юм шинээр сэтгээд, хүсэж мөрөөдөж байсан зүйлээ хийх гэтэл таны орчин тань тээг болоод байвал та орчноо эрс өөрчлөх хэрэгтэй. Хэн нэгэнтэй зөрчилдөхөөс айх хэрэггүй. Мөрөөдлийнхөө төлөө зоригтой өөрчлөлтүүдийг хийх хэрэгтэй. Өөрийн хүссэн зүйлээ хийхэд нь гэр бүлийн орчин нь саад болоод байгааг өөрчилж, хүсэл мөрөөдөл нэгтэй найз нартайгаа нийлээд байр түрээсэлж зоригтой өөрчлөлтүүдийг хийж, ажилаа эхлүүлж амжилтанд хүрсэн түүхүүдийг санаж байгаа байх.

        Бас орчин гэдэг ойлголтонд найзуудыг бас дурьдах хэрэгтэй. Бид найз нөхөд гэж бодож явдаг болов ч яг үнэндээ бидэнд гай болдог олон хүмүүс байдаг. Өөрийгөө өөчлөхөөр шийдээд эхний алхамаа хийж ядаж байхад доош нь чангааж эхлэдэг. Хүн өөрийнхөө муу зуршлыг өөрчлөх шийдвэр гаргаад эхний алхамаа хийж байхад нь “За чи хэзээ ийм болсон юм, юундаа маяглаад байгаа юм, чи их өөр хүн болжээ” гэх мэтээр доош нь чангааж эхлэдэг. Эхэндээ найз нөхдөөс ирж байгаа эдгээр дайралтуудад хариулт хэлэхэд их хэцүү, найзыгаа гомдоочих гээд байгаа юм шиг санагддаг. Гэхдээ та ийм хоёрын хооронд байдлаа өөрчилж “ Өнөөдрөөс би ийм болж байна. Өнөөдөр өөр хүн болж байна” гэж инээмсэглээд хэлчихдэг зоригтой байх хэрэгтэй. Жинхэнэ найз бол цагийн шалгуураар үлддэг. Жинхэнэ найз бол чамайг зоригжуулж дэмжиж, дээш нь түлхэж өгч байдаг. Харин чамайг өөр болсонд тань дургүйцэж бухимдаж, атаархаж байгаа тэр хүмүүс бол найз гэгддэг хуурмаг дүрүүд.

        Хүн ажил дээрээ ч бас сөрөг орчиноос өөрийгөө холдуулдаг байх хэрэгтэй. Ажил дээрээ үдийн цайны цагаар ч юм уу, эсвэл амралтын цагаараа бөөнөөрөө цуглаад хэн нэгнийг муулдаг хов живээс өөрийгөө холдуулах хэрэгтэй. Хэн нэгнийг муулах цагаа ажлаа хийхэд тулгамдаад байгаа асуудлуудаа ярилцан зөв шийдлийг, гарцыг хайхад зориулвал танд хэрэгтэй.

        Мөн өдөр болгон явдаг замаа ч бас өөрчлөөд үзэх хэрэгтэй. Хэрэв таны өдөр болгон ажилдаа, сургуульдаа явдаг замаар тань хөмсөгөө зангидсан ууртай хүмүүс явдаг, тэр явдаг гудамж бохир, харанхуй бол та замаа өөрчлөх хэрэгтэй. Та өөр замаар явсанаар өөр хүмүүстэй тааралдаж, шинэ зүйлийг харж, мэдэрч, өөр адал явдалтай таарч, өөр шинэ санаагаар цэнэглэгдэнэ.

        Тэрч байтугай өдрийн цайгаа орж уудаг кафе тань ямар кафе байна, ямар хүмүүс ордог болох, тэд хоорондоо юу ярьдаг нь хүртэл таны орчин болно. Эд бүгд таны тухайн өдрийн сэтгэл санаанд нь нөлөөлж байдаг. Таны таван мэдрэхүйгээр хүлээн авч байгаа юм бүхэн танд нөлөөлж байдаг.

        Хэрэв таны уулзаж ярилцаж байгаа хүн таны бодсоноос тэс хөндлөн эсрэг зүйл яриад байх юм бол та тэр хүнээс зайгаа барих хэрэгтэй гэсэн үг. Ярихыг хүсэхгүй байгаа хүнтэйгээ заавал ярилцаад байх хэрэггүй. Харин үнэхээр ярилцахыг хүссэн хүнтэйгээ бүр зав гаргаад, зорьж очоод ярилцах хэрэгтэй.

        Тэгэхээр та одоо өөрийнхөө орчин тойронд дүгнэлт хийх хэрэгтэй. Орчин гэдэг бол таны сэтгэлгээ, бодол, хүсэл мөрөөдөл, тэмүүлэлд тань шууд нөлөөлдөг учир та өөрөөсөө энэ миний орчин тойронд намайг амжилтанд хүргэж чадах орчин бүрдэж үү, үгүй юу гэдэг асуултыг асуух хэрэгтэй. Хэрэв чадахгүй бол та орчин тойрноо өөрчлөх цаг болжээ. Орчин гэдэг нь та өглөө сэрээд нүдээ нээхтэй зэрэгцээд л таныг тойрон хүрээлж байгаа бүх зүйлс хамаарна. Таныг тойрон хүрээлэх хүмүүс тантай ямар сэдвээр ярилцаж байна вэ гэдгийг ч бас анзаар. Өдөр тутмын тань цаг өнгөрч байгаа орчин, сууж байгаа сандал, амардаг, очдог газрууд ч хамаатай. Эдгээр орчин танд ямар мессежийг өгч байна вэ гэдгийг олж тогтоогоод эдгээр мессеж нь таны хүсэл мөрөөдлийн тань эсрэг мессежийг танд өгч байвал эхнээс нь өөрчлөх шаардлагатай гэсэн үг.

        Ж.Лувсандорж ӨНӨӨДРИЙН ТЭМҮҮЛЭЛ цувралаас

      • 5. ДАВУУ УР ЧАДВАРАА ТОДОРХОЙЛОХ ТУХАЙД

        Бид өөртөө ур чадвар олж авахаасаа илүүтэй өөрийгөө харуулах гэсэн хандлага нь илүү давамгайлаад байна. Жишээ нь, мод тарьж байгаа хүн мод тарих аргачлалыг сураад авъя гэхээсээ мод тарьж байгаа юм шиг зурагаа фэйсбүүкд тавьж бусдад харагдах гэж, хүмүүнлэгийн ажил хийхээр асрамжийн газар очсон атлаа хүүхэдүүдтэй хамт зураг даруулчихаад л, хүүхдүүдэд туслахаар ирсэн зорилгоосоо илүү өөрийгөө харагдуулах гэсэн зорилго нь давамгайлаад эхлэдэг. Зөвхөн харагдах төдий түр зуурийн агшинд л анхаарлаа хандуулаад байвал магадгүй таныг хүмүүс их мундаг юмаа гэж харж болох ч өөрт тань шингэж үлдэх зүйл байхгүй, та хоосон үлдэнэ. Харин хийж буй зүйлдээ чин сэтгэлээ зориулснаар өөрийнхөө шинээр нээж ур чадвар хөгждөг.

        Юманд хандах хандлагаас ур чадвар эхэлдэг. Хандлага зөв бол тэр хүний ур чадвар нь маш хурдан хөгжөөд явдаг байхад зарим нь ард хоцроод үлдчихдэг. Хүн өөрөө өөрийнхөө ур чадвараа тодорхойлж, олж чадаагүй тохиолдолд шартаглах өвчинд баригдаж эхлэдэг. Ямар нэг болохгүй бүтэхгүйгийн шалтагийг бусад руу чихэж эхлэдэг. Би өнөөдөр ажилаасаа хоцорсон нь замын түгжээнээс болсон, тэр надад мөнгө өгөөгүйгээс л би бизнесээ эхэлж чадахгүй байна гэх мэтээр эргэн тойрноосоо шалтаг хайж эхэлдэг. Гэтэл үнэндээ тэр хүн өөрөө өөрийгөө удирдах ёстой байтал өөрийгөө бусдын удирдлаганд оруулаад байна. Энэ нь тухайн хүн өөрийнхөө давуу талуудыг гаргаж ирээгүйгээс болоод нийтлэг шинж чанартай болдог. Гэтэл хүн анх хүн болж мэндлэхдээ тодорхой зорилготой бас тэр зорилгодоо таарсан давтагдашгүй ур чадвартай төрдөг. Тэр давтагдашгүй ур чадвараа зорилгынхоо төлөө өөрийгөө сорих, турших замаар олж авдаг. Тэгээд бусадтай адил нийтлэг биш болоод ур чадвараараа ялгарч чадвал шалтаглах өвчин устана. Харин өөрийн давуу ур чадвараа олж аваагүй тохиолдолд өөрөө өөрийгөө гавалж дөнгөлдөг. Би энийг, тэрийг ч чадахгүй гэж өөрийгөө буланд шахаж гэрийн мухарт шигдэн, шалтаглах өвчинд баригдаж суулгүй энэ бэрхшээлийг даван туулах хэрэгтэй. Зарим залуусаас “Чи ийм зүйл хийвэл яаж байна” гэхэд “Би урьд нь ер нь хийж үзээгүйш д, чадахгүй байхаа” гэдэг. Гэтэл хүн ямар нэг зүйлийг сурж байж биш харин хийж байхдаа сураад туршлагаждаг гэдгийг сайн ойлгох хэрэгтэй.

        Давуу ур чадвараа тодорхойлох аргачлалууд

        1. Өөртөө SWOT (давуу тал, сул тал, боломж, аюул) шинжилгээ хийх,
        2. IQ тест авах,
        3. Сэтгэл зүйн тест өгч өөрийн зан чанар, гадагшаа, дотогшоо хандлага гэх мэт чанараа тодорхойлох боломжтой. Гадагшаа хандлагтай бол өөрийгөө нийгэм талруугаа, дотогшоо хандлагтай бол судалгаа шинжилгээ, эсвэл шинийг санаачилах зохион бүтээх талруугаа өөрийгөө хөгжүүлж ажиллавал амжилтанд хүрнэ. Олон төрлийн тестүүд хөгжсөн байгаа. Тест гэхээр сонжоотой андууралгүйгээр мэргэжлийн сэтгэлзүйн байгууллагад хандаж өөрийгөө тодорхойлуулах нь үр дүнтэй.
        4. Туулах арга. Энэ нь өөрийнхөө хийхийг хүсээд байгаа тэр зүйлээ өөрийн биеэр хийж туулж, хийж чадах зүйлээ олох эсвэл тухайн зүйлийг хийхэд дутагдалтай талуудаа илрүүлж хөгжүүлэхийг хэлнэ.

        Та дээрх өөрийгөө тодорхойлох энгийн аргуудыг туршиж үзэж байсан уу, үгүй юу? Хэрэв үзээгүй бол туршаарай. Эндээс та өөрийгөө аль чиглэл рүү нь хөгжүүлвэл амжилтанд хүрэх вэ гэдгээ мэдэх баримжаатай болчихно. Тэгэхгүй бол ямар ч баримжаагүй төөрөөд л, зөвхөн дотроо бодоод л цаг хугацаа өнгөрөөд л байна. Шинжлэх ухааны оношилгоонуудыг ашиглаж өөрийгөө тодорхойлж гаргаж ирэх хэрэгтэй. Бүүр цаашлаад шинжлэх ухаан эрчимтэй хөгжиж байгаа энэ үед генийн оношилгоогоор генээ уншуулж өөрийн авъяас, ямар ажил хийвэл амжилтанд хүрэх, ямар сул талтай вэ гэдгээ хүртэл яг ном уншиж байгаа юм шиг уншуулах боломж нээгдчихлээ. Сүүлийн үед зүүн өмнөд азийнхан хүүхдээ бүр 2- 3 настай байхад нь генийг нь уншуулаад багаас нь тухайн чиглэлээр нь хөгжүүлээд маш олон гоц авъястан, аврага, бизнесмен, залуу тэрбумтануудыг төрүүлж чадаж байна. Тиймээс хүн өөрийгөө зөв тодорхойлоод түүнийхээ дагуу өөрийгөө хөгжүүлээд явбал хамгийн оргилд нь хүрэх боломжтой.

        Та давуу ур чадвараа тодорхойлохын тулд

        1. Өөртөө байгаа гэж бодсон давуу ур чадваруудаа жагсааж бичнэ.
        2. Жагсаалтын дагуу эхнээс нь ур чадваруудаа сорьно. Таны өөртөө байгаа гэж бодоод байгаа ур чадвар тань бодит амьдрал дээр танд байна уу үгүй юу гэдэг тань тодорхой болоод ирнэ.
        3. Ингээд тодорхой болоод ирэхээр тэр ур чадваруудаа илүү хөгжүүлж, харин өөртөө байгаа гэж бодсон ч яг үнэндээ байхгүй тэр зүйлүүддээ дэмий цаг үрэх хэрэггүй.

        Ингээд илрүүлсэн давуу ур чадвартаа тулгуурлаад зорилго, мөрөөдлөө бүтээвэл оновчтой. Зүгээр л мөрөөдөөд байвал мөрөөдөл биелэнэ гэж боддог бол үнэхээр хийсвэр. Хүмүүсийн 80% нь зүгээр мөрөөдсөөр яваад хорвоог орхидогийн шалтгаан нь энэ.

        Ж.Лувсандорж ӨНӨӨДРИЙН ТЭМҮҮЛЭЛ цувралаас

      • 4. ХУВИЙН НАМТРАА ХӨТЛӨХ НЬ ӨӨРИЙГӨӨ ТАНИХ 1 АРГА БОЛОХ ТУХАЙД

        Хөгширсөн хойноо эсвэл алдартай хүмүүс л өөрийнхөө дурьдатгал намтыг бичдэг гэж боддог бол эндүүрэл. Өөрийгөө дүгнэж цэгнэдэг, өндөр бүтээмжтэй хүмүүс намтраа сар, жилээр нь үргэлж шинэчлэн бичдэг байна. Би энэ жилд өөртөө болон бусдад ямар өөрчлөлт шинэчлэлт авчирсэн, ямар алдаа, амжилт гаргасан, өөрийн мөрөөдлийн төлөө ямар алхамуудийг хийсэн, ямар зоригтой алхам хийсэн бэ гэдгээ дүгнэдэг. Хошигнож хэлвэл төсөл бичихээсээ өмнө “Би хэн бэ” гэдгээ бич. Ашиг орлого олох төсөл бичих гэхээсээ өмнө өөрийнхөө намтрыг бичиж сурах хэрэгтэй. Намтар гэдэг ойлголтыг зүгээр ажилд ороход бөглөдөг СиВи-ны хэмжээнд ойлгож болохгүй.

        Өөрийнхөө намтраа бичих гэхээр нэгэн хэвийн санагдаад, бичих зүйл олдохгүй байгаа бол та өөрийнхөө хийх зүйлээ олж чадаагүй байна гэсэн үг. Таны нэг өдөр хэрхэн өнгөрдөг вэ гэж асуухаар “Өө бусдын л адил даа” гэж хариулдаг бол бас л өөрийнхөө хийх ёстой зүйлээ олоогүй байна гэсэн үг. Бусдыг дагаж, бусадтай л адил байвал болоо, ингээд явж байтал болох л байлгүй дээ гэж бодоод яваад байвал та амьдралдаа өөрчлөлт хийж чадахгүй. Харин та өөрийгөө өнөөдрөөсөө арай илүү байх ёстой гэж бодож шинэ алхамыг хийхийн тулд өнгөрсөн амьдралаа эргэж нэг харах хэрэгтэй. Би юу мөрөөдөөд, мөрөөдлийнхөө төлөө юу хийсэн бэ, амьдралд минь ямар сорилтын цэг байсан бэ, ямар том алдаанууд байсан бэ, яг одоо ямар цэг дээр ирсэн байна вэ гэдгээ эргэж харахгүйгээр цаашаа явах боломжгүй. Тиймээс өөрийнхөө намтарыг “Би хэн бэ” гэдэг асуултанд хариулах хэлбэрээр бичиж эхлэх хэрэгтэй. “Би хэн бэ” асуултанд хариулж өөрийгөө талаарх төсөөллийг тодорхой болгосноор дараагийн алхамууд илүү тодорно. Би өнгөрсөн хугацаанд бусдын адил амьдраад өнгөрчээ. Гэтэл миний мөрөөдөл энэ байна, энэ мөрөөдлийнхөө төлөө ийм зүйлийг хийж болох юм байна гэсэн шийдлүүд тодроод ирдэг. Жил бүр өөрийн намтартаа ямар түүх нэмсэн, амьдралын номондоо ямар хуудас нэмсэн бэ гэдгээ үргэлж тодорхойлох ёстой.

        Жилийн эцэст гэж хойшлуулахгүйгээр яг одоо дэвтэрээ нээгээд “Миний амьдралын замнал” гэсэн гарчиг тавиад, Би … наслахдаа … мөрөөдөлтөй амьдарсан, энэ хүсэл мөрөөдлийнхөө төлөө ийм зүйл хийж бүтээсэн, би яг одоо энэ цэг дээр байна гэх мэтээр бичиж эхлэх хэрэгтэй.

        Намтар бичихэд туслах 10 асуултын дагуу хариулвал илүү тодорхой болох бөгөөд өөрийгөө хэзээ ч харж байгаагүй өөр өнцөгөөс харж чадна.

        1. Өөр хэнд ч байхгүй өөрийн чинь дахин давтагдашгүй шинж чанар юу вэ?
        2. Чи яг хэн байхыг хүсэхгүй байна вэ?
        3. 3 өдөр 3 шөнө юу ч идэж уулгүй, унталгүйгээр юуг тэгтлээ дурлаж хийж чадах вэ?
        4. Чамд хамгийн их гай болж байгаа зүйлс юу вэ?
        5. Хүссэн зүйлээ хийх бүх боломжийг тань бүрдүүлж өгнө гэсэн бол яг юу хийх вэ?
        6. Амьдралдаа хамгийн их аз жаргал мэдэрсэн мөчүүдээ бичнэ үү?
        7. Өөртөө байгаа бүх боломжоо жагсааж бичнэ үү?
        8. Амьдралдаа хийж байсан томоохон өөрчлөлтүүдээ хуваалцана уу?
        9. Үхэхээсээ өмнө заавал хийж амжуулах зүйлс?
        10. Насан эцэслэх цаг чинь иржээ гэж төсөөлье. Та амьдралынхаа хамгийн сүүлийн мөчид хэн байхыг хүсэж байна вэ? Юугаар бахархахыг хүсэж байна вэ?

        Эдгээр асуултын хариултыг шууд олоход хэцүү тул өнөөдрөөс эхлээд хариултаа хайгаарай. Ингэснээр та өөрийнхөө амьдралыг өөр өнцгөөс харж, таны намтарт шинэ хуудас нэмэгдэх болно. Хүн ямар нэгэн зүйл хийхдээ түүнийхээ үнэ цэнэ утга учрыг сайн ойлгохгүй бол чинь сэтгэлээсээ хийж чадахгүй. Тэгэхээр хүн өөрийнхөө намтарыг судлана гэдэг бол өөрийн түүхийг бүтээх, өөрийгөө танин мэдэх, өөртөө шинэчлэлүүдийг хийх хамгийн энгийн бөгөөд үнэ төлбөргүй арга юм. Ер нь хүний амьдралын хамгийн үнэ цэнэтэй зүйлүүд үнэгүй байдаг. Нэг нэгнээ хүндэтгэх, хайрлах, инээмсгэлэх, гэр бүлээ халамжилах, өөрийгөө судлах, хүүхэдтэйгээ тоглох гэх мэт. Гэтэл бид үнэтэй зүйлүүдийн хойноос яваад л байдаг. Харин хамгийн их үнэ цэнэтэй зүйлүүдээ үнэгүйдүүлчихдэг. Тиймээс өнөөдрөөс эхлэн өөрийнхөө үнэ цэнийг мэдрэхийн тулд намтараа бичиж эхлээрэй. Өнгөрсөн амьдралдаа гарсан том өөрчлөлт, сорилтуудаас эхлэн бичиж болох юм. Дараа нь амьдралдаа хийж байсан зоригтой алхам, үсрэлтийнн цэгүүдээ тодорхой бичээрэй. Эндээс таны амьдралын гол сорилт өөрчлөлтийн үе тодорхой харагдах болно. Магадгүй та ирээдүйд алдартай бизнесмен, бүтээлч хүн болвол таны өнөөдрийн эхлүүлсэн намтар чинь хойч үе, үр хүүхдүүдэд маш том өв болж үлдэх болно.

        Ж.Лувсандорж ӨНӨӨДРИЙН ТЭМҮҮЛЭЛ цувралаа

      • 3. ӨӨРТЭЙГЭЭ ЯРИЛЦАХ НЬ ӨӨРИЙГӨӨ ТАНИХ НЭГ АРГА БОЛОХ ТУХАЙД

        Хүн энэ хорвоод ирэхдээ өөрийн гэсэн хийж бүтээх зүйлтэйгээ ирдэг гэдэг. Хэрвээ хүн тэр хийх зүйлээ олж чадвал бусад бүх асуудал шийдэгддэг.

        Харин бид өөррүүгээ хандахын оронд гадаад материаллаг зүйлд хэт анхаарлаа хандуулж, хурдхан машинтай болох юмсан, хурдхан их мөнгө олох юмсан гэсэн бодлоор толгойгоо дүүргээд байхаас биш миний дотор юу байгаа билээ, миний сэтгэл зүрх юу хүсээд байна, юунд тэмүүлж, юунд дурлаж чадах вэ, би юунд амиа өгч чадах вэ гэж өөрийнхөө ертөнцрүү өнгийж харахгүй байна. Ороо бусгаа энэ цаг үед амьдралын хамгийн үнэ цэнэтэй, утга учиртай зүйлээ анзаарах сөхөөгүйгээр хоосон нэр алдар, эд хөрөнгө хэмээх солонгын хойноос хөөцөлдсөөр. Үргэлж л яарсан, сандарсан, тавчидсан, шунахайрсан. Юуруу яараад байгаагаа анзаарах ч сөхөөгүй, амьдрах завгүй амьдрал. Нэг л мэдэхэд бид өөртөө ч гаргах завгүй, би завгүй, би завгүй хүн гээд л, нэг л их завгүй юм хийж бүтээж байна гээд л бодоод яваад байдаг. Гэтэл энэ амьдрал чинь хэнд зориулагдаад байгаа юм бэ, хөндлөнгийн хэн нэгэнд зориулагдсан уу. Ингээд амьдрал чөтгөрийн тойрог шиг нэг л хэвийн тойрогт ороод эхэлдэг, гараас юм гарахгүй, шинэ санаа ч төрөхгүй бүх юм нэгэн хэвийн давтагдана.

        Тэгвэл та чөтгөрийн тойргоос өөрийгөө чөлөөлж, бодол санаагаа цэгцлэхийг хүсвэл өөртэйгээ ярих арга танд тус болно. Өөртөө зориулсан багахан цаг хугацаа таны амьдралыг илүү бүтээмжтэй, илүү баялаг болгодог.

        Жишээ нь бидний өвөг дээдэс жилийн эхэнд шинийн 8-нд хийморио сэргээнэ хэмээн уулын орой дээр гарч хараа бэлчээн сууж бодлоо цэгцэлдэг байжээ. Хий хоосон туйлширч машин тэрэгтэйгээ бужигнаж давхихдаа гол нь биш бөгөөд хамгийн гол нь хүн уулын орой дээр ганцаараа гараад би энэ жил юу амжуулчихав, би юун дээр алдав, юун дээр онов хэмээн өөрөө өөртэйгээ ярилцдаг нэг арга нь байжээ.

        Мөн залбирал, бясалгал хийх, голын эргээр зугаалах зэрэг нь өөртэй ярилцах хэлбэрүүд юм.

        Өөртэйгээ ярилцах аргачлал

        1. Толинд харж өөртэйгээ ярилцах. Тольны өмнө зогсоод өөрөөсөө асуулт асууж, хүнтэй ярилцаж байгаа мэтээр ярилцана. Энэ аргыг хамгийн сайн ашигласан хүн бол Дэйл Карнеги юм. Тэрээр 35 хүртлээ олны өмнө гарах нь бүү хэл хүнтэй юм ярьж чаддаггүй аймхай хүн байжээ.
        2. Бие эрхтэнтэйгээ ярилцах. Хүн өөрийнхөө эд эстэй хүртэл ярилцаж болно гэж мэдээллийн шинжлэх ухаан үзэж байна. Хорт хавдар өвчнийг эзэндээ гомдсон эсүүдийн бөөгнөрөл гэж тодорхойлж байна. Төр засаг болохгүй бол иргэд бослого гаргадаг шиг эзэндээ хайрлагдахгүй байгаа гомдсон эсүүд эзнийхээ эсрэг бослого гаргаж хавдар болдог байх нь. Гар хөл нь бүлээцдэггүй хүн бол гар хөлөө үрж илж таалах, толгой нь өвддөг хүн толгойндоо иллэг бариа хийх хэрэгтэй. Хүн мэдээллээс бүтэж байдаг. Тэгэхээр өөрийнхөө бие эрхтэнд мэдээлэл өгч, өглөө бүр эд эрхтэнээ хайрлаж, иллэг бариа хийж, ярилцвал маш сонирхолтой үр дүнд хүрч чадна.
        3. Байгальд ойр амьдрах. Бидний язгуур, үндэс маань байгаль эх. Тиймээс байгаль эхтэйгээ ойр байж, ууланд гарах, ойд хэвтэх, модын чимээ, навчисын сэрчигнээн, усны хоржигноон зэрэг байгалийн чимээг анирдан чагнах хэрэгтэй. Байгаль дээр байгаа зүйлс бидэнд зориулагдаж байхад бид бүгдийг анзаарах сөхөөгүй сохорчээ. Цэцэг ургаад, нар мандаад, гоё үүлнүүд хөвөөд, цонхны цаадахи болжморын жиргээнийг сонсохын оронд зурагтаа асааж хов живээр амьсгалж эхлэдэг. Амьдралын хамгийн гоё сайхан, өөрийнхөө хөг аялгууг сонсохоо болиод хөггүй гитар шиг хяхатнажээ.

        Одоо та өөртэйгээ ярилцах цаг гаргахын тулд өдөр тутмын 24 цагийг юунд зориулж байгаагаа жагсаан бичиж нэг бүрчлэн дүгнэлт хийх хэрэгтэй. Өөртөө гаргаж болох ямар цагууд байна вэ? Өглөө эрт үү, өдрийн цаг уу, цайны цаг уу, оройн цаг уу, унтахын өмнө үү, эсвэл шөнө дөлөөр үү. Та өөртөө зориулах цагаа зурагт, гар утас, интернэт, архи, тамхи, дэмий чалчих зэрэг зуршилуудад үрээд байна уу!? Гэртээ орж ирээд зурагтаа асаагаад орхичихдог. Зурагт үзэхээр ямар нэг юм хийж байгаа мэт, зурагтаа унтраахаар юм хийхгүй байгаа мэт мэдрэмж төрж байгаа бол та зурагтанд амьдралаа үрж байгаан шинж гэсэн үг.

        Таны амьдралыг үрдэг эдгээр дайснуудыг илрүүлмэгц өөртөө зориулах цаг гарч ирнэ дээ. Одоо та тодорхой алхам “Тэгж байгаад л нэг…” гэдэг үг үгийн сангаасаа хасаж, өдөрт ядаж 5 минут гаргаад өөртэйгээ ярилцах хэрэгтэй. Ингээд дадал болсоор яваандаа өдөрт нэг цагийг, бүүр сүүлдээ бүхэл амьдралынхаа цагийг өөрөө өөртөө зориулдаг болно доо.

        Ингээд та өөртэйгээ, дотор хүнтэйгээ, зөн билэгтэйгээ ярилцдаг болсноор, амьдралын тань үнэт зүйлс тодорхой болж, асуудал бэрхшээл багасаж, хий дэмий зүйлд цагаа үрэхээ больж, амьдрал тань илүү баялаг, илүү утга учиртай болно.

        Дараагийн дугаарт: Өөрийн намтар, түүхийг бүтээх нь өөрийгөө танин мэдэх арга

        Онлайн сонсох: http://mixcloud.com/luvsandorj

        Ж.Лувсандорж ӨНӨӨДРИЙН ТЭМҮҮЛЭЛ цувралаа

      • АЛТАЙ ЯТГЫГ ДУУРЬСГАХ ИХ ЁСЛОЛ- Монгол бахархалын төлөө нэгдэцгээе

        БЭЛТГЭЛ АЖИЛ

        АЛТАЙ ЯТГЫГ ДУУРЬСГАХ ИХ ЁСЛОЛ

        7-р зуурны дайчин баатрын ятгыг 1400 жилийн дараа Монгол баатар дахин дуурьсгав.

        2008 онд Монгол улсын Ховд аймгийн Манхан сумд хийсэн археологийн малтлагаар эртний нүүдэлчдийн хэрэглэж байсан ятгын төрлийн хөгжим олдсон. Уг зэмсэг нь 7- р зуун буюу эртний Түрэгийн үед хамаарч байгаа бөгөөд Монгол Улсад төдийгүй олон улсын хэмжээнд энэ төрлийн хөгжмийн анхны олдвор болохыг Герман Улсын Бонны Их Сургуулийн доктор Жан Бэрман болон эртний хөгжим судлаач Сюзанна Шүлц нар онцолсон байдаг. 1400 жилийн тэртээд бүтээгдсэн энэ хөгжмийн зэмсэг дэлхийн хөгжмийн археологийн түүхэнд түүний дотор чавхдаст товшвор хөгжмийн зэмсгийн судлалын гайхамшигт үзэгдэл болсон юм. 2011 оноос Монгол улсын түүхэнд анх удаа эртний үүх түүхтэй, үзүүлэх харуулах үзмэртэй, судалгаа шинжилгээтэй эртний нүүдэлчдийн хөгжмийг сэргээн нутагшуулах ажлыг Монгол угсаатны хөгжмийн товчооны тэргүүн Д.Ганпүрэв хийж, хөгжмийн зэмсэг урлаач П.Байгальжавтай хамтран сэргээн бүтээгээд байна.
        Алтай ятгыг сэргээн нутагшуулагч Д.Ганпүрэв нь Алтай ятгын хөг, эгшиг дуурьсал, хөгжимдөх боломжийг судалж тогтоохдоо нүүдэлчин монголчуудынхаа ахуй амьдрал, соёл сэтгэлгээ, домог зүй, тууль хайлах урлагийн арга барилын уламжлалд түшиглэсэн бөгөөд зэмсэгийн хийц бүтцийг шийдвэрлэхдээ нүүдэлчдийн язгуурын дуу хуурын бусад төрлүүдтэй хамтран хөгжимдөх тэдгээрийн эгшиг дуурьсалд нийцтэй байх талыг эрхэмлэжээ.

        Мөн нэрт ятгачин Ч.Мөнх-Эрдэнэ 2013 оноос Алтай ятга хөгжмийн хөг хөглөгөө, тоглох арга барилын судалгааг явуулж байх хугацаандаа “тус хөгжмийн зэмсэг нь тоглож буй тоглоочийг гүн төвлөрөлийн агшинд оруулж, сонсогчдын зүрх сэтгэлийг эзэмдэж, дотоод сэтгэлийг ховсдож чаддаг ямар нэг эрчимтэй холбогдсон амьд хөгтэй хөгжим” хэмээн тодорхойлсон байдаг.

        Алтай ятгын археологийн эх олдвор, судлаач Д.Ганпүрэвийн бүтээсэн хувилбар болон Германы эртний хөгжим судлаач Сюзанна Шүлцийн сэргээн бүтээсэн хувилбар нь 2014 оны 4- р сарын 8- нд Монголын Үндэсний Музейд дэлгэгдсэн “Талын дайчдын өв соёл” үзэсгэлэнд тавигдаж олон нийтэд хүрсэн.

        Монголын хосгүй үнэт өв соёл Алтай ятга, түүний аялгуу эгшигийг олон нийтэд анх удаа танилцуулж сонсгох АЛТАЙ ЯТГЫГ ДУУРЬСГАХ ИХ ЁСЛОЛ-ыг “Монгол бахархалын төлөө нэгдэцгээе” уриатайгаар 2014 оны 5-р сарын 16-ний 19:00 цагт, АСА циркд зохион байгуулж байна. Ёслолын ажиллагааны уран сайхны удирдаачаар Д.Ганпүрэв, зөвлөхөөр Төрийн хошой шагналт, хөгжмийн зохиолч Н.Жанцанноров, найруулагчаар Натур даанс продакшний найруулагч Д.Энхбаяр, хөгжмийн найруулагчаар Бро’с рекордсын продюсер М.Болд /Томоо/, нэрт ятгачин Ч.Мөнх- Эрдэнэ, Бөртэ хамтлаг, Алтай хамтлаг, АСА Циркийн жүжигчид, Бүх Цэргийн Эрдмийн Дуу Бүжгийн Чуулгын найрал хөгжим, найрал дуучид, Хилийн Цэргийн Дуу Бүжгийн Чуулгын найрал дуучид тэргүүтэй 100 орчим уран бүтээлчтэй баг бүрэлдэхүүн ажиллаж байна.

        Цаашид Монгол Угсаатны Хөгжмийн Товчоо нь салбарын болон мэргэжлийн байгууллагуудтай хамтран Алтай ятгын сургалтын гарын авлага, хөтөлбөр боловсруулах, ятгачдыг сургаж бэлтгэх, Алтай ятгын голомт Манхан суманд Алтай ятгыг чуулга байгуулах, Алтайн язгуурын соёл уламжлалд суурилсан соёлын шинэ төрөл зүйлийг хөгжүүлж Монгол брэнд болгон дэлхий дахинд таниулах ажлуудыг төлөвлөн ажиллаж байна.

        БАРИМТАТ КИНО

        ХЭВЛЭЛИЙН БАГА ХУРАЛ

        АЛТАЙ ЯТГЫГ ДУУРЬСГАХ ИХ ЁСЛОЛ

        АЛТАЙ ЯТГЫГ ДУУРЬСГАХ ИХ ЁСЛОЛ by CREATIVE MONGOLIA