creativemongolia

Author: admin

  • Ганболдын Баярын шүлэгүүд

    ЧАМД ӨГЬЕ

    Адууны хялгасаар навч хуурдан дуугаргах сарыг чамд өгье

    Асарлагч цагийн зүүдэнд согоо сормуусаар салхи самнах агшныг чамд өгье

    Алимны улаан, чив, чив хийх өвдөлтийг чамд өгье

    Ардын дуун дундуур уйлж нисэх шувуудын “Ай”-г чамд өгье

    Нуурын хөвөөнд угаал үйлдэх бүсгүйн

    бургасанд тохсон цамц шиг шүлгээ чамд өгье

    Нам гүмийн тохойд хөхрөн бөхөлзөх моддын гэгээг чамд өгье

    Нүдээ анихын зуурт эгшиглэн урагдах үүлсийн чимээг чамд өгье

    Нүгэл буяны утсан дээр намилзан ганхах үүлэн цэцгийг чамд өгье

    Хөдөө буйдын шаргалхан цув шиг өдрүүдийг чамд өгье

    Хүүхдийн сэвлэг шиг сэтгэлийнхээ уй салхийг чамд өгье

    Халуун алганаас чинь будаа түүх зүүн гандангийн тагтааг чамд өгье

    Хайр нигүүслийн бутан дотроос ширтэх бурханы нүдийг чамд өгье

    Өгснийхөө хариуд чамд өгье

    Өгч болох л бүхнээ чамд өгье

    Өндөгнийхөө хээг ч чамд өгье

    Өөрийгөө онгойлгож ордог түлхүүрээ ч чамд ӨГЬЕ хайрт минь


    [Бодол санаанд минь чи

    ямар гээчийн

    танихгүй цэцгийн үр суулгачихав даа

    Алчуурынхаа хуниасанд чи

    хаврыг нууж явсан гэдгээ

    хэлэхгүй яасан юм бэ?]

    1

    Харцны чинь мөрөгцөгт нуугдсан

    Тэр их гуниг шаналлыг бодохоор

    Зүрхэн дотор минь

    Нэгэн мод уйлж хонох юм

    Нулимсных нь цуурайнд

    Сэтгэлийн минь тэнгис дуугаа хураагаад

    Ер бусын цагаан шувуудаараа надаас

    Ер бусын асуулт асуух юм

    2

    Чи эд эс бүхэнд минь оршиж

    Чи үсний минь ширхэг бүхнээр амьсгалнам

    Чи зүүдэн тэнгэрт минь цав цагаан тагтаа болон нисэж

    Чи зүрхний минь тооноор долоон сарын цас болон орном

    Чи аз жаргалыг миний дээрээс цэцгийн шүүдэр шиг асгаж

    Чи амьд явах учир шалтгаан минь болном

    3

    Уйлж битгий шанал, сэтгэл рүүгээ салхилахаа боль!

    Утга учиргүй амьдралд, утга учиргүй амьдрах л сайхан

    Угаасан цамц шиг цаг хугацаанаас

    Ус дусалж байгааг сонсож байна уу?

    Хүнд л гагцхүү зовлон оршдог гэж чи бодож байна уу?

    Үгүй дээ үгүй догдлонгуй энхрийхэн амраг минь

    Өвс, мод, шувуу, уул, байгалийн эд эс бүхэнд зовлон оршдог юм

    Уй гунигаа нууж чаддаг болохоор л байгаль ийм гоо сайханлаг байдаг юм

    Уйлж битгий шанал сэтгэл рүүгээ салхилахаа боль!

    ЦОНХНЫ ЧИНЬ ШИЛИЙГ ДАГАН

    Цонхны чинь шилийг даган урсаж байгаа бороон дуслууд

    Цонхны чинь шилийг даган уйлж байгаа бороон дуслууд

    Цонхны чинь шилийг даган инээж байгаа бороон дуслууд

    Цонхны чинь шилийг даган мэгшиж байгаа бороон дуслууд

    Миний чамд өгсөн сэтгэлийн уй гуниг

    Мянган жилийн дараач чи ойлгохгүй

    Ойлогоо гээд ч ер яах билээ

    Өвсөнд бутарсан оддын туяа хэний амны цангааг тайлна гэж

    /ДУРЛАЛ/-ыг ирэхээс өмнө энд

    Бүх зүйл хэвийн, нам гүм байсан

    Тэнгэрийн зүүн доод буланд өлгөгдсөн сарны гадаргуугаас

    Есдүгээр сарын бороо цэцгийн манан болон зүрх рүү минь урсаад

    Дусал болгон нь жижигхэн, жижигхэн тэнгэрс болоод

    Шилний хагархай мэт зүрх рүү минь шигдээд

    Гудамжаар л дүүрэн цагаан шүхэр барьсан охид

    Гэвч би улаан шүхэртэй охиныг хүлээн

    Тагтан дээрээ тамхи татаж суусан юм

    Дурлал гэдэг бол одоо миний хувьд

    Хоосон агаар, усруу чулуу шидхэд гарах чимээ

    Шанлал гэдэг үгэнд торлогдсон

    Азгүй нэгэн, сохор хотон шувуу

    Чөлөөлж тавихыг дотоод дуу хоолой минь надаас цурихран гуйвч

    Гар хуруу минь хөшсөн юм шиг үл хөдлөнө. . .

    Цонхны чинь шилийг даган шүлэг бичиж байгаа бороон дуслууд

    Цонхны чинь шилийг даган дахин төрөхгүйн тулд үхэж байгаа бороон дуслууд

    Цонхны чинь шилийг даган чамд хайртай гэж хашгарч байгаа бороон дуслууд

    Цонхны чинь шилийг даган чиний сэтгэл рүү залбирч байгаа бороон дуслууд

  • Өдөр тутмыхаа амьдралд дуртай болох 5 зөвлөмж

    ӨДӨР ТУТМЫНХАА АМЬДРАЛД ДУРТАЙ БОЛОХ 5 ЗӨВЛӨМЖ

    Хэрвээ та өдөр тутмынхаа амьдралд дургүй бол

    Хэрвээ та өдөр болгоныг сэтгэл хангалуун өнгөрөөж чаддаггүй бол өнөөдрийнхөө бичлэгийг танд зориулж байна.

    Өдөр тутмыхаа амьдралд дуртай болох 5 зөвлөмж

     1. Ижил бодол санаатай, ижил зорилготой хүмүүстэй холбогдож, найз нөхөд болох.

    Ингэж чадвал өдөр бүрийн амьдралдаа сэтгэл хангалуун болж, өөрийгөө болон амьдралаа сайжруулах хүсэл эрмэлзэлтэй болно. Учир нь орчин тойронд хүрээлж байгаа, үерхэж нөхөрлөж, ойр шадар яваа бүхэн аж амьдралд их нөлөөлдөг.

    Санаж яв: Ижилхэн зовлонтой хүнтэй цагийг хамт өнгөрөөхөөс илүү ижил зорилготой хүнтэй хамт өнгөрөө. 

    Ижил бодол санаатай, ижил зорилготой хүмүүсийг хаанаас олох вэ гэвэл амархан. Фэйсбүүк ухаж байхад янз бүрийн байгууллага, хамт олон, хуудас, группүүд байдаг. Жишээлбэл:

    Ука Төмөрийн ХҮС ХИЙ ХҮР

    Амьдрах Ухаан Амжилтын Хөтөч

    БидЧадна. мн

    The New Media Group

    Төслийн Удирдах Хөгжлийн Хүрээлэн

    Ану Mаркетинг

    Гэр бүл судлаач Л.Нарантуяа

    Luvsandorj Jamsranjav

    Mongolian Women’s Development Foundation

    Амжилтыг Өнөөдөр Өөрөөсөө

    Монголын залуучуудын холбоо

    Бэрхшээл ба боломж

    Амин хэлхээ груп

    Номонд дурлагсдын фэйсбүүк дахь холбоо

    Undraa Vandan  

    TEDxUlaanbaatarWomen… гээд л эдгээр байгууллага хамт олны явуулж буй арга хэмжээнүүдэд оролцож сэтгэлэг нэг хүмүүстэй танилцаж, дотносож, нэгдэх боломжтой. Хэрвээ та эдээрээс гадна өөр байгууллага хамт олон мэддэг бол доор бичиж үлдээгээрэй.

    2. Амьдралынхаа зорилгыг ажилтайгаа уялдуулан холбох

    Бид ажил дээрээ ихэнх цагийг өнгөрөөдөг. Зарим хүмүүс ажилдаа дургуй сэтгэл хангалуун байж чаддаггүй учраас өдөр тутмынхаа амьдралд дургүй болдог. Тиймээс амьдралынхаа зорилгыг одоо хийж буй ажилтайгаа уялдуулан холбож, “Яагаад одоо энэ хийж буй ажлаа хийж байна вэ?, Энэ нь зорилгодоо хүрэхэд ямар хувь нэмэр оруулж байна вэ?” гэдгийг өөрөөсөө асууж, мэдсэн үед бидний хандлага өөрчлөгдөж, ажилдаа амьдралдаа дуртай болж эхэлнэ.

    3. Хэн ч, юу ч төгс төгөлдөр биш гэдгийг мэдэх.

    Зарим тохиолдолд ямар нэгэн зүйл санаанд хүрэхгүй, хэн нэгэн сэтгэлд нийцэхгүй, өөртөө сэтгэл хангалуун бишээс үүдээд амьдралдаа дургүй болдог. Харин хэн ч, юу ч төгс төгөлдөр биш гэдгийг хүлээн зөвшөөрснөөр  бүхнийг байгаагаар нь хүлээн авч чадах ба эерэг зүйлүүд дээр илүү ахаарлаа төвлөрүүлэх болно.

    4. Сайн үйлс бүтээ

    – Хүмүүст сайхан сэтгэгдэл төрүүл

    – Хүмүүсийн сайн найз бай

    – Сайн урам хайрлагч бай…   Өөрийгөө дэргэд нь байгаад л баймаар тийм хүн болгож хөгжүүл

    5. Сурсан мэдсэнээ бусадтай хуваалц

    Хүн бүрт өөр өөрийн гэсэн мэддэг чаддаг зүйл бий. Түүнийгээ бусадтай хуваалц.

    Таны тэр мэддэг чаддаг зүйлийг мэддэг чаддаг болох юмсан гэж бодож байгаа хүмүүс зөндөө байгаа гэдэгт би итгэлтэй байна. Тэр хүмүүст зориулж мэддэг чаддаг зүйлээ өнөөдрөөс хуваалцаж эхэл.

    Товчхон хэлэхэд бусдын амьдралыг сайжруулахад хувь нэмрээ оруул.

    Санаж яв: Таны хийсэн бүх сайн үйлс эргээд танд 2 дахин илүү сайн үйлсийг авчирна.

    Тэгэхээр эдгээр 5 зөвлөмж өдөр бүрийг сэтгэл хангалуун өнгөрүүлэхэд тэнь тус нэмрээ үзүүлнэ гэдэгт найдаж байна. Хэрвээ танд энэ сэдвийн дагуу нэмж хэлэх зүйл байгаа бол доор сэтгэгдлээ үлдээж бусадтайгаа хуваалцаарай. Эсвэл MiniiAmidral@ukatumur.com руу “Миний Буцалж Буй Амьдрал” буланд захидал илгээгээрэй.

     

    ХҮС. ХИЙ. ХҮР.

    ТАНЫ АМЖИЛТЫН ТӨЛӨӨ

    ©Ука Төмөр

     

     

  • Окуяама ЮМИ- Дуурийн дуучин, хөгжмийн заах арга зүйн багш

    Япон улсын дуурийн дуучин, хөгжмийн заах арга зүйн багш, Art of Ulaanbaatar төвийн хөгжмийн багш.

    Окуяама Юми нь Япон улсын Токио хотын Хөгжмийн их сургуулийг төгссөн мэргэжлийн дуурийн дуучин бөгөөд дуурын дуучид бэлтгэх мэргэжлийн заах арга зүйн багш билээ. 1999 онд Монгол-Япон хоёр орны соёлын харилцааны хүрээнд Япон улсын гадаад харилцааны яамны урилгаар Монгол улсад ирж Дуурь бүжгийн эрдмийн театрт ажилласан ба “Учиртай гурван толгой” дуурьт Нансалмаагийн дүрийг бүтээн дуулсан анхны гадаад дуучин болж байсан. Түүнээс хойш “Чингис хаан дуурь” болон В.А.Моцартын “Донжуан”, “Шидэт лимбэ” зэрэг олон бүтээлд Монголын дуучид уран бүтээлчидтэй хамтран дуулан ажиллаж ирсэн. 

    Түүнээс хойш 2011-2013 онд хуучнаар Хөгжим бүжгийн коллежийн сургуульд дуулаачийн багшаар ажиллаж, 2014-2018 онд Citi их сургуульд ажиллаж мэргэжлийн дуучин, уран бүтээлчдийг бэлтгэх ажилд өөрийн хувь нэмрийг оруулж байна. Миний туйлийн хүсэл бол Монгол оронд мэргэжлийн дуурийн дуучдыг өндөр түвшинд бэлтгэх, тэрхүү дуучдыг олон улсын түвшинд амжилт гарахад нь туслан өөрийн мэдлэг чадвараа харамгүй зориулахад оршиж байгаа бөгөөд Монгол орныг олон улсад сонгодог урлагаар таниулах чиглэж байгаа болно. Монгол улсын засгийн газар миний хөдөлмөрийг үнэлэн 2005 онд МУСТА цол тэмдэгээр шагнаж улмаар 2007 онд Монгол улсын Ерөнхийлөгч соёл урлагт оруулсан хувь нэмрийг минь үнэлж Найрамдал одонгоор тус тус шагнасан.

    Эх сурвалж: Art of Ulaanbaatar

  • Нацагийн ЖАНЦАННОРОВ- Нэрт хөгжмийн зохиолч, нийгмийн зүтгэлтэн

    Хөгжмийн зохиолч, нийгмийн зүтгэлтэн, Төрийн хошой шагналт, Ардын жүжигчин, Хөдөлмөрийн баатар

    Гарчиг

    Товч намтар

    Н.Жанцанноров нь XVII жарны шороон үхэр жилийн хаврын тэргүүн сар буюу 1949 оны 3 сарын 25-­нд одоогийн Өвөрхангай аймгийн Өлзийт сумын нутагт Цагаан хөтлийн “Хондлой” гэдэг газар төрсөн.

    Боловсрол

    1957-­1961 онд Өвөрхангай аймгийн Өлзийт сумын бага сургууль
    1961­-1967 онд Хужирт сумын дунд сургууль
    1967-­1971 онд Улаанбаатар хотын Багш нарыг бэлтгэх сургуульд Хөгжмийн багшийн мэргэжлээр
    1974­-1979 онд Украин улсын Киев хотын П.И.Чайковскийн нэрэмжит хөгжмийн Консерваторид суралцаж хөгжмийн зохиолч, хөгжим судлаач мэргэжил эзэмшсэн.

    Ажлын түүх

    1971-­1973 онд Багшийн сургуульд хөгжмийн онолын багш
    1979-­1981 онд Соёлын Яаманд хөгжмийн уран бүтээлийн асуудал эрхэлсэн мэргэжилтэн
    1981-­1985 онд МАХН­ын Төв хороонд Урлаг, уран бүтээлийн асуудал эрхэлсэн зааварлагч
    1983-­1990 онд Монголын Хөгжмийн Зохиолчдын Холбооны даргаар сонгогдон ажилласан
    1990 онд Соёлын Яаманд орлогч, нэгдүгээр орлогч сайд
    1992-­1993 онд Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн
    1993-­1995 онд Холбооны Бүгд Найрамдах Герман улсын “Салтарино” циркэд хөгжмийн зохиолч
    1996-­2000 онд Гэгээрлийн Яаманд Соёл, урлагийн бодлогын багийн ахлагч, газрын орлогч дарга

    1997 оноос Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн Соёл урлагийн асуудал эрхэлсэн шинжээч
    1998 оноос “Их Урлаг” товчооны ерөнхий захирал
    1999 оноос ЮНЕСКО-­ийн Утга соёлын өвийн Монгол үндэсний төвийн тэргүүн
    2000 ­оноос Монгол Улсын Филармонид хөгжмийн зохиолч
    2002 оноос “Морин Хуур” нийгэмлэгийн тэргүүн, Монголын Урлагийн Зөвлөлийн Тэргүүн
    2002 оноос Монгол-­Хятадын найрамдлын нийгэмлэгийн ерөнхийлөгч
    2004 оноос БСШУ-­ы сайдын зөвлөлийн гишүүн, Соёл урлагийн асуудал хариуцсан зөвлөх
    2004 оноос ЮНЕСКО-­ийн Монголын үндэсний комиссын гишүүн
    2007 оноос Монгол Туургатны соёл, эрдэм шинжилгээний сангийн ерөнхийлөгч
    2008 оноос Батлан хамгаалахын Сайдын дэргэдэх Иргэний зөвлөлийн гишүүн
    2010 оноос СУИС-­ийн тэргүүлэх профессор, Хөгжмийн урлагийн сургуулийн профессорын багийн ахлагч, Эрдмийн зөвлөлийн даргаар сонгогдон ажиллаж байна.

    Санаачлан зохион байгуулсан ажлын тойм

    1982 он Ардын язгуур урлагийн дэлхийн анхдугаар үзлэг
    1982 он “Алтан намар” хөгжмийн наадам
    1985 он Азийн хөгжмийн VII индэр, симпозиум, фестиваль
    1989 он Морин хуурын анхдугаар наадам
    1991 он Монгол туургатны уртын дууны анхдугаар уралдаан
    1997 он Төв Азийн тууль олон улсын симпозиум, фестиваль
    2000 он АНУ-­д зохиогдсон Монголын соёлын ѳдрүүд
    2008 он Морин хуурын олон улсын анхдугаар наадам, уралдаан, симпозиум
    2011 он ЮНЕСКО­-ийн төв байр, НҮБ-­ын төв байранд (Нью­-Йорк хот) болсон Морин хуурын чуулгын концерт

    Уран бүтээлийн тойм

    Цомог, DVD

    • “Бурхан Халдун өршөөг” морин хуурт зориулсан бүтээлүүд
    • “Мандухай сэцэн хатан” киноны хөгжим
    • “Мөнх тэнгэрийн хүчин дор” киноны хөгжим
    • “Хутагтын сахиус” морин хуурт зориулсан бүтээлүүд
    • “Үдшийн бяцхан дуунууд” морин хуур, ятга, вибрафонд зориулсан аязууд
    • “Симфонетта” морин хуурын чуулгад зориулсан бүтээлүүд
    • “Байн байн санаа алдахад минь” зохиолын дуунууд
    • “Хайрлан дуулмаар байна” уянгын поп дуунууд
    • “Эгшиглэхүй, өгүүлэхүй” морин хуурын чуулгын концерт
    • “Тайвшрал” зураглал хөгжим
    • “Дорнодын цэнхэр аялгуу”
    • “Оюу эрдэнийн говь”

    Нот

    • “Хүний заяа 1” дууны түүвэр (40 дуу), 2000 он
    • “Хүний заяа 2” дууны түүвэр (41 дуу), 2000 он
    • “Талын харгуй” 24 хүүрнэл дуу, 2007 он

    Бүтээлүүд

    • Хийл төгөлдөр хуурын сонат, 1977 он
    • Чавхдаст хөгжмийн дөрвөл, 1978 он
    • Симфони №1, 1979 он
    • Баясгалант удиртгал, 1987 он
    • “Гурван төрийн нүүр” симфони зураглал, 1988 он
    • “Торой Бандийн дууль” дуулалт бүжгэн жүжиг, 1988 он
    • “Хүслийн төвөргөөн” симфони удиртгал, 1990 он
    • Шударга, төгөлдөр хуурын сонат, 1996 он
    • Хуучир, төгөлдөр хуурын сонат, 1998 он
    • “Их тэнгэрийн ивээл” симфони найрал, морин хуурын чуулгад зориулсан удиртгал, 2002 он
    • “Мэргэнд буусан чоно” үндэсний модерн бүжгийн жүжиг, 2004 он
    • Морин хуур, төгөлдөр хуурын сонат, 2009 он

    Концерт

    • Морин хуур найрал хөгжмийн концерт, 1989 он
    • Ятга найрал хөгжмийн концерт №1, 1992 он
    • Хуучир найрал хөгжмийн концертино “Эргэцүүлэл”, 1992 он
    • Шудрага найрал хөгжмийн концерт, 1992 он
    • Төгөлдөр хуур найрал хөгжмийн концерт, 1999 он
    • “Гэгээн тал” аратори, 2002 он
    • Бяцхан дууль, Ятга хѳгжимд зориулсан рапсодия, 2007
    • Морин хуур, виолончeль, тѳгѳлдѳр хуурын гурвал, 2008 он
    • Ёочин найрал хөгжмийн концерт №1, 2012 он
    • Дорнодын цэнхэр аялгуу чуулбар, 2012 он
    • Ятга найрал хѳгжмийн концeрт №2, 2013 он
    • Алтан намар хөгжмийн концерт 2013 он
    • Лимбэний концерт, 2013 он
    • Морин хуур найрал хөгжмийн концерт №2, (Хэрлэн барсын дууль), 2012 он
    • “Оюу эрдэнийн говь” чуулбар 2013 он
    • Морин хуурын чуулгад зориулсан 30 орчим бүтээл

    Драмын жүжгийн хөгжим

    • “Гэгээ”, 1980 он
    • “Арын албаныхан”, 1981 он
    • “Задын чулуу”, 1981 он
    • “Найрын ширээний ууц”, 1981 он
    • “Сэргэлт”, 1982 он
    • “Хөхөлдэй хүүгийн үлгэр”, 1986 он
    • “Ээдрээ”, 1989 он
    • “Бооцоо”, 2000 он
    • “Саран хөхөө”, 2004 он

    Киноны хөгжим

    Баримтат киноны хөгжим

    • “Ялалтын дуун” бүрэн хэмжээний баримтат кино, 1984 он
    • “Эхийн алдар”, 1981 он
    • “Тайгын эзэд”, 1983 он

    Ном

    • “Монголын хөгжмийн арван хоёр хөрөг” сонатын аллегро, 1996 он
    • Хөгжмийн онолын нэр томъёоны хураангуй тайлбар толь, 1996 он
    • “Сэрэх ухаанаа дууд…” ярилцлагын цоморлиг, 2004 он
    • “Их дуучны яриа. /Ж.Бадраагийн нэрээр/” алдарт дуучин Ж.Дорждагвын яриа, 2005 он
    • “Монгол хөгжмийн таван эгшигтийн онолын асуудлууд” судалгааны бүтээл, 2006 он
    • “Хөгжим, цаг үе” илтгэл, өгүүлэл, 2006 он
    • Уртын дууны уламжлалт зарим нэр томъёоны гаргалгаа, 2006 он
    • “Монгол хөгжмийн эгшиг – сэтгэлгээний онолын утга тайлал” судалгааны нэг сэдэвт бүтээл, 2009 он

    Гавьяа, шагнал

    1989 онд “Мандухай сэцэн хатан” киноны хөгжмөөр Монгол Улсын Төрийн шагнал
    1996 онд “Гоо марал” урлагийн дээд шагнал
    1997 онд Монголын Хөгжмийн Зохиолчдын Эвлэлийн шагнал
    2000 онд “Морин хуур яруу найрал хөгжмийн концерт”, “Сэтгэлд шингэсэн говь” зураглал, “Монгол аялгуу”, “Нутаг минь хүлэг минь” уран сэтгэмж зэрэг морин хуурт зориулсан бүтээлүүдээр Монгол Улсын Төрийн шагналыг хоёр дахь удаагаа хүртсэн
    2000 онд Энхтайвны зүтгэлтний “Мөнгөн од” шагнал
    2005 онд Энхтайвны зүтгэлтний “Алтан од” шагнал
    2005 онд Өвөрхангай аймгийн “Хүндэт Иргэн” цол
    2005 онд Монгол Улсын Ардын Жүжигчин
    2007 онд Урлаг судлаач, билиг зүйч “Жамцын Бадраа” сангийн Дээд шагнал
    2010 онд Батлан хамгаалахын дээд шагнал “Эх орны тѳлѳѳ”
    2011 онд “Занабазарын одон”
    2012 онд Япон улсын эзэн хааны “Мандах наран одон”
    2012 онд Кино авардс “Киноны шилдэг хөгжим”
    2019 онд Монгол Улсын Хөдөлмөрийн Баатар

  • 2. ӨДРИЙН ТЭМДЭГЛЭЛ ХӨТЛӨХ НЬ ӨӨРИЙГӨӨ ТАНИХ НЭГ АРГА БОЛОХ ТУХАЙД

    Өдрийн тэмдэглэл гэхээр мэддэг ч юм шиг их танил сонсогдож байна уу? Мэддэг юм шиг хэрнээ амьдралдаа хэрэгжүүлж чаддаггүй эдгээр зүйлс л бидний сул тал болж байдаг.

    Эртний мэргэд өдрийн тэмдэглэл хөтлөх нь өөрийгөө танин мэдэх хамгийн энгийн үр дүнтэй арга болохыг сургасан байдаг. Дэлхийг өөрчилсөн бүтээлч хүмүүсийн 1 нийтлэг тал нь өдрийн тэмдэглэл хөтлөх дадал хэвшил байдаг. Жишээ нь, Линкольн толгойд орж ирсэн санаагаа малгайндаа хавчуулж авч явдаг жижиг цааснууд дээрээ тэмдэглэж хандгалдаг хүн байсан гэдэг.

    Өдрийн тэмдэглэлд 8 цагт бослоо, 9 цагт ажилдаа ирлээ, 01 цагт унтлаа гэх мэт цаг хугацааны дараалал бичих шаардлагагүй юм. Хамгийн гол нь амьдралдаа гаргасан шийдвэр, алдаа, оноо, өөрчлөлтүүдээ тэмдэглэж өөрийгөө алган дээр тавьсан мэт харж дүгнэх нь чухал юм.

    Өдрийн тэмдэглэлийн ач холбогдол нь,

    1. Өөрийгөө судлах. Өөрийгөө хэрхэн өөрчлөгдөн хөгжиж байгааг өдөр бүр дүгнэн харах боломж. Өнөөдөр чи юуг алдсан? Юуг оносон? Хэнтэй хэрхэн харилцсан? Асуудал юунаас үүсэв? гэх мэтээр өөрийгөө хөндлөнгөөс харж ухаалаг бодитой дүгнэлт хийж, асуудлын үндсийг олж харах боломж өгдөг.

    2. Өөрийн түүх. Өөрийн замнал, түүхээ баримттайгаар бүтээх энгийн арга. Магадгүй таны туршлага ирээдүйд дэлхийг өөрчлөх эх сурвалж болох юм.

    3. Өөрийгөө илэрхийлэх чадвар. Тэмдэглэлээ тогтмол бичдэг бол бичгийн чадвар маш хурдан сайжирна. Аудио хэлбэрээр ярьж хөтлөдөг бол сул үгээ хурдан засч ярианы чадвар сайжирдаг.

    4. Агуулга хөгжүүлэх чадвар. Толгойд эргэлдэх санаагаа цаасан дээр буулгаж чадахгүй тохиолдолд, өөртэйгээ ярилцсан яриагаа аудио бичлэг (smart phone- audio rec) хийж, сийрүүлэх аргаар ажиллавал үр дүнтэй байдаг. Чөлөөтэй сэтгэж ярих үед хүний баруун тархи идэвхижиж олон шинэ санаанууд гарч ирдэг.

    5. Нойр хулжилтын эмч. Толгой дүүрэн бодол эргэлдэж сэтгэл амрахгүй нойр хулжсан үед хөрвөөж өнгөрөөх биш харин ч тэр цагийг ашиглаад эргэлдээд байгаа олон санааг тэмдэглэснээр та олон гайхалтай санааны эзэн болохоос гадна нэгэнт хамаг бодлоо уудалсан тархи сайхан амардаг. Унтаа сэрүүний заагт хүний далд ухамсрын цонх нээгддэг учир суутнууд зүүд нойрондоо гайхалтай санаанууд олдог нь тохиолдол биш юм.

    Технологийн хөгжилтэй уялдаад өдрийн тэмдэглэл хөтлөх шинэ аргачлалууд бий болж байна.

    1. Тэмдэглэлийн програм /аpp/ Гар утсанд зориулсан тэмдэглэлийн олон төрлийн програм бүтээгдсэн. ColorNote, EverNote г.м.

    2. Аудио тэмдэглэл. Асуудлын гарцийг олох зорилгоор өөрөө өөртэйгээ ярилцсан утасны бичлэгээ (Audio Rec) дахин сонсох, эсвэл хүмүүстэй ярилцах үедээ болон ажил дээрх хурлуудаа бичиж аваад өөрийн яриандаа болон бусдын ярианд дүгнэлт хийдэг.

    3. Аудио, видео подкаст. Олон нийтэд нээлттэй хэлбэрээр өөрийн тушлага мэдлэг, хобби сонирхолын дагуу агуулга бүтээж түгээдэг. Жишээ нь, видео: http://youtube.com/ukatumur, аудио: http://mixcloud.com/luvsandorj

    4. Уламжлалт хэлбэр. Өдрийн тэмдэглэлд зориулсан дэвтэр нээж хөтлөх арга.


    Хүн олон зүйлийг мэдсэнээр өөрчлөгддөггүй, харин нэг зүйлийг ч гэсэн хэрэгжүүлж чадсанаар өөрчлөгддөг. Та бүтээлч дадлыг амьдралдаа хэвшүүлснээр одоо байгаагаасаа илүү ихийг бүтээж чадна. Өдрийн тэмдэглэл хөтлөх нь танд төвөгтэй санагдаж магадгүй. Гэхдээ та өөртөө төвөгтэй байдлаар биш хөгжилтэй аргаар хийж туршиж 1, 2 өгүүлбэр ч болтугай тэмдэглэж, заавал өдөр бүр биш бичмээр санагдсан үедээ бичиж эхлэхэд л таны амьдралд үр дүнгээ өгч байгааг мэдрэх болно.

    Ж.Лувсандорж ӨНӨӨДРИЙН ТЭМҮҮЛЭЛ цувралаас

    Онлайн сонсох: http://www.mixcloud.com/luvsandorj/

  • Ажлын байрны иога- хөдөлгөөний дутагдал, стресс арилгах, таргалалт, суудлын өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх хөтөлбөр

    АЖЛЫН БАЙРНЫ ИОГА

    Ажлын байрны иога яагаад хэрэгтэй вэ?

    Мэдээлэл технологи эрчимтэй хөгжихийн хэрээр ажилчдын ширээний ард өнгөрөөх хугацаа нэмэгдсээр байна. Ажил, компьютерийн ард, машинд, гэртээ ТВ-ийн урд байхдаа ч ялгаагүй суугаа байдал үргэлжилж биеийн тэнцвэр алдагдан бодисын солилцоо удаашрах, идэвх буурах, булчин хэт сулран жин нэмэгдэх, хөшилт, аарцаг нурууны гажилт үүсэх зэрэг олон сөрөг үр дагавар бий болдог.

    Байгууллагууд иогийн ач тусыг ойлгож ажилчдынхаа стрессийг багасгах, сэтгэлзүйг тогтворжуулах, бүтээмжийг дээшлүүлэх зорилгоор ажлын байрны хамтын иогийг дэмжин хөгжүүлж байна. Дэлхийн нэр хүндтэй Аpple, Google, General Motors, Chase Manhattan Bank, HBO, Wall street-ийн фирмүүд зэрэг компаниуд ажилчидаа иогаар хичээллүүлж байна.

    Ажлын байрны иогийн ач холбогдол

    Ажлын байрны иога нь ажилчидын хөдөлгөөний дутагдал, ажлын байрны стресс арилгах, таргалалт, суудлын өвчнөөс урьдчилан сэргийлж, цусны эргэлт, бодисын солилцоо, хоол боловсруулалт сайжирч, оюун ухаан төвлөрч ойлгоц хурдсах, сэтгэл санаагаа тайван байлгаж сурах зэрэг олон эерэг нөлөөг үзүүлдэг. Мөн хамт олноороо зөв амьсгалж сурч, эрүүл эрч хүчтэй энерги авахаас гадна хамт олны уур амьсгалд эерэгээр нөлөөлж байдаг. Сургалтаар өдөр бүр ажлын байран дээрээ болон гэртээ, машиндаа, сууж байгаа газар бүртээ хийж болох үр дүнтэй хөнгөн дасгалуудыг эзэмшинэ.

    Ажлын байрны иогийн давуу тал

    Сандалтай иогийг нас, хүйс, бие бялдар харгалзахгүй хүн бүр хийх боломжтой. Ажлын байранд иога нь ажилчидын сургалтын танхим руу явах цагийг хэмнэн, ажилчид бүрэн хамрагдах боломжийг олгодог. Дасгал хийх үедээ зориулалтын хувцас өмсөх шаардлагагүй, өмд эсвэл шорттой байхад л болно. (Юбка, платье өмсөж болохгүй) Мөн зориулалтын гудас ашиглах шаардлагагүй бөгөөд тогтвор сайтай сандал байхад л хангалттай. Дасгалын үргэлжлэх хугацаа 15- 75 минут хүртлэх хугацаатай байх боломжтой.

    Байгууллагын ажлын онцлог, ачаалал зэргийг харгалзан үзээд 7 хоногт 2 удаа хичээллэх ба шаардлагатай гэж үзвэл нэмэлт хичээл орох боломжтой.

    СУРГАГЧ БАГШ ГАНЦЭЦЭГ

    Сургалтыг иогийн мэргэшсэн багш Ганцэцэг удирдан явуулдаг. Ганаа багш нь АНУ, Калифорни дахь Аманда иогын сургуулийг Иогийн мэргэшсэн багш мэргэжилээр төгссөн. Иогийн багшаар 8 жил ажиллаж байна. Мандала Иога төв, Эрхэт баясангуй төвд тус тус иогийн багшаар ажиллаж байсан. Аарцаг нурууны гажилт засах эрчмийн иога, ажлын байрны иога, аманда иога бүжгийн төрлөөр мэргэшин сургалт явуулдаг.

    GANAyoga иогийн сургалтын төвийн сургалтын хөтөлбөр by YARU

  • Рэнцэнгийн БАТЦЭНГЭЛ- Зураач

    Зураач

    “Монголы нууц товчоог дэлхийд түгээе” сангийн тэргүүн. “Чингис Хаан бүрэн хэмжээний анимейшн кино” төслийн санаачлагч. Түүхэн зурагийн төрлөөр уран бүтээлээ туурвидаг. Монголын нууц товчоог 28 дахь жилдээ зурж байна. “Монголын нууц товчоо түгээмэл эх” 3 цуврал номыг бүтээж цаашид анимайшн кино бүтээхээр зорилго тавин ажиллаж байна. 1995 онд Дүрслэх урлагийн Соёл сургуулийг зураачийн мэргэжлээр төгсөж нууц товчоо, Алтан ургийн түүх, домогоос сэдэвлэсэн уран бүтээлээ туурвиж эхлэсэн. 2002 онд Чингис хаан мэндэлсний 840 жилийн ойн хүрээнд “Алтан ургийн домгийн чуулган” нэртэй анхны үзэсгэлэнгээ гаргаж байсан. Мөн групп хөрөг зурагийн чиглэлээр “Тусгаар тогтнолын төлөө 70 жил”, “Ардчиллын түүчээ- МоАх” зэрэг бүтээлийг туурвисан.

    Ярилцлага унших

  • 1. УДМАА СУДЛАХ НЬ ӨӨРИЙГӨӨ ТАНИХ НЭГ АРГА БОЛОХ ТУХАЙД

    Mongol

    I. ӨӨРИЙГӨӨ СУДЛАХ ДАДЛЫН САР

    1.1. УДМАА СУДЛАХ НЬ ӨӨРИЙГӨӨ ТАНИХ НЭГ АРГА БОЛОХ ТУХАЙД

    Залуус бид өөрийгөө хөгжүүлэхийн тулд хүний хөгжлийн ном уншиж, мэдлэг хуримтлуулдаг ч мэдлэгээ өөртөө тусгаж амьдралдаа хэвшил болгож чаддаггүй. Өөрийгөө хөгжүүлэхийг, илүү их амжилтанд хүрэхийг хүссэн хүн бүрт мэдлэгээ амьдралдаа хэрэгжүүлэх аргачлалын тухай цуврал нийтлэлийг хүргэж байна. Энэхүү цувралаар зөвхөн уриалах төдий бус өөртэйгээ ажиллах, өөрийгөө хөгжүүлэх тодорхой аргачлалуудыг та бүхэнд хүргэх болно.

    Хүн өөрийгөө хөгжүүлэхийн тулд эхлээд өөрийгөө судлах хэрэгтэй. Өөрийгөө таних түлхүүрийг алсаас бус дэргэдээсээ олох хэрэгтэй. Бид яаж амжилтанд хүрэх вэ, яаж их мөнгө олох вэ, ямар салбарт амжилт олох вэ гэх мэтчилэн гадаад нөхцөл байдлыг маш их судалдаг хэдийч өөрийгөө судлах нь ховор. Бид 10 жилдээ ч, их сургуульдаа ч тэр өөрийгөө танин мэдэх тухай сонсооч үгүй бөгөөд хэзээ хойно өөрийгөө судлах хэрэгтэй гэдгийг ойлгодог. Гэхдээ шалтаг тоочоод байвал юу ч өөрчлөгдөхгүй учир яг одооноос эхлээд өөрийгөө судалж болно.

    Юуны түрүүнд хүн өөрийн ген, удамшил, удам судраа судалж мэдэх хэрэгтэй. Өвгөдийн нэр, намтрыг нь цээжлэхдээ гол биш юм. Ажилд орохдоо бичсэн болоод өнгөрсөн гурван үеийн намтар ч бас хангалтгүй.

    Удам судраа судлах нь өөрийгөө таних нэг түлхүүр гэдгийг ойлгож, хичээл зүтгэл цаг гаргаж судлах хэрэгтэй. Таны өвөг дээдэс ямар үйл хэрэг бүтээсэн, ямар зан чанартай хүмүүс байсан юм бэ, тухайн үедээ нийгэмдээ ямар өөрчлөлтийг хийсэн бэ гэх мэт чухал мэдээллийг олж авснаар та өөрийгөө шинээр нээж чадна.

    Ураг удмаа судалж угийн бичгээ хөтлөх шинэлэг аргачлалуудыг танд санал болгоё.

    1. Видео: Нутгийнхаа хамгийн өндөр настай хүмүүстэй уулзаж ураг удмынхаа талаар яриа өрнүүлж видео бичлэг архив бүрдүүлнэ.
    2. Аудио: Нагац, авгын талын жагсаалтаа гаргаж хамгийн ахмад хүмүүсээсээ эхлэн уулзаж, утсаараа аудио бичлэг хийнэ. Тухайн бичлэгээ сонсож эх болгож сийрүүлж цэгцэлнэ.
    3. Аялал: Өвөг дээдсийнхээ амьдарч байсан газар орноор аялангаа хүмүүстэй уулзаж мэдээлэл цуглуулна.
    4. Улсын болон орон нутгийн архивын газраас өвөг дээдсийнхээ мэдээллийг шүүж цуглуулах боломжтой.
    5. Олсон мэдээллүүдээ цаас болон ургийн бичгийн програмуудад оруулж хөтлөх хэрэгтэй.

    Ингээд өвөг дээдсийнхээ амьдралын замнал, үйл хэрэг, хүсэл мөрөөдлийн тухай ихийг мэдэх тусам та өөрөөрөө бахархах сэтгэл төрнө. Бидний өвөг дээдсийн ургийн бичиг нь 9 үеийн удам судраа эндүүгүй мэдүүлэх, үндэсний бахархалаа өвлүүлэх, өөрийгөө танин мэдэх язгуур үндэс болж байжээ. Харин Манжийн үед бидний бахархал, ургийн алтан хэлхээг төөрүүлэх үүднээс ургийн бичгүүдийг шатааж ургийн бичиг хөтлөх уламжлал тасарсан байна. Уламжлал тасарчихсан гээд залхуураад орхих эрх бидэнд байхгүй. Одоо бид сэргээхгүй орхивол бидний үр хүүхэд бүүр мартах аюултай. Одоо та 5 үеэ ч болтугай хөтлөөд орхивол таны ач, гучын үе 9 үеээ мэддэг болчихно шүү дээ. Энэ уламжлалаа залуучууд бид сэргээвэл өөрийгөө танихаас гадна үр хүүхэддээ үлдээх үнэтэй өв баялаг болно.

    Ж.Лувсандорж ӨНӨӨДРИЙН ТЭМҮҮЛЭЛ цувралаас
    Онлайн сонсох: http://mixcloud.com/luvsandorj

  • Aугаа том бод

    Харьцуулалт

    Аугаа ихийг мөрөөдөж, томоор сэтгэх нь амжилт гаргах хүслийг байнга өдөөж, сэргээж, бадрааж өгч байдаг.

    Аугаа ихийг бодох нь ололт амжилт гаргах сэдэл болж өгдөг.

    Өдөр бүр аугаа ихийг бодож чадсанаар түүнийг биелүүлэх олон сайхан бүтээлч санаа төрдөг.  –“Амжилтын тарни” ном 120, 121-р хуудас

    Өдөр болгон аугаа том бодно гэдэг тийм амар биш, гэхдээ өдөр болгон аугаа том бодохыг хичээж өөртөө сануулна гэдэг нь бидний хувьд маш чухал.

    Хэрвээ бид яг одоо өөртөө “за аугаа том бодьё” гэж хэлбэл шууд бодож чадна. Амархан. Харин өдөр болгон өөрийн өчүүхэн бодлуудыг давж гарч том бодно гэдэг нь хэцүү.

    Яагаад гэвэл бидний өчүүхэн бодлууд их хүчтэй байдаг. Тийм ч учраас бодсон том бодлынхоо дагуу шийдэмгий алхам хийхэд эдгээр бодлууд үргэлж саад болж, биднийг нэгэн хэвшлийн амьдралд үлдээдэг.

    Өчүүхэн бодолтой хүн хэзээ ч амжилтанд хүрэхгүй.

    Аугаа том бодно гэдэг нь “би чадахгүй, би боловсролгүй, би мөнгөгүй, би завгүй” гэх мэтийн өчүүхэн бодлуудаа давж гарахыг хэлнэ.

    Аугаа том бодно гэдэг нь юу хүсч байгаагаа тодорхой болгохыг хэлнэ.

    Аугаа том бодно гэдэг нь бид юуны төлөө амьдарч байгаагаа мэдэхийг хэлнэ.

    Санаж яв: Нэг хүн аугаа ихийг бодож, мөрөөдөж, зорьсноор их олон хүнд аугаа ихийг бодож мөрөөдөх хүслийг төрүүлж өгдөг.

    Тиймээс өнөөдрөөс эхэлж том бод!

    Аугаа том бодсноор амжилтанд хүрнэ.

    Амжилтын тарни

    Би аугаа томыг бодож, аугаа томыг мөрөөдөж, аугаа томыг зорьж байна!


    ХҮС. ХИЙ. ХҮР.

    ТАНЫ АМЖИЛТЫН ТӨЛӨӨ

    ©Ука Төмөр

  • Ж.НЯМСҮРЭН- НЯГТЛАН БОДОХЫН АМЬД ТҮҮХ

    Ж. Нямсүрэн- НЯГТЛАН БОДОХЫН АМЬД ТҮҮХ САНХҮҮГИЙН СУРГУУЛИЙН НАЙРААГҮЙ БАГШ

    /Монгол Улсын Ардын Багш, Мэргэшсэн Нягтлан Бодогч,

    СЭЗДС-ын професор, зөвлөх багш/ Нягтлан бодох бүртгэлийн салбараас төрсөн анхны Ардын багш Ж.Нямсүрэн

    Хөвсгөл аймгийн Баянзүрх сумын уултай, устай, өндөрлөг газар төрж өссөн хүн. 1951 онд Улаанбаатар хотын Санхүү эдийн засгийн техникумд сурахаар хотод орж ирж билээ. 1955 онд сургуулиа онц дүнтэй төгссөн. Тухайн үед багшийн мэргэжилтэй, дээд боловсролтой боловсон хүчин дутмаг байсан учир онц төгссөн гэдэг үзүүлэлтээр надад сургуульдаа багшлах санал тавьсан юм. Удалгүй Сангийн сайд тушаал гаргаж, 1955 оны намраас сургуульдаа нягтлан бодох бүртгэлийн багшаар томилогдон ажилласан. Түүнээс хойш тасралтгүй60 орчим жил сургуульдаа багш, хичээлийн эрхлэгч, тэнхимийн эрхлэгч, орлогч захирал зэрэг албан тушаал хашлаа. Боловсролын салбарт 60 жил ажиллаж 2016 онд тэтгэвэртээ гарсан.

    Үгүүлсэн нь: 

    Манай улс 1920- иод оны дунд үе хүртэл системтэй бүртгэл нэгдсэн тайлан балансгүй гар тэмдэглэл төдий бүртгэлтэй байснаас нягтлан бодогч гэдэг мэргэжлийн нэрийг ч хэрэглэдэггүй байжээ. 1921 оны ардын хувьсгалын дараах үеэс Зөвлөлт Холбоот улсын мэргэжилтнүүдийн туслалцаатайгаар бүртгэлийн материал- ордерийн системийг нэвтрүүлж, 1960- аад оны дунд үе хүртэл хэрэглэсэн билээ.

    Үйлдвэр хөдөө аж ахуй, барилга тээвэр зэрэг аж ахуйн салбарууд шинээр байгуулагдаж улс ардын аж ахуй эрчимтэй хөгжиж байсан 1960- аад оноос бүртгэлийн журнал, ордерийн систем шинээр нэвтэрч эхэлсэн үеэс миний бие санхүү бүртгэлийн ажилтай холбогдсон юм. Санхүү эдийн засгийн дээд сургуульд 50 гаруй жил, Мэргэшсэн Нягтлан Бодогчдын Институтыг үүсгэн байгуулалцаж 10 гаруй жил ажиллах хугацаанд нягтлан бодох бүртгэлийн шинэ системийг нэвтрүүлэх, боловсронгуй болгох үйл хэрэгт идэвхтэй ажиллаж ирсэн билээ. Аж ахуйн салбарууд өргөжин хөгжих тутам бүртгэлийн ажил улам нүсэр болж нягтлан бодогчид улирал, жилийн тайлангаа гаргахын тулд анхны баримт, журналуудаа ачиж авчран хотод сууж гаргах нь ердийн үзэгдэл болсон байлаа. Иймд нүсэр, хүнд байдлыг хөнгөвчлөх арга гол арга зам нь бүртгэлийг механикжуулах явдал гэж үзэж санхүү эдийн засгийн техникумд бүртгэл механикжуулах кабинет, сангийн яамны харьяанд бүртгэлийн машинт станц байгуулж салбарын яамд өөрсдийн шугамаар бололцоотой арга хэмжээ авч байсан билээ.

    1955 онд Санхүү- Эдийн засгийн техникумыг төгссөнөөс хойш 60 шахам жил нягтлан бодох бүтгэлийн салбартай ажил амьдралаа холбоод энэ салбарынхаа хөгжилд өчүүхэн хувь нэмрээ оруулахыг хичээн зүтгэсээр л байна.

    Энэ хугацаанд нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс, аж үйлдвэрийн газрын нягтлан бодох бүртгэл, аж ахуйн үйл ажиллагааны шинжилгээ, санхүү зээл зэрэг хичээлийг зааж байлаа. Хичээл заасан шавь нар давхардсан тоогоор 10 шахам мянга болжээ.

    Эдийн засгийн коллеж 1997 онд Санхүү Эдийн Засгийн Дээд Сургууль болж зохион байгуулагдсанаас хойш багш, зөвлөх багшаар одоо хүртэл ажиллаж байна. 1976 онд өөрийн хайрлаж хүндэлж явдаг, нягтлан бодох бүртгэлийн мэргэжлийн анхны гавьяат багш, доцент Ч.Түмэнтэй хамтран аж үйлдвэрийн газрын нягтлан бүртгэлийн сурах бичиг, санхүү- эдийн засгийн дээд сургуулийн нягтлан бодох бүртгэлийн тэнхимийн ахлах багш, мэргэшсэн нягтлан бодогч охин Н.Шинэ- Өлзийтэй хамтран нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээлийн сурах бичгийг зохиож 2000- 2012 он хүртэл 3 удаа засварлан хэвлүүлэв. Мөн нягтлан бодох бүртгэлийн хуулийн төсөл боловсруулах, мэргэшсэн нягтлан бодогчдын үндэсний нийгэмлэгийг байгуулах, мэргэшсэн нягтлан бодогчийн эрх олгох, аудитын байгууллага бий болгох, Мэргэшсэн Нягтлан Бодогчдын Институтыг байгуулах зэрэг ажилд гар бие оролцож нягтлан бодох бүртгэлийн салбараа хөгжүүлэхийн төлөө сэтгэл зүрхээ зориулан явна.

    Монгол улс зах зээлд шилжсэн эхний үед 1993 онд нягтлан бодох бүртгэлийн хууль батлагдсанаар нягтлан бодох бүртгэлийг олон улсын стандартад нийцүүлэн хөтлөх эрх зүйн үндэс бүрдсэн юм. 1990-ээд оны дундаас эхлэн нягтлан бодох бүртгэлийн програм нэвтэрч одоо томоохон аж ахуйн нэгжүүд програм ашиглаж бүртгэл хөтөлж тайлан гаргадаг болсон нь нягтлан бодогчдын хөдөлмөрийн бүтээмжийг дээшлүүлсэн шинэ дэвшил болж байлаа.

    Харин мэдээллийн технологийн салбарын асар хурдан хөгжлийн үр дүнд бүртгэлийн програмын дараагийн үе онлайн програм гарч ирж байгаа нь нэн талархалтай зүйл юм. Энэ програмыг боловсруулж байгаа “Нью Медиа Технологи”-ийн багийн хамт олонд талархал илэрхийлье.

    Эрхэт Онлайн Санхүүгийн Програм нь өмнөх үеийн програмуудын адил худалдан авч суурилуулж, биет бус хөрөнгөнд бүртгэхгүй, компанитай байгуулсан гэрээний дагуу үйлчилгээний төлбөрөө төлж эрхээ нээлгээд програмаа шууд ашиглах боломжтой, нэгэнт компьютерт суурилуулаагүй тул эвдрэл саатал, мэдээллээ хулгайд алдах гэх мэт эрсдэлгүй байх зэрэг дэвшилтэй олон давуу талтай юм.

    Иймд энэхүү шинэ дэвшилттэй Эрхэт Онлайн Санхүүгийн Програмыг олон мянган мэргэшсэн нягтлан бодогчид хошуучлан, бололцоотой аж ахуйн нэгжүүд өргөнөөр авч хэрэглэхийг уриалж байна.

    Нягтлан бодох бүртгэлийн салбарт ажиллаж байгаа мэргэжил нэгт нөхдүүд, шавь нарийнхаа зовлонг мэдэхээс илүү мэдэхийн хувьд тэдэнд тулгардаг бэрхшээлийг нэг мөр шийдэхийг зорьж ЭРХЭТ програмыг бүтээхэд анхнаас нь зөвлөж, ажилласан юм. Энэ програм нь Ахмад санхүүчдийн туршлага- Шинэ үеийн дэвшилтэт технологийн шийдлийг хослуулан бүтээсэн учир та бүхний ажил амьдралд шинэ дэвшлүүдийг авчирна гэдэгт итгэлтэй байна.

    Тиймээс та бүхнийг ЭРХЭТ програмыг судалж, хэрэглээндээ нэвтрүүлээрэй гэж зөвлөж байна. Мөн та бүхэн  онлайн санхүүгийн програмыг хөгжүүлэхэд өөрсдийн санал бодлоо ирүүлж хамтран сайжруулахыг хүсье.

    Ж. Нямсүрэн /Монгол Улсын Ардын Багш, Мэргэшсэн Нягтлан Бодогч,

    СЭЗДС-ын професор, зөвлөх багш/


    ЯРИЛЦЛАГА УНШИХ: 

    Нягтлан бодох бүртгэлийн салбараас төрсөн анхны Ардын багш Ж.Нямсүрэнтэй ярилцлаа. Хүүхэд залуус мэргэжлээ сонгож буй энэ цагт түүний ярилцлага хэрэг болох биз ээ.

    -Та багш хэмээх эрхэм мэргэжлийг хэдэн онд эзэмшсэн бэ?

    -Би Хөвсгөл аймгийн Баянзүрх сумын уултай, устай, өндөрлөг газар төрж өссөн хүн. 1951 онд Улаанбаатар хотын Санхүү эдийн засгийн техникумд сурахаар хотод орж ирж билээ. 1955 онд сургуулиа онц дүнтэй төгссөн. Тухайн үед багшийн мэргэжилтэй, дээд боловсролтой боловсон хүчин дутмаг байсан учир онц төгссөн гэдэг үзүүлэлтээр надад сургуульдаа багшлах санал тавьсан юм. Удалгүй Сангийн сайд тушаал гаргаж, 1955 оны намраас сургуульдаа нягтлан бодох бүртгэлийн багшаар томилогдон ажилласан. Түүнээс хойш тасралтгүй60 орчим жил сургуульдаа багш, хичээлийн эрхлэгч, тэнхимийн эрхлэгч, орлогч захирал зэрэг албан тушаал хашлаа. Боловсролын салбарт 60 жил ажилласан би өнгөрсөн оны намар өндөр настны тэтгэвэртээ суусан.

    -Нягтлан бодох бүртгэлийн чиглэлээр Ардын багш болсон анхны хүн нь та юм байна. Хэдэн онд энэхүү алдрын эзэн болов?

    -2014 онд Ардын хувьсгалын 93 жилийн ой, Санхүү эдийн засгийн дээд сургуулийн 90 жилийн ой давхацсан онцлог үед Ерөнхийлөгчийн зарлигаар Ардын багш цол хүртсэн. Нягтлан бодох бүртгэлийн салбараас Монгол Улсад анхны Ардын багш цол хүртсэнээрээ бахархаж явдаг.

    -Энэ салбарт ажиллах хугацаандаа олон шавьтай болсон байх. Тэднээс улс эх орондоо ихийг бүтээж яваа хүн олон байгаа болов уу?

    -Давхардсан тоогоор10 мянга орчим оюутанд хичээл заасан статистик мэдээ сургуулийн тайлангаар гарсан. Үүнд улс нийгэм, төрд мэргэжлээрээ зүтгэж алдрын зэрэгт хүрсэн олны танил хүн олон бий. Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн, Сангийн сайд асан А.Базархүү, Д.Даваасамбуу, гавьяат эдийн засагч, доктор профессор Л.Дондог, гавьяат эдийн засагч Б.Осоргарав, Р.Батжаргал, дархан аварга, Хөдөлмөрийн баатар Ж.Мөнхбат, Улсын ерөнхий аудитор байсан Л.Жавзмаа гээд тоочоод баршгүй.

    -Хэдийгээр гавьяаны амралтад гарсан ч нягтлан бодох бүртгэлийн салбарынхан танаас зөвлөгөө авахаар ирдэг байх?

    -Мэргэжил нэгт нөхөд, шавь нар ирж зөвлөгөө авахаас гадна төрийн, төрийн бус байгууллагын шугамаар янз бүрийн ажилд оролцох л юм. Монголын мэргэшсэн нягтлан бодогчдын институт, Нягтлан бодох бүртгэлийн хүрээлэн гэсэн байгууллага байдаг л даа. Эдгээр байгууллага зохион байгуулж буй янз бүрийн арга хэмжээндээ намайг урьж оролцуулдаг. Үүнд нь би баяртай, сэтгэл өөдрөг явдаг юм. Манай аж ахуйн нэгжүүдийн дийлэнх нь жижиг байна. Тэдгээр байгууллага болгон нягтлан бодогчтой байх ёстой. Гэтэл байгуулагдаад удаагүй, санхүүгийн талаар бэхжиж чадаагүй жижиг аж ахуйн нэгж нягтлан бодох бүртгэл хөтлөхдөө мэргэжлийн бус хүнийг ажиллуулснаас татвараа зөв тооцож чадахгүй байх тохиолдол гардаг. Тэгэхээр эдгээр хүмүүст туслах зорилгоор бид нягтлан бодох бүртгэлийн анхан шатны мэдлэг эзэмшүүлэх сургалт явуулдаг. Түүнд нь би хичээл зааж байна.

    -Нягтлан бодох бүртгэлийн мэргэжлийг олон хүн эзэмшдэг ч ажлын байр хомс, дээр нь боловсон хүчин ажил олгогчдын шаардлагыг хангадаггүй гэж ярих юм. Боловсролын салбарт олон жил ажилласан хүний хувьд энэ талаар ямар бодолтой явдгаа хуваалцана уу?

    -Монгол Улсад боловсон хүчин бэлтгэж буй 100 гаруй их, дээд сургуулийн ихэнх нь нягтлан бодох бүртгэлийн ангитай. Уг нь энэ мэргэжил хамгийн хүртээмжтэй. Энэ эрэлт хэрэгцээтэй байдлыг харгалзаад хувийн сургуулиуд ч гэсэн нягтлан бодох бүртгэлийн ангитай болсон. Цөөхөн оюутантай, ганц нэг мэргэжлийн ангитай сургуулиуд орон тооны хүрэлцээ нь төдий л сайн биш байна. Түүнээс шалтгаалаад тэндээс гарч байгаа төгсөгчид чанарын шаардлага хангахгүй байх тохиолдол амьдралд байна. Тийм учраас аж ахуйн нэгж байгууллагууд нягтлан бодогчийн орон тоо зарлахдаа тодорхой шаардлага тавьдаг болжээ. Нягтлан бодох мэргэжлээр МУИС, СЭЗДС, ХААИС, “Мандах бүртгэл” дээд сургууль гэх мэт айргийн тавд багтах сургууль нэрлэгдэж байгаа юм. Нягтлан бодогч мэргэжилтэй, дипломтой хүн олон бий. Арай чанартай сургууль гэдгийг нь харгалзаад нэр заах болж. Түүгээр ч барахгүй“Мэргэшсэн зэрэгтэй нягтлан бодогчийг ажилд авна” гэж зарладаг болсон байна. Энэ бол нийгмийн шаардлага. Аж ахуйн нэгж, байгууллага бэхжиж томрох тусам бүртгэл тооцооны ажил маш нарийн байх ёстой. Тэгэхээр энэ шаардлагад нийцүүлж сургалтын төлөвлөгөө гаргахдаа багш нарын заах арга зүй, ур чадварыг дээшлүүлэх тал дээр боловсролын болон энэ чиглэлийн төрийн бус байгууллага анхаарал хандуулах хэрэгтэй гэж боддог.

    -Та дээр хэд хэдэн сургууль нэрлэлээ. Тэгэхээр сургуулийг ямар үзүүлэлтээр чанартай гэж тодорхойлоод байна вэ?

    -Нягтлан бодох бүртгэлийн улсын олимпиад болдог. Энэ уралдаанд оролцож байгаа байдлаар сургуулийн чанарыг тандаж, мэдэж болно. Нягтлан бодогч бэлтгэдэг мөртлөө олимпиадад оюутан нь оролцохгүй байгаа сургууль асуудалтай. Нөгөө талаар ажил олгогчид сургуулийн нэр заана гэдэг нь ямар ч гэсэн тэдгээр сургуулийг төгссөн хүн мэдлэг чадвар сайтай гэдгийг мэдэж буй хэрэг. Энэ бол сургуулиудын чанарын үзүүлэлт шүү. Мэдээж сайн гэж нэр дурдсан сургуульд тааруухан оюутан байгаа. Эсрэгээрээ хувийн сургуульд сайн нягтлан бодогч болох хүн байгааг ч үгүйсгэх аргагүй.

    -Таны боловсрол эзэмшиж байсан үетэй харьцуулахад өнөөдрийн тогтолцоо өөр болсон. Гэхдээ тэр үеийн боловсролын тогтолцооноос авч, амьдралд хэрэгжүүлэх зүйл олон байдаг?

    -Аливаа зүйл хоёр талтай байдаг болохоор социализмын үеэс уламжлуулан хэрэгжүүлэх ёстой зүйл байна. Мөн амьдралын шаардлагаар нийгмийн хөгжлийн дагуу гээгдэх юм ч бий. Одоо шилжин орж байгаа зах зээлийн нийгэмд ч сайн, муу анхаарууштай зүйл байгааг алийг нь хэлж барах вэ дээ. Гэхдээ сайн тал нь илүү байлгүй яахав. Сургалтын чанарыг дээшлүүлэхэд юуны өмнө их, дээд сургуулийн мэргэжлийн багш нарын мэдлэг чадвар, дадлагыг дээшлүүлэх хэрэгтэй. Оюутнаасаа ялгарахгүй залуу багш нар ажиллах нь элбэг болжээ. Эдгээр багш нарын мэргэжлийн боловсролын онолын төвшин өндөр байгаа. Харин амьдралаас авсан дадлага дутмагаас залуу багш ярих онолын мэдлэгтэй ч дадлагын талаар учир дутагдалтай байна. Оюутны дадлагыг социализмын үед салбарын яам, газрын тушаал гаргаад харьяа байгууллагуудад нь хуваарилаад хийлгэдэг байсан. Одоо тийм зүйл алга. Ихэнх компани“нууц” гээд оюутнуудад нарийн зүйлээ үзүүлдэггүй болж. Үүнээс болоод оюутнууд сурч байх хугацаандаа амьдралд тохиолддог бодит зүйлийг нүдээр үзэж, мэдэрч дадлагажих явдал учир дутагдалтай байна. Нягтлан бодохын ажил маш нарийн шүү дээ. Нэг мөнгө зөрүүлэхгүй л хийх ёстой ажил. Гэтэл нягтлан бодогч мөртлөө нэг мөнгөний талаар ойлголтгүй байна. Ийм хүмүүс мэргэжлийнхээ мөн чанарыг ойлгоогүй л гэсэн үг. Энэ мэргэжлийн мөн чанар нь хүссэн хүсээгүй нэг мөнгөн дээр л тогтдог. Учир нь өнөө цагт улс орны нийгмийн нийт бүтээгдэхүүнийг бий болгож буй салбар нь хувийн аж ахуй гэх болж. Хувийн аж ахуй нэг мөнгийг өөд татаж хямгадаж байж л өсч өндийхгүй бол хөрөнгө санхүү арвижихгүй. Үүнээс болоод улсын хөрөнгө дээшлэхгүй шүү дээ. Улсын сан өсөхгүй бол улс нийгэм эрчимтэй хөгжиж чадахгүй гэсэн үг.

    -Сүүлийн үед хүүхдүүд эзэмшихээр сонгох гэж байгаа мэргэжлийнхээ мөн чанарыг ойлгохгүй байна гэх шүүмжлэл их гарах болж. Нягтлан бодох бүртгэлийн чиглэлээр боловсон хүчин бэлтгэдэг хүний хувьд энэ тал дээр ямар бодолтой явдаг вэ?

    -Хүн бүр нягтлан бодогч, эдийн засагч болж чадахгүй. Гэхдээ ямар ч хүн хүссэн хүсээгүй санхүүгийн тооцоонд орно шүү дээ. Ингэж бүх хүн тодорхой хэмжээнд тоо боддог бол санхүүгийн хүн тэднээс гишгүүр өндөр, илүү мэргэшсэн байх хэрэгтэй. Тэр утгаараа аж ахуй эрхлэн хөтлөх ажлыг гардан зохион байгуулагч нь эдийн засагч, нягтлан бодогч байдаг. Тийм учраас мэргэжлийн мөн чанарыг сайтар ойлгож байж сайн нягтлан бодогч, эдийн засагч болно. Оюутнуудыг ажиглахад нягтлан бодогч болно гэж дарвиж ороод жил хүрэхгүй ангиа сольдог нь олон байна. Тиймээс хүүхдүүдийг мэргэжлээ зөв сонгоход эцэг эхийн оролцоо чухал. Мэргэжил сонгоно гэдэг хувийн асуудал ч нийгмийн чухал үзүүлэлт шүү дээ. Мэргэжлээ зөв сонгосон хүн сайхан амьдарна, тэр хэмжээгээрээ улс нийгмийн ажилд бодитой хувь нэмэр оруулна.

    -Та ном сонин их уншдаг гэсэн. Ер нь чөлөөт цагаараа өөр юу хийдэг вэ?

    -Ном сонин л их унших юм даа. /инээв/ Өөрийгөө тэтгэвэрт гарлаа гэж сул тавилгүй нийгмийн хөгжилтэй зэрэгцэн юм үзэж сонсохсон гэсэн эрмэлзэл байсаар байна. Мөн амьдрал ахуйгаа өөд татаж эрүүл байхыг чухалчилж байна. Гэр бүлийн хүнтэйгээ хотоос зайдуу Бэлхэд амьдраад10 орчим жил боллоо. Бид жимсний голдуу 200 гаруй мод бут, 20 орчим нэр төрлийн хүнсний ногоо тарьж гэр бүлийн хэрэгцээгээ хангаж байна. Үүний зэрэгцээ мэргэжлийнхээ талаар ном гаргах бодолтой явна.

    -Энэ зун нутаг руугаа явах уу?

    -Би 2001 онд Монгол Улсын гавьяат багш болсон. Миний энэ амжилтыг үнэлж Хөвсгөл аймгийн Баянзүрх сумын ерөнхий боловсролын сургуулийг аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын шийдвэрээр миний нэрэмжит болгосон юм. Сургуулийн барилгын ажил энэ жил дуусна. Тиймээс энэ зун нутаг руугаа явна даа. Би сумандаа багшилж байгаагүй ч орон нутгийн удирдлагууд маань аймгийнхаа хүнийг хаана, юу хийж байгааг сайн мэддэг юм байна. Энэ дашрамд сумын удирдлага, сургуулийн хамт олон, нутгийн зон олондоо байнга баярлаж явдгаа хэлье.

    Б.Сэлэнгэ

      •  

        •  

        •  

        •  

        •  

      •  

      • Манай сайт таалагдсан бол лайк дараарай 

      АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд unen.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. 

      СЭТГЭГДЭЛ ҮЛДЭЭХ

      ИЛГЭЭХ 

      СЭТГЭГДЭЛ (0)