Author: admin

Хүүхэд бол гэр бүлийн аз жаргал, эх орны ирээдүй, хүн төрөлхтний залгамж үе юм. Сэвлэгэн даахьтай үрээ үнэрлэн суугаа аав, ээж хоёр, өдөр өдрөөр өсөн төлжиж, өнгө зүс орон яваа нялх балчир үр хүүхдээрээ бахархан баярлаж, өнөр айлын жаргал эдэлж байгаа тэр хоёр юутай сайхан. Хүүхэд хэмээх ариухан сайхан ертөнц. Хиргүй тунгалаг сэтгэл, гуниггүй тормогор нүд, болцойсон божгор бор гар…, үргэлж асуун лавлан шулганах шингэн дуу хоолой, ер нь ариун сайхан болгон хүүхдэд цогцолсон байдаг шүү дээ.

Хүүхдээ хараад ээж, аав уярна. Сэтгэл санаан хургасан муу муухай бүхэн алга болно. Алжаал ядаргаа ч арилах шиг болно. Үртэй хүн жаргаж, үндэстэй мод навчилна гэдэг үнэн үг бий. Монгол улсын маань хуулинд бол манай орны 18 нас хүртэлх хүнийг хүүхэд гэнэ гэж заасан бий.

Хүүхдийг эрхэмлэн дээдлэх нь олон үеийн төрийн бодлого үүрэг байжээ. Юуны учир гэвэл:

-Хүүхэд тухайн ард түмний үр, удам угсааг залгамжилна.

-Ахмад үе маань эх орон, төр улсаа хойч үедээ л уламжлан үлдээнэ.

-Эх орон нь мөнхөд бат бэх оршин тогтнож, төр улс нь цэцэглэн хөгжиж байх эсэх нь ээж ааваас эхлээд эх орон, төр түмэн нь сурган хүмүүжүүлснээс л шалтгаална.

-Айлын хэдэн хүүхэд эрүүл саруул боловсролтой ямар нэг ажил мэргэжилтэй, зөв сайн хүмүүжилтэй бол тэр өрхийн амьдрал хэвийн л байдаг шүү дээ.

Үр хүүхдүүд сурлага хүмүүжлээр доголдоод, аливаа буруу, муу үйл явдалд өртөөд ирвэл эх эцгийн сэтгэл дэнслээд, айл гэрийн хэвийн амьдрал алдагдаад, сэтгэл санаа зовиурт автаад эхлэхээс аваад л олон зовлон бэрхшээлтэй учрахад хүрдэг. Монгол улс эх орныхоо ирээдүй, ард түмнийхээ, үр хүүхдийн төлөө ямагт анхаарал халамж тавьсаар ирсэн билээ.

Хүүхэдтэйгээ зөв харьцаж чадаж байна уу?

Ийм асуултыг эцэг, эх бүр ямагт өөрсдөдөө тавьж, алдаа оноогоор шинжиж байвал сайн. Яагаад гэвэл эх, эцэг хоёр, эцэг хүүхэд, эх хүүхэд ер нь хүний бусадтай харилцах харилцаанаас хамаг юм шийдэгддэг. Хэн боловч хүнтэй эв аятай харьцаж, үг хэлээ ололцож чаддаг бол алба, амины аливаа ажил бүтэх нь хялбар байна.

Эцэг эхчүүд хүүхдээ миний үр, гал голомт, үр удмыг нь залгамжлагч, манай гэр бүлийн гишүүн хэмээн үзэж, эрхэмлэн хүндэтгэж харилцах учиртай. Ер нь өөрийгөө хүндэтгүүлье, хайрлуулъя гэвэл хүнийг хүндэтгэж, хайрлаж чаддаг байх ёстой. Хүнийг хүндэтгэдэггүй, хайрладаггүй  хүнийг бас л хүндэтгэж хайрладаггүй шүү дээ.

Би л эцэг эх эднийг өсгөж тэжээлээ гэхчлэн санаж, ямагт дээрэлхэх аястай, эсвэл хүүхэд юу мэдэх вэ гэсэн хайхрамжгүй хандлага хүүхдэд сайн нөлөө үзүүлдэггүй юм шүү. Хүүхэдтэйгээ ямагт аятай зөөлөн, зөв харьцаж байх нь хүүхдээ чих зөөлөнтэй, зөв хүмүүжүүлэх гол хэрэглүүр болно.

Гэр бүлийн гишүүдийн харьцаа, уян зөөлөн, нөхөрсөг, бие биенээ хүндэтгэсэн, дөлгөөн намуун, ухаалаг байвал хүүхэд ч мөн дөлгөөн төв төвшин хүн болж төлөвшинө.

Гэр бүлийн гишүүдийн харьцаа хэг ёг гэсэн бие биедээ дээрэнгүй байдалтай хандсан, уурлаж уцаарлацгаасан, хэрүүл маргаан тасардаггүй  бол хүүхэд багаасаа сэтгэлийн хямрал, айдас, гомдол зэвүүцэлтэй байнга тулгарч сэтгэлийн нь тэнцвэр алдагдан мөн л догшин ширүүн харьцаатай хэрүүл маргаанд дуртай хүнийг хүндэтгэх чадваргүй хүн болоход хүргэнэ. Ингэснээр эцэг эх ч, хүүхэд ч хохирно, хэн нь ч хожихгүй.

Эцэг эхийн амьдралд ямар ч зовлон бэрхшээл тохиолдож болно. Тэр бүрийг хэрүүл маргаан, зодоон нүдээнээр шийдвэрлэж чадахгүй. Харин ухаалаг яриа хөөрөө, зориг тэвчээр, хүнлэг сайхан сэтгэл, алсыг харах чадвараар л зовлон бэрхшээлээ нимгэлэн давна.

Та үр хүүхдийнхээ яриаг сонсож, бодлыг нь уншиж, хамгаас дотно хүн нь байгаарай.

                                                                                                                                                                    
Хүүхэд өөрийн амьдаръя гэж хүссэн ертөнцдөө амьдрах нөхцөл бололцоог томчуудаас хүсч, нийгэм хүүхдийн хувьд ээлтэй болох, тэдний хүсэл эрмэлзэл, мөрөөдөл дээр тулгуурласан байдал руу тэмүүлдэг. Энэ бол насанд хүрэгчид хүүхэдтэй ардчилсан үзэл баримтлалын хүрээнд хамтран аж төрөхийг хэлж байгаа юм.

        Түншлэлийн харилцаанд орсон насанд хүрэгчид болон хүүхдийн эдлэх эрх, хүлээх хариуцлагын талаар авч хэлэлцэх асуудлууд нэлээд гардаг. Энэ асуудлаар төдийлөн судалгаа шинжилгээ хийгдээгүй бөгөөд ерөнхийд нь хүүхдийн эрх үүргийг харилцан тэгшитгэх оролдлого байсаар байна. Хүүхдийн оролцоонд насанд хүрэгчдийн хүлээх үүрэг, хариуцлагыг үгүйсгэж болохгүй юм. Хүүхдийн оролцоо бага буюу байхгүй тохиолдолд насан хүрэгчдийн үүрэг, хариуцлага бага буюу байхгүй байна гэж үздэг. Энэ тохиолдолд насанд хүрэгч, хүүхдийн хооронд хариуцлагын тогтолцоо байхгүй байна гэж үздэг байна. Харин хүүхдийн оролцоо нэмэгдэж байгаа тохиолдолд насанд хүрэгчдийн хүлээх үүрэг, хариуцлага хоёр дахин нэмэгддэг. Түншлэлийн гол зарчим бол насанд хүрэгчид хүүхдийн хамт эрх мэдлээ харилцан хуваалцаж, хүүхэдтэй хамт нэгдсэн үзэл бодол, хамтын ажиллагааны загвартай болж үйл ажиллагаагаа хамтран хэрэгжүүлдэг байх явдал юм.

            Үүний хажуугаар насанд хүрэгчид бас өөрийн оролцооны орон зайгаа хадгалж хамгаалах хэрэгтэй бөгөөд хүүхдийн оролцоог өөрийн ашиг сонирхолын үүднээс ашиглахыг эрс хориглодог.

            Хүүхэд насанд хүрэгчдийн эрх, хариуцлагын харилцаа заавал адил тэгш байх шаардлагагүй. Бага насны хүүхэд бүхий л эрхээ эдэлж байгаа боловч ямар ч хариуцлага үүрэх практик байдаггүй. Үүний адил хөгшчүүлийн болон оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хариуцлагын практик үйл ажиллагаа манайд байдаггүй байна. Эрх, хариуцлагын тогтолцоог тухайн хүний нас, хөгжлийн төвшинд тохируулан тодорхойлох нь чухал юм.

            Хүүхдийн оролцоо: Оролцоо бол байгалиас хүнд заяасан салшгүй нэг зүйл юм. Хүн хорвоод мэндэлснээс хойш шууд оролцож эхэлдэг. Нялх хүүхэд анх төрөөд уйлж эх, эцэг асран хамгаалагчаас үйлчилгээ авч эхэлдэг. Хүүхэд инээж баясч эцэг, эх ойр орчноосоо хайр халамж хүртэж эхэлдэг. Хүрээлэн байгаа орчинтойгоо холбогдох буюу харилцах үүднээс тэд оролцоонд ордог. Хүүхэд өсөхийн хэрээр хувь хүний болон нийгмийн идэвхитэй гишүүн болохын тулд нийгмийн аливаа  харилцаанд оролцдог юм. Хүүхэд оролцоогоор дамжуулан өөрсдийн амьдралын утга учраа тодорхойлдог. Хүүхэд өөрийн оролцоогоор дамжуулан бага багаар хүрээлэн байгаа орчиндоо нөлөөлж эхэлдэг.

            Хүүхдийн “баатар” болох гэсэн үзэл санаа, бүтэц нь хүүхдийн нийгэмд эзлэх байр суурийг харуулдаг ба үүнийг хөдөлмөр эрхэлдэг хүүхдийн дэлхийн хөдөлгөөний үүсэл хөгжлийн түүхийн замналаас харж болох юм.

            Хүнд хэцүү нөхцөл байдалд байгаа, нийгмийн эмзэг бүлгийн хүүхэд анхан шатны буюу хамгийн наад захын хэрэгцээ болон хоол хүнс, хувцас, орон байр зэрэг хэрэгцээг өөртөө бүрдүүлэх, түүнийг амьдралаас авахын тулд тэмцдэг. 

Л.Нарантуяа “Хүүхэд-гэр бүл” номоос

            Хүүхэд өөрийгөө хувь хүн хэмээн ойлгосноор тэд хүрээлэн байгаа орчиндоо өөрсдийнхөө давуу болон сул талыг олж харах, боломж ба бэрхшээлүүдээ тодорхойлж эхэлдэг. Ихэнх тохиолдолд эдгээр сул тал буюу бэрхшээлүүдийг хүрээлэн буй орчноос гаралтай гэж үзээд эдгээр бэрхшээлүүдийг даван туулахад хүүхдэд маш их дэмжлэг туслалцаа шаарддаг.

            Энэ үйл ажиллагааны хүрээнд хүүхдийн онцлог шинж чанарууд нь хүүхдийн хүйс, тэдгээрийг хүрээлж байгаа орчин, орон нутаг, яс үндэс, шашин шүтлэг зэрэг шалгуур үзүүлэлтүүдээс хамаардаг. Хүүхдийн нийгэмших асуудлын хүрээнд тэднийг алагчлан үзэх хандлагыг шийдвэрлэж байгаа ба нийгэмших асуудлын эерэг талууд нь сайжирч байгаа талаар бид баттай мэдэж байх нь зүйтэй юм. Хэрэв эдгээр асуудлыг насанд хүрэгчид бид цаг тухайд нь шийдвэрлэж зохих арга хэмжээ авч хэрэгжүүлж байхгүй юм бол хүүхэд өөрийгөө нийгмийн салшгүй нэг бүрэлдэхүүн гэсэн ойлголтоо алдахад хүргэх нь аюултай юм. Хэрэв ийм асуудал тохиолдвол хүхэд нийгэмших үйл явдлын сөрөг талыг төдийлэн тооцоолж чадахгүйд хүрч нийгэм өөрөө тэдгээр хүүхдийн хувьд хориг, шийтгэл болж хувирдаг. Энэ нь “хуучныг эвдэх” чиг хандлага биш бөгөөд харин хувь хүнийг тодорхойлсон нэгдмэл шинж чанартай эерэг хандлага байх нь зүйтэй юм. Хүүхдийн давуу тал ба боломжийг дахин эрчимжүүлэх үйл ажиллагаа нь хүүхдэд бие даасан хүний шинж чанарыг улам бүр суулгаж өгдөг.

Л.Нарантуяа “Хүүхэд-гэр бүл” номоос

            Хүүхдийг насанд хүрэгчдийн үйл ажиллагаанд татан оролцуулахад бид гурван чухал хандлагыг маш сайн ойлгосон байх ёстой. Бид хүүхдийг хувь хүний хувьд хүндэтгэх, хүүхдийн хөгжлийн талаар мэдлэгтэй байх, хүүхдийн эрхийн талаар маш сайн ойлголтыг олж авсан байх нь чухал юм.

            Насанд хүрэгчид хүүхдийг хувь хүнийх нь хувьд авч үзэж, тэдний эдлэх эрхийг ойлгож байгаа боловч үүнд хүүхдийн эрхийг мөн чанараар нь хэрэгжүүлэхэд төдийлөн хялбар байдаггүй. Хүүхэдтэй анх уулзахад тэр хүүхдийн дотоод, гадаад аж байдлыг ойлгоход нөлөөлдөг хэд хэдэн зүйл байдаг.

            Ихэнх тохиолдолд бодлого, хөтөлбөрөөр хүүхдийг хэд хэдэн категорид авч үзсэн байдаг. Хүүхдийн хувьд нэг салбар асуудал, бодлогын катергори нь олон төрлийн хэрэгцээ шаардлага байдаг.

            Хүүхэд болгоны хүн төрөлхтний төлөө хийж байгаа үйл ажиллагаа нь ихэнхдээ хүссэн үр дүндээ хүрч чадахгүй байгаагийн шалтгаан бол хүүхдийг томчууд хувь хүний өнцөгөөс харахгүй, тэдгээрийн онцлог шинж чанарыг үнэхээр тодорхойлон гаргаж чадахгүйд байгаа явдал юм. Цаашид хүүхэд бүрийн онцлог шинж чанарыг олж харах ба хүүхэд бүрийн онцлог шинж чанарт суурилсан бодлого, хөтөлбөрийг боловсруулж чадахгүй бол амжилтанд хүрэх нь бэрхшээлтэй юм. 

Л.Нарантуяа “Хүүхэд- гэр бүл” номоос

Бидний үр хүүхдүүд, өсвөр залуу үеийнхэн хүүхэд насаа хүчирхийллээс ангид өнгөрөөх ёстой. Тэдний бие бялдар, оюун ухаан, сэтгэл зүйн болон нийгмийн наад захын хэрэгцээ хангагдсан байх ёстой. Тэд өөрсдийгөө хамгаалж чадахгүй учраас тэдэнд хамгаалалт хэрэгтэй.

Манай оронд хүүхдийн хамгааллын асуудлыг Засгийн газрын болон ТББ-ууд хүлээдэг бөгөөд олон нийт хүүхдүүдээ аливаа аюулаас хамгаалах нөхцлийг бүрдүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэх ёстой.

Хүүхдийн хүчирхийлэл гэдэг нь эцэг эх, тэжээгч болон асран халамжлагчдын зүгээс хүүхдийн бие махбодь болон сэтгэл зүйд аюул заналхийлсан аливаа үйлдлийг хэлнэ.

Хүүхдийн хүчирхийллийн улмаас хүүхдэд учрах хор уршиг:

Хүчирхийлэлд өртсөн хүүхэд бие махбодийн хувьд тахир дутуу, оюун ухааны хувьд хоцрогдолтой болж болох юм.

Хүчирхийлэлд өртсөн хүүхэд насанд хүрсэн хойноо аливаа нөхцөл байдалтай зохицон амьдрах чадвар дутмаг болж болох юм.

Хүчирхийлэлд өртсөн хүүхэд өөрсдөө хэрцгий догшин эцэг эх болж болох юм. 

Хүүхдэд гоо сайхан, гоо зүйн хүмүүжил олгож гэмээнэ саятан төлөвших учиртайг өмнө  дурьдсан. Хүүхэд гоо сайхны хүмүүжилтэй болохын тулд тэрхүү гоо сайхныг олж харж сурах ёстой. Харин үүнийг эцэг эх нь суулгаж өгдөг. Шинэ ном уншиж өгөх, шинэ хөгжим сонсгох, музей үзүүлэх, уран зураг үзүүлэх гэх мэтээр гоо зүйг төлөвшүүлнэ. Аажимдаа хүүхэд хорвоогоос гоо сайхан бүхнийг хүлээн авдаг болно. Нэгэнт гоо сайхныг хүлээн авч сурсан хүүхэд өөрийн ахуй амьдрал, ажил төрөл, аливаа асуудал аз ба бүтэлгүйтлийг яг л шүүлтүүр шиг гоо сайхны давхаргаар шүүн гаргаж сурдаг. Одоо та энэ хүүхдийн дотоод ертөнцөд санаа зовох хэрэггүй. Энэ хүүхэд гарцаагүй саятан болно. Та гоо сайхны үнэлэлт хэмжүүрийг өндөрт тавихын хэрээр танай хүүхэд хожим олон гай түйтгэрийг тойрон гарч хүмүүсийн төлөө төрсөн саятан болж чадна. Хэрэв та ердийн шоуг гоо сайхны хэмжээнд хүлээн авах юм бол хүүхэд мөн энэ хэмжүүрээр хэмжиж алсдаа хар саарал түмний нэг л болно. Гэтэл таны гоо сайхны хэмжүүр сонгодог урлаг байх аваас таны хүүхэд саятан болно.

Хүүхэд уран зураг, сонгодог бүтээлийг хараад шууд ойлгохгүй. Түүний оюун ухаан гүйцэд хөгжөөгүй байгаа. Тиймээс та эдгээрийг үзүүлэх үедээ бага зэрэг тайлбарлаж ярьж өгөх аваас үр дүнтэй болно.

Хүүхдийн дотоод гоо сайхны төлөвшилд амьд байгаль хэмжих аргагүй үүрэгтэй. Байгаль ямар ухаалаг, давтагдашгүй, төгс төгөлдөр зохицолтой вэ?  Хүн байгалийн зохицлоос жишээ авахын хэрээр амжилтанд хүрдэг. Голын эрэг, хээр тал, ой мод, нуурын мандал, уулын оргилд аваачаарай.

Хүүхэд хорвоогийн түмэн ургамал, шавьж ба амьтныг өөрийн нүдээр харна. Энэ хүүхэд хорвоогоор дүүрэн муухай шавьж байдгийн адил муу хог өвс шиг хүмүүс байдгийг ойлгож муухай шавьж ба хог өвсийг түүж устгаж барахгүйн адил эдгээр хүмүүстэй тэмцэх хэрэггүйг ойлгоно. Тэр хог ургамлын дундаас ганц ганган цэцэг тасалж, олон шавьжийн дундаас үзэсгэлэнт эрвээхэйг хардаг болж сурдаг. Амьд байгаль хүний гоо зүйн хөгжилд давтагдашгүй үүрэгтэй.

Өнгө үзэмжтэй, амт чанартай зүйл бүтээхэд хүнд дотоод гоо зүй маш чухал. Мэдээж амт сул, өнгө үзэмж муутай бол хэрэглэгч мөнгөө түүнд өгөхгүй. Олон хэрэглэгчийн мөнгийг өөртөө цуглуулж байж сая саятан болдог.

Хүний төлөвшсөн дотоод гоо зүй нь зөвхөн ажил хөдөлмөрт биш хань ижлээ сонгоход чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Саятан хүний ар гэр гэдэг бол хамгийн дотны зөвлөгч, туслагч нь байдаг. Гэр бүл тогтворгүй, ажил хөдөлмөрийг нь ойлгодоггүй, хэрүүл уруултай бол хүн их мөнгө олох их ажлыг амжуулах боломжгүй болдог. Дотоод гоо зүйтэн хүн аливаа зүйлийн сайн талыг олж харж чаддаг болсон байдаг. Тиймээс хэрүүл уруулаа урьтал болгохгүй эв эеэ хичээж, хийж бүтээхээ эрхэм болгодог.

Дотоод гоо зүй нь хэр төлөвшхийн хэрээр хүн бусдын уур хүргэсэн үйлдэл бараг хийдэггүй. Үйлдэл бүү хэл муу үгээ ч амаараа давуулахаас эмээдэг болдог. Энэ нь хэрүүл маргаан, зодоон цохио, өнчрөл салалт гээд олон муу зүйлээс хүнийг холдуулахаас гадна хийж бүтээх цагтай байлгадаг сайн талтай.

Л.Нарантуяа “Хүүхэд- гэр бүл” номоос

Хүүхдэд гоо сайхан, гоо зүйн хүмүүжил олгож гэмээнэ саятан төлөвших учиртайг өмнө  дурьдсан. Хүүхэд гоо сайхны хүмүүжилтэй болохын тулд тэрхүү гоо сайхныг олж харж сурах ёстой. Харин үүнийг эцэг эх нь суулгаж өгдөг. Шинэ ном уншиж өгөх, шинэ хөгжим сонсгох, музей үзүүлэх, уран зураг үзүүлэх гэх мэтээр гоо зүйг төлөвшүүлнэ. Аажимдаа хүүхэд хорвоогоос гоо сайхан бүхнийг хүлээн авдаг болно. Нэгэнт гоо сайхныг хүлээн авч сурсан хүүхэд өөрийн ахуй амьдрал, ажил төрөл, аливаа асуудал аз ба бүтэлгүйтлийг яг л шүүлтүүр шиг гоо сайхны давхаргаар шүүн гаргаж сурдаг. Одоо та энэ хүүхдийн дотоод ертөнцөд санаа зовох хэрэггүй. Энэ хүүхэд гарцаагүй саятан болно. Та гоо сайхны үнэлэлт хэмжүүрийг өндөрт тавихын хэрээр танай хүүхэд хожим олон гай түйтгэрийг тойрон гарч хүмүүсийн төлөө төрсөн саятан болж чадна. Хэрэв та ердийн шоуг гоо сайхны хэмжээнд хүлээн авах юм бол хүүхэд мөн энэ хэмжүүрээр хэмжиж алсдаа хар саарал түмний нэг л болно. Гэтэл таны гоо сайхны хэмжүүр сонгодог урлаг байх аваас таны хүүхэд саятан болно.

Хүүхэд уран зураг, сонгодог бүтээлийг хараад шууд ойлгохгүй. Түүний оюун ухаан гүйцэд хөгжөөгүй байгаа. Тиймээс та эдгээрийг үзүүлэх үедээ бага зэрэг тайлбарлаж ярьж өгөх аваас үр дүнтэй болно.

Хүүхдийн дотоод гоо сайхны төлөвшилд амьд байгаль хэмжих аргагүй үүрэгтэй. Байгаль ямар ухаалаг, давтагдашгүй, төгс төгөлдөр зохицолтой вэ?  Хүн байгалийн зохицлоос жишээ авахын хэрээр амжилтанд хүрдэг. Голын эрэг, хээр тал, ой мод, нуурын мандал, уулын оргилд аваачаарай.

Хүүхэд хорвоогийн түмэн ургамал, шавьж ба амьтныг өөрийн нүдээр харна. Энэ хүүхэд хорвоогоор дүүрэн муухай шавьж байдгийн адил муу хог өвс шиг хүмүүс байдгийг ойлгож муухай шавьж ба хог өвсийг түүж устгаж барахгүйн адил эдгээр хүмүүстэй тэмцэх хэрэггүйг ойлгоно. Тэр хог ургамлын дундаас ганц ганган цэцэг тасалж, олон шавьжийн дундаас үзэсгэлэнт эрвээхэйг хардаг болж сурдаг. Амьд байгаль хүний гоо зүйн хөгжилд давтагдашгүй үүрэгтэй.

Өнгө үзэмжтэй, амт чанартай зүйл бүтээхэд хүнд дотоод гоо зүй маш чухал. Мэдээж амт сул, өнгө үзэмж муутай бол хэрэглэгч мөнгөө түүнд өгөхгүй. Олон хэрэглэгчийн мөнгийг өөртөө цуглуулж байж сая саятан болдог.

Хүний төлөвшсөн дотоод гоо зүй нь зөвхөн ажил хөдөлмөрт биш хань ижлээ сонгоход чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Саятан хүний ар гэр гэдэг бол хамгийн дотны зөвлөгч, туслагч нь байдаг. Гэр бүл тогтворгүй, ажил хөдөлмөрийг нь ойлгодоггүй, хэрүүл уруултай бол хүн их мөнгө олох их ажлыг амжуулах боломжгүй болдог. Дотоод гоо зүйтэн хүн аливаа зүйлийн сайн талыг олж харж чаддаг болсон байдаг. Тиймээс хэрүүл уруулаа урьтал болгохгүй эв эеэ хичээж, хийж бүтээхээ эрхэм болгодог.

Дотоод гоо зүй нь хэр төлөвшхийн хэрээр хүн бусдын уур хүргэсэн үйлдэл бараг хийдэггүй. Үйлдэл бүү хэл муу үгээ ч амаараа давуулахаас эмээдэг болдог. Энэ нь хэрүүл маргаан, зодоон цохио, өнчрөл салалт гээд олон муу зүйлээс хүнийг холдуулахаас гадна хийж бүтээх цагтай байлгадаг сайн талтай.

Л.Нарантуяа “Хүүхэд гэр бүл” номоос

Энэ хорвоод хувьсан өөрчлөгдөггүй зүйл гэж нэг ч байхгүй гэдгийг хүүхдэд багаас нь ойлгуулах хэрэгтэй байдаг. Мөнх юм үгүй. Ээж аав хүртэл мөнх биш гэдгийг хэлж ярьж өгнө. Аливаа зүйл хувьсан өөрчлөгдөх ёстой хойно хүн өөрөө төлөвлөж урьдчилан өөрчилж байвал дандаа сайн сайхан явна гэдгийг ухааруулах ёстой ажээ.

Хамгийн энгийн жишээ дурьдахад танайх өдөр бүр өөр хоол идэж таарна. Хэрэв ээж аав орой орж ирэнгүүтээ хөргөгч шүүгээгээ ухаж үзээд байгаа юмаараа хоол хийвэл магадгүй муу хоол идэж мэднэ. Харин маргааш тийм хоол хийнэ гэж төлөвлөвөл орой ирэхдээ хэрэг болох зүйлсийг барьж ирнэ.           

Ер нь хүүхдэд байнга шинэлэг бүхэнд тэмүүлэх тэмүүллийг суулгавал тэр ирээдүйд саятан болдог. Шинэ бичлэгтэй диск хамт үзэх, гэрийн тавилгаа үе үе байрлалыг өөрчилж тавих, шинэ сэтгүүл хамтдаа үзэх, үе үе шинэ хувцас авч өгөх гэх мэт байнга хувьсан өөрчлөгдсөн болгонд дасгах ёстой. Байнгын өөрчлөлт хүүхдийн хийсвэр сэтгэхүйг асар хөгжүүлнэ. Улмаар хүүхэд шинийг эрэлхийлэгч болдог. Хүүхдээ дагуулж аль болох олон шинэ газраар яв. Шинэ газрын юу нь хүмүүст таалагдаж байгааг дандаа ярилц. Энэ хүүхэд ирээдүйд хүмүүст таалагдах шинэ бүхнийг бүтээгч болно.

Саятан хүн бол өдөрт маш олон зүйлийг амжуулсан учраас зах зээл түүнийг хангалуун сайхан амьдрах мөнгөөр шагнасан байдаг. Ямар нэгэн дээд сургууль төгсөөд л хүүхэд их ажил хийж чадна гэж манайхан эндүүрдэг. Эндүүрдэг гэдгийн баталгаа бол энэ олон дипломтой залуус юм. Тиймээс хүүхдийг аль болох багаас нь маш олон ажлыг амжуулдаг болгож дагуулах хэрэгтэй юм.

Жишээ нь манайхан хүүхдээ математикийн нэг бодлогоо бодож чадахгүй байвал хүүхдийг орой хүртэл махлаад суулгачихдаг. Хүүхэд нэг юмтай удаан зууралддаг ийм зуршилтай болчихвол том болоод өдөржин эвдэрсэн машинтайгаа зууралдвал саятан болох мөнгөний ажлаа хэзээ хийх юм бэ?

Тиймээс хийж чадаагүй даалгаврыг нь нэг цаг суулгаад орхиулах хэрэгтэй ээждээ хоол хийхэд нь туслах, дүүдээ үлгэр ярьж өгөх, гэрээ цэвэрлэх, хувцасаа угаах, найздаа туслах, дэлгүүрээс хүнсээ авчирах, гэрийнхэнтэйгээ салхинд гарах, сагс тоглох, дасгал хийх, ном унших, цэцэг арчлах гээд өдөрт аль болох олон ажил хийх амжуулах тусам том болоод бүхнээ амжуулдаг босс болж чадна. Тэгээд ч хүүхэд юм бүхэнд оролцож, их идэвхитэй амьдрахын хэрээр сэтгэл санааг нь өөдрөг, ухаан бодол нь сэргэг байдаг.            

Л.Нарантуяа “Хүүхэд гэр бүл” номоос

Дэлгэрэнгүй мэдээллийг: Өүлэн Эхийн Оюуныг Бадраах төвөөс буюу 99088602, 70110600 утсаар авна уу.