Category: human-development

  • ЭМНЭЛ ЗҮЙН ХУРААНГУЙ-ЭМЧИЛГЭЭНИЙ АРГЫН ДАРААЛАЛ

    1. Мэдээлэл эмчилгээ нь: “Нөхцөл шалтгаан бүрэлдэн бүтсэн бүхэн мөн нөхцөл шалтгаан бүрэлдэхэд арилж үгүй болно” гэсэн Монголын уламжлалт гүн ухааны номлолд тулгуурлана. Эгэл бөөмс, молекул, эс, эд, эрхтэн, бие мах бод өөр өөрийн түвшиндээ мэдээллийн сантай байдаг. Тэр санг эдгэрэх эс эдгэрэх ямар мэдээллээр дүүргэх нь эрхэнд байдаг. Мэдээлэл эмчилгээ бусад бүх эмчилгээтэй наад зах нь тэнцүү. Мэдээлэл эмчилгээ хийдэггүй бол ерөөсөө эмчилгээ хийдэггүй эмч юм. Бие мах бод молекулаас цааших нарийн түвшиндээ илч энергээ мэдээллээс л авдаг. Мэдээлэл  нь эмчийн сэтгэл зүрхний урсгал долгион, үг яриа, нүдний харц, бодлоор нь өвчтөний мөн тийм нарийн түвшинд нөлөөлдөг. Одоохондоо бидний мэдлэгийн хил хязгаараас хэт хол өнөөгийн багаж төхөөрөмжөөр барих боломжгүй мэдээлэл эмчилгээний бүтцийн тухай хүн төрөлхтөний хуримтлуулсан мэдлэг туршлага их юм. Тэр бүхнийг өнөөгийн анагаах ухаан авч хэрэглэсэнээр алдах юм юу ч байхгүй. Залбирал, мөргөл, төвлөрөл, бясалгал дияаныг би мэдээлэл эмчилгээний үндсэн бүтэц гэж үздэг. Энэ эмчилгээ нь өвчний бодол санааны, сэтгэлийн, эс, эд, эрхтний, биеийн, гэрлэн цэнэгийн орчныг эрүүлжүүлдэг.
    2. Цэвэрлэх эмчилгээ нь: Бараг л бүх өвчин бохирдлоос үүссэн байдаг. Гэтэл бид шарханд анхны цэвэрлэгээ хийхээс цааш хол тавих байтугай хараа шилжүүлээгүй байдаг нь гунигтай. Цэвэрлэх эмчилгээ нь орчлонгийн бүхий юмсын өөрөө цэвэршиж ариусдаг чанарт түшиглэнэ. Хүн амьсгал авч гаргах, хоол хүнс хэрэглэж ялгаруулах, хөлрөх сарын хир зэрэг нь бие махбодийн цэвэршиж буй арга хэлбэр юм. Бас буруу зөрүү бодол санаа хэлсэн хатуу ширүүн үг хийсэн муу үйл явдалдаа гэмших нь оюун ухаан сэтгэлийн оронг цэвэршүүлж байгаа нь тэр. Хүмүүн оршихуй нь өөрөө цэвэрших бүхэл цогц явцтай. Цэвэрлэх эмчилгээ нь үүнд л түшиглэх хэрэгтэй. Бие мах бодийн цэвэрлэхдээ хоолыг эм мэт хэрэглэх өөрөө цэвэрших боломжийг нөхцөлдүүлж бүтэн хагас олон цөөн хоногийн мацаг барих мэт. Бие мах бодийг цэвэрлэх үндсэн арга.
    3. Ариусах эмчилгээ нь: Оюун ухааны оронг бодол, санаа, дүгнэлт, төлөгчлөлөөр ариусгана. Муу бодол санаа нь эмгэгшүүлэх орон зайг үүсгэж, сэлбэн нэмэгдүүлж бэхжүүлдэг. Хүн төрөлхтөний хурааж хуримтлуулсан оюуны сангаас тунгаагдсан, цэвэр ариуныг сонгон авах эсэх нь таны бас ойр дотны чинь хүмүүс үр удмын чинь эрүүл мэндэд шууд нөлөөтэй. Сэтгэлийн оронг гэгээн тэмүүлэл мөргөл, залбирал, төвлөрөл, бясалгал, диян тарниар ариусгана. Хүний сэтгэлийн аясаар хүний эрүүл мэндэд таатай таагүй эмгэгшүүлэгч өнгө гэрэл долгион цацагдаад өөрийн амин орны орчинд хадгалагдан үлддэг. Сэтгэлийн оронг ариусгах нь нэн чухал төдийгүй шийдвэрлэх ач тустай эмчилгээний төрөл болой. /таван цул/ зургаан сав, бие махбодийн цэвэршил оюун ухааны гэгээрэл сэтгэлийн ариусал дээд тэмүүллийн шууд үргэлжлэл болж явагддаг. Урьдах гурван шатыг дамжихгүй хийгдэх боломжгүй.
    4. Мөргөл залбирал тарни эмчилгээ нь:  Энэ нь их эртнээс хэрэглэж ирсэн эмчилгээ төгс төгөлдөржсөн хэлбэр юм. Мөргөх залбирал нь дотоод төвлөрлөөр бие, хэл, сэтгэл, оюун ухаан амин орны салангад урсгалуудыг нэгэн чигт нийтийн /когрений болгон/ залж байгаа юм. Увидасын хураангуйг үз.
    5. Орчин үеийн АУ-ны эмчилгээний 3 арга: Эмийн, эмийн бус мэсийн сонгодог гурван аргыг бид хэрэглэж овоо гаршжээ. Эмийн эмчилгээнээс дэлхий нийтээр татгалзаж, эмийн бус эмчилгээ байгалийн эмт бодисыг хэрэглэхийг эрхэмлэх боллоо. Энэ дэвшингүй үзэл үйл явдлын архан талд нь бид явж байна. Уул нь манлайд нь байх боломж ихээ.                       

      Х.Цэрэндорж “Нууцын маш гайхамшигт сангийн хураангуй” номоос


     

  • ЭЛЭГ

    Модон махбодьтой зүүн зүг эзэгнэсэн арга давамгайлсан эрхтэн. Үр хөврөлийн үед элэг нь цус төлжүүлдэг байснаа аажимдаа цус цэвэршүүлж хоргүйжүүлэх ажиллагаанд шилждэг. Элэг цус, саахарыг өөртөө хурааж агуулах эрмэлзлэлтэй. Элэгний агуулах цусны хэмжээ багасвал биед хүйтний шинж илэрдэг. Агуулах цусны хэмжээ хэтэрвэл халууны шинж гардаг. Элэг нь цөс боловсруулж оронд нь илгээдэг болохоор өөрөө шарын орон. Хумс бол элэгний толь юм. Элэгний цөс ялгаралт саатахад хумс шарлана. Хумс хөөнгөтөх, хуурайших зэрэг нь элэгний эмгэгшлийн илэрэл. Нүд бол элэг рүү харах цонх гэдэг. Элэгний үйл ажиллагаа хямрахад хараа муудах зэрэг өөрчлөлт гардаг.

    Элэгзүрх                          

    Зүрх гал махбодьтой учир модон махбодь галыг төрүүлэх билэг чанартай. Ингэхээр элэг нь билэг чанараараа зүрхэнд эхийн харьцаатай. Зүрх нь элэгний цэвэршүүлсэн цусыг уушиг руу шахаж дахин цэвэршүүлэлтэнд оруулж хөнгөрүүлдэг болохоор элэгний арга чанарын үйлийг дэмжиж үргэлжлүүлэх байдлаараа хүүгийн харьцааг үүсгэдэг.

    Элэг – дэлүү

    Дэлүү шороон махбодьтой. Арга билэг тэгш чанартай. Шороон махбодь бүхий талаар  шимжүүлэн  тэтгэдэг учир  билэг чанараар дэлүү нь элгэнд нөхрийн харилцаа үүсгэнэ. Дэлүү мөн л цусыг цэвэршүүлдэг болохоор арга – талын үйлдлээр ч ялгаагүй нөхрийн харилцаатай юм.

    Элэг уушиг

    Уушигны билэг чанар нь нилээд тогтвортой эрчимтэй байдгаараа элэгний арга талыг  дарангуйлдаг.  Энэ   чанараар   элгэнд дайсагнах харилцаатай. Төмөр махбодь модон махбодинд зэргээсээ үүдэгджээ.

    Элэг- бөөр

    Бөөрний цэвэршүүлсэн цусыг элэг дахин шүүж тунгалагшуулдаг. Тэгээд өөртөө нэг хэсгийг нь авч нөөцлөөд цааш илгээдэг. Элгэнд агуулагдан үлдэх цус нь бөөрний төрөлх хий илчээр тэтгэгдэж байдаг учир бөөр элэгний эх болой. Бас усан мах бодь модны ургаж төлжих үндэс болдог билэг чанараар ч эхийн харилцаатай байна. Цул сав эрхтэний харилцааг таван махбодийн хуулинд түшиглэн тойм төдий авч үзэхэд ийм байна. Хэрэв цэнэгт орон зайн хийн гүйдлийн элч энергийн түвшинд нарийвчлан авч үзвэл үнэнд илүү ойртох болно. Оношлох, эмчлэх, урьдчилан сэргийлэх төлөгчлөхөд судалын байдлыг таван махбодийн харилцааны дагуу тодотгох нь илүү оновчтой.

    Х.Цэрэндорж “Нууцын маш гайхамшигт сангийн хураангуй” номоос

     

     

     

     

     

  • БӨӨРБӨӨР

    Бөөр усан махбодьтой билэг чанартай усны орон хойт зүгийг эзэмдсэн эрхтэн. Эхэд усан бие ээдэгнэхийн үес төрөлх хий дэврэн бөөрийг үүсгэж өөрөө бөөрөндөө оршдог. Энэ үеэс бөөр нь эх доторхи өсөлтийг зохицуулна. Төрсний дараа бөөрөн дэх төрөлх хий амьдралыг тэтгэнэ. Төрөлх хий дуусвал амьдрал зогсоно. Төрөлх илч хий ихтэй хүн хурц түргэн хөдөлгөөнтэй омог бардам эрэмгий зоримог бэрхшээлээс шантардаггүй.

    Хүүхэд насандаа бол дуу чанга хараа хурц цовоо цолгин чих сонор байдаг. Ийм хүүхдийг төрхгүй зүггүй хүүхэд гэх ч бий. Ийм хүүхдийг “бөөрийг чинь авна” гэж айлгадаг. Яагаад заавал бөөр байдаг билээ? Өвөг дээдэс бөөрөнд агуулагдсан төрөлх хийн нөөц ихтэйг мэдэрч тэрнээсээ болоод байгааг мэддэг байжээ. Хүний төрөлхийн нөөц нь 300 жилд хүрэлцэнэ. Гэтэл хн 70-80 л насалдаг. Энэ бол төрөлх хий дууссаных бус бохирдсон эсвэл орон нь гэмтсэнээс болдог ажээ. Хүний эрүүл байдал илаарших явц бөөрний төрөлх хийнээс хараат байдаг. МУАУ-ны ёсонд ямарч өвчнийг эмчлэхдээ бөөрийг машид анхаарч үндсэн суурь засал эмчилгээ болгон авдгийн учир ийм буюу.

    Бөөрэлэг

    Үр хөврөлийн үеэс элэг нь бөөрний төрөлх хийг түшиж үүсч хөгждөг. Бөөр элэг хоёр ижил цусыг төрөл бүрийн хортой бодисоос цэвэрлэх үйл ажиллагааг дараалан гүйцэтгэдэг. Бас бөөр нь усан махбодьтой элэгний модон мах бодийг дэлгэрүүлэх билэг чанартай зэргээс бөөр элгэнд эхийн харилцаатай. Элэг бөөрний арга үйлийг залгамжлан цусыг хоргүйжүүлж цэвэршүүлдэг болохоор бөөрөнд хүүгийн харьцаатай.

    Бөөр-зүрх

    Зүрх нь судсаар цусыг эрчимтэй зөөн бөөрний шүүрүүлэн ялгаруулах үйлийг нөхцөлдүүлдэг болохоор бөөрөнд нөхрийн харилцаатай.

    Бөөрдэлүү

    Дэлүү арга- билэг тэгш чанартай ч гэсэн шингэнийг хадгалах хураах үйлтэй болохоор бөөрний үйл ажиллагаанд сөрөг нөлөөтэй. Дэлүү нь бөөрөнхий төрөлх хийг хувирган эд эрхтэнд илгээдэг. Чухамдаа бөөрний төрөлх хийн нөөцийг шавхаж туйлдуулах үйлийн болохоор дэлүү бөөрөнд дайсагнах харилцаатай. Бас шороо махбодь усыг шингээж ширгээх чанартай.

    Бөөр -уушиг

    Уушигны хоёр дахь үйл нь биеэс усыг ялгаруулдаг энэ чанар нь бөөрний арга чанарын үйл ажиллагааг дэмжиж тэтгэдгээрээ эхийн харилцааг үүсгэнэ.

     

  • УУШИГ

    Бүтцийн хувьд цул төмөр махбодьтой баруун зүгийг эзэгнэсэн хос эрхтэн. Уушиг сансар байгалийн илч энерги хийг гаднаас сорон авч цусыг сэлбээд бохир хийг гадагшлуулдаг. Уушиг агших тэлэх хөдөлгөөнөөрөө дотоод бүх эрхтэний үйл ажиллагааг идэвхжүүлнэ. Энэ нь уушигны арга чанарын үйл ажиллагаа юм. Уушиг нь гадаад хийг татах, хөөхийн хамтдаа дотоод хийн гүйдлийг зохицуулдаг билэг талын үйлтэй.

    Уушиг зөвхөн хийн солилцоо хийдэггүй. Арьс мах ясны хийн сүвийг нэвтрүүлж илч, хийн тэгш тархах нөхцлийг бүрэлдүүлнэ. Ингэснээр яс бэхжиж үс арьс өнгөлөг байдаг.

    Уушиг нь хийн солилцоо хийснээр молекул жин ихтэй нүүрс хүчлийн хийг биеэс их хэмжээгээр ялгаруулж жин бага хүчилтөрөгчөөр цусыг баяжуулж хөнгөрүүлдэг. Энэ чанараараа цусны эргэлдэх хурдыг нэмэгдүүлж зүрхний шахах үйлийг хөнгөвчилдөг байна.

    Уушиг – бөөр

    Бөөр цусны шингэнийг ялгаруулж уушигны арга үйлийг тэтгэн дэмждэг. Бас бөөр уушиг хоёул  билэг чанартай төмөр, ус мэт урсамхай учир эх хүүгийн харилцаатай.

    Уушиг элэг                                                 

    Элэг   нь   шарын   чанартай   эрхтэн   болохоор   уушигны   бадган   чанартай зохицолдон орших боломж их. Бас цусыг цэвэршүүлдгээс уушигны арга талын үйл ажиллагаанд дэм болдгоос элэг уушгинд нөхрийн харилцааг үүсгэнэ.

    Уушиг – зүрх

    Зүрх гал  махбодьтой арга чанартай учраас уушигны билэг чанарыг ямагт дайрч эвдэх хандлагатай. Бас хэт бохирдож өтгөрсөн хүндэрсэн цусыг уушиг руу илгээх зэргээр зүрх уушгинд дайсагнах харилцаатай байдаг.

    Уушиг – дэлүү

    Дэлүү нь цусыг тунгалагшуулж цэвэрлэдэг болохоор уушигны арга чанарын үйл ажиллагаанд таатай нөлөө үзүүлдгээс эхийн харилцаатай. Бас шороо нь төмрийг агуулдаг. Билэг чанар нь мөн эхийн харилцааг илтгэнэ.

    Х.Цэрэндорж “Нууцын маш гайхамшигт сангийн хураангуй” номоос

  • ДЭЛҮҮ

    Шороон махбодьтой дөрвөн завсрын зүгийг эзэлсэн арга-билэг чанар харьцангуй тэгш эрхтэн юм. Дэлүү цус төлжүүлж эргэлдэх цуснаас өтөлсөн, мөхсөн эсийг шүүн авч тунгалагжуулна. Дэлүү нь таван цул дотроо командлах үүрэгтэй эрхтэн юм.

    Аль нэг эрхтэний дэлгэрэл харьж сулрангуут дэлүүн судал дэлгэрч удаах эрхтэний билэг чанарын дэлгэрэл эхлэнгүүт дэлүүн дэлгэрэл харьдаг. Энэ мэт дэлүүн судал өнгөрч буй улирлын сүүл сарын сүүлчийн ес хоногоос дэлгэрч эхэлж буй улирлын эхний сарын ес хоногт буюу 18 хоног буюу дөрвөн завсарын 72 хоног дэлгэрнэ. Дэлүү цул эрхтэний судлын дэлгэрлийг хаах нээх үйлдэлтэй эрхтэн юм.

    Дэлүү – уушиг               

    Уушиг бол хоёр дахь бөөр юм. Бие дэх шингэнийг ууршуулан гаргахдаа бие дэх бохир хийг гаргана. Энэ үйл ажиллагаа нь дэлүүний шингэн зохицуулах арга талын үйлийг тэтгэдэг учир уушиг нь дэлүүнд хүү мэт тустай.

    Уушиг төмөр махбодьтой. Төмөр нь дэлүүний шороо махбодийн дотор агуулагдаж түүний бүрэлдэхүүн болж байдаг. Энэ байдлаараа эх хүүгийн билэг шинжтэй юм.

    Дэлүү – бөөр

    Бөөр цуснаас илүүдэл усыг шүүн ялгаруулдаг. Дэлүүний шингэн зохицуулах ажиллагаанд туслагч болдог. Бас цусыг цэвэршүүлэн дэлүүн цусархаг чанарыг ариусгахад тустай. Эдгээр шинжүүд дэлүүнд нөхрийн харьцааг үүсгэнэ. Дэлүү усыг өөртөө татан шингээх чанартай болохоор усан махбодьтой бөөрөнд дайсан болдог.

    Дэлүү -элэг

    Элэг модон махбодьтой учир шороон махбодийн шим тэжээлийг сөрөн өөрөө оршдог. Энэ нь цаад билэг чанараараа дэлүүнд хорших харьцааг үүсгэдэг. Элэг нь цусыг шүүж цэвэрлэдэг эрхтэн боловч үхсэн ба өтөл эсийг тунгаадаггүй учир энэ арга чанар нь мөн л дэлүүнд дайсагнах харилцааг үүсгэнэ.

    Дэлүү зүрх

    Зүрхний   гал   махбодь   шороог төрүүлдэг.   Ийм   билэг  чанараараа   зүрх   нь дэлүүний эх болдог. Зүрх дэлүүнд элч-хий, шим тэжээл тэгш цус өгч тэтгэдэг нь мөн л дэлүүнд эхийн харилцааг үүсгэнэ.

    Х.Цэрэндорж “Нууцын маш гайхамшигт сангийн хураангуй” номоос

     

  • ЗҮРХ

    Зүрх гал махбодьтой урд зүгийг эзэлсэн аргын чанартай эрхтэн. Цусыг бүх биеэр түгээн тарааж буцаан хураах цэнэг. Амин цэнэг үүсгэж зүрхний бүх булчинг сэргээн сэдээх цэнэгийг биеийн бүх хэсэгт дамжуулан тархааж эсийн цэнэгт орныг тэгшитгэх зэрэг аргын талын маш олон үйл ажиллагаатай. Зүрхний билгийн талын үйл бидэнд нууц далд дам боловч тэрнийг гэгээрэгсэд бясалгагчид таньж мэдээд судар номдоо бичсэн нь цөөн биш ээ. Зүрх бол гэрлийн орон. Сэтгэлийг төрүүлэгч сүнсний орон гэжээ.

    Хүн бурхан завилгаагаар суувал адил талт гурвалжны   дүрс үүснэ. Зулай хоёр өвдөг гурвалжны орой болж зүрх гурвалжны төвд оршино. Адил талт гурвалжны харгалзсан цэг бүхэн төвөөсөө ижил зайд оршдог. Физикчдийн баталсан энэ дэлж завилж суусан хүний харгалзсан эс бүхэн зүрхнээсээ ижил зайд оршдогийг хэлж өглөө.

    Энэ зүрх нь анатомын зүрх үү? Эсвэл зүрхэн хүрдний төв үү? Магадгүй хоёр дахь нь байх магадлалтай. Ахиулж тунгаавал хүний амин орон нь зүг зүгээрээ ижил хэмжээтэй алслагдана. Амин орон гэгч биеэс ялгарах өнгө гэрэл амин цахилгаан дуу авиан хэлбэлзэл хөнгөн бөөмс, бодох сэтгэлийн орон, хэт эгэл долигос чийг дулаан зэрэг бүтэц бүрэлдүүлбэртэй. Амин орон нь гадаад орчны цэнэгт орон зайтай харилцан нэвтрэлцэж эргэж бие эд эсдээ идэвхтэй нөлөө үзүүлдэг.

    Хэдхэн жилийн өмнө зүрхний эсийг хүчтэй электрон микроскопоор хараад маш өчүүхэн гэрэлт орон зай байгааг илрүүлсэн. Тэр гэрэлтэгч хэсэг алмазнаас ч хатууг ч тогтоолоо. Түүнийгээ “Некесүс” гэж нэрлэжээ. Бясалгагчдын гэгээрэхүйн түвшинд таньж мэдсэн үнэнийг өнөөдөр хэдэн зуу мянга дахин томруулагч дуран авайгаар олж харлаа. Гэхдээ тэдгээрийн мөн чанарыг биед гүйцэтгэх үүрэг үйлийг ч олж тогтоогоогүй. Бусад эс эд зүрхний үйл ажиллагаанд хүний эрүүл саруул оршихуйд, бие-амь-сүнсний хооронд хэрхэн холбогддог зэрэг бүх юм нууц хэвээрээ байна.

    Ингэхээр бидний мэдрэхүй танин мэдэхүйн чадвар бясалгагчдаас олон зуун мянга магадгүй хэдэн арван сая доогуур байна гэдгээ л хүлээн зөвшөөрцгөөе. Ингэлээ гээд бидэнд муу болохгүй. Харин ч дотоод ухамсрын хязгааргүй их нөөцөө уудлан илэрүүлье гэх сэтгэл төрөх учиртай.

    … Энэ бол дээд гэгээрэлд хүрэхийн сэдэл мөн. Зүрх гэрлийн орон мөн байж зүрх сэтгэлийг үүсгэгч гэдэгт баталгаажуулах үлдлээ. Тэрний дараа зүрх сүнсний оршихуй орон гэдгийг тогтооно. Энэ бүхэн зүрхний билэг галын үйл болой.

    Зүрх-уушиг

    Зүрх арга давамгайлсан галын оршихуй болохоор уушигны билэг чанарыг түрэмгийлэн эвдэх үйлдэлтэй. Тийм харилцаатай байдгаас зүрх уушгийг дайсагнах нөлөөтэй. Уушиг билэг чанартай. Энэ нь зүрхний арга чанарыг хариаж хороож хөргөхөөсөө илүү зүрхийг элч хийгээр тэтгэн эрчимжүүлдэг. Уушиг өөрийн үйлээрээ зүрхний цусаа хөөн шахах сөрөн хураах аль алиныг нь тэтгэн дэмждэг. Ийм болохоор уушиг нь зүрхэнд нөхрийн харьцаатай.

     

     

    Зүрх – дэлүү

    Дэлүү цусыг хянаж өтөлсөн үхсэн эсийг шүүн авч цэвэршүүлнэ. Дэлүүний элч хийн гүйдэл хичнээн тэгш бол цусыг арисган тунгалагшуулах нь төчнөөн сайн байдаг. Үхмэл эс хөөж хөгжиж томорсон хөгшин эсээсээ ангижирсан цусны урсах чанар сайжирч зүрхний үйл ажиллагаа. Дэлүү нь өөрийн үйлээр зүрхэнд хүү мэт ачлал тус хүргэдэг.

    Зүрх -бөөр

    Бөөр усан махбодьтой хойт зүгийг эзэлсэн билэг чанартай эрхтэн юм. Энэ нь гал махбодьтой зүрхний арга талын үйлийг хязгаарлах нөлөөтэй. Бас бөөр нь цусны шингэнийг шүүн авч өтгөрүүлэн урсамхай шинжийг хариадаг зэргээсээ болоод зүрхэнд дайсагнах шинж чанарын үйлтэй юм. Харин зүрх нь бөөрний хүйтэн чанарыг бүлээсгэн хэт хүйтэнд унахаас хамгаалах нөхөр ёсны үйлтэй юм.

    Зүрх – элэг

    Эх нь үрээ хайрлаж хамгаалахын адил элэг нь зүрхийг өмгөөлөгч бат цайз юм. Үр хөврөлийн эхэн үед элэг цус төлжүүлэх эрхтэний үүрэгтэй байснаа цус цэвэршүүлэх үүрэгтэй болдог.

    Доод  хөндийн  хураах  судсаар  ирсэн  зүрхийг гэмтээх  бүх хорт бодисыг шүүн авна. Элэгний энэ үйл нь зүрхэнд эхийн харилцааг үүсгэнэ. Элэг өөрөө аргын чанартай эрхтэн болохоор зүрхний арга үйлийг дэмждэг.

    Х.Цэрэндорж “Нууцын маш гайхамшигт сангийн хураангуй” номоос

  • ШҮТЭЛЦЛИЙН ХУРААНГУЙ-ЦУЛ САВ ЭРХТЭНИЙ ХАРИЛЦАА

    Цул сав эрхтэний харицаа нь мөн л таван махбодийн хуулинд захирагддаг. Ийм болохоор гурван махбодийн хураангуйлалд орсоноор арга – билэг ерөнхий харьцаатай байдаг. Ус, төмөр мах бодь хүйтэн, сэрүүн тогтонг чанартай. Гал, мод хоёр нь – халуун дулаан хөдлөнгө чанартай. Шороо махбодь нь дөрвөн махбодийн хоёр хоёроор хосолсон шинжүүдийг адилхан агуулдаг болохоор саармаг завсрын шинж чанартай юм.

     

    Гал – Мод                                                       Төмөр – Ус

     

    Арга                            Шороо                         Билэг

     

    Энийг гурван мах бодийн чанартай харьцуулбал: Шар – хий – бадгана гэсэн харьцаа ажиглагдана.

    Гал мод нь шарын чанартай Төмөр ус нь бадганы чанартайг илэрхийлж, Шороо нь хийн чанартайг агуулжээ. Зүрх, элэг гал модон махбодтой халуун эрчимтэй учир халуун шарын өвчинд өртөмхий. Уушиг бөөр нь төмөр усан махбодтой. Тогтуун сэрүүн хүйтэн болохоор хураангуй бадгана хүйтний өвчинд нэрвэгдэмхий.

    Шороон махбодтой дэлүү халуун хүйтний чанарыг тэгш агуулдагаас шар бадганы эмгэгт адил өртөмхий, дундын чанартай төдийгүй аль давамгайлагч талыг нь дэвэргэх үйлтэй учир хийн чанарыг агуулж байгаа юм. Жилийн дөрвөн улиралд цул эрхтэний дэлгэрлийг ч, хорих хэвдээ үргэлжлэх, үл доройтох байдлыг ч зохицуулагч нь дэлүү юм. Дэлүүг их найрал хөгжмийн удирдаачтай зүйрлэж болно.

    Дэлүүний зохицуулах үйл нь аргажүүланг-билэгжүүлэнг хосломол шинжтэй. Улирлаа эзлэн дэлгэрч байгаа эрхтэний үйлийг адаг сарын сүүлийн ес хоногт нь алгуурхан хариаж дараа улирлын эзлэн дэлгэрэх эрхтэний үйлийн нэмэгдэхийн хэмээр өөрөө ч намжин тэгширдэг. Дэлүү нь аргажуулах билэгжүүлэх хоёр үйлийг зэрэг шахам гүйцэтгэдэг. Хариах чанар нь шороон завсарт, сэргээх чанар нь мод, гал, төмөр ус зэрэгт явагддаг.

    Цул эрхтэний харилцаанд шороо, шороон махбодьтой дэлүү завсрын үүрэг гүйцэтгэдгээс хийн чанарыг агуулжээ” гэхийн учир ийм буюу. Дэлүүний энэ чанар нь цул сав эрхтэн таван махбодийн хуулиар харилцдагийг бидэнд арай илүү тодорхой болгож байгаа юм. Цул сав эрхтэний эх хүү, нөхөр, дайсны харилцаа нь туршлагаар хараахан батлагдаагүй онол төдий хэвээр байна. Таван цул эрхтэний харилцаа бясалгалын гүн далд мэдрэмжинд танигддаг. Ийм мэдрэмж, судлаар оношлоход тусалдаг.

    Шинжлэх ухааны онол практик хоёр нь нэг хийсвэр таамаглал шинжтэй байхад нөгөөх нь түүнийгээ үзүүлж харуулж баталгаажуулж өгдөг. Мөн чанартаа нилээд хөндий зай завсартай юм. Дээд гэгээрэл бясалгалын танихуйн хоёр чанар нь зааглаж ялгахуйяа бэрх амь – сүнс- бие гурав шиг барилдлагатай.

    Их алс гүний ухаан оюун – оюун ухаан – сэтгэл -сүнсний сэрэхүйн долигосын давцал нь эргэн мэдрэмжинд хүртэхүй агшинд байгаа юм. Үүнийг химийн урвал, физик туршлагаар батлах боломж одоо болтол олдоогүй. Лабораторт л багтахгүй бол, дуран авианд л үзэгдэхгүй бол худлаа гэж үзэх нь хир зөв бэ? Үзэгдэл юмсын бүгдийг лабораториор баталж болдоггүй.

    Миний бодол, таны зүүд орон зайн хязгааргүй лабораторт багтахгүй баригдахгүй байна. Энэ үнэнийг үндэслэн таван цулын тухай дурьдсуу.

    Монголын анагаах ухааны номлолоор цул сав эрхтэн хос хосоор арга – билэг харилцаанд оршдог. Сав эрхтэн аргын чанартай, цул эрхтэн нь билгийн чанартай. Зүрх, нарийн гэдэс, уушиг, олгой, дэлүү- ходоод, бөөр- давсаг, элэг -цөс харилцан түшиглэн арга билэг харилцаанд оршино. Бас цул нь цулдаа, сав нь савдаа ч ялгаагүй арга -билэг харилцан барилдлагатай юм. Цул сав эрхтэнийг ингэж хоршуулан авч үзэх үндэс нь: Үр хөврөлийн үеийн гарвал эх үүсвэр, биед гүйцэтгэх үйл ажиллагаа, орших орон, харилцан дэмжилцэх, хязгаарлалцах зэрэг олон шинж чанарыг харгалзан үзжээ.

    Үйл ажиллагааны төст шинж нь: Элэг цөсийг бүтээж ялгаруулах, агуулах орон болдог бол цөсний хүүдий цөсийг нөөцлөн хадгалж хэрэгтэй үед цааш дамжуулж урсгадаг. Бөөр шээс ялгаруулж, давсаг хадгалж гадагшлуулдаг. Энэ дөрвөн эрхтэн дараалсан байрлалтай, шаталсан үйлтэй. Нэг нь нөгөөгөөсөө хамааралтай эрхтэнүүд юм.

    Уушиг, олгой нь биеийн дээд доод хоёр амсар болохын хувьд байрлал нь мөн л адил төстэй юм. Бас хоёул бохир хийг гадагшлуулна. Гадаад дотоод элч дулааныг биеэр түгээдэг гэх зэрэг адил төстэй талуудтай. Дотоод хий биеийн элч энергийн сүв суваг ч ялгаж салгахын аргагүй нэгдмэл болохоор олгой уушигийг нэгэн дор авч үзсэн нь далд дам чанараар нь үзсэн ч ил тод байдлаар нь харьцуулсан ч яахын аргагүй цогц юм шүү. Бидний хүрч мэдрэх эрхгүй тийм нарийн нэгдмэл харилцан түшилцэлийг ч харгалзсан нь маргаангүй.

    Х.Цэрэндорж “Нууцын маш гайхамшигт сангийн хураангуй” номоос

     

  • ОРЧЛОН ЕРТӨНЦ ҮЛ МЭДЭХЭЭР ДҮҮРЭН

    Би мэдэхгүй байж болохгүй. Би үзээгүй худлаа. Энэ хоёр үзэл хүмүүний танин мэдэхуйн хамгийн гайхамшигт орцын үүд хаалгыг хааж дарсан бул хар чулуу юм. Бидний мэдээгүй бүхэн гайхамшиг, түүнийг мэдсэн нь ид шид болдог Би монголын дэлхийд нэртэй эрдэмтэн В.Ичинхорлоо багшийн лекц сонсож дадлагын хичээлд нь гар бие оролцож явсан үе.

    Манай бага бүлэг мэс заслын дадлагын хичээлтэй В.Ичинхорлоо багшийн өглөөний үзлэг хийхэд нь дагалдваа. Хар хэмээх жижиг Аюушийн гар дахь мэс хүнд хүрмэгц илааршиж ид алдаршиж явсан үе нь дээ. Аюуш эмч өвчтөнийхээ түүхийг сугавчилчихсан товч танилцуулж, ингэ! Чиний зөв гэх мэт тун оновчтой зөвлөлгөө өгч явлаа. Нэг залуугийн орны дэргэд ирээд Аюуш эмч хэллээ. Энэ залуу гэнэт бөөлжүүлээд, үзсэн их дээр байрлалтай түгжрэл байсан. Тэгээд хэвтүүлээд шинжилгээнүүд хийлгээд хагалгаанд бэлтгэж байтал гэнэт зүгээр болчихлоо. Одоо гаргана гэв. Ичинхорлоо багш чи орон дээрээ хэвт үзье гэлээ. Хэвлийг нь аль хэдий нь эв хав нь эвдэрсэн бөгтөр гараараа нэг хоёрхон хүрэх төдий дарж узээд хэлж байна. Энэ залуу хүүхэд байхдаа төмөр шаариг залгичихжээ. Тэр нь гадуураа хоол хүнсний зүйлээр хучигдсаар Төмөрч үе үе ходоодны гарах хэсгийг дарж түгжрэл өгдөг юм байна гэв. Өвчтөн сандарч би төмөр шаариг залгиагүй. Тийм юмаар тоглож ч байгаагүй гэв. Ичинхорлоо багш бага байхдаа үмхэж яваад гэнэт залгичихсан байх. Тэгээд нэг хоёр өдөр айж байснаа мартчихаа биз! Аюуш чи гэрэлд харуул гэхэд хариу нь энэ гээд түүхийн нэг хуудсыг харуулав.

    – Дахиад Пүрвээ рүү явуул. Тэр яахав харах гэж байхад нь нэг найз нь дуудав уу. Эсвэл нэг эмч орж яриа өдөөд анхаарлыг нь сарниулаа биз. Дахиад явуул. Манай Пүрвээ ч сайн шүү дээ. “Как орел” гэж хэллээ.

    – Аюуш эмч урам муутайхан толгой дохилоо. Өвчтөн залуу шал солиотой юм. Би юу гэж төмөр залгихав дээ гэж дуулдах төдий хэллээ. Манай хэсгийн зарим оюутнууд багш зөнөчихөж гээд бие биенээ нударч зогслоо. Маргааш нь Аюуш эмчтэй дахин уулзаж дахиж харуулсан уу? гэвэл

    – Харуулсаан. Жаахан шарик байсан гэж билээ. Энэ бол гайхамшиг, бас ид шид ч юм.

    Ичинхорлоо багштай олон жилийн дараа уулзаж дээрхи явдлыг дурсч багш тзр тэмтэрч мэдэх аргаа зааж өгөөч гэж гуйлаа. Багш – тэр бүтэхгүй ээ! Цэрэндорж оо би дөч гаруй жил өдөр болгон оролдож байж арай дээр болоод байгаа юм. Тийм хялбар юм бол их сургуулийн хичээлийн хөтөлбөрт оруулчихлаагүй яахав гэж билээ. Орчлонт ертөнцийн хүний таван мэдэрхүйд өртөгдөж байгаа оршихуйг “бодит” гэжээ, Тэрний цаана бодижоогүй оршихуй буйг үгүйсгэж хүн төөрчээ. Бодит оршихуйдаа үндэслэсэн мэдрэхүй, хүртэхүй, сэтгэхүй оюуны дүгнэлтийн үр дүнг ухамсар гэжээ. Монгол гүн ухааны онолоор бол энэ нь аргын тал юм. Билгийн тал, билэг оршихуй гэж цаана нь бий. Билэг оршихуйг тусгах, хүртэх, түүнийг танин мэдэх боломж бүх хүмүүст байдаг. Түүнийг гуравдагч мэлмий, дотоод чанар: далд чанар, гэгээрхүй мөр гэхчилэн нэрлэж судалж сурагласаар иржээ. Билэг оршихуйд үндэслэсэн танин мэдэхүйг мөн л дээд ухамсар, дотоод ухамсар, гэгээрхүй, бурханы ухамсар гэх мэт бичсэн байдаг. Монголын уламжлалт арга – билэг ухаанаар бол арга -ухамсар буюу дүрсийг танин мэдсэн ухамсар. Билэг ухамсар нь дүрсжээгүй, юмсын нэгдмэл мөнх чанарыг

    Аюуш эмч: гэрэлд харуулаад юу ч байгаагүй гэж ам бардам хариуллаа.

    – Чи Пүрвээд харуул,

    Пүрвээгээр харуулсан танин мэдсэн ухамсар юм. Тэгвэл арга – билэг ухамсарын шилжих зааг давхцах цэг байх ёстой. Амьтай амьгүй биет молекул атомын түвшиндээ бараг ижилсдэг. Эндээс алхам цаашилж эгэл бөөмсийн түвшинд ялгагдахаа больж бөөмөн долгио, долгио бөөмсийн зэргэмжинд  хүрээд нэг л болчихдог. Тэгвэл танин мэдэхүй ч ялгаагүй арга танин мэдэхүйгээс (дүрсийг) билэг танин мэдэхүйд  (дүрсгүй) шилжих зааг давхцах цэг гэж бий. Билэг оршихуйг тусгах, түүнийг дээд төвд дамжуулах зам мөрч байх учиртай. Эмчийн билэг зүйлийн танин мэдэхүй мэдрэмж яг энэ заагт болж байна. Ичинхорлоо багш өвчтөнийг тэмтрэхдээ гүн дарж нухалж бариагүй. Арьсанд шүргэх төдий хоёр гурван удаа ойртуулан өргөж байсан. Багшаар ном заалгаж явсан шавь бүхэн нь үүнийг анзаарч мэдсэн байдаг. Харин хуруунуудынхаа өндгийг аль болохоор ойртуулж хумбайлгасан байдгийг анхаардаг эсэхийг бүү мэд. Гарын хурууных нь байрлалд учир байсан байх. Биеийн амин соронзон амин цахилгаан, дотоод хийн гүйдлийн сүв сувгууд алганы хонхор хуруунуудад нээгдэж төгсдөг. Тэр соронзон цахилгаан гүйдлийн хурууны үзүүрдэх сүвийг нээж өвчтөний бие рүү нэвтрүүлдэг, тэр нь эргэн соронзон цахилгаан мэдээллийг буцаан цацдаг байж болно. Үүнээс ч нарийн хэт гэрлийн хэт авиан хэт гравитац долигос оролцдогийг ч үгүйсгэх аргагүй. Залгисан юм нь төмөр товч, төмөр биш, төмөр шарик байна.

    – Гэрэлд харуул!                                                                    

    – Харуулсан,

    – Пүрвээд харуул!

    – Пүрвээ эмчид харуулсан, хариу нь энэ байна.

    – Дахиад харуул. Пүрвээ сайн шүү үзнээ ” Как орел”

    Ямар их итгэл үнэмшил өөрт нь байгааг уншигч та анзаарч байгаа биз. Билэг танин мэдэхүй ийм алдаа мадаггүй байдаг даа. Бас нэгэн зүйл. Миний багш Жанцан Одь хоёр билэгдлийн судалыг сайн мэддэг төдийгүй дэндүү мэдэрдэг байсан. Одь багш минь хүнийг муу хэлэх нь байтугай хүний муу занг дахин дахин дуудах хэрэггүй. Энэ чинь тэр муу занг нь бэхжүүлж байгаа юм. Тэр занг нь эхлээд чи март дараа нь өөрөө ч мартана. Ингээд муу зангүй болно гэдэгсэн. Үүн шигээ бас ялангуяа шавь нараа магтах дургүй. Цаана чинь   сурах   юм   сурсанаас  чинь   хавьгүй   их  байхад  жаахан   юм   мэдчихээд цатгалдаж пологтож болохгүй гэх. Нэг өдөр надтай ярьж суугаад Баатар минь судал барьж овоо сурч байна шүү. Төгөлдөр билэгдлийн судал сүрхий мэдэрч хэллээ гээд дуугүй хэсэг сууснаа онол горьгүйлдээ гэв. Багшийнхаа хэлснийг би, чи сонсож уншиж ухаарснаа гартаа оруулж мэдэрч сур. Жаал жуул уншсан мэдсэч юм байдаг бол цаад хоёртоо хэлж бай гэж над хандсаныг ч ухаарсан. Энэ ярианаас хойш олон жилийн дараа бид гурав Хэнтий аймагт уригдаж үзлэг хийлээ.

    Хүн олоон. Шөнийн 12 цаг орчимд ажлаа дуусгаад эм багажаа хурааж байтал гаднаас хөвөнтэй тэрлэгэн дээгүүрээ шороо тоосонд дарагдсан цувтай авгай орж ирлээ. Тэр эмэгтэй мэнд усаа мэдээд санаа нь зовж байгаа янзтай та нарыг ирлээ гэж дуулаад явсаар байгаад оройтчихлоо. Би нэг юм асуух гэсэн юм гээд над руу дөхөв. Та мэргэлүүлэх гэж байгаа бол манай тэр хүүгээр судалаа бариул гэлээ. Баатар судалыг нь барьж хэдэн хурам өнгөрөхөд бүсгүй Баатар хоёрын амьсгал авалт,  гаргалт нь таарч байхыг би ажигласан. Баатар нүдээ аньж хөмсгөө үл мэдэг атируулсан нь бясалгал хийж байгаа юм шиг харагдсан. Тэгээд:

    –  Та чинь долоон хүүхэдтэй юмаа гэлээ.

    – Тийм хүү минь. Тэгээд гэвэл: Баатар:

    – Та дуугүй бай. Би хэлье гэв.

    Судалыг дахин барьж ман л урьдах байдалдаа ортол бас л хэд хэдэн хурам боллоо.

    – Долуулаа хүү юм гэхэд бүсгүй толгой дохиж сууна. Эдний чинь нэгэнд мэс хүрчихсэн юм шив дээ. (Шив дээ гэж эргэлзэнгүй хэлсэн) Баатар маань шургаж орсон, өмнөх хэлхээ холбооноосоо төөрчихэв үү дээ гэж миний санаа зовлоо. Тэгсэн бүсгүй тэссэнгүй.

    – Тиймээ хү минь. Тэрнийгээ л асуух гэж … тэр газраас…

    Баатар дахиад та дуугүй суу гээд судалаар барьсаар сэтгэлийн дотоод гэрэл гэгээнийхээ луужингаар ямар нэг юм эрж хайж байгаа нь илэрхий байлаа. Би ч цуг эрж хайлаа. Хатиг хагалуулсан юм уу? Үгүй ээ! Олгой авахуулсан байж болно. Бас л биш ээ. Хэн нэгэнд хутгалуулчихаагүй юм шиг гэх мэт элдвээр эрэгцүүллээ. Тэгтэл Баатар:

    –       Хамгийн бага нь өрөөсөн төмсгөө авахуулчихсан юм байна гэж огт эргэлзээгүй хэлдэг байгаа.

    Бүсгүй:

    –       Харин тэгсэн юм хүү минь гэж дуу алдав.

    Ямар засал хийх талаар зөвлөсөн. Бүсгүй баярлан хадаг барьж мэргэн, сайн сайхныг хүсээд гарч билээ. Тэр өрөөнд байсан хүмүүс мэл гайхан биширсэн. Тэр шөнөжин гэгээрлийн зам мөрийн тухай бидэнтэй ярилцсан билээ. В.Ичинхорлоо багш, П.Баатар хоёр адилхан билгийн танин мэдэхүйн аргыг ашигласан. Харин тусгах зам нь өөр өөр юм. Эмгэгшсэн эрхтэний дүрсэд өөрчлөлт бий болж түүний гайгаар тухайн эрхтэний амин орон, гэрлийн цацрал, амин соронзон, амин цахилгаан зэрэг их олон билэг чанар нь гажиж судалдаа тусдаг. Түүнийг эмч мэдэрч оношилдог. Үүнээс илүү нарийн гүн далд илүү төвөгтэй ч алдаа мадаггүй таних арга бий. Эрхтэн эд эс уураг тархитайгаа холбогдсон очих ирэх зам мөртэй. Түүнийг рефлексийн дугуй гэдэг. Энэ хэлхээ холбоог мэдрэл шингэний хоёрхон замтай гэдэг. Бид түүнд үнэмшиж байсан. Гэтэл энэ маань дүрсэд төөрсөн хагас мэдлэг байжээ. Амин соронзон, амин цахилгаан гэрэл цацралын дотоод хийн гүйдлийн, хэт авиан, элч дулааны гэх мэт олон янз хэлхээ холбоо билэг-дуугүй байх үндэстэй ажээ. Энэ хэлхээ холбооны аль нэг буюу үндсэн хэд хэдэн зам мөрт нь эмч гаднаас   холбогдох боломжтой. Ингэвэл тухайн хүнийхээ уураг тархины болоод амин оронд хадгалагдаж байгаа мэдээллийн санд ч нэвтэрч болно.

    Алдаа мадаггүй таних энэ арга ийм зам мөрийг билэг танин мэдэхүй хэмээчихүй. Бас-амин орны харилцаа шүтэлцээний талаар бидний мэдлэг хомс байна. Хүний амин орон нь дотоод гадаад хоёр ертөнцийн жийргэвч харилцан нэвтрэлцэх үүд хаалга, алс холд цацагдан дамжих хэт нарийн долигос гүн далдыг хайж мэдээлэх тэмтрүүл юм. Бас хүний өнгө жавхаа хийморь сүлдний илэрхийлэл болдог. Амин орон бол хоёрдогч бие, билэг оршихуйн тал болно. Амин орны талаар нарийн судалгаа шинжилгээ хийж олз омог ч чамлалтгүй хуримтлуулжээ.Тэгээд эгэл материаллаг чанарынх нь дүрс зэргэмжээр эдгээр бие астралт бие менталь бие гэх мэтээр ангилан ялгасан байдаг. Бидний физик бие арьс өөх мах булчин дотор эрхтэн цус шингэн гэх мэт олон давхар ялгамж, заагтайн адил амин оронч ялгаагүй ийм олон зэргэмж, бүтэцтэй юм.

    Эфир бие гэдэг нь бидний таван цул зургаан сав эрхтэн яс булчин цус шингэнээс цацран гарсан гэрэлт долигос элч дулааны оршихуй мөн. Сэтгэлийн таван өнгө түүний илрэл бодол санааны орон зайг астрал бие гэж бичдэг. Тэдний Менталь бие гэж үзээд байгаа хэт нарийн тогтоц нь дотоод далд ухамсар бурханлаг чанар сүнслэг оршихуйн гадаад тусгал байж магадгүй.

    Х.Цэрэндорж “Нууцын маш гайхамшигт сангийн хураангуй” номоос

     

     

  • ЛУСТАЙ БАРИЛДАЖ ТЭНГЭРИЙН ИВЭЭЛД БАГТАХУЙ

    Үлгэр домог зөгнөлт уран зохиолд байж болмоор энэ уг өгүүлбэр шинжлэх ухааны хөгжлийн чамлахааргүй дээшилсэн 21-р зууны хоёрдугаар онд анагаах ухааны зохицсон нэр томъёо болон хэрэглэгдэхээр хүлээгдэж байжээ. Хүн ердийн ахуйдаа гадны түм буман авиа, өнгө гэрэл, халуун, хүйтэн, үнэр, нар, сар, оддын нөлөөлөлд ухамсартай, ухамсаргүйгээр хариу өгч байдаг. Ийм үед хүний тархинаас замбараагүй давтамжит хэлбэлзэл секундэд хэдэн зуун хэлбэлзэлтэйгээр цацагдаж байдаг. Гадаад орчноос биед нөлөөлж байгаа олон сөрөг дуу, чимээ, уур, уцаар, зэрэг үйлийн хэлбэлзэл давхцавал когрентолж / багцлагдаж / хүний эрүүл мэндийг сарниулдаг. Амь насанд аюул учруулах ч ховор биш. Ижил давтамжит хэлбэлзэл долгио нэгдэн нийлдэг физик хууль бий.  Ийм когрент болсон долгио асар их хүчтэй илчтэй болчихдог. Нарны гэрлийн давтамж олон янз учраас тэр нь гэрэл дулааны үйлчлэлтэй. Харин нарны гэрлийг гал шилээр нэвтрүүлбэл шил нарны гэрлийн долгионы давтамжийг нэгтгэн когрен У болгож гал гарна. Лазерын туяаны их хүч нь когрент гэрэл болоод тэр шүү дээ. Физикийн энэ хуулийг нээгдэхээс олон зуун жилийн өмнөөс хүн төрөлхтөний суутнууд, ухаан – оюун ухаан, сэтгэлийн хэлбэлзлийн долгиог нэгтгэн ид шид мэт хүчийг үзүүлж байжээ. Тэр нийтгэгдсэн “ухамсраар” долгионоор орчлон ертөнцийн мөн чанарын гүнд нэвтэрч далд үнэнийг нээн олсон байдгийг ном судрын шарласан хуудсууд бидэнд илэхнээ гэрчилж байна. Атомын бүтэц зохион байгуулалт нээгдэхээс 200 гаруй жилийн өмнө амьдарч байсан Эрдэнэ Цорж Занын Агваанбалдан ” Орчлон ертөнцийн маш жижиг хумхи нь байнга хөдөлж байдаг, тэгэхдээ нэг нь дунд нь түүний гадуур  6-8 биет тойрон эргэлдэж оршдог” гэж бичжээ.

    Дорнын уламжлалт анагаах ухааны ном сударт хүний цусанд дугариг хорхой эргэлдэн оршдог гэсэн бий. Эротроцит, Лейкоцит гэж хэлээгүй болохоор үнэнээс гажуу гэх мэт маргах үндэс байна уу?  Энэ мэт баримтаар ном судар дүүрэн юм, Ямарч атом хөдөлгөөндөө вибрац авиа үүсгэдэг л юм бол орчлон ертөнц чинь долгионлог чанараар төгсч, долгионлог чанараас үүсч байгаа юм биш биз Физикчдийн лабораториос алдагдсан бөөмөн долгио, долгио бөөмөөс цаана юу оршино вэ? Дүрсээс цааш дүрсжээгүй буюу “Билэг” ертөнц оршдогийг Монголын гун ухаан аль хэдийн мэдээд орчлонт ертөнц бол хоёр юм. Арга -оршихуй, билэг – оршихуй юм. Арга -билэг гэж тодорхойлсон байна. Тарни засал бол арга -билэг оршихуйн заагийн долгионлог чанарын засал шүү дээ. Мухар сохор шүтлэг гэх мэт. Чухам мухар сохроор болгоомжлох хэрэггүй. Судлаачид бидэнд маш их зүйлийг нээж бэлэглэжээ. Хүний уураг тархинаас хөнгөн бөөмс ялгардаг. Хүний гадна хувьсах орон нил улаан гэрэл байна. Когрентийн хууль , хүний тархины суурь хэсгийн торлог байгууламж тарни давтан хэлэх бодоход хариу гэрлийн цацруулалт өгч байна гэх мэт.

    Үг бол ухагдахуйн тал цаана нь үл ухагдахуйн тал бий. Үг сонсогдохуй цаана нь үл сонсогдохуй буй. Үг, мөсөн уул хоёр ижил. Үг өөрийн утгатайн хамт, айзам хэмнэлтэй. Хүн энэ хосолмол чанарыг нь мэдэж мэдэрч сэтгэлээ шингээвэл утга айзам нь хүчтэй болно. Бүү ай!   гэдэг үгийг хэлэхэд бидэнд нэг их гоц юм мэдрэгдэхгүй. Эх хүн үрээ тэврээд сэтгэлийн илч гэрлээ шингээн аялгуулах бүү ай…бүү ай….. хэлэхүй үхэшгүй мөнхийн шидийг олно. Эхийн бүүвэйн дуу үргэлж сэтгэлд насан туж хайрлахуйн, амьдрахуйн гэгээрэхүйн хүч уриа болон үлддэг. Тарнийн үгийг үүнлүгээ адил хүчжүүлж болно. Тарни утга – аялгуу хэм гурван хүчтэй. Энэ тусдаа бол юу ч биш. Утгаар тарьмин ухааныг хөдөлгөж, аялгуугаар сэтгэлииг нь хөглөж, хэмээр дотоод далд эрчимийг оюун ухаан сэтгэлийн долгиллыг нэгтгэн / когрент / гаргана. Энэ нь тарничийн амин орны соронзон, цахилгаан, гэрлийн хэсгүүдэд очиж дахин когрент болж өвчтөний эдгэрэхсэн гэх сэтгэлийн эрчимд цутгана.

    Тарнийн эрүүлжүүлэх нэгэн боломж ийм буюу. Хэрэв тарнич бясалгалаар хичээллэж дээд төвлөрөлд ордог бол гарах долгио нь газрын гэрэл цахилгаан соронзоны долгионтой когрентлон бидний баримжаалахын аргагүй хүчин болно. Үүнийг Лустай барилдах хэмээчихүй. Од гариг, сансар огторгуйгаас гэрэл, соронзон, цахилгаан гравитацын их долгиос цутган байдаг Тарни түүнд нэгдвээс дээд хүчийг олох агаад тэнгэрийн ивээлд багтах тэрээ. Когрент … Когрент… юун гайхамшиг вэ?

    Х.Цэрэндорж “Нууцын маш гайхамшигт сангийн хураангуй” номоос

  • ТАРНИ – УХААН, СҮНС – СЭТГЭЛ

    Орчин үе хүний язгуур бүтцийн материаллаар талыг хүлээн зөвшөөрч түүнийгээ л судалсаар арга барил нь ч овоо хөгжиж эс молекулын түвшинд хүртэл гүнзгийрчээ. Тархийг судалж аль хэсэг аль төв нь ямар эрхтэн системийг удирдан зохицуулдаг. Тэрний хүлээн авах талбай дамжуулах зам мөр эргэх холбооны талаар багагүй мэдлэг хуримтлуулжээ. Гэвч энэ нь хэт өрөөсгөл дутуу дулим юм. Тийм ч учраас эс молекулын түвшинд хүрээд мухаджээ. Тархи бол үндсэн гурван чиглэлийн үйл ажиллагаатай.

    Нэгдэх нь: Одоогийн судлаад шинжлээд байгаа бие мах бодийн үйл ажиллагааг уялдуулан зохицуулдаг.

    Хоёрдахь нь: Ухаан, оюун ухааныг гаргаж, хадгалж, хэрэгтэй үедээ эргэн санаж хэрэггүйг нь мартан арилгах зэрэг хийсвэрлэг бичил чанарын үйлтэй. Ухаан-оюун-оюун ухаан бол бодилог оршин буй тархины хийсвэр билэг чанарын бүтээл юм.

    Гуравдахь нь: Сүнс, сэтгэлийн тэмүүлэл, хүсэл эрмэлзлэлд зохицож түүнийг хорьж сааруулж, хөгжөөн дэврээж эсвэл түүнийг удирдан жолоодож эсвэл түүнд хөтлөгдөн дагадаг. Товчдоо ухаан сэтгэл хоёрын харилцан тэтгэлцэх тэрсэлдэх үйл ажиллагаа юм. Энд ухаан сэтгэл гэж бичиж байгаа боловч тархи-сүнс хоёр юм шүү дээ. Бодилог оршихуй тархины бүтээл нь хийсвэр ухаан, оюун-ухаан болох нь маргаангүй. Үүнлүгээ адил билэг оршихуй сүнсний бодилог бүтээл нь сэтгэл болох нь бас эргэлзээгүй. Сэтгэл бодилог учраас түүнийг судалдаг Психофизик гэдэг нялх шинжлэх ухааны салбар үүсчээ.

    Физикийн шинжлэх ухааны ололтыг эргэцүүлж тунгааваас: Долгионлог урсгал чанараас эгэл бөөмс үүсч эгэл бөөмсөөс атом, атомоос молекул, молекулаас эс, эсээс эд, эдээс эд эрхтэн, эрхтэн тогтсоноор амьд биет хүн үүсмүү. Орчлонт ертөнцийн үүсэл хөгжлийн бидэнд барагцаалагдаж мэдэгдээд байгаа загвар замнал ийм буй. Дахин дурьдахад бодитой барин тавин бидэнд үзэгдэж мэдрэгдэж байгаа тархи бодигүй хийсвэр ухааныг (ухаан оюуны бодилог чанар нь далд сэтгэлийн чанараас ч гүн далд байгаа юм) тэргүүлж байхад, үл мэдэгдэх буй үгүйг нь бясалгалаас өөрөөр барих аргагүй.

    Сүнс илүү бодилог сэтгэлийг үүсгэж байна. Тархинаас ухаан бүрэлдэн боловсрох, сүнс буюу хоосон чанар бодижин Психофизикийн судлагдахуун сэтгэл биежих тэр хаяа хөвөө зааг нь Манас мөн. Товчоор хэлбэл хүмүүний биед арга билэгжих, билэг – аргажих явц тасралт зогсолтгүй эргэлтэнд оршдог байна. Тарни эмчилгээний сэтгэлийн үндэс. Энэ аргажихуй билэгжихүйн зааг ” Манас” дахь гажилтыг засч тэгшитгэж байгаа юм. Ингэж дүгнэх шинжлэх ухааны үндэс одоогоор бүрэлдсэн байна. Ингэхээр тарни эмчилгээ нь эсийн түвшинд ч бус, молекул атомын зэргэмжээс ч нарийн эгэл бөөмс долигосын түвшинд бичил орон зайд үйлчилдгээрээ бусад бүх эмчилгээний аргатай зүйрлэхийн аргагүй үр дүнтэй, бас алдаа эндэлгүй юм. Долигос урсгал чанар эгэл бөөмсийн бичил цэнэгт орон зайн эрүүлжилт нь, атом молекулын харилцааны мэдээллийг зөвтгөж энэ чанараараа мэдээлэл хүрдэг бүхий цэгт эрүүлжих явцыг нэгэн зэрэг эрчимжүүлнэ. Физикчид атомыг задалж асар их эрчимийг оллоо. Тэрнийг нэг хэсэг нь атомын эрчим хүчний үйлдвэр байгуулж хүн төрөлхтөний сайн сайхны төлөө ашиглажээ. Нөгөө хэсэг бусдыг айлгах, алай хядах зэвсэг  болгон агслаа.

    Физикчид    задалж    бутаргаж эгэлжүүлсээр бөөмөн долигоо долигоо бөөмст хүрээд алдчихлаа. Үгүй хоосныг харах дуран авай, барьж тогтоох арга чарга аль нь ч алга. Дүрсийн судалгаа ингэж мухардаад олон арван жил өнгөрөв. Одоо яах вэ? Мухардлаас гарах арга замыг Психофизикчид олох шиг боллоо. Тэд сэтгэлийн бодилог шижимээр дамжиж билэг оршихуйд ойртохыг хичээж байна. Хөдөлгөөн бүхэн дуу авиа үүсгэдэг. Сэтгэлийн хөдөлгөөнөөр хүний биеийн гэрэлт тогтолцооны өнгө хувирдаг. Сэтгэл гэгч бодигүй билэг чанартай. Гэтэл өнгө гэрэл нь бодитой. Сэтгэлийн чанарууд нь биед эрүүлжүүлэх эмгэгшүүлэх таатай таагүй нөлөө үзүүлдэг. Сэтгэлийн спекторууд яаж хувирдаг хэрхэн когрент болдог тэр нь өвчин эмгэгийг яагаад арилгаж эдгэрүүлдэг тухай Психофизикчид хариу өгнө л дөө. Хүний биеэс ялгарах биосоронзон долгио нь хэт их энергитэй эгэл бөөмсийн урсгал мөн. Сэтгэлийн хөдлөлийн аясаар гэрэлт соронзон урсгал гардаг. Тархины суурь хэсэг тарни цочруулд л хариу өгдөг. Эмчлэгч энэ бүхнийг когрент болгон эрчимийг нэмэгдүүлж эрүүлжүүлэх нөлөө үзүүлэх боломжтой. АНУ-ын хэсэг эрдэмтэд сансрын хөлгөөр огторгуйд аялж яваа эмэгтэйд газраас үр тогтоох боломж оллоо гээд мэдээлчихлээ. Энэ нь ердөө л эр бэлгийн эсийн удамшлын уургийн амин соронзон оронг илгээчих юм гэнэ.

    Тарни зайн эмчилгээний эрүүлжүүлэх мөн чанарыг тайлах тайлбарлах боломж энд нилээд сайн хөндөгдсөн байгаа биз. гэрэлт орон, орон зай өөрчлөгддөг тухай мэдэлтэй. Сэтгэл хөдлөлтийн хувирлаар дотоод эрчимт хийн босоо долоон хүрдний гэрлийн өнгө хэт нарийн амин соронзон урсгал аль нэгнийх нь давамгайлдаг. Тэрнийгээ тодорхой нэг зүйлд чиглүүлэх амьтанлаг зөнч ухамсар хүнд байдаг. Хоёр хүн маргалдаж үг сөргөлцөж байнга хуруугаараа бие бие рүүгээ чичилж эхэлдэг. Маргалдагч хоёрын хэнийх нь хүчирхийлэгч хүрдэн давуу бол нөгөөх нь тэгсхийгээд буруу харж үндсэндээ бууж өгдөг. Бие биенээ үзээгүй танихгүй сайхан охин залуу хоёр хаа нэгтээ зөрж өнгөрөөд эргэж харахдаа харц тулгарч түүнээсээ хоёул ичдэг. Тэр хоёрын сэтгэлийн өнгө гэрэл бие биенийхээ хайрын хүрдэнд зэрэг туссаных юм. Энэ мэт баримт амьдралд өдөр бүр хэдэн арав тохионо. Түүнийг бид тохиолдол санамсаргүйд уусгадаг.

    Сэтгэлийн өнгө гэрлийн аясаар гадагш амин соронзон урсгал гардаг. Тэр нь наад зах нь ивээгч хөнөөгч хоёр янз юм.Тарнид сэтгэлийн ийм чанаруудыг ашиглаж байгаа юм. Хүний хоёр дахь хүчин бол цэнэгт урсгал юм.

    Уураг тархи хэт хөнгөн бөөмс ялгаруулдаг нь тодорхой болсон зүйл. Хүний амин цэнэгийн үүсэл урсгалыг зөвхөн зүрхний хэмжээнд эсвэл биеийн хязгаарт авч үзэх нь хэт явцуу юм. Орон зайд шилжүүлж зайнаас нөлөөлөх боломж бий. Гуравдахь нь бидэнд мэдэгдээгүй далд дам байгаа хүчнүүд багтана. Жишээ нь: тархины суурь Лимбический хэсэг тарни уншихад хариу цацруулалт өгдөг гэх мэт. Энэ цацрагийн үүслийн учир начир гадаад орчинд үзүүлэх нөлөө зэрэг олон зүйл нууц бий. Тарни ч өөрийн сэтгэлийн өнгө гэрэл, цэнэгт урсгал, амин соронзон орноо тарнийн хэмнэл аялгуу утгаар хүчжүүлэн эвсэлдүүлж биетэд нөлөөлөх боломжтой. Гэхдээ тэнгэр газрын эрчимт долигост когрент болж дээд хүчинд нэгддэг. Энэ тухай дахин арай дэлгэрэнгүй үзье.

    Тарнийн аялгууны хүчний тухай өгүүлэхийн өмнөтгөл болгож ерөөс дуу авиан тухай товч ярилцъя. Дуу авиа орчлонт ертөнцийн бүх дүрсийг нэгтгэн төлжүүлж байдаг шигээ бас ялган зааглаж байдаг. Дуу авиаг амьгүй биетийн ургамал, амьтдын, хүний трансцендент гэж тав бүлэглэж болно. Сүүлийн хоёрын тухай тарнид холбогдох талаас нь хөндье.

    Хүний дуу авиаг бид ямарч нөхцөлд ялгаж танина. Хэлийг нь мэдэхгүй ч бие биедээ ойлгогдох төстэй дуу авиа бий. Дуулах, уйлах, дуудах гэх мэт. Бүх хүнд хэлний бэрхшээлгүй адил ойлгогддог түгээмэл дуу авиа байдаг. Жишээ нь: Нот зохист юм биш. Ийм долоон янз авиа эгшиглэн байгаль дээр оршдог. Тарнийг таван шугаманд тэмдэглэжээ. Нотны ийм байгальлаг чанарын нэг баталгаа нь уянгалаг сайхан хөгжимд ургамалчид ургац мэдэгдэхүйц сайжирдаг. Монголчууд аялгуу эгшиглэнгийн ийм өргөн түгээмэл нөлөөг сайн мэддэг байсан. Төлөө голсон малыг цойглох, сугайлах, өөвлөх, зэргээр авахуулна.

    Ботгоо голсон ингэний дэргэд хуурдаж ботгыг нь авахуулдаг. Дуу чимээ, дуу авиа, дуу эгшиглэн адил төс залгамж холбоотой шигээ ялгаа заагтай ч өсөлт төгөлдөржилтийн зүй тогтолтой. Дуу чимээ түгээмэл юуных ч байж болно. Хад чулуу нурах, тэнгэр дуугарах, ялаа батгана дүнгэнэх гэх мэт.

    Дуу авиа нь илүү сонсголонтой хөгжимлөг. Хөхөө донгодох хойлог исгэрэх ядахдаа ам цагаан хулгана шившрэх мэт. Эгшиг дуу гэвэл хүний ахуй амьдралаас урган гарсан зохист өгүүлэмжтэй байдаг. Дуу эгшиглэн хэл яриа амьтдын төрх дүрсийн ялгаа заагаас үл хамааран хүртэгддэг. Ихэл, багал, бичил ертөнцийн дуу авиа нь үүсгэгч бүрэлдүүлэгч биеийн түвшин бүрэлдэхүүнээр тодорхойлогдоно. Ихэл ертөнцийн дуу авиаг дэлхий, сар, нар, од эрхсээс эхлээд бидний хүртэхүйд баригдагч бүгдийн дуу авианы нийлбэр цогц бүтээнэ. Орчлонт ертөнцийн нүргээн хэмээмой. 

    Амьтдын дуу авиа нь нэг нь нөгөөгөө ивээн сэргээж хөгжөөн амьдрах эрчимийг нь нэмэгдүүлэх, эсвэл хөнөөх чанартай байдаг. Эх амьтдын дуу авиа үр зулзагаа ивээдэг. Ууль гэнэт чичигнэн дуугарахад муур байх суух газраа олж ядан айж цочирдож үхэх ч байдаг. Баавгай гэнэт муухай орилоход морь зогс ч хөдөлж чадахгүй болдог. Энэ бүгд дуу авианы хөнөөх чанартайн гэрч. Ивээгч, хөнөөгч дуу авианаас гадна бас трансцендент чанад ертөнцийн бурханлиг нигүүслэгийн дуу авиа гэж бий.

    1995 онд АНУ-ын хэсэг эрдэмтэд үгийн энерги хэмжих багаж бүтээгээд жүжигчин, улс төрч, илтгэгч, яруу найрагч зэрэг янз бүрийн мэргэжлийн хүмүүсээр үг хэлүүлсэн. Багажинд мэдэгдэх үр дүн гараагүй. Нэг лам Ум тарни хэлэхэд багажийн зү 36 хэмээр хэлбэлзсэн. Үүнээс болоод америкчууд Буддын шашнаад хуйлран эргэсэн гэдэг. Дуу авианы онцлог нь ижил төстэй, төсгүй дуу авианууд нийлж нүргээн дуурсал болдог. Хүн хашгиралдах, адуу янцгаах, үхэр тугал мөөрч бух урамдах, хонь ямаа майлалдах, нохой хуцах холилдож сүлэлдэн хот айлын нүргээн болно. Үүн лүгээ адил орчлонт ертөнцийн нүргээн бүрэлдмүү.

    Тарнийн авиа нь тарничийн дотоод бурханлиг чанарын долигос, тэнгэр газрын хийгээд трансценденаль авианы нүргээнүүдтэй нэгдэн нийлж тарнийн хүчийг бүрдүүлнэ. Авианы энэ гайхамшигт чанар нь хүний уураг тархины зөвхөн тарниар сэргэгч хэсгийг цочроож хэт хөнгөн бөөмсийн ялгаралтыг нэмэгдүүлж квант урсгалыг үүсгээд гадаад их хүчнүүдийг өөртөө эвсэлдүүлэн нэгтгэдэг ажээ. Дуу авиа нь бодит чанартай. Бидэнд сонсогдох үл сонсогдох дуу авиан зааг нь “МАНАС” оронг үүсгэнэ.

    Тарнийн трансцендент авиа нь энэхүү “МАНАС”-ын дуурсал байх. Бодилог дүрс бодигүйжин билэг оршихуйд шилжих, хоосон чанар билэг оршихуй аргажин бодижих зааг. МАНАС болохоор ийм л байж таарна. Авиа дуудлага, хүсэл , утга санаандаа нэвт шингэн хадгалагддаг. Авиа, аялга аялгуу нь хайрласан, бахархсан, үзэн ядсан олон янз байж болох л доо. Тийм үг өгүүлбэр шүлгийн мөрийг зөв ч бай буруу ч бай уншигч, сонсогч, судлаач ялгалгүй зохиолчийн сэтгэлийн аясаар хүлээж авдаг.

    Д.Нацагдоржийн “Шувуун саарал” гэдэг алдарт өгүүллэгийг бид талархан уншдаг. Өгүүллэгт “Гуа сайхан дөрвөн хөлөөрөө ээлжлэн газар цавчилна” гэж гардаг. Монгол хүн морь хойт хөлөөрөө газар цавчилдаггүйг мэднэ. Хойт хөлөөрөө тоос манартал газар цавчилж гэмээн нохой мацаалах мэт маш муухай харагдах биз. Ийм байтал тэр өгүүллэгийг шагшин магтан уншдаг нь зохиолч сэтгэлийн бахархалаа шингээж үлдээснийх. Үүнлүгээ адил тарнид үе үеийн хүслийн утга санаа, хэмнэл дуу авиан эвсэл шингэн хадгалагдсан байдаг. Ийм учир тарни нь хязгааргүй алс холоос бидний үед хүрч ирсэн их урсгал юм. Үүнд нэгдэн нийлэх арга хэрэгсэл нь ч мөн.

    Сэтгэл хувирлын хэлбэрүүд (баярлах, гомдох, үзэн ядах) энерги хадгалагдах шиг эргэн санах боломжит өөр байдалд шилжин орон зайд хадгалагддаг. Орчлонгийн оюунт мандал нь өнгөрсөн өнөө оршин буй хүмүүний бодол санаа, хүсэл мөрөөдлийн сан хөмрөг ажээ. Үүнтэй төвлөрөл бясалгал, тарниар нэгдэн нийлэх боломж бий. Тарни мөнхийн чанартай гэхийн нэгэн учир ийм буй.

    Тарнийн бас нэгэн хүч нь утга гэдэг. Утга үг, өгүүлбэрээр илэрнэ. Утга явцуу, өргөн дэлгэр, харьцангуй, туйлын олон янз. Орчлонт ертөнцийн үүсэл хувьсал нь гүн далд, үнэмлэхүй дээд утгат оршихуй болой. Түүнийг өөрөөс нь өөр юутай ч зүйрлэж болшгүй хязгааргүй гайхамшигтай юм. Үүнийг бясалгал тарнийн хүчээр таних боломж хүнд бий. Гэтэл хүн бүр энэ мэдрэмж сэрэмжээ хөгжүүлэхээр хичээл зүтгэл үл гаргах нь эрдэнэт хүмүүний биеийг үрж байгаа хэрэг. Мантра -Ман-сэтгэх, Тра – үг бүтээх гэж хөрвүүлдэг. Бас тарнийг жинхэнэ үг гэж буулгасан байдаг.

    Тарнийн үгийн илэрхийлэгч утга нь дүрс төлөөлсөн тэмдгээсээ халин гарч трансцендент шинж чанарыг олоод дотоод ухамсрыг сэрээж бурханлиг нууцыг нь нээн хязгааргүй хүчинд нийлэн орох түлхүүр болдог. Үүнийг нь харгалзан жинхэнэ үг гэж оноожээ. Тарнийн хүчний бүрэлдэхүүн нэгжүүдийг саланга тусд нь авч үзвэл ойлгомжгүй болно. Тарнийг бүрэн цогцоор авч үзэх бараг боломжгүй. Гэхдээ өнгөрсөн үеийн их мэргэдийн үлдээсэн хэмнэл, аялгуу, тарнийн утга бүхий чанарын хүрээнд ойлгох боломж бүрджээ.

    Тарнийн хүчний тухай эртний мэргэдийн олж нээсэн эрдэнийн нууц сангаас энд заримыг дурдъя. Бүтээгч авиа вибразын онол нь, ямарч атом хөдөлгөөндөө вибрац доргио дуу авиа үүсгэдэг гэж тунхагласан пифагороос эхэлсэн. Тэд үзэгдлийн гүн далдын мөн чанар болсон авиа хэлбэлзлийн хүчийг бөө, удган, лам хувраг, тарнич нар туршлагаар таньжээ гэдэг.

    Тарнийн хүчийг зарим мэргэд Материйн эгэлжсэн хэсгүүдийн долгионлог урсгалын нөлөө гэж байна. Тарни өөрөө ямарч хүчгүй харин гадаад хүчийг нэгтгэх хэрэгсэл төдий юм гэж үздэг судлаачид ч бий.

    Тарнийн хүч нь хэмнэл авиа утга гурваас дутуугүй түүнийг дүүрэн ухаарсан тарничийн оюун сэтгэлийн хүч гол нь энэ үгүйгээр тарни байхгүй” гэсэн голч тодорхойлолт байдаг. Их мэргэд тарни, залбирал, мөргөл, бясалгалын хүчний тухай тал талаас нь өөр өөрийнхөөр тайлбарласныг ухаарч тэдгээрийн нэгдэл уулзвар, зангилаа харилцан аугаа хүчний үнэнийг цээжлэх бус дээдлэлтэй. Дээдлэх гэх учир нь трансцендент чанартай үнэнийг цаг цагтаа цэцэглүүлэн үрлүүлэхийг хэлж байна. Бидний оронд тарнийн хүчний талаар олсон нээсэн нь багагүй. Гагцхүү тэр бүхнийг нэгтгэн хэрэгжүүлж томъёолох л үлджээ.

    Өвчин анх үүсэхдээ орон зайд амин оронд гажуудал бий болж дараа нь эсийн бичил орчинд эсэд эдэд эрхтэнд үүснэ. Эдгэрэлт ч эгэл түвшинд эхлэнэ. Эмчилгээний хамгийн сайн арга нь эмгэгшсэн бичил орон зай эс нэгэн зэрэг хууч засах явдал мөн. Ийм боломж нөхцлийг бүрдүүлэх арга засал нь зайн бариа тарни засал юм. Электрон позитрон хоёр мөргөлдөхөөрөө гамм туяа болдог. Энэ нь зөвхөн лабораторит болдог үзэгдэл бус орон зайд бие махбодид хаа ч болж болно. Хөнгөн бөөмс задрахдаа энерги үүсгэдэг. Вакумын 1см2 талбай дахь элч энерги бидний мэдэх ертөнцийн хамаг бодисыг задлахад үүсэх энергээс их юм гэж физикчид үздэг. Энэ хоёр баримт бидэнд боломж байгааг баталж байна.          

    Х.Цэрэндорж “Нууцын маш гайхамшигт сангийн хураангуй” номоос