Category: media-content

  • Монголын сайхан дууны үгнүүд

    Хүмүүн заяаны өлгий

    Үг. Д.Сосорбарам Ая. С.Энхтайван

    Уртын дууны тансаг аялгуу

    Талаа дүүрэн шуранхайлна

    Ухаант ээжүүдийн амгалан харц

    Танхилхан үрсээ аргадаастай яа

    Дахилт: Аргалын утаандаа ариусдаг

    Хулангийн сүүтэй говь мину

    Адууны хиймориор хөглөгддөг

    Хуурын цэнхэр хангай мину

    Ажнай хөлгийн омголон төвөргөөн

    Уудам хөндийг доргиулна

    Ачлалт аавуудын эрэмгий зан

    Ухааны минь чагтагыг бөхөлнө

    Дахилт: Номин зэрэглээ нь тунаран

    Тахийн унага үүрссэн говь мину

    Бугын урамдаандаа уясдаг

    Буян нь дэлгэрүүн хангай мину

    Ихэс дээдсийн гэгээн үйлс

    Дундаршгүй домгийг нь хорвоо биширнэ

    Эцэг өвгөдийн минь мөнхийн тавилан

    Дэлхийн дээвэрт ааграхна

    Дахилт: 2 Зүрх сэтгэл омогшуулан

    Зүйдэлгүй тэнгэрийн дор мөнхөрнө

    Хөлгийн туурайн доор энхэжсэн

    Хүмүүн заяаны өлгий мину.

  • ХУВЬ ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН ЦОГЦ ГАРЫН АВЛАГА | ӨӨРИЙГӨӨ ТАНИН МЭДЭХ ХӨТӨЛБӨР

    Гарын авлага №2. 

    7 * 7= 49 хоногийн 

    өөрчлөлтийн цонхоо нээх хөтөлбөр

    Нэг 7 хоногийн турш зөвхөн нэг сэдвийг уншиж, ухаж ойлгож амьдралдаа бодитойгоор хэрэгжүүлээрэй.

    1 дэх долоо хоног. ЗОРЬСНОО ТӨСӨӨЛ 

    Та ямар нэгэн зүйлийг хийхээр зорьсон л бол таныг хэн ч зогсоож чадахгүй.   (Нэр нь үл мэдэгдэх суутан) 

    Хэдэн жилийн өмнө бид эхнэрийнхээ өссөн хотод байдаг нууранд очиж амарсан юм. Энэ нуур бол манайхаас 1 цаг 20 минутын зайд байдаг байв. 50 милл үргэлжилсэн энэ нуурын эргэн тойрон ой модоор хүрээлэгдсэн ба орчин нь их сайхан үзэсгэлэнтэй байлаа.

    Удаан хугацааны туршид бид нуурын ойролцоо нэгэн жижиг байшинтай болъё гэж ярилцаж барих газраа хайж байсан юм. Нэг аятайхан газар олсон нь өтгөн ойтой, огцом өгсүүр, байшин барих бүү хэл төсөөлөхөд ч хэцүү газар байлаа. Хамгийн сүүлд бид тэр нууранд очоод эргэж ирэхдээ нэг сайхан өдөр тэнд ямар байшин барихаа төсөөлцгөөсөн юм. Бидний бүтэн өдөр төсөөлж бодсон энэ явдал нь удирдагч хүний өөрийн мөрөөдөж байгаа ажлыг бодитоор бий болгохоор төсөөлж байгаа үйл явцтай адилхан байлаа. Мөрөөдлөө хэрхэн биелэхийг төсөөлөн бодох нь зорилгодоо хүрэх гол зүйл юм. Та мөрөөдөлдөө итгээд, тэр чинь нүдэнд чинь харагдаж байвал та өөрийн зорилгодоо хүрч чадна. Бидний дараагийн алхам бол бид энэ зорилгоо бичээд хэрхэн хийхээ шат шатаар нь төлөвлөсөн явдал байлаа. Зөвхөн тэгж байж л бид өөрсдийгөө хариуцлагатай болгоно. Ийнхүү шат бүрээр нь бичих нь бидэнд өөрсдийн зорилгыг ирээдүйд төсөөлөхөд туслах болно.

    Тиймээс орой бүр унтахын өмнө нүдээ аниад хэдэн минут өөрийн гол мөрөөдөл, зорилгоо бодит болгож болж байгаагаар төсөөл. Үүнийгээ өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа үндэс болгосноор зорилго чинь чиглэлтэй болоход тусалж түүнд хүрэх боломж илүү ихээр нэмэгдэх болно.

     2 дахь долоо хоног. ХАНДЛАГАА СОНГО

    Таны амьдралын хэв маяг ч тэр түүнд хэрхэн хандаж байгаа байдал ч тэр амьдралын чинь гол хандлага болохгүй юм. Нөхцөл байдал амьдралд өнгө оруулдаг хэдий ч ямар өнгөтэй болгохыг оюун ухаан тань л шийддэг.      Жон Хомер Миллер 

    Миний ажлын өрөөнд хөл бөмбөгийн хувцас өмсөөд зүүн гартаа бөмбөгөө сугавчилсан 7 настай охины зураг байдаг. Тэр зургийг би байнга харагдаж байхаар утасныхаа харилцуурын дэргэд байрлуулсан ба энэ нь надад дундаж амьдралаар амьдарч байгаа ихэнх хүмүүсээс амжилттай байгаа хүмүүсийг хэдэн гол зүйл ялгаж байдгийг сануулж байдаг юм. Охин тэр зурган дээр алхахаар завдаж байгаагаар гарсан байдаг. Тэрээр төрөлхийн саа өвчтэй тул амьдралынхаа өдөр бүр гар, хөл, яриа, толгойгоо удирдахаар тэмцдэг юм. Оюун ухаан нь үеийнхнээсээ дутахааргүй саруул боловч тархи нь үе мөчөө удирдаж чаддаггүй юм. Тэр охин бидний өдөр тутам хийдэг алхах, гишгэхээс эхлээд жирийн хөдөлгөөнүүдийг хүртэл хүний тусламжтайгаар дасгал маягаар хийдэг юм. Би тэр охиныг сайн мэднэ. Тиймээс ч би түүнийг бөмбөг барьсан байхыг харах бүр хэн нэг нь тусалж байриулсныг мэддэг. Учир нь тэр өөрөө түүнийг хийх чадваргүй л дээ. Тийнхүү алхах гэж байгаа нь зурагчны тусламжтайгаар бодит мэт харагдаж байгаа боловч тэр хүний тусламжгүйгээр хөдөлж чаддаггүй гэдгийг би мэднэ. Гэвч зурган дээр тэр охин ийнхүү зогсохын тулд хөл гараа захирах гэж хичнээн их тулаан болж байгаа нь огт мэдэгдэхээргүй инээмсэглэсэн байдаг. Би тэр охины зургийг өөрийн ширээн дээрээ тавихаар сонгосны учир нь би зорьсон бүхнээ бий болгох, цогцлох боломжтой, хэрэв амжилтанд хүрч аз жаргалтай байя гэвэл миний бие муу байх, ууртай байх, тав тух алдагдахыг үл харгалзан өөрийн харилцагчидтайгаа инээмсэглэж л харьцах ёстой. Энэ бол миний хандлага буюу сонголт юм. Тэр охин тийнхүү хүч гарган инээж чадаж байгаа нь надад нэгэн том дасгал болж өгдөг.

    Энэ долоо хоногт та ажлынхаа өрөөнд харагдахуйц газраа өөрийн хандлагыг тодорхойлох зураг олж тавь. Ингэснээрээ өдөр бүр таны сонголтыг сануулж хандлагыг тодорхойлон та итгэлтэйгээр инээмсэглэж бусдын нүүрэнд ч инээмсэглэлийг бэлэглэнэ. 

    3 дахь долоо хоног. ӨӨРИЙГӨӨ СОРЬ

    Хийж чаддаг зүйлээ байнга хийвэл хэзээ ч өсөхгүй. Хийж чаддаггүй зүйлдээ өөрийгөө сорьж үзэхэд та өснө.    Рональд Э.Осборн 

    1999 оны 11 дүгээр сард JCI-ын Уран илтгэлийн уралдааны аварга Эрик Хартли гэдэг Британи залуутай Францын Канн хотод уулзаж ярилцсан юм. Уралдаандаа түрүүлээд 24 цаг ч болоогүй байхад би түүнээс дараа нь юу хийх гэж байгааг сонирхсон юм. Гэтэл тэр дараа жил Саппоро хотод болох дэлхийн Cogress-ийн үеэр зохиогдох шилдэг web хуудасны шагнал авахаар зорьж байгаагаа хэлсэн юм. Тэрээр урнаар илтгэх чадвартай болсон учир өөрийгөө өөр зүйлд сорихоор шийдсэн байлаа. Дэлхийн алдартай чуулга уулзалтуудын өлгий болсон Канн хотод байх хугацаандаа Эрик надад урлагийн оддын дунд хэрэглэгддэг “нэг цохилтын гайхамшиг” /one-hit wonders/ гэдэг үгийг тайлбарласан юм. Энэ нь амжилтанд хүрэхээрээ дараагийн сорилт руугаа явалгүй санаа амарч зогсонги байдалд орохыг өгүүлсэн үг байлаа. Жишээ болгон дуучин, жүжигчин Мадоннаг хэлж болно. Хэдийгээр түүний амьдралынх нь хэв маяг таалагддаггүй ч гэсэн тэр бол хүрсэн өндөрлөгтөө санаа амралгүй үргэлжлүүлэн хөгждөгийн нэгэн тод жишээ юм. Байнга шинийг эрэлхийлж өөрийгөө шинээр нээдэг нь түүнийг сүүлийн хоёр зуун жилд гайхагдахуйц амжилтанд хүрсэн урлагийн од болгож чадсан юм.

    Энэ долоо хоногт та өөрийнхөө ойрын хугацаанд хүрсэн амжилтаа бодоод цаашдаа хөгжихөөр юу хийж болох төлөвлөгөөгөө бич. Хийж сурсан, чаддагаасаа илүү хүнд сорилтуудыг давж өөрийгөө манлайлагч болгон хөгжүүл. 

    4 дахь долоо хоног. УРАМ ЗОРИГ ХАЙРЛА

    Амьдралынхаа туршид хийж байгаа зүйлээ байнга өөлөн чамлаж байдаг хүнийг би мэднэ. Гэвч ингэснээр өөрөө хөгжих боломжоо алддаг.    М.Шваб 

    Цюрихээс Цинцинат хүрэх нислэг битүү захиалгатай байлаа. Бид нисэхээр суудлаа эзлэх тэр үед Ниццад байдаг авиа компаниас бидэнд өгсөн тийзэн дэх суудал өөр эгнээ байтугай онгоцны хоёр мухарт байсныг мэдсэн юм. Анх удаа жирэмслээд 15 долоо хонож байгаа эхнэртээ тайлбарлавч надаас тусдаа 9 цаг нисэх нь асуудал болж байгааг би мэдэрсэн юм. Жирэмсэн эхнэртэй амьдрах туршлагагүй хүмүүст жирийн эмэгтэйгээс жирэмсэн эмэгтэй хүний сэтгэлийн хөдлөл нь арав дахин илүү байдгийг хэлэх хэрэгтэй. Жирийн үедээ миний эхнэр тийм бухимдуу биш ч 15 долоо хоногийн турш жирэмсэн байгаа нь түүний уурыг бадраасан юм. Би өөрийнхөө амьдрал болон бусад зорчигчдын аюулгүй байдалд санаа зовж байлаа. Ийм тохиолдолд бусад хүмүүс яах байсан би түүнийг л хийлээ. Хонгор минь суугаад хүлээж бай, би бүгдийг зохицуулъя гээд сууж буй хүмүүсийн эгнээг даван дүүлэх шахам явж байж бизнес ангилал руу очиж онгоцны үйлчлэгчээс өвдөг сөхрөх шахам туслахыг гуйлаа. Дараа нь болсон үйл явдал намайг гайхшрууллаа. Өнгөрөгч 22 сарын турш 100 гаруй нислэг хийсэн миний бие онгоцны үйлчлэгч, хүмүүсийг байраа эзэлтэл та түр хүлээж бай. Дараа нь яаж тусалж болохыг харъя гэж хэлэх байх гэж бодож байлаа. Гэтэл аз болж тэр үйлчлэгч бизнес ангиллын зорчигчдоо хүртэл орхин бидний суудал руу ирж хажуу дахь зорчигчийг миний эхнэртэй байраа солихыг ятгаж бидний ачааг зөөж ирсэн юм. Тэр онгоцны үйлчлэгч байв уу, тэнгэрээс ирсэн бурхны элч байв уу? Гэртээ ирэнгүүтээ би “Дэлта эрлайнз” руу тэрхүү онгоцны үйлчлэгчид талархал бичсэн юм. Ажил үүргийнхээ хуваарийн дагуу бизнес ангиллыг орхиж болохгүй байсан хэдий ч тэр их зөв үйлдэл хийсэн. Хэдийгээр олон удаа нислэг хийж байсан ч би ийм үйлчилгээг цөөхөн үзсэн юм. Түүний хандлага нь нислэгийн туршид надад тааламжтай сэтгэгдэл төрүүлж байлаа. Ийм үйлчилгээг эдлэхийн тулд онгоцны үйлчлэгч бүсгүйд тал засах ёстой гэж би боддог байсан юм. Бид байнга муу үйлчилсэн тухай л ярьдагаас сайн үйлчилж байсан тухай дурсдаг ч үгүй шүү дээ. Тийм ч учраас тэд нар ажлаасаа эрч хүч авч чаддаггүй билээ. Иймэрхүү явдал манай ажил дээр ч гэр оронд ч болдог. Бид юун түрүүнд хүүхэд, гэр бүлийнхэн өөрийн захиргаанд байгаа хүмүүсээ шүүмжлэхээс биш тэдэнд урам зориг, талархал хэрэгтэй гэдгийг мартчихсан байдаг.

    Энэ долоо хоногт эргэн тойрондоо байгаа хүмүүсээ ажлаа сайн хийснийг онцол. Тэдэнд бага ч болов урам хайрлавал хийж байгаа ажлаа хэрхэн илүү сайн хийж байгааг та хараад гайхах болно. Урам хайрлаж ингэж амьдраарай.

    5 дахь долоо хоног. ЯЛАХЫН ТӨЛӨӨ АМЬДАР

    Зүгээр суугаад байгаа хүн хэзээ ч амжилтанд хүрэхгүй. Ямар нэгэн юм хийх нь эрсдлийг авчирдаг ч амжилтанд хүрэх боломжийг олгодог.  Ф.Кэттэрин 

    Бид эргээд булан тойрохдоо 160 фитт өндөр хаданд уулын авиралтын тоноглолоор өвч тоноглогдсон хоёр авирагч авирч хамтрагчид нь доод талд нь хамгаалалтын олсыг барьж байхыг харсан юм. Тэд их туршлагатай хүмүүс шиг харагдаж байлаа.

    Миний найз Петр тэднээс уулын хэрэгслийг нь гуйгаад тэдэн шиг өндөрт биш юм аа гэхэд 100 фитт өндөртэй ууланд авирах санал гаргасан юм. Петрийн санал болгосон уул нь Эврэстийн оргил биш ч хэрэв тэндээс унавал, саа өвчин тусч, өрөөл татанхай болж цаашлаад үхэж ч болох өндөр уул байлаа. Миний аз болж уулын хэрэгслийг нь авч чадаагүй юм. Тэгээд бид уулынхаа араас авирахаар шийдсэн юм. Хойд тал нь энгэр шигээ эгц өндөр биш болохоор уулын хэрэгсэл хэрэггүй байлаа. Ингээд авирч эхэллээ. Бид уулын орой руу өгсөх тусам эгцэрч хөл тавих газаргүй болж байлаа. Удалгүй би ар талаас нь авирсан ч үхэх аюулаас зугтах боломжгүй болохыг мэдэрсэн юм. Алхах бүр би найз Петрээ дуудаж хангалттай хол явлаа одоо буцъя гэж хэлмээр байлаа. Гэвч би зүтгэсээр байж Петрийг дагаж уулын шовх оройд хүртэл гарсан юм. Уулын оргилд хүрч арай ядан сууж багтахаар жижиг газар олж суусан боловч салхи хүчтэй үлээхэд л уначихаар багтаж ядаж байлаа. Амьсгаа даран доош суух үедээ өөрийнхөө айдсаа ялан дийлснээ бахархан мэдэрч билээ. Тэндээс би Польш орны үзэсгэлэнт хөдөө нутгийг цэлмэг тэнгэрийн дор олж харсан юм. Тэр өндрөөс харагдсан бүхэн болон тэр сайхан агаарыг би хэзээ ч мартахгүй. Уулын оргилд хүрэхдээ унахвий гэсэн айдсаа ялан дийлсэндээ би их баярлаж байлаа. Бизнес эрхлэгчид болон манлайлагчид өдөр бүр л өөрийн бизнесээ унан, бүхнээ алдана гэсэн айдсаа үл харгалзан шинэ шинэ үйл ажиллагааг эхэлдэг. Худалдаачид ч өдөр бүр бараа бүтээгдэхүүнийг нь хэрэглэгчид ойшоолгүй өнгөрдгийг үл тоон худалдаагаа үргэлжлүүлсээр л байдаг. Үүний зэрэгцээ байгаа боломжоо үл анзааран мөрөөдлөө биелүүлэхийг эрмэлздэггүй хүмүүс ч бас бий. Учир нь тэд ялимгүй жаахан эрсдлийг ч хүлээхэд бэлэн биш байдаг.

    Энэ долоо хоногт та өөрийн амьдралыг нэг шалга. Та “Ялахын төлөө амьдардаг уу?” эсвэл “Алдахгүйн төлөө амьдардаг уу?” гэдгээ өөрөөсөө асуу. Өөрийн мөрөөдлөө бий болгохын тулд болчимгүй тэнэг байх албагүй ээ. Гэхдээ мөрөөдөлдөө хүрэхийн тулд зарим нэг эрсдэлд бэлэн байх ёстой. Польш дахь уулын оргил дээр хэрэв би ямар нэгэн боломжийг ашиглахад бэлэн байвал миний амьдрал болон ажил үйлсэд олон сайхан аз завшаан ирнэ гэдгийг мэдэрсэн юм. Ялахын төлөө ингэж амьдраарай! 

    6 дахь долоо хоног. УРСГАЛ СӨРЖ СЭЛ

    Аугаа хүмүүс зорилгодоо хүрэхийн тулд шаардлагатай гэж үзвэл боломжгүй замаар ч замнадаг.      Эдмунд Бурке

    “Жэрри Магуар” гэдэг кинон дээр Жэрри Магуар өөрийн гол харилцагчдыг алдаж уналтад орж байхдаа хүүтэйгээ хоёулхнаа амьдардаг Доротти Боудо гэдэг ажилтандаа үлдэхийг санал болгоход Доротти “Би ажил төрөл хөлс мөнгөндөө санаа зовж байгаа ч түүнээс илүү надад зоригжуулалт, урамшуулалт хэрэгтэй байна.” гэж хариулдаг юм. Бидний ихэнх нь долоо хоног бүр даваагаас баасан гариг хүртэл амьдралынхаа хамгийн чухал цагийг багаар бодоход сэрүүн байх хугацааныхаа тавь гаруй хувиа ажил дээрээ өнгөрөөдөг. Саяхан “Roper Starch Worldwide, Inc” компаниас коллежийн боловсролтой ажилчдын дунд хийсэн санал асуулгад нийт ажилчдын 18 хувь нь ажил нь зөвхөн мөнгө олох зам гэж хариулсан бол 52 хувь нь миний амьдралд ажил маань чухал ач холбогдолтой зүйл хэдий ч амьдралын минь бусад чухал зүйлтэй харьцуулахад тийм ч дээгүүр орохгүй болох тухай хэлжээ. Энэхүү 70 хувьд багтах хүмүүсийн хариулт нь ажил дээрээ амьдралынхаа хугацааны хувьд чухал хэсгээ өнгөрөөдөг ч түүнээс илүү чухал зүйл бас байгаа болохыг харуулж байна. Roper Starch-ын хийсэн санал асуулгын дүн бидэнд өөрийн ажлыг амжилттай гүйцэтгэхэд гадны урамшуулал, зоригжуулалт хичнээн их хүч өгдөгийг огт тооцдоггүй болохыг харуулсан юм. Хэрэв та зөвхөн ажил чинь л таньд урам хайрлана гэж хүлээж байгаа бол бүтэшгүй юм. Та зөвхөн л ажлаа бодон, урам зориг өгөх бусад ямар нэгэн хүчин зүйлгүйгээр амжилттай үргэлжлүүлнэ гэвэл мухардаж л дуусна. Байнга шинийг эрэлхийлж, бүтээлчээр сэтгэж амжилтанд хүрсэн хүмүүс өдөр тутмын, энгийн бүхнээ хүртэл ил болгож байж тийм өндөрлөгт хүрсэн талаар би их уншиж байсан. Тэд өөрөөсөө илүү чадалтай хүмүүсээс айдаг хэдий ч тийм эрчтэй хүмүүсийг хөлсөлдгийн гол учир нь хамтрагчид эргээд өөрийг нь хурцалж зоригжуулан илүү хүчтэй ажиллах хөшүүрэг болж байдагт оршдог юм. Миний хувьд өөрийгөө зоригжуулж, онгод оруулдаг уламжлалт нэг зүйл бол жил бүр далайн эрэг дээр хоёр долоо хоногийг өнгөрөөдөг явдал юм. Тэнд надад нэг сонин мэдрэмж төрдөг. Ирээдүйдээ хийнэ гэж төлөвлөсөн бүтээлч санаануудын маань ихэнх нь далайн эрэг дээр алхаж явахад төрсөн.

    Энэ долоо хоногт танд хамгийн их зориг оруулж, урам хайрладаг зүйлээ бодож ол. Тэгээд түүнийгээ ажлынхаа төлөвлөлтийн нэгэн хэсэгт зай гарган бич. Ажил хайхаас илүү түүнийг хийх урам зоригийг хайх нь чухал юм. Тэрхүү урам зоригийн ид шидийг олох үед та Roper Starch-ын санал асуулгын дүнгийн 70 хувьд багтах үлгэн салган ажиллагсдаас өөрийгөө ялгаруулах болно. Өөрийгөө зоригжуулахын тулд хааяа ч болов урсгал сөрж сэл.

    7 дахь долоо хоног. БУСДЫН ТӨЛӨӨ САНАА ТАВЬ

    Миний амьдралын гадаад болон дотоод хүчин зүйлүүд бусад хүмүүсийн зүтгэлээр бий болсоныг цаг тутам би ухаардаг. Амьдрал ч, үхэл ч ажилчдын маань зүтгэлээр бий болсон учир тэднээс авсныхаа хирээр буцаан өгөх нь хүний ёс юм.    Алберт Энштэйн

    Жил бүр л шинэ жилийн мэндчилгээнүүдийг мянга мянгаар нь солилцдог. Заримдаа тэд амьдралд ямар их нөлөө үзүүлдэг гээч? Франк Капра гэдэг захирал найз нараасаа есөн сувгаар мэндчилгээ авдаг байлаа. 1946 онд энэхүү мэндчилгээнүүдийг хүлээн авч байхдаа хүн бүрийн амьдрал чухал боловч бие биенээсээ байнга хамаарч байдгаараа илүү утга учиртай болдог амьдралын тухай “Энэ бол гайхамшигт амьдрал” нэртэй кино хийх санаа төржээ. Энэ кинонд Жорж Бэлли гэдэг хүн амиа хорлох гэж байхад бурхны элч болиулдаг ба Бэллиг төрөөгүй бол энэ хотын амьдрал ямар байх байсныг өөрт нь үзүүлж байгаагаар гардаг юм. Тэгээд Бэлли өөрийнх нь амьдрал бусдынхтай холбоотой төдийгүй тэдний амьдралыг ч өөрөө төсөөлшгүйгээр өөрчилдгийг ойлгодог билээ. Нэг удаа би зурагтаар Алберт Энштейн яагаад “Зууны хүн” байсан талаар маргаан явуулж байхыг сонссон юм. Тэгэхэд л би түүнийг яагаад бусдаас ялгаатай байсныг бодож эхэлсэн. Мэдээж тэр жирийн бус ухаантай байсан. Гэвч тэр үед тийм ухаантай хүн олон л байсан. Гэхдээ Энштейн шиг зүйлийг бүтээгээгүй шүү дээ. Тэгээд орой нь Энштейний талаар уншиж байгаад, түүнийг амжилтанд хүргэсэн түлхүүр бол бидний хэн нэгний амжилтанд хүрсэн түлхүүртэй адил бид бусдын амьдралд нөлөөлдөг шиг тэд ч бидний амьдралд нөлөөлдгийг ойлгосон явдал гэдгийг ойлгосон юм. Энштейний амьдрал надад Жорж Бэлли анх юуг буруу хийснийг илүү тодорхой болгож өгсөн юм. Амжилтыг бүтээхэд бидний оюуны чадамж, авъяас чадвараас илүү чухал зүйл бол бусаддаа анхааралтай хандах, харилцах явдал юм. Энэ долоо хоногт та ярих, хөдлөх мөч бүхэндээ бусдын амьдралд шууд болон шууд бусаар нөлөөлдөг болохоо өөртөө сануул. 

    Гарын авлага №1. 

    Зөв амьдралын тулгуур багана

    1. Зөв хүсэл зорилго

    “Хэрэв та хүмүүсээр гоёмсог усан онгоц бариулахыг хүсч байгаа бол тэдэнд мод түүлгэн олс татлуулах ажил хуваарилж өгөхөөсөө өмнө хязгааргүй их далайн мандлыг хүсэн мөрөөдүүлэх хэрэгтэй” Сократ

    Аливаа нэг үйлийг эхлэхийн өмнө Би үнэхээр хүсч байна уу? Эсвэл яахав дээ юу?

    Хүсэхээс айх хэрэггүй. Том зорилго, томоохон үр дүнд хүрэх замд үзүүлсэн таны өгөөмөр сэтгэл, чармайлт нь жирийн амьдралд, жирийн хүнд тохиолддог саад бэрхшээлээс илүү биш.  Шаардлагатай бүхнийг хийгээгүй, эсвэл хүч хүрээгүй бол та чин сэтгэлээсээ хүсээгүй, түүндээ итгээгүй байна гэсэн үг. Бүхлээр нь хүсээгүй хүмүүс бүхэлд нь эзэн болж чадахгүй. Зорилгодоо хүрчихсэн гээд төсөөл. Ингэвэл зорилго илүү бодитой болж дотоод ухамсар энэ захиалгыг биелүүлэхийн төлөө зүтгэдэг. 

    Хүн бүр дуртай ажлаа хийх нь чухал:

    1. Дуртай зүйлээ хийх нь зорилгодоо хүрэх арга мөн.
    2.  “Ажил бол нүдэнд үзэгдэх дурлал” Кахлил Гибриан
    3. Таны хөгжиж, өсч дэвших хамгийн илүү боломж бололцоо бол хайрлаж дурладаг зүйлээ хийх. Хайр бол эрч хүч энерги.
    4. Хүн дуртай ажилдаа 100% хүч чадлаа зориулж үнэн сэтгэлээсээ ажилладаг.
    1. Зөв үйл 

    Өөрийн жаргалыг эрэхийн зэрэгцээ бусдын жаргалыг бодолцох нь гагцхүү мэргэн ухаан. Үүнийг бид “Өөртөө санаа тавих мэргэн арга” гэж нэрлэдэг. 

    Ууртай хүн ч инээж хандах, муу санаатай хүн ч сайхан сэтгэлээр хандахад хүргэдэг тийм хүчийг хүн гагцхүү хариу үл нэхэх тус, өглөгийн буянаар л олж авдаг.  

    Бодол санаа, үг яриа бидний ирээдүйг бий болгодог болохоор асуудлын гол нь мэдэхгүй, чадахгүй, заяагүйд биш, мэдэхгүй, чадахгүй, заяагүй гэсэн итгэлд л байгаа юм.

    Одоо юу бодох, юунд итгэх, өөрийгөө хэрхэн хайрлаж хүндлэхээс ихээхэн зүйл шалтгаалах тул бид хичнээн хугацаанд ямар хүнд бэрхшээл, гачигдал зовлонд унаж, гүтгэлэг доромжлол, үл хүндлэл амсан, өөрийгөө үзэн ядсан ч байсан хамаагүй өөрчлөлтийг өнөөдрөөс, бүр яг одооноос эхэлье. Үүний тулд:

    • Өөрчлөлт хийж чадна гэдэгтээ үнэхээр итгэ
    • Өнгөрснийг өнөөдөрт бүү авчир
    • Бүх зүйлийг ямагт одоо цагт хэл
    • Юунаас ангижрах, юуг бий болгохыг хүсч буйгаа бичээд нэг нэгээр нь салгаж өөр газарт наа. 

    Ж нь:

    • Миний амьдрал там- ийм байдалд хүргэсэн надад байдаг муу зуршлаа чөлөөлөхөд би бэлэн байна.
    • Би ч азгүй хүн дээ- би сайн сайхан явах хувь заяатай, тийм эрхтэй хүн. Тэр аз жаргалыг би одоо хүлээн авч байна. г.м-ээр сөрөг үг болгоныг эерэг үг болгон одоо цагийн хэлбэрээр бич.

    Өдөр бүр давтан хэл: 

    “Миний оршин амьдарч буй энэ ертөнцөд бүх зүйл төгс төгөлдөр, бүрэн бүтэн, цогц. Миний оршихуйн төвд хязгааргүй гүн хайрын ундарга бий. Би энэ их ундаргыг хөрсөн дээр гарч урсан оргилохыг нь зөвшөөрч байна. Энэ хайр миний зүрх, бие махбод, оюун ухаан, бодол санаа бүх биеэр минь дүүрч тал тал тийш цацран гэрэлтэж, тэр хайрын цацрагууд хэд дахин өсөж үржээд надруу буцаж ирдэг. Би өөрийгөө хэдий чинээ их хайрлана, хүмүүс намайг төдийчинээ их хайрлана. Хайрыг хүртэх, мэдрэх надад сайхан байдаг. Энэ бол миний дотоод хөөр баярын илэрхийлэл,

    Би өөртөө хайртай учраас энэ биеэ арчилж бөөцийлдөг. Би эрүүл, тэжээллэг, аюулгүй хүнс хэрэглэдэг. Би аятайхан сайхан хувцасладаг. Үүний хариуд миний бие эрүүл чийрэг эрч хүчтэй байдаг.

    Би өөртөө хайртай учраас гэр орондоо өөртөө хэрэгтэй бүх зүйлийг байлгаж, сэтгэл амар ая тухтай амьдардаг. 

    Би өөртөө хайртай учраас хийж буй зүйлээ чин сэтгэлээсээ, дуртайяа хийж авъяас чадвар, бүтээлч санаачлага, ур чадвараа ажилдаа зориулан хамт байгаа хүмүүстэйгээ харилцан ойлголцож эвтэй найртай зохицон ажилладаг. Би тэднийг, тэд намайг хайрладаг. Би сайн цалин авдаг.

    Би өөртөө хайртай учраас өөрийнхөө эргэн тойронд буй хүмүүсийг хайрлаж, хүндэтгэж харьцдаг, тэр хайр хүндлэл хэд дахин өсөж үржээд над руу эргэж ирдэг. 

    Би өөртөө хайртай учраас өнгөрсөн зүйлсийг өршөөж уучилж чөлөөлдөг. Би өнөөдөр эрх чөлөөтэй байна.

    Би өөртөө хайртай учраас өнөөдрөөрөө амьдарч цаг мөч бүхэн аз жаргалтай, баяр хөөртэй байгааг мэдэрч ирээдүй маань үүнээс ч илүү аз жаргалтай  гэрэл гэгээтэй байна гэдэгт итгэдэг. Энэ ертөнц намайг хайраар ивээж, намайг үргэлж харж хамгаалдаг. Миний ертөнцөд бүх зүйл сайн сайхан”

    • Гэрийнхнээ хайрла.
    • Багшаа хайрла. Дургүй хүнээ сонсох хэцүү байдаг. Сонсохгүй бол ойлгохгүй, ойлгохгүй бол хийхгүй, хийхгүй бол амжилт гаргахгүй.
    • Анги сургуулиа хайрла. Учир нь хүн дургүй газарруугаа явахыг хүсдэггүй. Хүн дургүй аягандаа дуртай хоолоо идэж чаддаггүй.
    • Бусдыг хайрла. Хэдий чинээ хайр хүндэтгэл зарцуулна, төдий чинээ их хайр хүндлэл эргэж ирдэг. Хайр гэдэг шавхагдашгүй бас төгсөшгүй. Хайрын тухай гоё ярих, гоё юм унших ч гоё л доо. 
    1. Зөв хандлага

    “Цас уулынхаа хэмжээгээр унадаг” Турк ардын үг

    “Зовлон шаналгаа бүр амьдралыг баяжуулах сургамж авчирдаг”

    Зовлон бэрхшээлийн ард жаргал нуугдаж байдгийг хэн ч үл анзаарна. Өөрт учирч буй бэрхшээлээ бэлэг мэт хүлээн зөвшөөрч идэвхтэйгээр даван  туулж чадсан нэгэнд бурхан заавал нэг бэлэг бэлдсэн байдаг. Хорвоог бэрхшээлгүй болохыг хүлээснээс, зовлон бэрхшээл байх л ёстой, тэр ч бүү хэл хүн бүрт оногдох ёстой зүйл гэдгийг хүлээн зөвшөөрч түүнийг хэрхэн хүлээн авах хандлагаа өөрчлөхийг хичээж, асуудалд бус, асуудлыг шийдэх аргачлалд анхаарлаа хандуулж сурах нь маш чухал.

    Зовлонгүй жаргал гэж үгүй. Бэрхшээл гэдэг нь чи амьдралаас бас нэгийг шинээр сурах хэрэгтэй байгааг сануулж байна гэсэн үг. Бидэнд томоохон саад тохиолдвол энэ биднийг их хүчтэй гэдгийг харуулдаг. Тохиолдох саад тотгор хэр их өндөр байна бид түүнээс ч илүү өндөр гэсэн үг. Учир нь хүн өөрийн хүч чадлаасаа илүү том саадтай учирдаггүй. 

    Амьдралд зовлон бэрхшээл байхгүйгээр бидэнд бүх зүйлийг хүссэнээр нь тултал өглөө гэж бодъё. Тэгвэл бид хэн болох вэ? Хэн ч биш яг үхэр шиг л болно. Хүнийг мал шиг болгох амархан. Яаж гэвэл: бүх зүйлийг бэлэн байлгаж өг гэдэг. Хүн бэлэн биш зүйлийг бий болгох гэж бэрхшээл зовлонг давж байх тэр л замдаа олон сайхан эрднэсийг олдог. Бэрхшээлийг давахаас халширч байдаг хүн хэзээ ч аз жаргал, амжилт бүтээлийн эзэн нь болж чаддаггүй.

    Цөхрөлтгүй шургуу чанар нь 

    бэрхшээлийг туулах арга мөн

     “Бороо хяруунд цохиулах тусам нялх ногооны ургац сөөм сөөмөөр ахидаг” /Дорно дахины зүйр үг/

    • Бүхий л зүйлд ашиг, бизнесийн зарчмаар ханддаг өрнийн хандлага
    • Бүхий л зүйлд буян, өглөг бодож ханддаг дорнын хандлагын аль нь ч биш харин эрүүл бие, саруул ухаан, сайхан сэтгэл гэсэн тулгын гурван чулууг хэрхэн хөгжүүлж тулж чадсан үр дүнгийн нэгээхэн хэсэг гэж үздэг. өөрөөр хэлбэл эрүүл биетэй, саруул ухаан, сайхан сэтгэлтэй хүн эрин зуунд баян тансаг амьдарч чадахгүй гэж үү.
    1. Зөв эргэцүүлэл буюу уучлан өршөөхүй

    Бид ихэнхдээ хүмүүс яаж аяглаж авирлах тухай тархиндаа дэг жаяг тогтоодог. Хэрэв хүмүүс тэр дэг жаягийг зөрчвөл бид уурлаж эгдүүцдэг. Бидний тэдэнд зориулж тогтоосон дэг жаягийг зөрчсөн тэдгээр хүмүүсийг буруутгана гэдэг нь үр дүнгүй бөгөөд тэнэг хэрэг гэдгийг ойлгодоггүйд л хамаг учир оршдог.

    Бусдыг уучилна гэдэг нь 

    • Тэднийг шүүн цэгнэхгүй байх
    • Тэднийг ялгаж зааглахгүй байх
    • Тэднийг яг байгаагаар нь  хүлээн зөвшөөрч тэдний зүгээс юу ч хүсэн хүлээхгүй байна л гэсэн үг.
    1. Зөв бясалгахуй

    Ямар ч асуудалд тайван дөлгөөн ханддаг оюун ухаан ба сэтгэлийн тэнцвэрт байдлаа хадгалж чадаг болов уу гэмээр хүмүүсээс 1 нийтлэг зүйлийг олж харсан. Тэр юу вэ ? гэвэл тэдний зарим нь залбирдаг, зарим нь бясалгал хийдэг, зарим нь үүрээр голыг эргээр алхана. Тэд ариун дагшин, нам гүм байдлыг олдог. Тэд өөрсдийн дотор орж дотор хүнтэйгээ ярих зав гаргадаг. Та удаан хугацааны турш гүн тайвшрал хийж сурвал чиний энэ нам тайван байдал өдөр тутмын амьдралд нэвтрэн орж байгааг ажиглах болно. Чи илүү амар амгалан, зөн совинч болно. Хүн бүрт дотоод дуу хоолойндоо хүрэх боломж бий

    Ой мод цэцэрлэг нь илааршуулах долгионтой, бид эдгээрээс энергээ сэлбэж авдаг бол олон хүн үймсэн дэлгүүр, зах зээлийн газар бидний энергийг сорж авдаг.

    Танд энерги дүүрэн байгаа бол та өвчин зовлонд тэсвэртэй байж, бусдын муу бодлын долгионыг ч буцаан ойлгодог. Таны энерги бага байгаа бол та уналт бууралт, өвчин эмгэгийг урин дууддаг. Тиймээс л бид хүний эрчим хүчин биеийг эрүүл, гоо сайхан байлгадаг, эерэг энергээр хангадаг үндсэн арга болох бясалгалын тухай авч үзлээ. Бид гадна болж байгаа юмыг эс анзаарвал дотоод дуу хоолойгоо сонсоно. Бидний зөн совин байнга тэнд байдаг боловч бид сонсдоггүй.

    Оюун санаагаа амраах нь биеийн эрүүл мэндэд сайн болохыг батлах туршилт хийгджээ. 

    Жишээ: Асрамжийн газрын 73 хүнийг хамруулан хийжээ. Тэдний нэг хэсэгт ямар ч эмчилгээ хийсэнгүй, харин нөгөө хэсгийг өдөр тутмын бясалгалд хамруулжээ. Дөрвөн жилийн дараагаар бясалгал хийгээгүй хэсгийн 1/4 нь нас баржээ. Харин бясалгал хийгч хэсгийнхэн бүгд амьд сэрүүн байж.

    Азтай, аз жаргалтай, хөгжилтэй, баяр баясгалантай, өөдрөг, эрч хүчтэй, тэвчээртэй, туйлбартай, санаачилгатай, бүтээлч урам зоригтой, өөртөө итгэлтэй, эерэг бодолтой, аливааг зөвөөр харж, эрүүл саруул ухаанаар шүүн тунгааж, хариуцлагаа мэдэрдэг, эргэн тойрондоо байгаа сайн сайхныг олж харж тэр бүхэнд баярлаж талархаж чаддаг, хүмүүсийг чин сэтгэлээсээ хайрлан өөрийгөө байгаагаар нь хүлээн зөвшөөрч хүндэтгэн хайрладаг болгоно.  

    Гарын авлага №4. Стрессээ тайлах хялбар арга

    Өглөө эрч хүчээр дүүрэн, өөдрөг үзэлтэй байсан хүн ажлын өдөр дуусах үед нэлээд ядарч, багагүй стресст орсноо мэдэрдэг. Толгой бага зэрэг өвдөж, анхаарал төвлөрөл буурч, бушуухан гэртээ харьж, эсвэл буйдхан газар найз нөхдийн хамт сууж стрессээ тайлах хүсэл өөрийн эрхгүй төрдөг. 

    Гэвч гэртээ хариад зурагт үзэхээр намуудын хэрүүл, гэмт хэрэг, үнийн өсөлт гээд бүр ч ихээр стресст оруулж мэдэх мэдээлэл хэт их. Өдөр болгон найз нөхөдтэйгээ буйдхан газар шар айраг шимсэн шигээ суугаад байна гэвэл хэтэвчний зузаан болон эрүүл мэндэд бүр ч халтай. Иймд стресс тайлах өөр хялбар аргуудыг мэдээд авахад илүүдэхгүй. 

    1. Орчноо солих 

    Хоёр гурван минутын турш анхаарлаа ажлаасаа өөр зүйл дээр төвлөрүүлэх хэрэгтэй. Жишээлэхэд, эргэн тойрондоо байгаа эд зүйлсийг анхааралтай ширтэх зуураа тод хар, эсвэл саарал өнгөтэй эд зүйл тав тавыг олох г.м. Өөрийн ширээ, дэргэдэх хүнийхээ ширээн дээрх эд зүйлсийг жижиг гэлтгүй бүгдийг нь ажиглан тоолж болж байна. 

    Эсвэл түр амсхийж өөр өрөөнд орж, эсвэл гудамжинд гарч алхалж яваа хүмүүс, давхилдах машинуудыг харсан шигээ таван минут зогсож болно. Ингэхдээ гудамжинд сэрүүн байх тусам стресс хурдан тайлагдана. Учир нь сэрүүн, хүйтэн агаар нь серотонин нэртэй тайвшруулах үүрэгтэй гормоны ялгаруулалтыг нэмэгдүүлдэг. Иймд гадаа халуун байгаа бол нүүр, гараа хүйтэн усаар угааж болно. Ингэхдээ заавал чихээ цуг усаар угааж байх хэрэгтэйг хүн бүр мэддэггүй. Чихэнд маш олон тооны хялгасан судас, биологийн идэвхт цэгүүд байдаг бөгөөд тэднийг хүйтэн усаар угааж цочроох нь сайн нөлөөтэй. 

    1. Алхалт 

    Сэтгэл санаа таагүйтсэн, стресст орсон үед явган явах нь эвгүй байдлаас гарах маш сайн арга. Гол нь яарч тэвдэлгүйгээр тайван алхах хэрэгтэй. Алхах үед ачаалал, анхаарал нь аяндаа булчинд шилжиж толгой тархи таагүй бодлоосоо ангижирна. 

    1. Нэгэн хэмийн хөдөлгөөн 

    Түгшиж, сэтгэл нь таагүйтсэн хүн хөлөө хөдөлгөх, нааш цааш холхих, хуруугаараа ширээ бөмбөрдөх зэрэг зүйлсийг хар аяндаа хийж эхэлдэг. Зарим хүн үүнд дургүйцэж “боль” гэдэг. Гэтэл ийм нэг хэмнэлтэй хөдөлгөөн нь тайвшруулах нөлөөтэй байдаг аж. Ингэж нэгэн хэмийн хөдөлгөөн хийхэд дэргэдэх хүнд чинь эвгүй байгаа бол маань, тарни гэх мэт зүйлсийг амандаа олон дараалан уншиж болно. Үр дүн нь мөн л ялгаагүй. 

    1. Хурууны мэдрэлийг цочроох 

    Стресст орсон, түгшсэн үед цагаан будаатай уутанд гараа дүрж, хуруугаараа будааг имрэх нь маш сайн нөлөө үзүүлдэг. Учир нь ингэх үед хуруу, гарын мэдрэлийн төгсгөлүүдийг будааны ширхэг нь зөөлөн цочроох хэлбэрээр сэргээж өгдөг. Хятадууд төмөр бөмбөлөг алган дээрээ эргүүлж явдагийн учир нь мөн л энэ. Хэрэв энэ бүхэн байхгүй бол ширээн дээрх ном сэтгүүлийнхээ хуудас бүрийг хурууныхаа үзүүрээр эргүүлэн харсан ч болно. Үр дүн нь мөн адил. 

    1. Чихний иллэг 

    Чихний дэлбээг нар зөв эргүүлэн иллэг хийнэ. Зөөлөн, өөрт тааламжтай байх хурд, даралтаар иллэг хийнэ. Иллэг хийх хугацаа 3-5 минут. Энэ иллэгийг өдөрт хэд хэдэн удаа давтаж болно. Гэхдээ энэ иллэг нь бие махбодийг суллах сайн нөлөөтэй тул ойр ойрхон хийгээд байвал хэт тайвширч, нойрмоглох зэргээр ажил хийхтэй мантай болж магадгүйг мартаж болохгүй. Иймд ялангуяа ажилтай холбоотой ширүүн маргаан, мэтгэлцээний дараа хийхэд үр дүнтэй гэж үздэг. 

    1. Зөв амьсгалах 

    Стресст орох үед амьсгалын хэмнэл алдагдаж улмаар, хүчил төрөгчийн хангамж мууддаг. Иймд тун энгийн энэ дасгалыг хийгээд сурчихсан байхад илүүдэхгүй. 

    Нуруу цэх, бие сул, сандлынхаа гуравны нэг дээр ирмэгдэж сууна. Нэг гараа гэдсэн дээрээ, нөгөө гараа цээжин дээрээ авна. Хамраараа гүнзгий амьсгаа авах үед агаар доошлон гэдэс төвийж ирнэ. Ингээд хамраараа үргэлжлүүлэн амьсгаа авч аягыг усаар дүүргэж байгаа мэт агаар нь гэдэснээс дээшлэн уушгийг дүүргэж байна гэж төсөөлнө. Уушиг агаараар дүүрмэгц хамраараа гаргана. Гэхдээ дараалал нь эсрэгээрээ. Өөрөөр хэлбэл агаар эхлээд уушигнаас гарч, доошилсоор гэдэсний хэсгээс гарна. Амьсгалыг удаан гаргах тусам сайн. Арван удаа ингэж амьсгалахад л хангалттай. 

    Ингэж амьсгалахдаа гараараа амьсгалыг явцыг хянахаас гадна, анхаарлаа амьсгалж байгаа явц дээр төвлөрүүлнэ. 

    Эцэст нь инээж бай гэж зөвлөмөөр байна. Нэг минутын инээд нь алдагдсан энергийг нөхөх тал дээрээ 45 минутын гимнастиктэй адил үр дүн үзүүлдгийг английн эмч нар тогтоосон байдгийг тогтоогоод авчих. Ялангуяа өөрийн гаргасан алдаа, тулгараад байгаа ялихгүй асуудлууд дээрээ инээж байх хэрэгтэй. 

    Гарын авлага №5. Өөрийн үнэлэмжээ дээшлүүлэх зарчмууд

    1. Би туулж өнгөрүүлсэн амьдралынхаа туршлага, сургамж, алдаа онооныхоо хариуцлагыг өөрөө л хүлээнэ.
    2. Мидний бодол болгон мидний ирээдүйг бий болгодог.
    3. Хүч чадлын гол амин сүнс одоо цагт оршиж байдаг.
    4. Өөрийгөө буруутгаж, өөртөө гэмших нь хүн бүхнийг зовлонд унагадаг.
    5. Хүн бүхний боддог хамгийн нийтлэг дүгнэлт бол “би тийм ч сайн хүн биш” гэсэн санаа. Энэ бол зөвхөн бодол, бодлыг өөрчилж болдог.
    6. Гомдол бухимдал, дургүйцэл, шүүмжлэл, гэмшил гэдэг бол хамгийн хөнөөлтэй зүйлс.
    7. Гомдол бухимдлаа арилгаж чадсанаар хорт хавдарыг ч эдгээж чадна.
    8. Хэрвээ би өөрөө өөрийгөө хайрлаж чадах юм бол миний амьдралд бүх зүйл сайн сайхан болно.
    9. Би өнгөрснийг уучилж, хүн бүрийг өршөөх ёстой.
    10. Би өөрийгөө хайрлаж сурахад бэлэн байна.
    11. Өнөөдрийн амьдралаа хүлээн зөвшөөрч, өөрийгөө хайрлаж, өөртөө талархаж сурах нь ирээдүйн эерэг өөрчлөлтийн гол түлхүүр юм.
    12. Би, өвчин гэж нэрлэгддэг тэр хэрэггүй зүйлсийг өөрөө л бий болгодог.
    13. Миний оршин байгаа энэ хязгааргүй орчлонгийн амьдралд бүх юм төгс төгөлдөр, бүрэн бүтэн, цогц.
    14. Бас амьдрал байнга л өөрчлөгдөх болно. Энд эхлэл гэж үгүй, төгсгөл гэж үгүй. Харин үйл явдал, юм үзэгдлийн байнгын оршил, давтамж л байдаг.
    15. Амьрал гэдэг хэзээ ч хөдөлгөөнгүй, зогсонги нэг хэвийн байдаггүй, мөч бүхэнд шинэлэгдэж, өөрчлөгддөг.
    16. Надтай хамт заяасан хүч чадал намайг бий болгож, энэ хүчээр би өөрийнхөө орчныг бий болгодог.
    17. Миний сонгосон бүх л замд хэрэг болох оюун ухааны хүч надад байгаа гэдгийг мэддэгтээ би баяр баясгалантай байдаг.
    18. Амьдралын мөч болгон шинээр эхэлж, бид хуучнаасаа холдож байдаг.
    19. Энэ дэвшил, хөдөлгөөн яг эндээс, яг одоо эхэлж байна.
    20. Миний ертөнц тэр чигээрээ сайхан.

    Гарын авлага №5. Өөрийн үнэлэмжээ дээшлүүлэх зарчмууд

    1. Би туулж өнгөрүүлсэн амьдралынхаа туршлага, сургамж, алдаа онооныхоо хариуцлагыг өөрөө л хүлээнэ.
    2. Мидний бодол болгон мидний ирээдүйг бий болгодог.
    3. Хүч чадлын гол амин сүнс одоо цагт оршиж байдаг.
    4. Өөрийгөө буруутгаж, өөртөө гэмших нь хүн бүхнийг зовлонд унагадаг.
    5. Хүн бүхний боддог хамгийн нийтлэг дүгнэлт бол “би тийм ч сайн хүн биш” гэсэн санаа. Энэ бол зөвхөн бодол, бодлыг өөрчилж болдог.
    6. Гомдол бухимдал, дургүйцэл, шүүмжлэл, гэмшил гэдэг бол хамгийн хөнөөлтэй зүйлс.
    7. Гомдол бухимдлаа арилгаж чадсанаар хорт хавдарыг ч эдгээж чадна.
    8. Хэрвээ би өөрөө өөрийгөө хайрлаж чадах юм бол миний амьдралд бүх зүйл сайн сайхан болно.
    9. Би өнгөрснийг уучилж, хүн бүрийг өршөөх ёстой.
    10. Би өөрийгөө хайрлаж сурахад бэлэн байна.
    11. Өнөөдрийн амьдралаа хүлээн зөвшөөрч, өөрийгөө хайрлаж, өөртөө талархаж сурах нь ирээдүйн эерэг өөрчлөлтийн гол түлхүүр юм.
    12. Би, өвчин гэж нэрлэгддэг тэр хэрэггүй зүйлсийг өөрөө л бий болгодог.
    13. Миний оршин байгаа энэ хязгааргүй орчлонгийн амьдралд бүх юм төгс төгөлдөр, бүрэн бүтэн, цогц.
    14. Бас амьдрал байнга л өөрчлөгдөх болно. Энд эхлэл гэж үгүй, төгсгөл гэж үгүй. Харин үйл явдал, юм үзэгдлийн байнгын оршил, давтамж л байдаг.
    15. Амьрал гэдэг хэзээ ч хөдөлгөөнгүй, зогсонги нэг хэвийн байдаггүй, мөч бүхэнд шинэлэгдэж, өөрчлөгддөг.
    16. Надтай хамт заяасан хүч чадал намайг бий болгож, энэ хүчээр би өөрийнхөө орчныг бий болгодог.
    17. Миний сонгосон бүх л замд хэрэг болох оюн ухааны хүч надад байгаа гэдгийг мэддэгтээ би баяр баясгалантай байдаг.
    18. Амьдралын мөч болгон шинээр эхэлж, бид хуучнаасаа холдож байдаг.
    19. Энэ дэвшил, хөдөлгөөн яг эндээс, яг одоо эхэлж байна.
    20. Миний ертөнц тэр чигээрээ сайхан.

    Гарын авлага №3. Бүдүүн гэдсээ цэвэрлэх арга

    Өглөө 7-9 цагийн хооронд 3 литр 36-37 целсийн градустай усанд 3 цайны халбага давс хийж хутгаад, 2 аяга усаа нэг дор уугаад, дараах дасгалыг хийнэ. 

    1. Хөлдөө мөрний хэмжээтэй зай авч 2 тийш 5 удаа хазайх дасгал хийнэ.
    2. Бэлхүүсээрээ баруун, зүүн тийш 5 удаа эргэнэ.
    3. Өвдөгөөрөө нугалж суугаад, өгзгөн дээрээ урагш, хойш 5 удаа явна.
    4. Хэвлийгээрээ доош харан хэвтээд могойн хөдөлгөөнөөр мөлхөнө. 5 удаа
    5. Хэвлийгээрээ амьсгалах хөдөлгөөнийг дээрээс нь доош долгион маягаар хийж өгнө.

    Дахин 2 аяга ус уугаад, дасгалыг давтана. Үүний дараа 1 аяга усаа уугаад, дасгалаа хийнэ. Энэ мэтчилэн 6-7 аяга уусны дараа гэдэс цэвэрлэгдэнэ.

    Гарын авлага №6. Багаар ажиллах чадвар

    1. Хамтран ажиллах чадвар
      Хамтран ажиллах гэдэг нь эв нэгдэлтэйгээр үржин өсөхийг хэлнэ. Тийм багт аюул ирдэг ч тэднийг зогсоож чадахгүй. Баг хэдий хэр өндөр төвшинд байна төдий хэмжээгээр асуудал тийм төвшинд багийн эсрэг зогсож байдаг. Хамтран ажиллах гэдэг бол хамтдаа эрчимтэйгээр ажиллахыг хэлнэ. Тэд хамтдаа зөвхөн ажил хийдэг юм бус харин багийн гишүүн бүр багт шинэ үнэлэмж, сайн зүйлсийг авчирч бусдадаа шинэ зүйлийг нэмэрлэж байдаг юм. Тэрхүү авчирч буй шинэ зүйлээр баг улам баяжиж, тэжээгдэж хүчирхэгжиж байдаг байна. Үүний тулд ямар байдалд анхаарах хэрэгтэй вэ?
    1. Хэн бэ: Түүний тухай мэддэг бай

    Багийн гишүүнийхээ хувийн онцлог, сул давуу тал, дуртай, дургүй зүйл гэх мэт аль болох их зүйлийг мэддэг бай. Нэгэнт та түүний зан чанарыг мэддэг учраас тухайн сул тал дээр нь хүлээцтэй хандах хэрэгтэй. Хамгийн гол нэг удаагийн зөрчилөөс 100 өдрийнхөө хамтын ажиллагаа, бүтээмжийг баллаж болохгүй. Хувийн асуудалд биш хамтын үр дүнд, багийн үнэт зүйлд төвлөрөх.
                      

    1. Зөв ойлголт: Багийн гишүүдээ өрсөлдөгч биш хамтран тоглогч гэж харж бай
      Ямар ч багт өрсөлдөөн бий болгох боломж байдаг. Нэг гэр бүлд ч гэсэн хүүхдүүд эцэг эхийнхээ анхаарлын төвд байх гэж хоорондоо өрсөлддөг. Ажилчид бие биенээсээ илүү байхын тулд мөн өрсөлддөг. Яагаад гэвэл хүн бүрт найдвар, горьдлого, зорилго, мөрөөдөл байдаг ба түүнийгээ биелүүлэх гэж ингэдэг аж. Гэвч хамтран ажиллаж байгаа багт өрсөлдөгчөөс илүү бие биенийхээ илүү дутууг нөхөж байдаг чанар хэрэгтэй байдаг. Бие биенийгээ ямагт орлож, хоосон зайг нөхөж, багийг бүтэн болгож байдаг чанар багийг хүчирхэгжүүлдэг. Өрсөлдөөн багийг хувааж, бас нураадаг.
    2. Хандлага: Багийнхаа гишүүдийг хардаж сэрдэх бус 

    харин халамжлах дэмжих хандлагатай бай
    Хүмүүс өөрийн талхаа алдахгүйн тулд бусдад сэжиглэнгүй ханддаг тал бий. Тэр ч бүү хэл багийн гишүүдээ тэгэж харах нь элбэг байдаг. Харин багийн гишүүдээ хардаж сэрдэхээс илүү халамжлан дэмжих сэтгэлгээг өөртөө бий болговол баг өсөн торниж эрүүлжих болно. Энэ бүхэн бол үнэндээ хандлагын асуудал. Хандлага гэдэг бол багийн “үл үзэгдэгч тоглогч” юм. Хандлага нэг бол нураана, эсвэл байгуулна. Хэнд та найдна түүнд та найрсаг хандана. Бусдад найрсаг сайнаар хандах бүр энэ нь багт хамтран ажиллах дулаан уур амьсгалыг бий болгодог байна.

    1. Төвлөрөл: Өөр дээрээ биш харин багт анхаарлаа төвлөрүүл
      Багт байгаа хүмүүс аливаа зүйлд хандахдаа ихэнхдээ өөрөөсөө 2 асуултыг асуудаг: “Энэ надад ямар ашигтай вэ?” эсвэл “Энэ зүйл багт ямар хэрэгтэй вэ?” гэж. Аль тал дээр төвлөрнө тэндээс өрсөх үү эсвэл өргөлцөх үү гэсэн барил бий болдог. Баг жинхэнэ амжилтад хүрье гэвэл зөвхөн нэг удаагийн ялалтад бус харин байнгын ялалтад анхаарлаа хандуулахаас шалтгаална гэж нэг хүн хэлсэн байх юм. Багийг ялалт гэдэг бол таны ялалт билээ.
    1. Үр дүн: Өсөлт үржилтээр ялалтаа бүтээ

    Багийн хамтын ажиллагаа гэдэг бол гайхамшигтай үр дүнд хүргэдэг. Ганцаараа ажиллавал маш олон амжилтанд хүрэх хэдий ч, харин багаараа ажиллах юм бол тэр ялалтууд чинь үржин өсч ганц биеэр хийшгүй олон ялалтад хүргэх болно. Би чадна, гэхдээ бид илүүг чадна.

    Өөрийгөө хэрхэн хүндэтгэж сурах вэ?

    Хүн бүр өөрийгөө ямар хүн гэдгийг мэддэг. Өөрийгөө өндрөөр үнэлэх нь хүний байдалд сайнаар нөлөөлж, амжилт гаргахад тусалж, аз жаргалтай болгодог гэж ярьдаг. 
    Энэ үнэн, гэхдээ ийм үнэлгээ нь бодит байдалтай нийцэж байвал шүү дээ. Үндэслэлгүйгээр өөрийгөө хэт дээгүүрт үнэлдэг хүмүүс сэтгэлзүйн бэрхшээлтэй тулгардаг. Тэдэнд хүнлэг дулаан сэтгэл, уудам өршөөнгүй сэтгэл дутагддаг, бусадтай нийцтэй байж чаддаггүй. Тэд амжилт бүхнийг өөрийнхөө гавъяа гэж үзэн, бүтэлгүйтвэл хэн нэгнийг буруутгадаг. Харин өөрийгөө хэт доогуур үнэлдэг хүмүүс, ялангуяа эмэгтэйчүүд үүнээсээ болж их шаналдаг. Ихэнх хүмүүсийн өөрийгөө үнэлэх үнэлгээ нь бусдын буюу дарга, удирдах ажилтнуудын санаа, бодлоос хамаардаг. Уг нь энэ тохиолдолд сэтгэл зүйчийн тусламж хэрэгтэй. Та яагаад өөрөө өөртөө сэтгэл зүйч болж чадахгүй гэж…

    Амьдралд асуудал ундраад байдаг. Та бүх асуудлыг нэг мөсөн шийдэх гэж улайраад амжихгүй болохоор сэтгэлээр унаж, бухимдаж, уйлж унждаг уу? Үүний оронд та сэтгэлзүйчид ханд. Өөрөөсөө дэндүү ихийг шаардахаа боль. Өөрт үнэхээр хэрэгтэй “Өдөрт нэг л ажил амжуул”. Энэ бол одоо таны уриа.

    Та үе үе гэнэт ямар ч шалтгаангүйгээр уурлаж уцаарладаг болсон уу? Хамт ажилладаг хүмүүсийн үйлдэл, шүүмжлэл таныг галзууруулах шахдаг уу? Яагаад гэж өөрөөсөө асуу. Хүн болгон л таныг чадах гээд санагдаад байна уу? Өөртөө итгэлтэй хүний толгойд хэзээ ч ийм бодол төрөхгүй гэдгийг ойлго. Энэ бүхэн бол та өөрийгөө хэт доогуур үнэлдэгийн баталгаа. Түүнээс гадна байнга түгших, огт шалтгаангүйгээр айх, бухимдах, бүхэнд хайхрамжгүй хандах, бусдаас үргэлж юм гуйх хүсэх, гомдоллох, өөрийгөө байгаа байдлаасаа дор муугаар харагдуулахыг, хичээх зэрэг олон шинж байдаг.

    Эдгээр шинж танд илэрвэл өөрийгөө эрхлүүл, дуртай хоолоо хийж ид, ямар нэг юм худалдаж ав, амралтанд долоо хоног сайхан амраад ир.Эсвэл сэтгэл сэргээдэг өөрт сайхан байдаг хийх дуртай зүйлээ хийгээд үз.

    Өөрийн үнэлэмжээ дээшлүүлэх арга:
    1. Хагас цаг тайван суугаад бод. Одоо хийж байгаа бүхэн чинь бүгд тийм чухал уу? Олон хүн өөртөө амарч тайвшрах 5 минут ч гаргадаггүй. Гэтэл энэ нь сэтгэцэд муугаар нөлөөлдөг.

    2. Байж болох муу бүхэнд өөрийгөө буруутгаж байдгаа боль. Нэг хүнд муу зүйл хийсэн бол ахиж тийм явдал бүү гарга.

    3. Муу муухай юм бүү бод. Хэрэв хэн нэгэн таныг шүүмжилвэл дотроо өөрийгөө сайхан, ухаантай, аятайхан гэж бодож суу. Тэд ярьж л байна биз.

    4. Хорвоо төгс биш. Бүтэлгүйтэх болгонд надаас болсон гэж гэмшихээ боль. Яагаад ийм бодол төрдөг шалтгааныг ол. Хэн нэгнийг санамсаргүй гомдоосон бол уучлал гуй. Тэгээд өөрийгөө уучил.

    5. Cap жилээр гомдлоо дотроо хадгалж болохгүй. Гомдлоо мартаж чаддаг хүмүүс л жинхэнэ ёсоор эрх чөлөөтэй байдаг. Хорвоогийн бүх хүмүүсийн тухай муугаар боддог хэрнээ өөрийгөө сайнаар боддог байж болохгүй.

    6. Дандаа золиос болж байдгаа боль. Өөрийгөө хэт доогуур үнэлвэл бусад хүмүүс ч танд муугаар хандах болно. Хүн өөрөө өөрийгөө хүндэтгэх ёстой гэдгийг үргалж санаж яв.

    7. Үгүй гэж хэлж сур. Олон хүн бусдад ялангуяа найз нөхөддөө татгалзаж чаддаггүй. Тэгээд дургүй зүйлээ, эсвэл хийж чадахгүй зүйлээ амладаг.

    8. Өдөрт нэг удаа толинд хараад “Өөрийгөө өндрөөр үнэлж, хайрлаж байна” гэж хэл.

    Ичимхий зангаа хэрхэн даван туулах вэ?

    Та өөртөө итгэлтэй байж чаддаг уу? Та гадны хүнтэй юм ярихдаа айж эмээдэг үү? Та олны өмнө үг хэлэхдээ айн чичирдэг үү? 

    Ичимхий, өөртөө итгэлгүй байдал нь таныг маш олон боломжоос холдуулж, таныг дандаа бусдаас  сүүлд явах шалтгаан болдог гэж болно. Тэгвэл хэрхэн ичимхий, бүрэг зангаа даван туулж, өөртөө итгэлтэй байх вэ?

    Ичимхий зан юунаас үүдэлтэй вэ?

    Юуны түрүүнд ичимхий зан айдсаас үүдэлтэй байдаг гэдгийг хэлэх нь зүйтэй байх. Энэ бол гутаан доромжлогдох, үл ойшоогдох, бүтэлгүйтэх гэсэн айдсаас үүдэн бий болдог зүйл юм.

    1. Муу дурсамжуудыг мартах хэрэгтэй.

    Таны талаар хэлсэн хүний үгийг та нэг их хүндээр, ач холбогдол өгч хүлээж авах хэрэггүй гэж зөвлөе.  Танд тохиолдож байсан муу зүйлүүдээс өөрийгөө чөлөөлж, бүхнийг эхнээс эхлэх хэрэгэтэй. Өнгөрсөн бол өнгөрсөн шүү дээ. Хүн өнгөрсөн дурсамжуудыг бодох тусам дахин ахам хийхээсээ айж эмээдэг. Тэгэхээр та үүнээс гарахын тулд юуны өмнө болсон үйл явдлыг сөрөг байдлаар буюу хүнд байдлаар хүлээж аваад хэрэггүй, харин үүнийг танд сургамж болгон аваад, дахин шинээр эхлэх хэрэгтэй.

    2. Бусад хүмүүс яг тантай адил.

    Бусад хүмүүс тантай яг адил гэдгийг та байнга санаж бай. Бүх хүн л айдаг. Ганц 2хон бүтэлгүйтлээс болоод та өөрийхөө боломжийг боон хааж болохгүй. Хүн бүр л хүмүүстэй сайхан харилцахыг хүсдэг. Тэгэхээр таны хүмүүстэй харилцах, өөрийгөө хүмүүст илэрхийлэх гэсэн хүслийг тань хүмүүс маш сахнаар хүлээн авах болно. Та сайхан ярьдаг, найрсаг хүмүүст дуртай биздээ? Тэгвэл хүмүүс бүгд дуртай.

    3. Итгэлтэй бай.
    Ичимхий байдлын гол шалтгаан бол итгэлгүй байдал гэдгийг дээр хэлсэн билээ. Хэрвээ та өөрийгөө үнэлэхгүй бол хэн таныг үнэлэх юм бэ? Та хэрвээ хүмүүст хүндлэгдэж, үнэлэгдэхийг хүсэж байвал та хүмүүст түүнийгээ гаргаж харуулах ёстой шүү дээ. Эс тэгвээс та үргэлж хэн ч биш байсаар байх болно.

    4. Та хүссэн хүсээгүй хүмүүстэй харилцах ёстой

    Танд  чухал санаа, бодол байсаар байгаад түүнийгээ дотроо хадгалсанаар та өөрийгөө баллаад зогсохгүй, түүнийг сонсох ёстой хүмүүсийг мөн адил баллаж буй хэрэг юм. Жишээ нь та сагсан бөмбөгийн багийн гишүүн байлаа гэж бодьё. Багийн гишүүн тань сул ба та түүнрүү бөмбөг дамжуулах боломжтой байтал та үүнээс татгалзах нь та өөрийгөө баллаад зогсохгүй  мөн багаа баллаж байгаа хэрэг шүү дээ. Та өөрийгөө хүмүүст хэрэгтэй, нийгэмд хэрэгтэй хүн гэж бод. Танд хүмүүс өгөх зүйл байгаа гэж бод.

    5. Хүмүүст сайхан сэтгэгдэл төрүүлэхээсээ бүү цааргал.

    Хүмүүсрүү сайхан инээмсэглэх нь өөртөө итгэлтэй байдлын гол шинж байдаг. Тэгэхээр та юуны өмнө хүмүүсрүү сайхан инээмсэглэж сурах хэрэгтэй. Танихгүй байсан ч хамаагүй. Эхлээд энэ танд маш их хэцүү байх болно. Гэхдээ та хэд хэдэн удаа сургуулилсны дараа танд маш амрахан болох ба та өөрөө хүртэл өөдрөг байх болно. Инээмсэглэж буй хүн ямар ч тохиолдолд хүмүүсээс илүү харагддаг гэдгийг санаарай.

    6. Хүмүүсийн нүдрүү харж сур.

    Хүмүүсийн нүдрүү эгцэлж харж сур. Энэ бол өөртөө итгэлтэй хүний шинж юм.

    7. Өөрийгөө аль болох тайван байлга.

    Хүн цэвэрхэн байхдаа өөртөө итгэлтэй байдаг биздээ. Тиймээс та өдөр бүр цэвэрхэн, өө сэвгүй, яг өөрт тань таарсан хувцасыг өмсөж бай. Ингэх аваас та хүмүүсийн өмнө ил гарахаасаа эмээхгүй байж чадна. Мөн та гэрээсээ гарахдаа өөрт тань таалагдахгүй байгаа зүйлээ бүү өмс. Бага зэрэг л тавгүй байвал та түүнийг өмсөх хэрэггүй.

    8. Өөрийгөө хайрла.

    Та өөрийгөө хайрла. Та өөртөө хайртай биш бол таныг хэн хайрлана гэж та хүлээж суух вэ?. Танд бусдаас илүү юу байдаг вэ? Сайхан хөл үү, хөөрхөн царай юу, сайн сурлага уу, хоол сайхан хийх чадвар уу, хүн магтах авьяас уу? Юу ч байж болно. өөрийхөө давуу талуудыг тодруул. Тэгээд өөрийгөө бусдаас илүү гэдэгт итгэ. Та бол цор  ганц. 

     9. Та хүн бүрт таалагдах албагүй.

    Хүн бүрт таалагдахгүй байхаас бүү ай. Та угаасаа доллар бишээс хойш. Та хүн бүрт таалагдах албагүй. Та яагаад бусдаас өөр байж болохгүй гэж? Хамгийн гол нь өөртөө итгэлтэй бай.
    Хүмүүс таны талаар муу зүйл, шүүмжлэл хэлж болно. Зарим хүмүүс танд дургүй байж болно. Муу хүмүүсийн шүүмжлэлийг магтаал гэж ойлго гэсэн үг байдаг шүү дээ. Угаасаа хүмүүс таны хэлж ярьж буй зүйлд анхаарал хандуулна гэдэг чинь таныг үнэ цэнэтэй хүн гэдгийг харуулж байгаа хэрэг шүү дээ.

    10. Аль болох хүмүүстэй их ярилц.

    Тэр тусмаа танихгүй хүмүүстэй. Энэ нь таныг итгэлтэй болгох болно. Эхлээд энэ танд эвгүй санагдаж байж болно. Гэхдээ удалгүй энэ танд ер төвөггүй болно. Хүмүүс таны үгийг үл ойшоох вий, хүмүүс таныг сонсохгүй байх вий гэж айж байна уу? Тэгвэл та тухайн хүнийхээ тухай өөрөөр нь яриул. Хүмүүс өөрийхөө тухай ярих маш дуртай байдаг юм. Ингээд тэр танд дуртай болох болно.

    11. Төгс хүн болох гэж бүү хичээ.
    10 хуруу тэгш хүн гэж байдаггүй. Хэдий гаднаа харагдахгүй ч сул тал байж л таарна. Та өөрийхөө ганц сул талыг бүү их юманд бод. Өөрийгөө төгс биш байгаад бүү их санаа зов. Бүх хүн сул талтай.

    Та ичимхий байх эрхгүй.

    Ичимхий байна гэдэг таны өөрийнхөө төлөө хийж болох хамгийн муу зүйл гэж хэлбэл буруутахгүй байх. Та ичимхий байснаараа өөрийнхөө амьдралыг баллаж, сайхан боломжуудаас хойш татаж байна гээд бодоод үз. Энэ хэдий хатуу сонсогдож байж болох ч яах аргагүй үнэн юм. Та эрүүл саруул. Танд бусадтай адил хэл, ам, нүд, гар, бие байгаа. Тэгвэл юунаас ичсэн юм бэ? Та ичимхий байснаараа өөрийгөө дандаа нууж байгаа хэрэг. Тэгэхээр танд одоо ичимхий байх эрх байхгүй гэдгийг та ойлгосон байх.
    Та өөрийхөө төлөө өөрчлөгдөх ёстой. 

    Залхууралаа ялан дийлэх арга зам

    Залхуурал – Таны амжилтын дайсан! 

    “Үлбэгэр байдал, залхуурал нь сэтгэл болон биеийн илэрхий доройтол юм” 

    (Виссарион Григорьевич Белинский-аас)

    “Танд бүх нөхцөл бололцоо, боломж нь байхад ямар нэгэн зүйлийг хийж бүтээж чадахгүй бол юу хийх вэ? Залхууралгүй хэрхэн өөрийгөө дайчилж бололцоогоо бүрэн ашиглах вэ” 

    Залхуурал нь амжилтанд хэрхэн нөлөөлдөг вэ?
    Нэгэн бодит баримт: Эрдэмтэд залхуурал болон хөдөлмөрийн бүтээмжийн хоорондын уялдаа холбоог туршилтаар тодорхойлон дараах дүгнэлтэд хүрсэн байна.

    Өдөрт 1 цаг залхуурвал – ажлын бүтээмж 28% буурна!
    Өдөрт 2 цаг залхуурвал – ажлын бүтээмж 63% буурна! !
    Өдөрт 3 цаг залхуурвал – ажлын бүтээмж 88% буурна ! ! !
    1 минут залхуурахад л Та амьдралынхаа 2 минутыг үр дүнгүй алддаг.

    Минут тутмын залхуурал нь Таны хүлээн хүсч байгаа зорилтоос 200%-аас илүү хурдтайгаар холдуулна.

    Хэрвээ Таны өөртөө олгосон сул зогсолт буюу амралт тань хэдий чинээ удаан үргэлжлэнэ, төдий хэмжээгээр Та ажилдаа төвлөрөхгүй бөгөөд таны хөдөлмөрийн бүтээмж мөн хэмжээгээр сулрах буюу ашигт үйлийн коэффициент буурна. (КПД – ашигт үйлийн коэффициент – КОЭФФИЦИЕНТ ПОЛЕЗНОГО ДЕЙСТВИЯ) Дээрхи үзүүлэлтүүд нь улс орны хэмжээнд (хувь хүнд) хэрэгжүүлээгүй бизнесийн төслүүд (таны төлөвлөгөө) болон олоогүй мөнгөний хэмжээг бодоход хүргэж байгаа биз.

    Та хойш суусны хэрэггүй! 

    Залхуурал нь нэг зан чанар хэмээгддэг. Гэтэл энэ нь биш. Залхуурал бол хүний нэгэн сул тал.

    Залхууралтай тэмцэж ч болно, бас тэмцэх ч хэрэгтэй. Өөртэйгээ тэмцэх биш, залхуутайгаа тэмцэх хэрэгтэй гэдгийг дурьдая.

    Ажил хэрэгч хүмүүст зориулаад залхууралтай “Залхуурлын эсрэг” сургалтыг санал энд санал болгов. Залхууралтай амжилттай тэмцэх сэтгэлийн зориг, хүсэл тэмүүлэл, шантрахгүй чанар Танд хэрэгтэй. Яг одоо өөртөө зорилгодоо хүрэхийн тулд өөрийнхөө бүхий л чадвар, чадлыг зориулах болно гэж амлаарай. Залхууралтай тэмцэх бүхий л чадвар, чадал шүү.

    За эхэлье!

    Алхам 1. Чин эрмэлзлэл.
    “Энэ нь надад хэрэгтэй” гэх нь хангалттай биш, бүр хүчтэй, нөлөөлөх шалтгааныг өөртөө ол. Таны үйлсийг бүтээх, зорилгоо биелүүлэхэд туслах тэрхүү шалтаг шалтгааныг ол. Тухайлбал:
    – Бүхнийг гэр бүлийнхээ, охиныхоо, хүүгийнхээ төлөө.
    – Хайртай хүн, найз нөхдийнхөө төлөө.
    – Үүнээс илүү ихийг хийж чадна гэдгээ, бүгдийг хийж чадахаа бусдад өөрийгөө харуулж нотолж чадна.
    – Улс орныхоо төлөө, түүхэнд орохын тулд.
    – Өөрийнхөө эрмэлзлэлийг тодорхойл.

    Хүмүүн нь бусдын төлөө өөрөөсөө илүүг зориулдаг нь сонин шүү. Тиймээс Таныг “хөдөлгөж” чадах хэн нэгнийг болон тэднийг өөртөө ол.         ,0

    2 шаг. Бодит шалтаг (стимулятор – өдөөгчийг) ол.
    Зарим хүн аяга кофенд, зарим нь хүйтэн усанд, зарим нь чанга хөгжим сонсож “сайхан болдог”. 🙂 Таныг тэтгэж сэргээж байх тэрхүү хөдөлгөгч хүчийг (өдөөгчийг) ол. Залхуурлын анхны шинж илрэнгүүт л тэрхүү “хөдөлгөгч хүч”-ээ ашигла.

    Алхам 3. Бусдын хүсэлтийг (хүслийг) биелүүлснээр өөрийнхийгөө шийдвэрлэх. Бүхий л амьдралдаа бид дарга, хамт олон, хамаатан садан, гэр бүл, найз нөхөд гээд хэн нэгний өмнө буюу бусдын өмнө ямарваа үүрэг хариуцлага хүлээсэн байдаг. Үүрэг гэмээр зориултууд ч байдаг. Чин хүслээрээ биш “хийх болоод” эсвэл “зайлшгүй хийх хэрэгтэй учраас хийдэг” үед хүний ажил хий хүсэл сонирхол буурдаг. Тэр үед яах ёстой вэ?

    Гарц!
    Энгийн дүрэм: Өөрийнхөө хүсэл зорилго, тэмүүлэлээ биелүүлэх шаардлагатай байгаа гэдэгтэйгээ холбо. Бүх талаар л өөрийнхөө сонирхолыг, материаллаг болон сэтгэл санааны сонирхлыг тодорхойл. Бүр удирдлагынхаа дандаа (залхтал) өгдөг үүрэг даалгавраас ч өөрийнхөө сонирхлыг олж харж болно. Жишээ нь: Например: би мэргэжлийнхээ чадварыг болон дадлага туршлагаа бататгана гэх мэт.

    Алхам 4. Байнгын хөдөлгөөнд “урагшаа”.
    Идэвхтэй байдлыг зуршил болго. Юуны өмнө, эхний удаадаа өөрийгөө шахаж, шаард.

    Өөртөө аман болон бичгэн хэлбэрээр “өөрийнхөө зорилгодоо хүрэхийн төлөө өдөр бүр боломжтой болгоныг хийнэ” гэсэн амлалтыг аваарай. Төлөвлөгөө гарга, тэгээд төлөвлөгөөгөө бүү хойш нь тавь. Мөн төлөвлөгөөнөөсөө бүү няц.

    “Өөрийнхөө зорилгодоо хүрэхийн тулд өнөөдөр юуг амжуулсан бэ?” гэж өдөр болгон өөрөөсөө асуу.

    Урам зоригтойгоор яг одоо юуг хийхээ, хийж болохоо хайж олох хэрэгтэй.
    “Урам зориггүйгээр аугаа их үйлсийг бүтээж байгаагүй.” (Ральф Уолдо Эмерсон)

    Алхам 5. Залхууралтай дайн зарла.
    Залхуурал нь хэнийг ч, хэнбугайг ч, бүр хамгийн идэвхтэй хүнийг ч залгих үндсэн “чадвар”-тай. Тиймээс залхууралтай зайлшгүй тэмцэх хэрэгтэй.

    Залхууралтай тэмцэх 3-н фронт:
    1. Зорилгоо болон зорилгодоо хүрэх төлөвлөгөөгөө зөв тодорхойлох.
    2. “Уналтанд” (амжилтгүй байх) ухаалаг хандах.
    3. Амьдралын идэвхтэй хэмнэл:
    – Биеийн тамираар хичээллэх, дасгал хийх, цана, роллик (дугуйтай гутал), дугуй, гүйх, байгаль орчинд идэвхтэй амрах буюу агаарт гарах. (агаарт гарах гэдгийг “архидахаар” битгий ойлгоорой).
    – Хошин шог болон зугаа цэнгээнд тоглолтууд (шоу).
    – Итгэлтэй, хөгжилтэй, амьдралын баяр баясгалантай хүмүүстэй харьцах.
    – Зөв болон эерэгээр бодох сэтгэх, ирээдүйд итгэх, сайн сайханд итгэх. (Ядахдаа хараалын болон муу үг хэрэглэж амаа бүү бузарла)
    ____________________________

    Ердөө л 5-н алхам, тэгээд залхуурал Танаас үүрд холдох болно.
    Ердөө л 5-н алхам, тэгээд Таны зорилго минутаар, мөч болгоноор ойртох болно.

    Сануулахад:
    Залхуурал нь – Таны зан чанар биш. Залхуурал нь – Таны сонголтын үр дүн. 

    Хүний хөгжлийн клубын
    гишүүний зарчим

    “Хөгжил” клубын гишүүн би

    1. Өдөр хоног хором мөч бүрийг хүндэтгэн үр бүтээмжтэй туулна.
    2. Эрүүл амьдралын хэв маягаар амьдарна.
    3. Өөрийн дутагдлыг хүлээн авч засч залруулна.
    4. Өөрийн хариуцлагыг ухамсарлана.
    5. Тэвчээр хатуужилтай байна.
    6. Номын үнэнч нөхөр байна.
    7. Сайн мэддэгээ ярина, мэдэхгүйгээ мэдэхийн төлөө тэмүүлнэ.
    8. Эерэг сэтгэлгээтэй өөдрөг байна.
    9. Ертөнцийг багтаасан уужим сэтгэлтэй байна.
    10. Идэвх, зүтгэлтэй, шинийг санаачлагч байна.
    11. Өдөр бүр суралцагч, өдөр бүр бүтээгч байна. 
    12. Хүн бүр тэгш эрхтэй учир бусдын эрх ашгийг хүндэтгэнэ. 
    13. Хамтын хүчийг ухамсарлаж, гишүүдийнхээ давуу тал дээр нь түшиглэн 

                                                                                             ажиллана.

    1. Сурч, ажиллаж буй салбартаа шилдэгийн шилдэг байна. 

    Эдгээр зарчмыг өөрийн амьдралдаа мөрдлөгө болгоно.

    ЭЕРЭГ СЭТГЭЛГЭЭ

    Хүний сэтгэлгээний хандлага нь “эерэг” эсвэл “сөрөг” хоёр хэлбэртэй байдаг.
    Тодруулбал: Нэг удаа та нэрт лекторын лекцэнд сууж байлаа. Гэтэл, гэнэт хажуугийн суудал дээр тань нэгэн бүрзийсэн залуу ирээд суув. Түүнээс бензин сэнгэнэтэл үнэртэж байна. Эргэн тойрны хүмүүс гайхсан янзаар тэр залуу руу харж байна. Яг тэр үед та тэр залуугийн тухай юу гэж бодох вэ? Магадгүй
    – Ямар арчаагүй юм бэ
    – Хувцсаа сольж болоогүй юм байх даа
    – Олон нийтийн газар биеэ зөв авч явахад яадаг юм бэ! г.м
    Эсвэл: – Сайхан жолооч залуу байна даа
    – Амьдралын идэвхитэй, шинийг эрэлхийлэгч нэгэн байна.
    – Лекцээс хоцрохгүй юм сан гэсэндээ Хувцасаа сольж амжаагүй байх л даа г.м
    Таны бодол аль хувилбартай нь таарч байна вэ? Эхний хэсэгт бол та сөрөг сэтгэлгээтэй хүн байна. 2-р хэсэгт багтаж байвал та эерэг сэтгэлгээтэй хүн байна гэж хэлж болно.

    Эерэг сэтгэлгээ нь аливаа зүйлийн сайн сайхан тал болоод аливаа бэрхшээлийг даван туулах арга замыг харж чаддаг бол сөрөг сэтгэлгээ нь байнга болж бүтэхгүй, дутагдалтай талыг хардаг учраас хүнийг урагш бус арагш чангааж байдаг.

    Өнөөгийн нийгэмд монголчуудын ихэнх хувь нь болохгүй, бүтэхгүй зүйлийн талаар ярьж сэтгэл хангалуун бус амьдарч байна. Тэдний оюун ухааныг айдас, эргэлзээ сүйрүүлж, амьдрал нь амжилтгүй үргэлжилсээр…
    Хүмүүсийн сэтгэлгээ яагаад сөрөг болчихов, яагаад тэд амжилтанд үл хүрнэм!!!
    Сэтгэлгээ эерэг эсвэл сөрөг байх эсэх нь тухайн хүмүүсийн эхийнхээ хэвлийд байхаас эхлээд өнөөг хүртэл авсан мэдээллийн хандлага /эерэг, сөрөг/-аас хамаардаг. ө.х: Мэдээлэл гэдэг бол оюун ухаан, сэтгэлгээний хоол юм.
    Дээрх хамаарлыг хүн дээр төдийгүй амьтан дээр хүртэл туршиж үзсэн байна. Ж.бэл: АНУ-н нэгэн мужийн 5-р ангийн онц сурлагатай хүүхдүүдийг цуглуулаад 3-н анги болгон хуваажээ. Эхний ангийн сурагчдад багш нар нь хичээлээ заасны дараа байнга сөрөг мэдээлэл өгдөг байжээ. /Эдний анги гэж сахилгагүй юмнууд, нүдэнд хүйтэн, хүмүүжилгүй, замбараагүй г.м/, 2-дах ангид нь хичээлээс өөр нэмэлт мэдээлэл өгсөнгүй, 3-дах ангид нь хичээлээс гадуур байнга эерэг сайхан мэдээлэл өгдөг байжээ. /Эдний ангийнхан ухаалаг, авъяастай, алсын хараатай, манай сургуулийн нүүр царай, ирээдүйн удирдагч нар г.м/ 6 жилийн дараа хүүхдүүд сургууль төгсөхөд эхний ангийнхан маш сахилгагүй, дэггүй, муу зүйлд гаршсан хүн болцгоосон бол, 2-дах ангийнхан жирийн л нэг сэхээтнүүд, харин 3-дах ангийнхан үнэхээр манлайлагч, удирдагчид болж төлөвшсөн байна.
    Дээрх 5-р ангийн онц сурлагатай хүүхдүүдийн 1-дэх хэсгийг мэдээлэл 360‘ өөрчилжээ. Харамсалтай нь буруу тийш нь…
    Тэгвэл бид өнөөг хүртэл ямар мэдээллээр тэжээгдэж байсныг нягталж үзье!

    Бидний авч буй мэдээллийн хэдэн %-нь сөрөг вэ?
    Мэдээллийн сувгууд/Сөрөг дундаж хандлага

    1. Телевиз 80%
    2. Радио, фм 30%
    3. Сонин, шар хэвлэл 99%
    4. Сэтгүүл 20%
    5. Найз нөхөд 70%
    6. Аав ээж 50%
    7. Багш нар 50%
    8. Хөрш 90%
    9. Цуурхал 99%

    Хэний ч аав, ээж үр хүүхдээ муу яваасай гэж хүсдэггүй! Гэтэл, яаж сөрөг мэдээлэл бидэнд өгдөг юм бэ? гэж та гайхаж магадгүй! Тэгвэл бидний эцэг, эх дотор хүүхдээ загнаж, зандардаггүй хүн байдаг уу? Магадгүй үглэж яншдаггүй ээж байна уу? гэвэл та мэдээж хэрэг байхгүй л гэнэ. Гэхдээ муу санаж бус сайн яваасай гэсэндээ л загнадаг шүү дээ гэж та бодож байгаа. Үнэхээр сайн яваасай гэсэндээ л хэлдэг боловч хэлж буй арга, ашиглаж буй үг хэллэг нь үр хүүхдээ дээш биш доош чангаасан буруу үйлдэл болдог байна. Ж.бэл: – Манай энэ гэж, нэг бүтэлгүй амьтан, сургууль соёлгүй, ажилгүй, арчаагүй юм болно… гэж зарим эцэг эх загнадаг. Бухимдлаас үүссэн энэхүү сөрөг үг хэллэг нь хүүхдийг, за даа би ч бүтэлгүй хүн дээ, надад ч ажил олдохгүй, би угаасаа л азгүй, арчаагүй нэгэн гэсэн өөрийгөө голсон тодорхой зорилгогүй нэгэн болгож хувиргадаг.
    Та худал үгийг мянган удаа давтвал үнэн болдог гэж сонссон байх, яг л үүнтэй адил… Ер нь монголчууд хүүхдийг элдэв хараалаар уурлаж загнахыг цээрлэж намуун аядуугаар учирлан сургадаг байна.
    Дүгнэвэл бид аав ээжээсээ 50% сөрөг мэдээлэл авдаг нь үнэн бөгөөд дунджаар амьдралаас сонсч, мэдэж авч буй мэдээ мэдээллийн 70%-нь сөрөг байх нь. За тэгвэл та нарын бие махбодийг хоол тэжээдэг, оюун ухаан сэтгэлгээг тань мэдээлэл тэжээдэг.

    Нэгэн асуулт асууя! Та нарын өмнө тавагтай “гуляш” байна. Үүний мах нь муудаад үнэр орчихсон, ногоо нь бас эвгүй үнэртэй болчихсон, будаа нь л шинэ байна. /Гэхдээ мэдээж хэрэг махны сүүмс будаанд шингэсэн байна/ Та энэ хоолыг идэх үү? Мэдээж үгүй шүү дээ. Бид бие организмдаа байнга шинэ, сайхан хоол хүнсийг хэрэглэдэг. Тэгвэл 70% сөрөг мэдээлэл бүхий оюуны, сэтгэлгээний хоолыг /70%-нь муудсан хоол гэсэн үг/ та хэдэн жил идсэн бэ? Насаараа л байх. Магадгүй таны бие 70%-нь муудсан хоол хүнсийг иддэг байсан бол та хэр зэрэг удаан амьдрах вэ? Өвчин эмгэгт баригдаад нэг ч их удахгүй байсан байх. Тэгвэл бидний сэтгэлгээ ялзарч, муудах нь аргагүй биз дээ? Ингэж муудсан сэтгэлгээ яаж, аливаа зүйлийн сайн талыг олж харж, амжилтанд хүрч чадахав дээ! Тийм үү?

    Ж.бэл: Гутлын үйлдвэрийн эзэн нэг менежерээ Африк руу гутал заруулахаар явуулжээ. Менежер Африкт очоод онгоцноос буунгуутаа хөл нүцгэн Африкчуудыг хараад эзэн рүүгээ –Захиралаа, энд ерөөсөө нэг ч хүн гутал өмсдөггүй юм байна /гутал зарагдахгүй нь ойлгомжтой/ гэж хэлээд, ирсэн онгоцондоо суугаад буцжээ. Тэгэхээр эзэн нь “Манай энэ ч сөрөг хүн дээ, арай эерэг менежерээ Африк явуулаад үзье гэж бодоод эерэг менежерээ явуулжээ. Гэтэл тэр менежер онгоцноос буунгуутаа, Африкчуудыг хараад эзэнрүүгээ, -Захиралаа энд ерөөсөө нэг ч хүн гуталгүй байна, наанаа байгаа бүх гутлыг нааш нь явуулчих /гуталгүй учраас олон гутал худалдаж болно/ гэсэн байна. Тухайн үед Африкчууд гутал өмсөөгүй байж болно гэхдээ халуун элс хайрга, өргөс бутан дээр хөл нүцгэн явж буй хүмүүст гутал хэрэгтэй л байх ёстой. Үүнийг сөрөг сэтгэлгээтэй хүн харж чадаагүйгээрээ ажил нь амжилтгүй буцсан бол харин эерэг сэтгэлгээтэй хүн харж чадсан учир ажил нь амжилттай болжээ.

    Тэгвэл: Амьдрал дээр 100%, ганцхан талтай, туйлын зүйл гэж байдаггүй, бүх зүйл 2 болон түүнээс дээш талтай байдаг. Тэрхүү талуудын аль өнцгөөс харсан эсэхээс хамаарч өөр хариулттай.
    Бид сөрөг сэтгэлгээг цаашид үргэлжлүүлэн тэжээж, аливаа зүйлийг болохгүй, бүтэхгүй, өө сэвийг хараад байх юм бол хэзээ ч амжилтанд хүрэхгүй! Тиймээс өнөөдрөөс эхлээд авч буй мэдээлэлдээ дүн шинжилгээ хийж сөрөг мэдээллээс татгалзаж, эерэг мэдээллээр оюунаа хооллоцгооё! Эерэг сэтгэлгээг хөгжүүлцгээе. Үүний тулд бодол санаа, хүсэл зориг, хэлж ярих бүхэн тань эерэг, сайхан үг хэллэгээр илэрхийлэгдэх ёстой юм.

    Дэлхий ертөнц маань тэр чигээрээ энергийн урсгал байдаг. Тэгвэл энергийн ертөнцөд “Ижил нь ижлээ дууддаг” гэсэн том хууль байдаг. Энэ хуулйин дагуу та өнөөдөр сөрөг зүйлийг бодож, айдас, эргэлзээгээр дүүрэн байвал тэр айдас эргэлзээ чинь л ирнэ, харин сайн сайхан зүйлийг бодож сэтгэвэл тэр сайхан зүйлүүд тань ирэх болно. Үүнийг хялбархан нотолж болно. Ж.нь: Хавар болж та ногооны талбайдаа “төмс” тарьжээ, намар та юу хураах вэ? Мэдээж хэрэг төмс тарьчихаад лууван хайвал олдохгүй, төмсөө л хурааж авна. Тэгвэл та өнөөдөр хараавал маргааш хараал шигээ амьдралыг даллана, бусдыг дорд үзвэл
    маргааш хэн нэгэн таныг дорд үзнэ, үр хүүхэд эсвэл дүү нараа “тэнэг минь” хэмээн загнадаг бол тэд чинь тэнэг л болно. Энэ бүхнийг та хүсэхгүй л байх, тиймээс өөрөөсөө байнга эерэг сэтгэлгээг бий болгож эерэг энерги цацруулж аз жаргалтай амьдралыг бий болгохын төлөө яг одооноос өөртэйгээ тэмцээрэй, та чадна! 

  • Алтангэрэлийн ОТГОНЧИМЭГ- Америк дохионы хэлний багш

    Америк дохионы хэлний багш, хүний эрх, боловсролын салбарын эксперт, нийгмийн зүтгэлтэн.

    1976 оны 1-р 29-нд

    Сүхбаатар аймгийн Бүрэнцогт суманд төрсөн.

    Боловсролын мэдээлэл


    2017оны 7-12 дугаар сар Канад улсын Сэйнт Франсис Экзиверийн Их Сургууль, Коади Олон Улсын хүрээлэн, 
    Хөгжлийн манлайлын дипломын сургалт  
    2004 онд Худалдаа үйлдвэрлэлийн дээд сургууль, Бизнесийн удирдлагын Бакалаврын зэрэг (Нягтлан бодох бүртгэлийн мэргэжил)
    1998 онд Монгол үндэстний хэл иргэншлийн эрдмийн хүрээлэн
    , Хэл шинжлэлийн магистрийн зэрэг,  Сэдэв: (Радио телевизийн хөтөлбөрийг Англи хэлний сургалтанд ашиглах нь)
    1997 онд Монгол үндэстний хэл иргэншлийн эрдмийн хүрээлэн, Хэл шинжлэлийн Бакалаврын зэрэг,  Сэдэв: “Монгол хувцасны ёс заншил”. Мэргэжил: Англи хэлний багш-орчуулагч,
    1983-1993 онд Төв аймгийн Эрдэнэсант сум, 
    Ерөнхий Боловсролын сургууль 

    Бусад сургалт

    • “Өдөр тутам эерэг аргаар хүмүүжүүлэх нь” эцэг эхэд зориулсан Хүүхдийг Ивээх Сангийн олон улсын сургалтын хөтөлбөрийн Үндэсний сургагч багш бэлтгэх сургалт, Балба улс, 2013 оны 3 сар
    • Төсөл боловсруулах аргачлалын талаарх сургалт – Японы Хүүхдийг Ивээх Сан, УБ, 2010 он 11 сар
    • Судалгаа хийх арга зүйн талаар сургалт – Эмнести Интернэшнл, Их Британи улс 2005
    • Кампанит ажлын стратеги боловсруулах тухай сургалт – Эмнести Интернэшнл,  Балба улс, 2005 он

    Мэргэжлийн чадварууд

    • Компьютерийн хэрэглээний чадвар: Word, Excel, Power point, Prezi, Movie maker зэрэг програм
    • Гадаад хэлний чадвар: Англи хэл -ахисан шат, Орос хэл -дунд шат, Ядон хэл – анхан шат


    Ажлын мэдээлэл


    2018.05-одоог хүртэл Кристина Ноблийн Хүүхдийн Санд 
    Олон нийтийг хөгжүүлэх менежер 

    • Олон нийтийн хамтын ажиллагаа, түншлэлийг бэхжүүлэх бодлого, төлөвлөгөө, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх
    • Сангийн хөтөлбөрт хамрагддаг хүүхэд, гэр бүл, ажилтнуудыг ур чадварыг сайжруулах
    • Засгийн газрын байгууллагуудтай хамтын ажиллагааг сайжруулах
    • Сайн дурынхны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх

    2015.12-2017.07 Бүгд Найрамдахчуудын Олон Улсын Хүрээлэн (IRI) Иргэний нийгэм, засаглалын хөтөлбөрийн мэргэжилтэн 

      2014- 2015 онд Монголын Багш- Эцэг эхийн Холбоо  НҮТББ-ийн Гүйцэтгэх захирал. 
      2011-2014 ондЯпоны Хүүхдийг Ивээх Сангийн Монгол дахь хөтөлбөр
      , Боловсролын төслийн зохицуулагч. 
      2008-2011 онд ЖАЙКА-гийн Боловсролын төслийн ажилтан.
       

      · Ерөнхий боловсролын сургуулиудад Боловсролын тухай хуульд орсон нэмэлт өөрчлөлтийн хэрэгжилтийг дэмжих зорилгоор суралцагчийн бие махбод, сэтгэл санааны шийтгэл дарамт, ялагварлан гадуурхалт, хууль бус төлбөр хураамжийг арилгахын төлөө Японы  засгийн газрын ЖАЙКА –ийн 1сая ам.долларын санхүүжилтээрх хэрэгжүүлсэн төсөлд багш, сурагч, эцэг эх, олон нийтийн оролцоог нэмэгдүүлэх сургалт, сурталчилгаа зохион байгуулах ажлыг гүйцэтгэв. 
      2008- 2010, 2014 оноос өнөөг хүртэлЭмнести Интернэшнл Олон улсын хүний эрхийн байгууллагын Монгол дахь салбар
      , Удирдах зөвлөлийн гишүүн. 
      2006 –2008 он Эмнести Интернэшнл Олон улсын хүний эрхийн байгууллагын Монгол дахь салбар Хөгжил, харилцаа хариуцсан зохицуулагч, 

      2005онд Эмнести Интернэшнл Олон улсын хүний эрхийн байгууллагын Монгол дахь салбар Орлогч захирал
      2002 -2004 ондЭмнести Интернэшнл Олон улсын хүний эрхийн байгууллагын Монгол дахь салбар
      Кампанит ажлын зохицуулагч

      2000– 2001 онд Хан-Уул Дээд сургууль, Англи хэлний багш

      1997 – 2000 Хэл иргэншлийн дээд сургууль Англи хэлний багш

        Сайн дурын албан тушаал

        Эмнести Интернэшнл Олон улсын хүний эрхийн байгууллагын Монгол дахь салбар

        Удирдах зөвлөлийн гишүүн, 2008- 2010, 2015-одоог хүртэл

        • Хүний эрхийн боловсрол, хүний эрхийн бүлэг, гишүүдийн оролцооны үйл ажиллагааг төлөвлөх, хэрэгжүүлэх, сурталчлах ,
        • Дотоодын болон олон улсын хурал уулзалтад төлөөлөх: Зөрчлийг эерэгээр өөрчлөх, даван туулах сургалт (Хонг Конг 2018), Олон улсын зөвлөлийн хурал (Турк, Анталия 2009), Хүний эрхийн боловролын чуулган (Австрали, Сидней, 2010)

        Монголын Багш-Эцэг эхийн Холбоо  НҮТББ-ийн Тэргүүн. 2017 оноос одоог хүртэл

        • Холбооны үйл ажиллагааг чиглүүлэх
        • Дотоодын болон гадаадын санхүүжүүлэгчтай хамтын ажиллагаа, чадавхиа бэхжүүлэх

        ГАВЪЯА ШАГНАЛ

        • “Нийслэлийн боловсролын шилдэг ажилтан” цол тэмдэг. НБГ, 2014
        • “Хүний эрхийн төлөө тэмцэгч” цом, өргөмжлөл. Эмнести Интернэшнл, 2014

        Й-мэйл:  otgon.altan@gmail.com

      • Д.Лхагважав- Янмал оймсны үйлдвэрийг үүсгэн байгуулагч, оймсны ноосон утас үйлдвэрлэгч

        Монголын анхны оймсны үйлдвэр Янмал брэндийг үүсгэн байгуулагч, оймсны ноосон утас үйлдвэрлэгч, удахгүй IPO гаргахаар бэлтгэж байна.
        Янмал брэндээр түүчээлсэн 10 гаруй үйлдвэрүүд Монгол улсын оймсны зах зээлийн 60 гаруй хувийг эзэлж байна.

        Монголчуудын хэрэглэж байгаа бараа бүтээгдэхүүний талаас илүү хувь нь гаднаас орж ирдэг.

        Импортын барааг орлох бүтээгдэхүүн Монголдоо үйлдвэрлэх талаар багагүй ажил хийж, уриалсны хүчинд бид чамлахааргүй олон зүйлийг эх орондоо үйлдвэрлэдэг болсон.

        Түүний нэг нь монгол хүн бүрийн өдөр тутмын хэрэглээ болсон монгол оймс юм.

        Энэ удаагийн “Бизнес, хөгжил” буландаа анхны монгол оймс үйлдвэрлэгч “Янмал” компанийн захирал Д.Лхагважавыг урилаа.

        -Анх оймс үйлдвэрлэх санаа хэрхэн төрсөн талаараа сонирхуулахгүй юу?

        -Би БНСУ-д найман жил ажиллаж амьдарсан. Тэнд байхдаа олон үйлдвэрийг сонирхож судалсан. Их хөрөнгө оруулалт босгож чадахгүй, бага мөнгөтэй хүний хувьд хамгийн түрүүнд хийж болохоор зүйл нь оймсны үйлдвэр байлаа. Тухайн үед оймс хямдхан бүтэх боломжтой юм гэдгийг олж харсан.

        Нэг өдрийг алдахад бусдаас 100 алхам хоцордог гэдгийг хүн бүхэн ойлгодог тэр цаг үе ирэхэд л Монголын нийгэм өөр болох байх.

         

        Хуримтлуулсан мөнгө маань 50 мянган ам.доллар байсан учир түүндээ тааруулж санаагаа олсон гэх үү дээ. Тэгээд эх орондоо ирэхдээ хоёр машин, дагалдах жижиг тоног төхөөрөмжийг 20 гаруй мянган ам.доллараар худалдаж авчирсан. Тоног төхөөрөмжөөс гадна газар авах, үйлдвэрээ барих гээд олон асуудалтай тулгарч байсан. Хэрэв хангалттай хөрөнгөтэй бол одоо ч гэсэн ашигтай үйлдвэрүүд олон байна. Тухайлбал, цементийн үйлдвэр байгуулахад их хөрөнгө зарцуулдаг. Хүн бүр хүссэнээрээ цементийн үйлдвэр байгуулна гэвэл чадахгүй. Үүнтэй адил хэмжээндээ таарсан бизнесээ эхлүүлж байсан түүхтэй.

        Үнэндээ анх Солонгос улсад очоод тэр улсыг тийм ч сайн ойлгоогүй. Ямартай ч их хөдөлмөрч хүмүүс байсан. Хэсэг хугацааны дараа тухайн улсын амьдрал ахуйтай нь танилцаад ирэхэд хатуу бодлого барьж байгааг нь ойлгосон.

        Хэрэв тэнд нэг л өдөр ажил хийхгүй бол маргааш нь дампуурах нийгэмд амьдарч байсан. Солонгос хүн бүр ийм нөхцөлд амьдардаг. Иймд хүн бүр хөдөлмөрлөхөөс өөр аргагүй. Солонгосын нийгэм бол сул зогсож болохгүй болтол нь ажиллуулдаг хатуу нийгэм. Харин манайд эсрэгээрээ. Монгол хүн нэг сар ажил хийхгүй байсан ч үнэтэй хувцас өмсч, инээмсэглэн гудмаар алхаж байна. Ингээд харьцуулахад манай нийгэм арай л болоогүй байгаа  юм шиг. Нэг өдрийг алдахад бусдаас 100 алхам хоцордог гэдгийг хүн бүхэн ойлгодог тэр цаг үе ирэхэд л Монголын нийгэм өөр болох байх.

        -Таны үзэж байгаагаар манай улсын хөгжил, түүнийг дагасан үйлдвэрлэлийн салбар муу байна гэсэн үг үү?

        -Бас ч  тэгж хэлж болохгүй л дээ. Нэг үеэ бодоход нийгэм маань маш хурдацтай хөгжиж байна. 2005 онд БНСУ-аас чингэлэг ачаад ирж байсан. Түүнийгээ буулгахдаа ах дүү, найз нөхдөө дуудахад 28 хүн ирж тусалж байсан юм. Өөрөөр хэлбэл, тухайн үед хүмүүс завтай, ажилгүй байж. Гэтэл өнөөдөр чингэлэг ирлээ гэхэд завтай хүн байна уу. Бүгд ажилтай, амжихгүй гэж байна. Энэ бол хүн бүр чадах чинээгээрээ ажиллаж, амьдрах гэж хичээдэг болсны илрэл юм.

        -Үйлдвэрлэл эрхэлж байгаа хүн бүр олон бэрхшээлтэй тулгардаг. Түүний нэг нь хүний нөөц. Хүний нөөцийн ямар бодлого барих ёстой юм бэ?

        -Хүний нөөцийн бодлогыг тодорхойлоход тухайн үйлдвэр эсвэл компанийн захирал гол асуудал нь гэж би боддог. Хүн бүхэн эхээс төрөхдөө тухайн ажил мэргэжилд мэргэшсэн, дадлагажсан байдаггүй. Тиймээс бид ажиллах хүчний асуудалд уян хатан хандах хэрэгтэй юм. Япон захирлуудын гол баримталдаг зүйл нь ямар ч ажилчнаа эхний зургаан сар дураар нь байлгадаг. Нэг ёсондоо эрхлүүлдэг. Энэ хугацаанд тухайн хүн дагалдан хийж, ажлаа тайван сурч авдаг. Энэ нь ажилчнаа аажмаар дасгаж байгаа хэрэг. Харин зургаан сарын дараа ажлаар шахаж эхэлдэг.

        Ингэснээр нэгэнт олж авсан ажлын арга барил, дадлагаа улам хөгжүүлж хурдан ажилладаг. Энэ бол энгийн боловч чухал арга юм. Үүний цаана хүний нөөцөө мэргэшүүлэх, чадваржуулах, тогтвор суурьшилтай ажиллуулах цогц бодлого явж байгаа юм. Сайн ажилтантай байхын тулд өөрөө араас нь уйгагүй хөөцөлддөг байх чанар бидэнд дутмаг байдаг. Миний хувьд зарим ажилчид маань ажлаа таслах, архи уух өөр бусад асуудал гаргах үе их гардаг байсан. Тэр бүхний араас шантралгүй, хаячихгүй явсны үр дүнд олон сайхан сэтгэлээрээ ажилладаг хүмүүстэй болсон.

        -Танайхаас хэдэн оймсны үйлдвэр сал­барласан гэсэн. Тэгэхээр монголчуудын хэдэн хувь нь монгол оймсоо хэрэглэж байгаа бол?

        -Өөрийн үйлдвэрээс салбарлуулж бие даасан үйлдвэрүүд бий болгож байгаа нь нарийн учиртай. Одоогоор “Монгол оймс”, “Тод оймс”, “Сор оймс” гэсэн үйлдвэр салбарлаж гарсан. Сайн дураараа үйлдвэрлэл эрхэлж буй оймсны үйлдвэрүүд байгалийнхаа шалгарлаар ямар нэг төлөвлөгөө, бодлого, чиглэлгүй байснаар монгол оймс гэсэн нэрийг газарт унаган, шаварт хутгаж хаяад хаалгаа хаагаад дампуураад явж байсан. Одоо ч байна. Зарим оймсны үйлдвэр хэсэг хугацаанд ажиллаж ашиг олсныхоо дараа хаагдаж байгаа нь ч цөөнгүй.

        Харин би өөрийн үйлдвэрээс салбарлан гарч байгаа үйлдвэрүүдэд 40, 50 жил оршин тогтнох, Монгол Улс одоо болон ирээдүйд оймсоо үйлдвэрлэдэг технологи бүхий улс болж хөгжихийн тулд бид оймсны нэр хүндийг унагаж болохгүй гэсэн бодлого барьдаг. Монгол Улс 100, зуун жил оймсоо үйлдвэрлэж чаддаг байх нь чухал. Өөрөөр хэлбэл, өөрийн бодлого, стандартыг хамтран хэрэгжүүлж явах түшиг үйлдвэрүүд байх ёстой гэснээр ийм ажил эхлүүлсэн. Чанаргүй оймс үйлдвэрлэхгүй, хэрэглэгчдийг хуурахгүй, ирээдүйгээ бодох нь үйлдвэрүүдийн бодлогод орсон байх ёстой. Монгочуудын хэрэглэж байгаа оймсны 50 хувь нь монгол оймс байдаг судалгаа гарсан байдаг.

        -Хэдий Монголдоо үйлдвэрлэж байгаа ч түүхий эдээ гаднаас авах нь элбэг. Танай салбарын хувьд түүхий эдээ эх орондоо хийх боломж бий юу?

        -Түүхий эдийнхээ 90 хувийг БНСУ, 10 хувийг БНХАУ-аас авч байна. Эх орондоо түүхий эд үйлдвэрлэх боломж бий. Юуны өмнө бид оймсондоо тохирсон утас үйлдвэрлэх зорилт тавьж байгаа. Үүнээс гадна Монголдоо тогтвор суурьшилтай ажиллаж байгаа утас үйлдвэрлэгч компаниудтай хамтран ажиллахаар ярьжбайна. Бид ноосоороо баялаг учир ноосон утас хийх бүрэн боломжтой.

        Харин хөвөн даавуун утасны хувьд БНСУ ч үйдвэрлэдэггүй. Үүн дээр нэг зүйл нэмж хэлэхэд манай компани ганцаараа түүхий эдээ гаднаас аваагүй. Гадны бусад улс ч гаднаас түүхий эдээ авч оймс үйлдвэрлэдэг. Үүний учир нь ямар ч улс орон түүхий эд болох утсаа эх орондоо үйлдвэрлэхэд өртөг өндөр байдагтай холбоотой.

        -Өнөөгийн бизнесийн хууль эрхзүйн орчин, тулгарч буй бэрхшээлийг ярьвал олон зүйлийг дурдах хэрэгтэй болох байх?

        -Үүнийг ярихын тулд олон талаас нь тайлбарлах хэрэгтэй болов уу. Юуны өмнө нийгэм маань төлөвшөөгүй байна. Төлөвшилт байхгүй учир жижиг, дунд үйлдвэрийн үйл ажиллагаанд саад болж байгаа. Түүнээс төр санаатайгаар саад болж байгаа юм биш гэж боддог. Тухайлбал, би өнөөдөр үйлдвэрийн барилгаа цахилгаанд холбох хэрэгтэй боллоо. Гэтэл цахилгаанд холбохын тулд олон байгууллагаар дамжиж, удаан хугацаанд хүлээх асуудлууд гардаг. Тэр дундаа жижиг, дунд үйлдвэр байгуулж байгаа хүмүүс 380 вольтын хүчдэлд холбогдох нь ямар хэцүү гэдгийг мэдэж байгаа.

        Төрийн байгууллагууд үйл ажиллагааны зөв зохион байгуулалтад ороогүйтэй холбоотой. Хэрэв жижиг, дунд үйлдвэр бичиг баримтаа хууль ёсны дагуу бүрдүүлж өгсөн тохиолдолд 380 вольтын хүчдэлтэй цахилгаанд холбож болно гэсэн журам, хууль гаргахад л болно. Энэ л иргэдээ дэмжиж байгаа хэлбэр юм. Харамсалтай нь 380 вольтын цахилгаанд холбогдох зөвшөөрөл авахын тулд нэг, хоёр жил хөөцөлдөж байгаа хүн олон бий. Зөвхөн цахилгааны асуудал гэхэд ийм байна.

        -Төр иймэрхүү жижиг мэт боловч ээдрээтэй асуудлыг хэрхэн шийдвэл зүгээр вэ?

        -Монголд олон иргэн өөрийн эзэмшлийн газар дээр үйлдвэрээ барьдаг. Гэтэл өөрийн эзэмшлийн газартаа үйлдвэрээ барих нь хуулиар хориотой. Өөрийн эзэмшлийн газар дээрээ үйлдвэр барьсан хүн бүхэн хуулиа зөрчсөн гэсэн үг. Уг нь эзэмшлийн газартаа үйлдвэрийн байшингаа барьж болно гэсэн зөвшөөрлийг нь олгочихвол хэн хэндээ амар юм. Төр эзэмшлийн газартаа үйлдвэр барьж, өөрчлөхөд л том дэмжлэг болох юм.

        -Тэгэхээр та хууль зөрчсөн гэсэн үг үү?

        -Тиймээ. Хувийн өмчлөлийн газар дээр үйлдвэр барьснаар хууль зөрчиж байгаа юм. Өмчлөлийн газраа зориулалтын бусаар ашигласан тул жил болгон хоёр сая төгрөгийн торгууль төлдөг. Ажил хийснээрээ буруудаж байна шүү дээ.

        -Гадны оронд томоохон үйлдвэрүүд байрласан төвлөрсөн газар байдаг. Манайд мөн энэ хэлбэрээр байж болохгүй юу?

        -Уг нь үйлдвэрээ барихдаа үйлдвэрийн районд барих ёстой гэдэг. Энэ нь манайд жаахан учир дутагдалтай. Хан-Уул дүүрэгт үйлдвэрээ байгуулаад ажиллая гэхэд ажиллах хүч асуудалтай болдог. Төвөөс алслагдсан газар тэр бүр хүн ирж ажиллах боломжгүй. Хэрэв Монголд метро эсвэл дэд бүтэц сайн хөгжсөн бол хол байсан ч хамаагүй 20-30 минут яваад ажилдаа ирнэ.

        Гэтэл өндөр хөгжилтэй орнуудын төвшинд хараахан очоогүй байгаа тул бодит нөхцөлдөө тааруулахаас өөр аргагүй. Тиймээс евро стандарт ярих нь манайд арай эрт байх шиг байна. Одоогийн Монголын нөхцөлд ажиллах хүч, хүний нөөц хаана байна түүнийгээ дагаж үйлдвэржилтээ явуулах болж байна.

        -Бизнес эрхлэгчид жил бүр улсад их хэмжээний татвар төвлөрүүлдэг ч эргээд төр нь бизнесмэнүүдээ харж үзэх нь бага байдаг гэдэг?

        -Энэ тал дээр миний бодол өөр байдаг юм. Монгол хүн бүр үйлдвэрлэл эрхлэх, компани байгуулах эрхтэй. Хэн нэгний дарамт шахалт алга. Тиймээс Засгийн газрын зүгээс хийх ёстой ажлаа хийж байгаа гэж боддог. Улсад их татвар төлж байна гэдэг чинь өөртөө цаанаа их мөнгө хуримтлуулж чадаж байна гэсэн үг. Тэгэхээр их хэмжээний татвар төлж байгаадаа гомдолтой байх шалтгаан байхгүй. Нөгөө талаараа манай үйлдвэр өнгөрсөн жил улсад 110 сая төгрөгийн татвар төвлөрүүлсэн. Мэдээж уул уурхайн том компаниудтай харьцуулахад энэ нь бага мөнгө. Гэхдээ хятад оймс манайд орж ирсээр л байсан бол хэн ч ийм хэмжээний татвар манай улсад төлөхгүй байсан. Монгол оймсны үйлдвэр байхгүй байсан бол 45 хүнийг ажлын байраар хангах боломжгүй. Яг энэ асуудал дээр яагаад жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих шаардлагатай байгаагийн жишээ гарч байгаа юм.

        -Хятадууд оймсноос эхлээд алдартай брэндүүдийг хүртэл хуурамчаар үйлдвэрлэж байна. Жишээ нь танай оймсыг хуурамчаар үйлдвэрлэн худалдаж байгааг хянах боломж бий юу?

        -Монголчуудын амьд­­ралын 70 хувь нь хар захаас хамааралтай байна. Гар дээрээс наймаа хийж байгаа олон хүн бий. Үүнийгээ дагаад олон хүн бараан захаар үйлчлүүлж байна. Тиймээс Наран­туул зах байгаа цагт хуурамч бараанд хяналт тавих боломжгүй. Харин хүн бүр Нарантуул зах явах шаардлагагүй бол­сон тэр үед буюу олон хүн супермаркетаар үйлч­лүүлдэг болвол асуудал өөр болно гэж боддог.

        -Таны бодлоор ма­найхан оймсоо хэзээ бүрэн үйлдвэрлэдэг болох бол?

        -30-40 жилийн дараа Монгол Улс оймсоо бүрэн үйлдвэрлэдэг болно гэж үздэг. Манайд байгаа оймсны үйлдвэрүүд машиндаа гарсан жижиг эвдрэлийг л засварлаж  байна. Гэтэл том эвдрэл, оймсны дизайнер, хүний нөөцийн байдал гээд цааш нь авч явах урт удаан хугацааны бодлого байна.

        -Бизнес бол өрсөлдөөн. Ялангуяа урд хөршөөс бараа бүтээгдэхүүн их орж ирдэг. Ийм нөхцөлд маркетингийн бодлого, зар сурталчилгаа гол үүрэгтэй юу?

        -Бизнес гэдэг мэдээж өрсөлдөөн. Тиймээс бүтээгдэхүүний чанараараа өрсөлдөх нь чухал гэж боддог. Харин зар сурталчилгааны хувьд заавал рекламдах шаардлагагүй. Хэчнээн сайн гэж сурталчилсан ч монгол, хятад оймсыг хэрэглэж байж л ялгааг нь мэдэрнэ. Тиймээс чанартай бүтээгдэхүүн хийж байгаа бол юунд санаа зовж зар сурталчилгаа хийх хэрэгтэй гэж.

        Чанартай бүтээгдэхүүн хийж байгаа бол юунд санаа зовж зар сурталчилгаа хийх хэрэгтэй.

         

        -Мэдээж бизнес эрхлэхэд тодорхой хэмжээний эрсдэл гардаг. Тиймээс цаашид гарах эрсдэлийн талаар тооцоолж байсан уу?

        -Анх үйлдвэрээ байгуулахдаа энэ талаар тооцоолоогүй байсан. Үйлдвэртээ хэдэн цагийг өнгөрөөх, яг юу хийх, ар гэртээ хэдэн цаг зарцуулах, түүхий эд авахдаа яаж санхүүжилт хийж татан авах, санхүү зардлуудаа нарийн тооцох хэрэгтэй. Энэ бүгд эрсдэл юм. Харин бага зэрэг ху­римтлал үүссэний дараа тоног төхөөрөмжөө ши­нэч­лэх, хүний нөөцдөө анхаарах нь чухал байдаг. Монголын компанийн удирдлагын систем жижиг, дунд үйлд­вэрт таарахгүй. Үйлдвэрийн эзэн өөрөө нягтлан, нярав, харуул, тогооч, ажилчин гээд бүхнийг хийж байж бизнес босдог.

        -Бизнес хийх санаа хаанаас төрдөг юм бол?

        -Юуг дагаж санаа орж ирдэг нь сонин. Мөнгийг дагаж санаа орж ирдэг. Хүн өөртөө байгаа мөнгөнийхөө хэмжээнд юу хийх талаар хайж, бодож эхэлдэг юм билээ. Мөнгөтэй холбоотой нэг зүйл хэлэхэд 20-30 насанд хийсэн нэг цент болгон 40-өөс хойш насанд мянга мянган ам.доллар авчирна гэсэн үг бий. Тиймээс хуримтлал чухал. Хуримтлалтай хүн мөнгөнийхөө хэрээр сэтгэж чаддаг.

        https://www.facebook.com/yanmalmongolia/

      • МОНГОЛ МӨРӨӨДӨЛ | MONGOLIAN DREAM ҮНДЭСНИЙ ДАВАЛГАА

        Монгол хүн бүр үндэснийхээ туйлын давуу тал, онцлог, нөөц боломжоо танин мэдэж, өөрийн ур чадвар, авъяас билэгээ ухааран хөгжүүлж МӨРӨӨДӨЛ, ИТГЭЛ ҮНЭМШИЛийнхээ төлөө ХАМТдаа зүтгэцгээе.

        Бид Монгол хүн бүрт мөрөөдөл бэлэглэх үндэсний давалгаа орон даяар!!!

        1. Давалгаанд нэгдэж албан байгууллага, айл өрх бүрийг МОНГОЛЫН ДАЛБААгаа хүндэтгэлтэйгээр залахыг уриалж байна.

        2. “Монгол Мөрөөдөл” лекциийг орон даяар. Албан байгууллага, их дээд, дунд сургуулийн захиалгаар лекцийг зохион байгуулна.

        3. Монгол хүн бүр #МонголМөрөөдөл давалгаанд нэгдэж “1. Миний өөрийн мөрөөдөл юу вэ? 2. Монголчууд бидний хамтын мөрөөдөл юу вэ?” гэсэн 2 асуултанд хариулан видео бичлэг болон эх бичвэрээ facebook.com/MongolianDreamMN/ хуудасруу илгээхийг уриалж байна.

        4. Хамгийн сонирхолтой, олны талархалыг хүлээсэн мөрөөдөл, уриалга илгээсэн оролцогчдыг үндэсний үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүнээр бэлэг барьж үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжин цааш давалгаална.

      • Самбуугийн ЭНХБУЛАГ- Хөгжим судлаач, багш

        Хөгжим судлаач, шүүмжлэгч, багш;

        Монгол Улсын Консерватори, Хөгжмийн Ухаан Дуулаачийн Сургууль, Хөгжмийн Ухааны Тэнхимийн хөгжмийн түүх, гармони, сонсголын багш, ДБЭТеатрын урын сангийн эрхлэгч. Урлаг, хөгжмийн боловсролын салбарт 42 жилдээ ажиллаж байна.

          БОЛОВСРОЛЫН МЭДЭЭЛЭЛ

          1975-1982 он Хөгжим Бүжгийн Дунд Сургууль

          1984-1989 он ОХУ-ын Екатеринбург хотын М.П.Мусоргскийн нэрэмжит консерватори, хөгжим судлаач

          1998-1999 он  СУИСургуулийн ахисан түвшний сургалт /магистр/

          2013 оноос  МУИСургуулийн докторантур 

          АЖЛЫН ТУРШЛАГА

          1989 оноос УБДС-д хөгжмийн онол, сонсголын багш

          1990 оноос СУИС-д хөгжмийн онол, сонсголын багш

          1998 оноос ХБК- багш

          2010- 2015 онд ХБКоллежийн уран сайхны удирдагч

          2015- 2016 онд ДБЭТетарын уран сайхны удирдагч

          2018 оноос Монгол Улсын Консерваторийн багш

             

          СУДАЛГААНЫ БҮТЭЭЛ, ИЛТГЭЛ

          • “Монголын хөгжмийн түүх: XX зуун” сурах бичиг хэвлүүлсэн.
          • МУК-ийн болон бусад ЭШХурлуудыг зохион байгуулж мөн хурлууд дээр илтгэл тавьж хэлэлцүүлж байсан.
          • Олон нийтийн хэвлэлд 80 гаруй нийтлэл, шүүмж хэвлүүлсэн
          • 2009 онд Хөгжим судлаачдын чуулганыг зохион байгуулж хуралдуулсан
          • “Хөгжмийн индэр” хөгжмийн урлагийн сэтгүүл эрхлэн хэвлүүлсэн
          • ЕБС-ийн сурагчдад зориулсан үндэсний хөгжмийн тухай лекц зохион байгуулав (2000 гаруй сурагчид хамрагдав)

              

          ГАВЪЯА ШАГНАЛ

          2007 онд Монгол Улсын Боловсролын Тэргүүний Ажилтан

          2012 онд  Монгол Улсын Соёлын Тэргүүний Ажилтан

          2019 онд Монгол Улсын Консерваторийн Шилдэг судлаач багш өргөмжлөл хүртсэн

            2020 онд  Хөдөлмөрийн хүндэт тэмдэг

          • Шархүүгийн МАНДАЛМАА- Дизайнер, имиж судлаач

            Үндэсний имиж судлаач

            Дизайн-Өнгө Судлалын Холбооны тэргүүн, имиж судлаач, дизайнер. Бүтээгдэхүүн, хувь хүн, байгууллагын имиж хөгжүүлэлтийн зөвлөх. Өнгө, дизайны сургалт /мэргэшүүлэх ба сонирхогчдын/, хэрэглэгчийн болон өнгө дизайны судалгаа, төсөл, бараа бүтээгдэхүүн, брэндийн өнгө, дизайн, имижийн хөгжүүлэлтийн зөвлөгөө сургалтыг зохион байгуулдаг. “Улсын өнгөний имижид соёлын нөлөө” сэдвээр Солонгос улсад магистр хамгаалсан бөгөөд одоогоор Монгол улсын имиж стратегийн чиглэлд судалгаа хийж байна.

          • Сэнгэмугаагийн ЭНЭБИШ- Морьны өв соёл, морин аялал

            Саарал адуу овогт Сэнгэмугаагийн Энэбиш

            Интерьер дизайнер, зураач, морьны өв соёл судлаач

            1979 онд Архангай аймгийн Цэцэрлэг хотод мэндэлсэн.

            1998 онд Цэцэрлэг хотын 1-р дунд сургууль

            2002 онд МУШУТИС, Үйлдвэрлэлийн дизайны тэнхимийг, Интерьер дизайнер мэргэжлээр дүүргэсэн.

            2002- 2008 онд Чөлөөт уран бүтээлч, дизайнераар ажиллаж байгаад

            2009- 2012 онд Барилга угсралт, зураг төслийн “Голден лайт” ХХК-ийн дизайнераар ажилласан.

            2013 оноос өнөөдрийг хүртэл аялал жуулчлалын салбарт хувийн бизнес эрхэлж, уран зураг болон бусад уран бүтээлээ туурвисаар ирсэн.

            Сүүлийн арваад жил монголчуудын адууны соёл уламжлалыг судалж, аялал жуулчлалд морин аялалыг хөгжүүлэх, морины тоног хэрэгслийн жижиг үйлдвэр байгуулах зорилгод анхаарал тавин ажиллаж байна.

            • – Морин спорт, сургалт, соёлын “Хийморь” цогцолбор төвийн төслийг санаачлан эхлүүлэв.
            • – Хурдны морьны унаач хүүхэд ба монгол адууны эргономикт тохирсон бөгөөд тав тух аюулгүй байдлыг хангах “100 жил” нэрт эмээлийн брэндийг санаачлан хөгжүүлж байна.
            • – Монгол улсад соёлын аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх зорилготой “KHAN- V” төслийг санаачлан, төсөв төлөвлөгөөний шатаж хөгжүүлж байна.

            https://www.facebook.com/enebish

          • ​Монгол гар урлалын дээд суран бүтээгдэхүүн хотод бэлэн ирсэн тул захиалсан хүмүүс 98222586 утсаар холбогдож аваарай!

            Суран эдлэлийн мастер урлал. Байгалийн эрчим энерги, гэр, ажлын орчиндоо байгалийн уур амьсгал бүрдүүлэх, интерьер засал чимэглэлд ашиглах боломжтой.
            – Цээж сүлжмэл бугуйл 150.000₮
            – Битүү сүлмжэл бугуйл 200.000₮
            – Ногт (цулбууртайгаа) 35.000₮
            – Хазаар (жолоотойгоо) 25.000₮
            – Сүлжмэл хазаар ( сүлжмэл жолоо, цулбууртай) 120.000₮
            – Гурамсан чөдөр 25.000₮
            – Суран ташуур 8.000₮
            – Суран Олом хосоороо 45.000₮
            – Жирэм хосоороо 8.000₮
            – Нүхтэй жирэм хосоороо 20.000₮
            – Сүлжмэл ганзага 4ш – 45.000₮
            – Даруулга 20.000₮
            – Дөрөөний сур 30.000₮

            —-Бүтээлч Монгол хуудас дэмжиж нийтлэв—-

          • Дамдинжавын МӨНХБОЛД- Үндэсний морьт харвааны зүтгэлтэн

            Хими технологийн инженер, эрдэс баялгийн эдийн засагч мэргэжилтэй.

            1989 онд Улаанбаатар хотын 23-р сургууль, 1995 ондIvanovo State University of Chemistry and Chemical Technology, 2001 Colorado School of Mines сургуулийг тус тус дүүргэсэн.

            2003- 2009 онд Chevron корпорацид ажиллаж байсан.
            2010- 2019 Оюу толгой компанид ажилласан.

            Монгол үндэсний морьт харваа, Морьт харвааны спортыг хөгжүүлэгч, 
            Олон Улсын Морин харвааны холбооны Монгол Улсын тал дахь төлөөлөгч, “Хийморь” олон улсын морьт харвааны наадам, Дэлхийн морьтон олон өдрийн өртөөлчилсөн уралдааныг зохион байгуулагч.

            https://www.facebook.com/Munkhbold

            https://www.facebook.com/Mongolian-horseback-archery-association