creativemongolia

Author: admin

  • Дрийм санитари ХХК цогц агуулга хөгжүүлэлт

    ДРИЙМ САНИТАРИ ХХК-ИЙН

    1. Бодлогын баримт бичиг хөгжүүлэлт
    2. Цогц танилцуулга
    3. Байгууллагын брэнд имиж бүрдүүлэлт
    4. Брэнд мессеж
    5. Сурталчилгааны агуулга

    DREAM SANITARY LLC by CREATIVE MONGOLIA

  • Альберт Эйнштейний хүүдээ бичсэн зурвас: Дуртай зүйлээ хийж байхдаа чи цаг хугацаа хэрхэн өнгөрч байгааг ч анзаарахгүй. Энэ бол бүхнийг сурах нууц

    “Агуу Америкчуудын хүүхдэдээ илгээх захидал” номд түүхэнд мөнхөрсөн, олон суутнуудын захиаг багтаасан байдаг. Уг номд Альберт Эйнштейн хүүХанс Альберт Эйнштейн дээ бичсэн зурвас бий. Тэрээр хүүдээ бүхнийг сурах нууц юу болохыг захин үлдээжээ.

    “ Дуртай зүйлээ хийж байхдаа чи цаг хугацаа хэрхэн өнгөрч байгааг ч анзаарахгүй. Энэ бол бүхнийг сурах нууц.”

    “Хонгор Альберт минь,

    Өчигдөр би чиний захиаг хүлээж аваад маш их баярлалаа. Учир нь чамаас захиа авахгүй нь гэж айж байлаа. Намайг Цюрихд очиход чамд минь их эвгүй байсан гэж чи надад хэлж байсан. Тиймээс л нэг нэгэндээ саад болохгүйн тулд өөр өөр газарт амьдарсан нь дээр гэж би бодсон юм.

    Гэхдээ яадаг ч байсан жил бүр бүтэн нэг сарыг хамтдаа өнгөрүүлж байна шүү. Чамд надаас суралцах их олон зүйл бий. Бас чамд маш их хайртай аав бий гэдгийг энэ ганцхан сар ойлгуулах болно.

    Миний хийж дуусгасан ажил бүр бусдын төлөө бус зөвхөн та нарын л төлөө байсан юм шүү. Хамгийн сүүлд би амьдралынхаа туршид хийж байсан хамгийн гайхалтай ажлаа дуусгалаа. Би чамд үүний талаар яринаа.

    Би чамайг төгөлдөр хуур тоглож байгаад үнэхээр их баяртай байна. Төгөлдөр хуур болоод мужааны ажлыг би чиний насан дээр сургуульд явахаас ч илүү дээр зүйл гэж үздэг байлаа. Учир нь ийм ажил л чамшиг залуу хүүд тохирно. Багш чинь тоглуулахгүй байсан ч төгөлдөр хуураа үргэлж тоглож байгаарай.

    Дуртай зүйлээ хийж байхдаа чи цаг хугацаа хэрхэн өнгөрч байгааг ч анзаарахгүй. Энэ бол юуг ч сурах маш энгийн бөгөөд нууц арга. Заримдаа ажилдаа улайрсан үедээ би хоол идэхээ ч мартсан байдаг юм.“

  • Шар тос хэрэглэх 10 шалтгаан

    Монголчуудын эртнээс хэрэглэж ирсэн шар тос нь хүний биеийн эрүүл мэндэд маш сайнаар нөлөөлдөг. А, Е аминдэм, антиоксидантаар маш баялаг байдаг. Антиоксидант нь чөлөөт радикалтай тэмцэж, зүрх судас, дархлалын системд сайнаар нөлөөлдөг байна. Мөн арьсны нөхөн төлжилтийг хурдасгадаг гээд олон төрлийн ашигтай.

    Шар тос хэрэглэх 10 шалтгаан:

    1. Шар тос нь бусад тосноос илүү өндөр 160-190°С хэмд хүртэл тэсвэрлэх чадвартай байдаг учир хоол хийхэд бусад тосноос илүү тохиромжтой байдаг.
    2. Сайхан амттай. Шар тос нь бусад тосыг бодвол илүү өтгөн, сайн шүүгдсэн байдаг. Хоолонд маш гоё амт оруулдаг.
    3. Хадгалалтын хугацаа урт. Исэлдлийн түвшин багатай учир хөргөгчинд хийлгүй удаан хадгалж болдог.
    4. Шингэц хурдан. Ходоодны шүүрлийг өдөөж хоол боловсруулалтад сайнаар нөлөөлдөг.
    5. Дарлалын системийг сайжруулдаг. Сүүлийн үеийн судалгаагаар шар тосны найрлагад байдаг фенолт антиоксидант нь дархлалын системийг сайжруулдагийг тогтоожээ.
    6. Холестринийг бууруулна. Шар тосонд агуулагддаг холбосон линолений хүчил нь биен дэх холесриний түвшин болон триглицеридийн түвшинг багасгадаг.
    7. Нүдний харааг сайжруулдаг. Нүдний эмгэг болон, нүдний даралтад маш сайнаар нөлөөлдөг гэж Аюурведийн эмч Васант Лант зөвлөж байна.
    8. Архи болон хар тамхины эмчилгээ болдог. Хорт бодисонд хордсон биеийг эрүүлжүүлэхэд шар тос маш чухал нөлөөтэй байдаг. Хорыг биеэс хөөж гаргадаг.
    9. Үрэвслийн эсрэг. Шар тосон нь үрэвсэл үүсгэдэг лейкотриен шүүрэл, простагландиныг багасгаж түүний эсрэг маш сайн үйлчилгээ үзүүлдэг.
    10. Жин хасна. Шар тосон дахь линолений хүчил нь бодисын солилцоог түргэсгэдэг. Мөн турахад маш сайн үйлчилгээтэй байдаг. Ялангуяа гэдэсний өөхийг хурдан арилгадаг.

    Хэрэв та шар тос хэрэглэдэггүй бол хэрэглээд нэг үзээрэй.

  • Ураг төрлөө нэрлэх ёс

    Аав, ээжүүд ураг төрлөө зөв нэрлэж дуудвал таны хүүхдүүд ч бага наснаасаа энэ бүхнийг мэддэг ойлгодог хэрэглэдэг болно. Иймээс эцэг эхчүүддээ уншуулахаар 1988 оны Сурган хүмүүжүүлэх сэтгүүлийн ӨВ булангаас МУИС-ийн багш Х.Нямбуу, Б.Сарантуяа нарын бичсэн Хүний эш үндсийн тухай нийтлэлийг хуулбарлаж орууллаа. )

    Монголын түүхийн эртний сурвалж бичиг “Шар тууж”-д “Ер хүн уг язгуураа эс мэдвээс ойд төөрсөн мичтэй адил” гэж дурдсан нь монголчууд ураг удам, овог төрлөө мэддэг байхыг ихэд эрхэмлэж байсны тод баримт юм. Монгол хүн бүр уг үндэс, ураг төрлөө сайтар мэдэж, үр залгамждаа учир түүхийг нь зөв ухааруулдаг уламжлалтай. Тиймээс ч монголч эрдэмтэд монголчуудын ураг удам эш үндсийн тухай мэдлэгийг ихэд үнэлдэг билээ.
    “Ах дүүгийн холбоотой, алаг бөөрийн сүлбээтэй”, “алаг махны тасархай, алтан ясны хэлтэрхий”, “халуун махны тасархай, хавтгай ясны хэлтэрхий” гэж ураг удам, овог төрлөө хэзээнээс нааш мэдэж, хэлэлцсээр ирсэн монгол түмний маань хэлэнд, дэлхийн олон үндэстний хэлэнд-хүний эшийн холбогдолтой нэр томьёог ерөнхийд нь тоймолж хэлснийг нь маш нарийн ялгаж нэрлэсэн нь өдий төдий бий. Монгол хэлэнд ураг удам, овог төрлийн холбогдолтой нэр томьёо нь “Хүний эш” гэдэгт ерөнхийдөө багтдаг. Үүнийг түүхийн олон тулгар сурвалж бичиг, дээр үеийн толь бичиг, тайлбар толь, хууль цаазны бичиг тэргүүтнээс олж үзэж болох юм.
    Хүн бүр аав, ээж, ах, дүү, эгч гэхээс өөр үг бараг үл хэлж, заримдаа бүр хэл сураагүй хүн мэт этгээд зүйл өгүүлэх нь элбэг байдаг. Жишээлбэл: аав ээжийнхээ төрлийг “Манай аавын хамаатан, манай ээжийн садан” гэхээс өөрөөр хэлэхээ байжээ.
    Манай ардын заншлаар хүний ураг нь ясан төрөл, махан төрөл, цусан төрөл гэж ялгагддаг бөгөөд ясан төрөл нь аавын төрөл, махан төрөл нь ээжийн төрөл, цусан төрөл нь үр хүүхэд юм. Ясан төрөл нь нэн дээрээс удамшилтай, эцгийн удам хэмээн үздэг.
    Тэгээд ч удмаа тоолохдоо гарынхаа нугарах үеийг дагуулан дээш дооших үеэ тодорхойлдог байна. Ингэхэд тоологч хүн өөрийнхөө биеийг эхлэл (тэг) болгоод мөр суганы үеийг аав, тохойн үеийг өвөг аав, бугуйн үеийг өндөр өвөг, алганы үеийг элэнц эцэг, хурууны дунд үеийг хуланц эцэг, хурууны өндөгний үеийг элэн, хурууны үзүүрийг хулан хэмээгээд хумируулдаг.
    Ийнхүү дээшээгээ долоон үе тоолохын зэрэгцээгээр доошоогоо үр хүүхдийнхээ үеийг бас тодорхойлдог. Үүнд: сугыг хүү гэх тохойг ач, бугуйг жич, алганы үеийг гуч, хурууны дунд үеийг дөч, өндөгний үеийг тач, хурууны үзүүр төгсгөлийг жилийх талийх гээд жилийн оддог байна.
    Эхийн талын үеийг бас эх, эмэг эх, өндөр эмэг, элэнц эх, хуланц эх гэх мэтээр тоолно. Аавын төрлийг авга(ах, эгч, дүү), ээжийн төрлийг нагац (ах, эгч, дүү) гэнэ.
    Мөн өөрийн төрсөн төрлийг том (их, ууган), дунд, бага (отгон), ах эгч дүү гэхийн зэрэгцээгээр үеийн төрлөөс аавын ах буюу эрэгтэй дүүгийн хүүхдийг үеэл, түүний хүүг хаяал, гэж нэрлэн, өөрөөс нас ахжаар бол үеэл ах, эгч, бүл ах эгч,үеэл бүл дүү гэж хэлдэг. Түүнээс бус “манай аавын дүүгийн хүүхэд, миний дүү болох хүү” гэж ярих нь тайлбар үг мэт болно.
    Айлын хүргэн бэр нь төрлөө “хадам” гэж дуудахын дээр хоёр талын хадам нь бие биенээ “худ ураг”, “худ худгуй” гэдэг. Нэг айлын хүргэнүүд биесээ “баз” гэх ба бэргэнүүд “авьсан”, “ажин” гэнэ. Хүний эш удмын нэг чухал зүйл нь овог аймаг, ясны нэр юм. Монголчууд эртнээс нааш улс, аймаг, яс овгоо дуудалцан танилцаж, түүх шастирт тэмдэглэсээр ирсэн. Монгол улсын хүн ам 20-иод ястан болохын дээр 2000 гаруй овог ясны нэр тэмдэглэгдсэн байдаг. Жишээлбэл: “халх” гэхэд дотроо 12 том яс, 400 овог болдог. Буриад гэхэд л хорь 11, ага 8, булгад 7, эхирид 8 овог байна. Монгол олон ястан нь овгийн нэрийг харилцан өөрөөр нэрлэх нь бий. Үүнд нийт овгоор яс овог гэж байхад баруун монголд “элхэн”, баргад “хал” гэлцдэг. Энэхүү овог нь дотроо овог, тээхэн, миен болдог. “”
    Хүний эш удмын олон нэр томьёо монгол хэлэнд байхаас гадна ураг төрлөө авгайлж дууддаг авгайлах үг бас байдаг. Жишээлбэл:
    • ааваа (аав, ажаа, баавай)
    • ахыгаа (амбаа, анидаа, бандихай)
    • ээжээ (ээж, мөөм, аажий, ижий)
    • эгчээ (адиа, аниа, ажаа)
    • өвөг аавыгаа (өвөө, буурал аав, абудай)
    • эмэг эхийгээ (эмээ, эмээ ээж, эмгээ, буурал ээж) гэдэг
    Мөн нэрийг нь цээрлэн “Лу авгай” гэх буюу нэрээр нь хэлэх бол нэрэн дээр нь “гуай” нэмж “Дорж гуай” гэнэ. Нэрийг мэдэхгүй бол “хүн гуай, ах гуай. эгч гуай, ах минь, эгч минь” гэж авгайлна. Дүү хүнд бол “дүү минь”, “миний хүү” гэж хэлдэг. Харин “дүү хүү”, “ах хүү”, “өвгөн гуай” гэдэг нь тийм ч хүндтэй бус үг юм. Хүнийг мэргэжил алдраар нь хүндлэн дууддаг ёс бий. Жишээлбэл Да багш, Лу профессор, Доо дарга, Дугар сайд, Цэрэн инженер, Долгор эмч, гавьяат Лувсан, зохиолч Бат, дуучин Дулмаа гэх мэт.
    Хүний эшийн үндсэн нэр томьёоны товч толь
    Аав – даруй эцэг хэмээх үг. Үр хүүхэд нь эцгээ энхрийлэн дуудах нэр юм. Эцэг гэдэг нь албаны зүйл мэтэд ихэвчлэн хэрэглэдэг нэр.
    Өвөг аав – (өвөг эцэг, өвөө) авгайлах үг (буурал аав) аавын аав.
    Нагац аав – Нагац эцэг хэмээх үг. Эхийн эцгийг энхрийлэн хүндэтгэж ярианд нагац аав гэж хэрэглэдэг.
    Өндөр өвөг – өвөг аавын эцэг.
    Элэнц эцэг – өндөр өвгийн эцэг.
    Хуланц эцэг – элэнц эцгийн эцэг.
    Элэн – хуланц эцгийн эцэг.
    Хулан – элэнгийн эцэг.
    Ээж ижий – даруй эх хэмээх үг. Үр хүүхэд нь эхээ энхрийлэн дуудах нэр. Эх гэдэг нь албаны зүйл мэтэд ихэвчлэн хэрэглэдэг. Ярианы хэлэнд дотночлон хэлэхдээ ижий гэнэ.
    Эмэг ээж – ээжийн ээж (эмэг эх, эмээ) авгайлах үг (буурал эмээ).
    Өндөр эмээ – эмэг ээжийн эх.
    Элэнц эх – өндөр эмээгийн эх.
    Хуланц эх – элэнц эхийн эх.
    Төрөл – нэг овгийг төрөл гэнэ.
    Хүй – даруй төрөл хэмээх үг. Төрөл хүй гэж холбон хэлэлцдэг.
    Удам – нэг овгийн хүмүүсийг удам гэдэг.
    Угсаа – нэг салаагаас төрсөн хүүхэд ачинцрыг нэг угсаа гэнэ.
    Аглаг – төрлийн үе сунжирч холдсоныг аглаг гэдэг.
    Аглаг салбар – үе сунжирсан төрлийн салаа салбар, төрлийн үе сунжирч холдсон салаа.
    Аглаг төрөл – үе сунжирсан төрөл, үе холдсон төрөл.
    Ууган (ахмад, том) хүү, охин – анхны хүү, охин, хамгийн том хүү, охин.
    Отгон (бага) хүү, охин – хамгийн бага хүү, охин.
    Ач – хүүгээс төрсөн хүү, охин.
    Ач дүү – ах, эрэгтэй дүүгийн хүүхэд.
    Зээ – охиноос төрсөн хүү, охин.
    Зээ дүү – эгч буюу охин дүүгийн хүүхэд.
    Зээнцэр – зээгийн хүүхэд.
    Ачинцэр – ач дүүгийн хүүхэд.
    Жичинцэр – ачинцрын хүүхэд.
    Жич – ач хүүгийн хүүхэд.
    Гуч – жичийн хүүхэд.
    Дөч – гучийн хүүхэд.
    Тач – дөчийн хүүхэд.
    Жилийх – тачийн хүүхэд.
    Талийх – жилийхийн хүүхэд.
    Нагац (ах, эгч, дүү) – ээжийн ах, эгч, дүү.
    Авга (ах, эгч, дүү) – аавын ах,эгч дүү.
    Хадам аав, ээж – нөхөр (эхнэрийн)-ийн аав, ээж.
    Хадам ах,эгч, дүү – нөхөр (эхнэрийн)-ийн ах,эгч, дүү.
    Хүргэн – охин буюу дүүгийн нөхрийг хүргэн гэдэг.
    Хүр ах – эгчийн нөхөр.
    Хүр дүү – дүүгийн нөхөр.
    Бэр (бэргэн) – хүү, дүүгийн эхнэрийг бэр гэдэг.
    Бэргэн (бэр эгч) – ахын эхнэрийг бэргэн гэдэг.
    Баз – эгч, дүү хоёрын нөхөр бие биеэ баз хэмээн дууддаг.
    Авьсан – нэг айлын ахмад бэрийг дүүмэд нь авьсан гэдэг.
    Ажин – дүүмэд бэр нь ахмад бэрийг ажин гэдэг.
    Бөл – эгч, охин дүү хоёрын хүүхдүүд хоорондоо бөл болно.
    Бөлөнцэр – хоёр бөлөөс төрсөн хүүхдүүд бөлөнцөр болдог.
    Үеэл (үеэлэд) – ах, дүүгийн хүүхэд хоорондоо үеэл болдог.
    Хаяал (хаяалад) – үеэлийн хүүхэд.
    Үенцэр – хаяалын хүүхдийг үенцэр гэдэг.
    Худ ураг (худ худгай) – хоёр талын хадмууд бие биеэ ингэж дууддаг.

  • ЗӨӨЛӨН ХҮЧ

    Олон улсын харилцааны талаар янз бүрийн онол, тайлбар бий. Нэг үзэл санаанд нэгдсэн орнууд хувийн ашиг хонжоог үл тоон хоорондоо нөхөрлөх ёстой гэдгээс эхлээд найзлана гэж байхгүй, цаг ямагт чоно шиг байх ёстой гэх нь ч бий. Энэ хоёр туйлын аль нэгийг нь баримтлан туйлшрахаар л байдал бишддэг. Дан үзэл санаа давамгайлаад ирэхээр юу болдгийг Зөвлөлт задран унасан үйл явц харуулсан. Үр дагавар нь одоо хүртэл мэдрэгдэж байгаа бөгөөд олон улсын харилцаанд социалист эсвэл капиталист гэх мэт үзэл санаа бус харин бодит ашгийг эрхэмлэх прагматик байр суурь давамгайлах болсон.
    Энэхүү прагматик байр суурийг 19 дүгээр зууны сүүлээр Их Британийн Ерөнхий сайдын алба хашиж байсан Генри Жон Темпл Пальмерапон их оновчтой тодорхойлсон байдаг. Тэрээр парламентын хуралдаанд Их Британийн гадаад бодлогын тухай хэлэлцэх үеэр “Бидэнд мөнхийн холбоотон гэж байхгүйтэй адил байнгын дайсан гэж үгүй.

    Зөвхөн манай улсын ашиг сонирхол л мөнх. Энэ ашиг сонирхлыг хамгаалах нь бидний үүрэг” гэсэн юм. Хятадын тэргүүлэгч агсан Дэн Сяопин бүр ч прагматик байр сууринаас хандаж, хулгана л барьж чадаж байвал муур хар эсвэл цагаан зүстэй байх нь хамаагүй гэж байсныг уншигч та санаж байгаа байх.
    Өдгөө энэ үзэл олон улсын харилцаанд ноёлж байна. Коммунист үзэл санаа ноёлсон, нэг намын системтэй Хятад руу Америк, Европын капиталистууд үйлдвэрлэлээ зөөж, жил болгон хэдэн тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийж, үйлдвэр бай­гуу­лан захиалга өгч юм хийл­гээд байгаа нь үүний жишээ.
    Гэхдээ ашиг сонирхолтой байх нэг хэрэг, түүнийгээ хамгаална гэдэг бүр ч өөр хэрэг болж хувирдаг. Ашиг сонирхлоо хамгаалахын тулд улс орнууд янз бүрийн арга хэрэглэнэ. Хамгийн түгээмэл, бүгдийн мэддэг арга нь дайн. Дараагийн арга нь эдийн засгийн хориг арга хэмжээ, элдэв төрлийн буцалтгүй эсвэл хөнгөлөлттэй зээл, тусламж. “Хатуу хүч” гэж нэрлэгддэг энэ хоёр хүчийг саяхныг хүртэл дэлхийн дийлэнх улс голчлон ашиглаж байв. Харин Амери­кийн улс төр судлаач Жозеф Най 1980-аад оны сүүлээс “зөөлөн хүч” гэж нэрлэсэн эрх ашгаа хамгаалах өөр нэг хүчин зүйлийг оруулж ирснийг их гүрнүүд хүлээн зөвшөөрч, амжилттай ашиглаж буй.

    Олон улсын тавцанд шаардлагатай үр дүндээ албадлага ба авлига гэхээс илүүтэйгээр дур булаам, хүсэл төрөм байдлаар хүрэхийг “Зөөлөн хүч” гэж тодорхойлжээ. Аливаа нэг улсын эрх ашгаа хамгаалах боломж нь цэрэг, эдийн засаг ба зөөлөн хүч гэсэн гурван үндсэн хүчин зүйлээс тогтоно. Цэрэг ба эдийн засгийг “хатуу хүч” гэнэ. Учир нь, зэвсгийн хүчээр далайлган сүрдүүлж, мөнгөөр тайтгаруулан санасан­­даа хүрдэг болохоор. Харин зөөлөн хүч гэдэг нь тухайн улсын шинжлэх ухаан, техник, спортын ялалт амжилт, урлагийн бүтээлийн нэр хүнд, улсад нь давамгайлж байгаа үзэл суртлын олныг татах хүч, улс төр ба захиргааны тогтолцооны бодит үр дүн, массын соёлын сэтгэл татах байдлыг хэлнэ. Тэгэхээр кино, уран зохиол, ардчилал ба хүний эрх гэх мэт үнэт зүйлс, хэвлэлээр цацагдаж байгаа мэдээ, шоу нэвтрүүлгийг зөөлөн хүч гэж болно. Гэхдээ энэ хүчийг хүн бодитоор харж ухамсарласан зүйлс гэж ойлгож болохгүй. Харин ч эсрэгээр. Хүний ухамсар­лаж ойлгоод байдаг­гүй сэтгэл хөдлөл, итгэл үнэмшилд тулгуурладаг. Бодит мэдлэг бараг хамаагүй шахуу. Нийгмийн дийлэнх хэсэг бу­юу масс нь үнэт зүйл­сээ ухамсартайгаар бүр­дүүлдэггүй, харин хар аяндаа, нэг нэгнээ даган дуурайж, илүү яваа нэгний үлгэр жишээг дагадаг гэдэг дээр тулгуурладаг.
    Зөөлөн хүчний дараагийн нэг онцлог нь үнэт зүйлсээрээ илүү өндөр байр суурьтай улс л ашигладаг. Жишээлэхэд, Зимбабве улс зөөлөн хүчийг ашиглан Америкт нөлөөлнө гэж байхгүй, харин Америк энэ хүчээ ашиглан Зимбабвегийн олон нийтэд нөлөөлж, өөрт ашигтай шийдвэр гаргуулна. Осама бин Ладен “Хүмүүст эцэнхий ба тарган хоёр адууны тарган нь таалагдана” гэж хэлсэн байх.
    Жозеф Най энэ талаар бичих­дээ “Бусад хүн таны биширдэг, шүтдэг зүйлсийг бахдан дээдэлж дагадаг, хүсч буй зүйлийг чинь адилхан хүсдэг болгож чадвал өөрийн хүссэн зүгт тэднийг чиглүүлэхийн тулд сүрдүүлж эсвэл аргадах шаардлагагүй болно” гэжээ. Улс үндэстэн болгоны үнэт зүйл ялгаатай болохоор зөөлөн хүчийг ту­хайн үнэт зүйлс бүхий хүнд ойлгомжтой байдлаар боловсруулж хүргэнэ гэсэн үг.

    Зөөлөн хүчний үр дүн тухай улсын мэдээллийн орон зайн нээлттэй байдлаас хамаардаг онцлогтой. Өөрөөр хэлбэл, даяарчлагдсан, ард­чилсан, цензур бага байх тусам зөөлөн хүч үр нөлөөтэй. Жишээлэхэд, гучин жилийн өмнө монгол ба герман хүний хооронд соёлын асар их ялгаа байсан бол өнөөдөр энэ хоёул нэг кино үзэж, нэг фэйсбүкт хэрэглэж, СNN эсвэл ВВС-ийн нэг мэдээ үзэж, нэг одын дууг сонсч байна. Тэгэхээр зөөлөн хүч нөлөөлөх боломж, хүч нэмэгдэнэ гэсэн үг. Харин Хойд Солонгос шиг хүчирхэг цензуртай, гадны мэдээ мэдээлэл бараг нэвтэрдэггүй нийгэмд зөөлөн хүчний үзүүлэх нөлөө тун бага.

    Гэхдээ “зөөлөн” гэхээр “хатуу”-гийн эсрэг зүйл гэж ойлгож болохгүй. Зөөлөн хүч хатуугийн эсрэг бус харин олон улсын тавцанд хатуу хүчний үйлчлэлийг илүү үр дүнтэй болгодог, хатуу хүч нь зөөлөн хүчнийхээ эх үүсвэр болдог аж. “Эмэгтэй хүний хүч чадал гоо сайханд, эрэгтэйнх хүч чадалд нь байдаг” гэдэгтэй яг адил. Хатуугийн эсрэг бус харин үйлчлэлийг нь нэмэгдүүлдэг төдийгүй эдийн засагт илүү ашигтай. Зөөлөн хүчийг хэрэгжүүлэхэд зарцуулсан нэг доллар болгон зэвсэглэлд зарцуулсан 10 доллараас илүү ашиг оруулдаг гэсэн тооцоо байх юм. Зөөлөн хүчийг орхигдуулан зэвсэг, мөнгөний хүчээр аархах гэвэл ямаршуу таагүй үр дүнд хүрдгийн тод жишээ нь 2003 онд Иракийн эсрэг Америкийн хийсэн дайн. Энэ дайныг америкчууд НҮБ-аар оруулан албан ёсны зөвшөөрөлтэй болгох гэсэн ч Хятад, Орос, Франц улс Аюулгүйн зөвлөлд хориг тавьсан. Ингэлээ гээд Америк дайн хийхээ болиогүй ч бусад олон улсыг өөрийн талд татах, Саддамыг үгүйсгэсэн мэдээллийн дайн явуулахад асар их зардал гаргасан. Үр дүнд нь олон улсын түвшинд Америк эзлэн түрэмгийлэгч гэсэн имижтэй болж хоцорсон.
    Их гүрнүүд зөө­лөн хүч ам­жилттай хэрэг­лэж бай­сан жи­шээг дурдъя. Зөв­лөл­­тийг задран унаж, коммунист систем үгүй боло­ход Америкийн зөөлөн хүч их чухал үүрэг гүйцэт­гэсэн. Зөвлөлтийн цен­­зур энэ зөөлөн хүчийг чадлаараа эсэргүүцээд яаж ч чадаагүй. Америк кино, рок-н-ролл, жинс, урт үс гээд зөөлөн хүчийг тэр үед ухамсарлан ойлгож байсан нь хэд билээ? Одоо ч АНУ кино, дуу, интернэт, улс төрийн тогтолцоо, санхүү, ажилчдын цалин гэх мэт зөөлөн хүчийг чадварлагаар ашиглаж байна. Хүүхдийн тоглоомон дээр энэ нөлөө их ажиглагддаг. Бэтмен, Хүн аалз, Барби хүүхэлдэй байна. Хар багаасаа Америк шилдэг, ямагт зөв гэж өөрийн мэдэлгүй биширдэг, шүтдэг болсон олон мянган хүн байхад олон улсын чанартай ямар нэг ээдрээ үүслээ гэж бодоход Америкийн гаргах шийдвэрийг дэмжин Засгийн газартаа дарамт, шахалт үзүүлэх нь ойлгомжтой.

    Манай урд хөрш ч сүүлийн үед зөөлөн хүчийг идэвхтэй ашиглаж байгаа. Ашиглах ашиглахдаа Холливудыг чадварлагаар ашиглаж байна. “Гэтэгч бар ба нисэгч луу”, “Кунфу панда” гэх мэтээр нангиадуудын эртний түүх, соёл, уламжлалыг эергээр харуулсан дэлхий дахинаа сурталчилсан хэчнээн ч кино гарав?
    Украйнд болж байгаа үйл явдал ч зөөлөн хүч ямар их нөлөөтэйн тод жишээ. Европын холбоонд хамгийн сайхан амьдрал байна, энэ холбоотой хамтын ажиллагааны гэрээ бай­гуулчихвал Украйн шууд цэнгэлийн манлайд хүрнэ гэ­сэн ухуулга хүч­тэй явж, “Май­­­дан”-ыг иргэдийн дий­лэнх нь дэмжээгүй бол одоогийн Америк ба Европын холбооны талыг баримтлагчид ялж, засгийн эрхэнд гарах боломжгүй байлаа. “Майдан” ялж, Америк тэргүүтэй өрнө­дийн орнууд Украинд өөрийн талыг баримтлагч хү­­мүүсийг засгийн эрхэнд гар­гаж, өөрсдийн эрх ашгаа хам­гаал­­­­­­­­лаа гээд Украинд сайн зүйл болсонгүй. Харин ч бүр Кры­мийг алдаж, одоо зүүн мужууд нь бослого дэгдээн иргэний дайны байдалд хүрэв.

    Их гүрнүүд манайх мэ­тийн жижиг буурай орон эсвэл гол өр­сөл­дөгч­дийн­хөө залуучуудыг их, дээд сур­гууль­даа сургах дуртай байдаг нь мөн л зөөлөн хүч­ний илрэл. Ухамсар нь бүрэлдэж амжаагүй залуучууд 5-6 жил гадаадын улс оронд өнгөрөөнө гэдэг мэдлэг олж ава­хаас гадна соёлыг нь өөрийн болгон хүлээн авч, ту­хайн улсад давамгайлдаг үнэт зүйлсийг дагагч болон хүмүүждэг.
    Энэ мэт жишээ олон тул зөөлөн хүчний нөлөөг дутуу үнэлж огт болохгүй.

    Эх сурвалж: www.assa.mn

  • Амжилттай хүмүүсээс суралцах 3 чухал зүйл

    Амжилттай яваа хүмүүс үргэлж мөрөө үлдээж байдаг. Хэрвээ бид тэр мөрөөр явбал мөн адилхан амжилтанд хүрч чадна.

    Тиймээс өнөөдрийнхөө бичлэг дээр амжилттай хүмүсээс суралцах 3 чухал зүйл юу вэ гэдгийг орууллаа.

    1. Амжилттай хүмүүс юу бодож, юунд итгэж байна вэ?

    Хэрвээ тэд өөртөө итгэж байгаа бол өөртөө итгэ! Хэрвээ тэд амжилтанд хүрч чадна гэдэгтээ итгэж байгаа бол та ч гэсэн амжилтанд хүрч чадна гэдэгтээ итгэ! Хэрвээ тэд бүх зүйл болмжтой гэдэгт итгэж байгаа бол таны хувьд бүх зүйл боломжтой гэдэгтээ итгэ!

    “Амжилтанд хүрч чадна гэдэгтээ итгэвэл та амжилтанд хүрч чадна! Итгэхэд л хамаг учир байгаа юм. Итгэсэн учраас та үйлдэл хийж, түүнийгээ бодит болгодог.”

    Итгэл маш хүчтэй. Итгэсэн учраас нэг бол амжилтанд хүрдэг нэг бол ялагддаг. Хамгийн гол нь та юунд итгэж байна вэ?

    “Чадна ч гэж бодсон, чадахгүй ч гэж бодсон таны зөв.”- Henry Ford

    Хэрвээ та чадахгүй гэж бодож байгаа бол таны зөв. Яагаад гэвэл чадахгүй гэж бодсоноор та тархиныхаа чадна гэдэг хэсгийг хааж, чадахгүйгээр өөрийгөө программчилж байна гэсэн үг. Харин чадна гэвэл таны тархи бүх чадах боломжуудыг олж харах болно.

    2. Амжилттай хүмүүс ямар үг хэллэг хэрэглэж байна вэ?

    Амжилттай хүмүүс эерэг үг хэллэг хэрэглэдэг.

    Жмшээлбэл:

    Боломжгүй гэхийн оронд боломжтой гэдэг үгийг их хэрэглэдэг.

    чадахгүй → чадна

    маргааш → өнөөдөр

    дарааа нь → одоо

    болохгүй → болно бүтнэ

    бусад үгүйсгэвэл яана аа → би туршлага сууж байна

    алдвал яана аа → би суралцаж байна

    эрсдэлтэй → сургамжтай

    онцгүй өдөр байна → ажил үйлс бүтдэг өдөр байна

    хөгшдөөд байна → жинхэнэ хийж хийж бүтээдэг насан дээрээ байна

    хүмүүс шүүмжлээд байна → намайг улам хурцалж байна гэх мэт.

    Тиймээс таны үгсийн санд өнөөдөр ямар үг байна вэ? Сөрөг үг хэллэг ихэвчлэн байна уу? Эсвэл эерэг үг хэллэг байна уу?

    3. Амжилттай хүмүүс биеэ яаж авч явж байна вэ?

    Тэд зогсохдоо яаж зогсож байна вэ? Нүдний харц ямар байна вэ? Ярианы өнгө аяс ямар байна вэ? Нүүрний хувирал ямар байна вэ? Хувцаслалт нь ямар байна вэ? гэх мэтчилэн.

    Хэрвээ тэд тэгш сайхан зогсож байвал тэгш сайхан зогсож сур, хэрвээ тэд асуудал шийдвэрлэхдээ маш тайван байдаг бол тайван байж сур, хэрвээ тэд хурдан түрэмгий алхаж, явдаг бол түүнийг сур, цэвэрхэн гоё хувцасладаг бол түүнийг сур, хүний нүдрүү харж ярьдаг бол тэр бүгдээс суралцах хэрэгтэй.

    Амжилттай хүмүүсээс суралцах зүйл их байдаг. Хэрвээ та дараа нь амжилттай хүнтэй тааралдвал “энэ яасан азтай хүн бэ? Яасан мундаг хүн бэ?” гэж бодохын оронд “би энэ хүн шиг амжилттай болохын тулд энэ хүнээс юуг нь сурах вэ? Энэ хүн юу бодож юунд итгэж байна вэ? Энэ хүн ямар үг хэллэг хэрэглэж байна вэ? Энэ хүн биеэ яаж авч явж байна вэ?” гэдэг дээр анхаарлаа төвлөрүүлж түүнээс нь суралцcанаар та ч гэсэн адилхан үр дүнд хүрч өөрийгөө амжилттай хүн болгож чадна.

    “Амьдралаа сайжруулахын тулд өөрийгөө сайжруулах хэрэгтэй.

    Амьдралаа өөрчлөхийн тулд өөрийгөө өөрчлөх хэрэгтэй.”

    АМЖИЛТЫН ТАРНИ

    Би өөрийгөө өдрөөс өдөрт сайжруулж байна!

    ХҮС. ХИЙ. ХҮР.

    ТАНЫ АМЖИЛТЫН ТӨЛӨӨ
    УКА ТӨМӨР

  • Хүнс Экспресс ХХК | Баг хөгжүүлэх сургалт, менежментийн зөвлөх үйлчилгээ 2015 оноос

    Хүнс Экспресс ХХК- д баг хөгжүүлэх 6 сарын сургалт хөгжлийн хөтөлбөр болон менежер, удирдлагын бодлогыг сайжруулах зөвлөх үйлчилгээг 2015 оноос хойш тасралтгүй үзүүлж тогтвортой хамтран өсөн дэвжиж байна.

    Хүнс Экспресс компани нь “Хүнээ хайрласан жишиг үйлчилгээ” бодлогыг баримтлан ажилладаг хүнсний бүтээгдэхүүний худалдаа, борлуулалтаар мэргэшсэн хамт олон юм.

    Facebook

  • UNDRA- 2015 УРАН ЗУРГИЙН ҮЗЭСГЭЛЭН ХУДАЛДАА

    ЯРУ НЭГДЛИЙН уран бүтээлч, зураач Вандангийн Ундраагийн UNDRA- 2015 шинэ бүтээлийн үзэсгэлэнд урьж байна. Үзэсгэлэнд зураачийн сүүлийн үед туурвисан гэр бүлийн сэдэвтэй 14 бүтээл тавигдсан. Үзэсгэлэн сонирхсон бүх хүмүүст нээлттэй. Зурганы доор бичээстэй байгаа утасны дугаараар холбоо барьж хүссэн зурагаа өөрийн болгоорой. Хамтран ажиллаж буй Шаргрила- Улаанбаатар компанийн хамт олонд баярлалаа.

    Зураачийн намтар уран бүтээлтэй танилцах бол энд дарна уу.

    Хугацаа: 2015 оны 7/21- 8/21
    Хаана: Цэнтрал Тауэрийн 2 давхарт

  • ЭРТНИЙ “ХҮҮХЭН СУДЛАЛ” БУЮУ ЭМЭГТЭЙН ГОО САЙХНЫ ТЭГШ ХЭМТ ЧАНАР

    “Алунгоо нь нүүр махлаг өргөн, шүд тэгш цагаан, нүд уужим, хамар өчүүхэн өндөр, бие нүнжлэг, үс хийгээд бие гоо үзэсгэлэнт, хөлс идэш багатай, нууцын орон зөөлөн зохист, үс тачирхан, их заан явах мэт төгөлдөр, нүд бие сормуус шар үсгүй, бие нарийн тэгш шулуун, биелэг чанар бүрдсэн” хэмээн 16-р зууны их түүхч, Сүмбэ хамба Ишбалжир бичиж үлдээжээ. Мөн их бичгийн хүмүүн Ванчинбалын Инжиннаш үзэсгэлэн төгс монгол хатдын тухай “Өнгө зүс нь цэцэгт үлтгэвэл цэцгээс амьдлаг, саранд адилтгавал сарнаас анхилмал, элтэл зүлгэсэн хасын толь мэт. Өнгө зүс, ухаан мэдэл нь ертөнцөд тасархай” гэж өгүүлсэн байдаг. Энэ нь аргагүй л эртний “Хүн судлал” юм. Гэвч хүн судлалын хэмжээнд аваад үзвэл антропологи, этнологи, этнографи гээд нарийсаад явчихна. Тиймээс үүнийг “Хүүхэн судлал” гэвэл зохилтой ч юм шиг. Өнгө зүс, ухаан мэдэл нь тасархайгаас гадна зүйрлэшгүй хүч чадалтай, эр зоригтой монгол хатад мэр сэр байсан тухай түүх сударт тэмдэглэгдэн үлджээ. Монголын эртний хаад гоо эмс шалгаруулж байсан түүхэн баримт бас бий. Дорно дахины орнуудад гоо эмэгтэйг төдийгүй эр хүнийг ч шинжин сонгодог байж. Их бага 10 ухааны сударт үүнийг гол бүлэг болгож оруулсан нь хүн төрөлхтний удаан хугацааны ажиглалт, туршилт мөн болохыг илтгэнэ. Эрдэнэт хүний бие цогцосыг олж төрсөн үй олны дотроос гоо сайхны охь манлай болсон хэм тэгш, үлэмж үзэсгэлэн бүрдсэн бодьгалыг шинжин сонгох тэрхүү судлал нь түүхэн хөгжлийн явцад улам боловсронгуй болж, жинхэнэ дорно дахины шинжийг олоод зогсохгүй хүний бие эрхтэний гадаад шинжээр дотоод мөн чанар, хувь заяаны зам зургийг тодорхойлох хэмжээнд хүртэлээ хөгжин гүнзгийрчээ. Гоо сайхны тэгш хэмт чанарыг дорно дахинд тухайн хүний өөрийнх нь хуруугаар хэмждэг байж. Энэ нь нийтэд түгээмэл хэмжигдэхүүн болж он цаг, эрин зууны сорил шүүлтийг даван гарч ирээдүй хойчдоо үнэн зөв, цэцэн мэргэн ухаан болж өвлөгджээ. Түмний манлай, мянганы сор болсон гоо бүсгүйг олж сонгож “Хатан” хэмээх эрхэм нэрээр хүндэтгэнэ гэдэг тухайн бүсгүй хүндээ дээдийн дээд заяа байж. Ингэж шалгарсан бүсгүй хүний сайн шинж нь болбоос “Үс зөөлөн, гарын хэмжээ тэгш, манлайн зураг тэгш, нүүр хацар цэлгэр үзэсгэлэнтэй, хөмсөг хар, шүд цагаан бөгөөд тэгш, нүд уужим, уруул улаан бөгөөд урт, эгшиг нь нарийн бөгөөд эелдэг, хөл гарын хуруу урт, завсаргүй, хумс улаан бөгөөд бөөрөнхий, зураг нь тод сайхан, гарын хурууг зэрэгцүүлэн босговоос завсаргүй, аарцаг дэлгэр бөгөөд зузаан, аарцагны үс өчүүхэн бөгөөд зөөлөн, бэлхүүс нарийн, хүйсний дорд хөндлөн зураг хоёр буюу гурав буй, мөр дэлгэр, хөхний амсар цухал бөгөөд хөх нь өндөр чилгэр, нойр болоод идэш нь бага, үс, бие нь өнгө сайтай, газар дэлхий хөдөлгөх мэт галууны явдлаар баруун эргэж няцах” болой. Лянхуа буюу ахайтаны зургаан шинж нь яст мэлхийн ар мэт өндөр, их зааны дэл мэт сийрэг, усгүй, мах дэлгэр, гүн уужим цагаан буюу улаан эдгээр сайн болно. Энэ бүхэн бүрдэх бэрх боловч хагас шинж нь бүрдвээс өлзийтэй. Эм хүний найман эрдэм нь нөхрөө эзгүй боловч тачаангуйн эрхэнд үл орох, бусдыг үл сэтгэх, бусдад анхааралгүй, дэмий чалчаагүй, үнэнийг өгүүлэх санаа зохилдох ба буруу үйлгүй, хөвгүүн заяа ихтэй болно. Бодитой шинжлэхийн арга нь гэвээс таван урт, таван нарийн, дөрвөн ахар, зургаан өндөр, долоон улаан, гурван гүн, гурван уужим болбоос сайн. Таван урт хэмээвээс хөл, гар, нүд, хамар, өвчүү болой. Таван нарийн нь үс, хуруу, үес, арьс, шүд болой. Дөрвөн ахар нь хоолой, хөлийн өлмий, хянга, шилбэ болой. Зургаан өндөр нь дух, хамар, өвдөг, өвчүү, суга, хавирга болой. Долоон улаан нь тагнай, хэл, нүдний хязгаар, уруул, хумс, хөл гарын алга болой. Гурван гүн нь эгшиг дуу, сэтгэл, хүйс болой. Гурван уужим нь толгой, магнай, цээж болой. Эдгээр бүрдвээс эрхэм сайн” гэж эртний мэргэд номлосон байх аж.

    Түүнчлэн эртний бурхан шашны мэргэд эмэгтэй хүний талаар номлохдоо “Уужим ертөнцөд муу үйл гаслангийн тал мэт их. Тиймээс үй олон үүргээр хүн төрөлхтөн магадтай уйддаг. Түүн дор баясгалангийн дуршилыг өгч чадах цэнгэлийн нөхөр бол бүсгүй хүн. Бүсгүй хүн бол үйлийн хувилгаантай адилхан. Үзсэнээр сэтгэлийг баясгах дүрсийн охин тэнгэр. Удам угсаа язгуурыг сайтар үүсгэгч тариалангийн орон. Өвчнөөр зовохын үед сувилан асарч, өргөгч эх. Уйссан сэтгэлийг сэргээн засагч уяхан дуулаач. Гэргийтний үүрэг бүгдийг үйлдэгч шивэгчин. Нэгэн насны зорилгыг тэтгэгч хань. Ямагт гурав дахь хүн харах аргагүй, сонсох аргагүй үйлийг үйлдэгч. Тийм бөгөөс урьд хураасан үйлээр холбогдсон эхнэр дор эдгээр эрдэм байхад түүнийг эрээс доршоож ялгаварлан үзэх нь огт буруу юм” гэж онцолсон байх аж. Мөн “Тэрсүүдийн ном”-нд өгүүлэхдээ “Хаан хүн мянган эхнэр авч болно. Энэ нь хааны эрдэм юм” гэж дуурсгадаг. Мянган эмэгтэйг өөрийн гэргий болгоод авчихсан болохоор хэнтэй нь ч унтсан ёсолж авсан эхнэрүүд болохоор олон хүнтэй явалдсан гэм гарахгүй гэж хаадаг. Харин эмэгтэй хүн арван эртэй явалдах юм бол хорвоод байхгүй бузар булай болгож, жигшин зэвүүцээд сүйд болдог. Тэгэхээр эм хүнийг ингэж дооршоож, эр хүнийг дээршээж ялган салгаж үздэг нь тэрсүүдийн буруу ёс юм. Эр, эм хоёр уг чанартаа бол адилхан. Эр, эм хүнд дутуу зүйл байхгүй. Гэсэн хэдий ч язгуур өөр. Эрд байхгүй зүйлийг эмэгтэй нөхөж өгдөг. Эмэгтэйд байхгүй зүйлийг эр нь нөхөн өгч эвсэн нэгдэж амьдардаг жамтай. Бие биенийхээ гадна, дотно тал болж хоёр биенээ тэтгэх ёстой” гэж сургажээ. Мөн сайхан хүүхэнд сатаарах савсаг эрийг хэрхэн таньж мэдэх талаар бурханч лам Г.Пүрэвбат тун онож хэлсэн байдаг. Жишээ нь “Савсаг эр гэнэн хонгор бүсгүйчүүдийг аргандаа оруулах олон аргатай. Юуны өмнө ширтэмхий нүдээр эмийн зуг харж, инээмсэглэн жуумалзана. Нудээ ирмэнэ. Хэрвээ хүүхэд авч явбал хүүхдийг нь өхөөрдөн наадах дүр үзүүлэх зуураа эх рүү нь байн байн харж инээмсэглэнэ. Хажуу ойрын хүмүүстэйгээ чангаар ярьж инээх зэргээр хүүхний анхаарлыг өөр лүүгээ татахыг эрмэлзэнэ. Үе үе суниаж, шилэн хүзүүгээ маажин, бурхан тэнгэрийн нэр барьж хашгирна. Эмэгтэйд сонин юм үзүүлэх, ярих шалтаг гаргаж биед нь ойртохыг хичээнэ. Замыг нь тосон уулзаж мэндлэх далимаар гар хурууг нь лавлуулан барьж зогсоно. Цаашдаа хүзүү, мээмэнд нь хүрэхийг хичээнэ. Далим олдсон цагт тэврэн авч биедээ наалдуулан шахна. Шалиг завхай эр хэзээ ч бие болон сэтгэлээр үнэнч, цэвэр ариун байдаггүй. Ихэс дээдэс маань шалиг завхай эр болон эмийн урхинд орохгүй байхыг эрхэмлэн захиж сургасан байдаг. Эдний урхи торонд орсон хүн зан төлөв, бүх талаараа эвдэрч, замаа алддаг ёстой” гэж сургасан байх аж.

    Бүх цаг үеийн түүхэнд өөрийн гоо сайхны туйлын төрх, хүний биеийн галбир, хувцас хэрэглэлийн харьцааг тодорхойлсон өвөрмөц “модуль” хэмжээ байсаар ирсэн бөгөөд гэвч ямар нэгэн төгс төгөлдөр, туйлын, үнэмлэхүй, бүх зүйлд тохирох сайхан “пропорц” гэж байсангүй. Учир нь “пропорц” буюу “алтан огтлол” хэмээгчийн үзэмж болоод төгөлдөр сайхан нь харьцангуй ойлголт бөгөөд тухайн нийгмийнхээ цаг үеийн гоо сайхны ойлголтод тохирсон, танил дасал болсон зүйлийг л гоо сайханд тооцсоор ирсэн байдаг. Тиймээс эртний хатад эмсийн бие хаа, царай зүсийг өнөө цагийн ганган хээнцэр охид, бүсгүйчүүлтэй харьцуулан дүгнэж бас боломгүй.

    Эмэгтэй хүний гоо сайхны тэгш хэмт чанарыг хадгалж, улам утгажуулж, улам өнгөжүүлж байх хамгийн чухал хэрэглэгдэхүүн бол мэдээж тансаг үнэртэн, оо энгэсэг, гоо засал. Эрт цагаас эхлээд дэлхий дахины эмэгтэйчүүд гоо үзэсгэлэнгийн туйлд хүрэхийн тулд өөрийн амь нас, эрүүл мэндийг үл хайхран тэмцдэг байсан тухай баримт сэлт цөөнгүй байдаг. Ихэнх судлаачид тансаг үнэртэн, оо энгэсэгний эх орныг Египет гэж үздэг. Фараоны үед төрөл бүрийн өвс ургамал, үндэс, цэцэг, навчнаас янз бүрийн үнэртэн, будаг гарган авах урлаг хөгжсөн байна. Эртний Грекийн хүүхнүүд хар тугалганы хонд ашиглаж нүүрээ цагааруулдаг байсан бөгөөд энэхүү уламжлал Ромд хүрсэнээр тэндхийн эмэгтэйчүүд жирийн шохойг илжигний сүүтэй зуураад нүүрээ буддаг, хөмсөгөө будахын тулд шоргоолжны өндөг ашиглаж, хөл, гарынхаа үсийг арилгахын тулд сарьсан багваахайн тархи, цус, зарааны үсийг хэрэглэдэг болжээ. Сэргэн мандалтын үед “Венецийн тос” хэмээх нүүр цайруулах маш үнэтэй тос гарсан ч найрлага нь мөнөөх л үхлийн аюултай тугалганы хонд байлаа. Мөн тэр үед “Цагаан будааны энгэсэг” гарсанаар хүүхнүүд нүүрэндээ төдийгүй хүзүү, мөр, гартаа цацах болжээ. Энэ нь мөнөөх л тугалган хонд, хүнцэлтэй хольсон висмутын давс байсан бөгөөд өмнөх үеэс давуутай тал нь эмч нар тугалганы хордлогыг оношилж үүний эсрэг “Хэрээний нүд” хэмээх ургамалыг талханд шингээгээд хүүхнүүдийн нүүрэнд түрхдэг болсоноор будаж шунхдахын дон шүгэлсэн олон арван эмэгтэйг үхлийн аюулаас аварч байсан гэдэг. Сэргэн мандалтын үед Өрнөдийн зарим хүүхнүүд бэлхүүснийхээ хэмжээг багасгахын тулд халим загасны “Корсет” хэмээх сахлан татуургаар бэлхүүсээ дангинатал ороодог байж. Үүний улмаас хавирга сүвээгээ гэмтээж байсан ч удаатай аж. Мөн зарим нь “Туузан хорхой” хэмээх шимэгч амьтаныг биедээ суулгадаг байсан бөгөөд уг хорхойн өндөг ходоодонд нэвтэрч хүний биед байх ёстой хамаг л шимтэй бодисыг сорно. Үүний улмаас хүүхнүүд аажмаар турах бөгөөд нэг хэсэгтээ л гоолиг сайхан харагдана. Гэвч эцэстээ шимэгч хорхойн идэш болж дуусна. Хэрвээ хүсвэл энэхүү хорхойг ходоодноосоо авч болох боловч тэрхүү нялцгай амьтаныг биеэсээ мэс заслын аргаар сугалж татах нь тийм ч хүсэхээр зүйл биш байж. 20-р зууны эхэн үеийн Европ хүүхнүүд радиоактивны бодис агуулсан гоо сайхны бүтээгдэхүүнд ёстой унаж үхдэг байжээ. Учир нь үүнийг хэрэглэснээр арьс гөлгөр толигор болж, үрчлээс тогтохгүй, цусны эргэлтийг сайжруулснаар хацар, нүүр улааран туяарна гэж рекламдсанаас тэр. Гэвч уг бүтээгдэхүүнийг удаан хэрэглэсэн бүсгүйчүүдийн эрүүний яс яваандаа суларч, улмаар мултарч унаад эхэлмэгц дээрхи гоо сайхны бүтээгдэхүүн хүүхнүүдийн будаг шунхнаас үүрд арчигджээ. Түүнчлэн “Сайхан бүсгүй” гэж орчуулагддаг “Беладонна” хэмээх ургамлын шүүсийг 19-р зууны хүүхнүүд нүдэндээ дусаадаг байж. Ингэснээр хүүхэн хараа нь томорч, тэр хирээрээ нүд том болно. Гэвч дараа нь нүдний хараа огцом муудаж сохрох аюултай болох нь мэдрэгдсэн тул “Беладина” мөн л эмэгтэйчүүдийн гоо сайхнаас зуларч одсон байдаг. Мөн “Тугалган пудр” гээч юм гоёмсог бүсгүйчүүлтэй удаан “нөхөрлөж” чадсангүй. Энэ нь 18-р зууны хүүхнүүдтэй холбоотой. Энэ үеийн хүүхнүүд өтөлтлөө насалж байсан нь ховор боловч нүүрний үрчлээ, арьсны сулралаас үхтлээ айдаг байжээ. Тэгээд үүнийгээ нуухын тулд нүүрний арьсанд хурдан шингэж арьсыг чийгшүүлэн толигор болгодог “Тугалган пудр”-ийг өргөн хэрэглэх болжээ. Харин явцын дунд тархины хорт хавдар, өрөөл татанхай болох гэх мэт үр дагавар зайлшгүй дагалдах болсоноор “Тугалган пудр” гээч нь мөн л жагсаалаас гарсан байна.

    Ер нь эрт цагаас эхлээд хааны царайлаг хатад улам үзэсгэлэнтэй болох гэж хүний биед ихэд хортойд тооцогддог “Хүнцэл” гээчийг арьсныхаа өнгийг сайжруулахад хэрэглэж, улмаар нүүрээ цайруулахын тулд тугалганы хорт давс, хацраа ягааруулахын тулд үхэлд хүргэх аюултай мөнгөн усны нэгдэл, үсээ будахын тулд азотын хүчил зэргийг хэрэглэсээр иржээ. Тэр ч байтугай арьсныхаа толбыг арилгахын тулд цианит калий хэрэглэдэг байж. Оросын химичид хэдэн зуун жилийн өмнө нас барсан эрх ямба бүхий хатадын цогцост хортой бодис их хэмжээгээр хадгалагдаж байсныг илрүүлжээ. Тэдний ихэнх нь цэл залуугаараа, зарим нь хатны суудал эзлэнгүүтээ нас барж байсан бөгөөд тэр болгонд “Хааны хатныг хэн нэгэн хордуулчихлаа” гэсэн цуурхал тардаг байж. Гэтэл тэр нь хэн нэгний аллага биш ерөөсөө л үхлийн аюултай гоо сайхны бүтээгдэхүүн хэрэглэдэг байсанд оршино. Жишээ нь Оросын хаан Догшин Иваны ямба ихтэй ээжийн ясанд хортой бодис ихээр агуулагдаж байсныг, мөн түүний 1560 онд нас барсан анхны эхнэрийн үс, дотуур хувцас, авсны хайрцагт мөнгөн усны давс ихээр хуримтлагдсаныг эрдэмтэд олж тогтоогоод хор хөнөөл ихтэй гоо сайхны бүтээгдэхүүнээс болж нас барсан гэдэг дүгнэлтэнд хүрчээ. Догшин Иваны үеийн хатад тухайн үедээ хамгийн өргөн тархсан мөнгөн усны давсыг хацраа ягааруулах болон үсэндээ өнгө оруулахад хэрэглэдэг байж. Хар тугалганы нэгдэлүүдэд хордсон хүн “Тугалганы хатгалгаа” авдаг, өөрөөр хэлбэл гэдэс нь мушгиж, бөөлжиж, халуурдаг, сүүлдээ архаг хордлого нь элэг, зүрхэнд нь нөлөөлөөд амьсгал хураадаг байж. Гэвч хэн ч оо энгэсэгт гэм өгөхгүй, чухамхүү идсэн хоолонд нь бурууг тохож, ямар ч гэм зэмгүй тогооч нарыг хардаж сэрдэх жишээтэй. Иймэрхүү үйл явц Солонгосын олон ангит “Жангум” кинон дээр ч цухалздаг билээ.
    Харин манай эртний Халх Монголын хатад эмс эрүүл мэндэд аюултай бодис, элдэв янзын ерөндөг хэрэглэж явсангүй, тэгэх шаардлага ч байсангүй. Гэхдээ Манжийн үе үеийн хаадын хатад эмс гоёж гоодох гээчийг үзүүлж өгдөг байжээ. Манжийн үе үеийн хаад хуулинд зөвшөөрөгдсөн ёсоор бол таван хатантай, тэдгээрийн нэгдүгээр хатан нь Дундад орны хатан буюу Улсын эх Хуан Хоу, хоёрдугаар хатан нь Хуан Гүйфэй, гуравдугаар хатан нь Гүйф, дөрөвдүгээр хатан нь Пипин, тавдугаар хатан нь Пи гэж нэрлэгдэж байв. Эдгээр нь хүний нэр бус хүндэтгэлийн чанартай алдар болно. Таван эхнэрийн дунд тарвалзаж хэвтэх азтай төрсөн Манжийн үе үеийн хаад тайган эрчүүдээр үзэсгэлэнт хатадаа мануулсаар, тагнуул туршуул тавьж үнэнч эсэхийг нь шалгасаар ирсэн түүхтэй. Тайган болгох эрийг хар нялхаас нь буюу гурван настайгаас нь сонгодог байв. Гурван настай хүүхдийн хоёр төмсөгийг суга татаад тэр даруйд нь хөл дээр нь босгож хаалганы босго давуулах бөгөөд босго давж чадсан нь үүрд тайган болж, босго давж чадаагүй нь тэрхэн даруйдаа үхдэг байсныг бодоход манж нар их л харгис улс байсан гэлтэй. Хар нялхаасаа хөнгөлүүлсэн тайган эрчүүд эр эмийн хооронд болдог нандин харилцаанаас үүрд ангижирч, хайр дурлал хэмээх агуу нандин зүйлийг ажирч мэдрэхгүй, ердөө л эзэн хааныхаа үнэнч туслагч, үнэрч нохой болж хувирдаг байлаа. Зохиолч Ж.Пүрэвийн “Зүрхний хилэн” романд Манжийн Тэнгэрийг тэтгэсэн хааны ахлах тайган эр хатдыг нь үзэн ядан санааширч байгаа нэг сонин хэсэг байдаг. Ахлах тайган хааны үүдийг хэдэн өдөр дараалан сахиж, хээрийн аялалд эзэн хаан ямар ямар хатнаа дагуулж явах талаар асуухаар хүлээх зуураа “За байз, хаан ямар хатнаа хээрийн аянд таалах бол? Шанхайн цагаан хүүхнийг дагуулна гэвэл яана аа. Тэр өлөн цагаан хатны зан авир гэдэг эзэн хаанаас дээр гарч, бусад ноёд шадруудыг хав нохой шиг үздэг болсон. Түүнд таашаагдах юм огт байхгүй. Хоол гүнцэгээ голно. Сархад барихаар гашуун гэнэ. Жимс өгөхөөр нялуун гэнэ. Хувцас баринтагаа дандаа эвгүй гэж голно. Магнаг хөнжлийг ширүүн байна гэж тийрч өшиглөдөг эмийг чинь яах вэ. Нүүрээ долоон өнгийн будгаар будуулаад “Жинхэнэ өнгөө олоогүй байна” гэж чарлаж гүйх нь холгүй байдаг. Мүгдэнгээс ирсэн бас нэг халтар царайтай хатан Шанхайн цагааныг дуурайгаад бүр аашаа олж ядах боллоо. Жаахан залуу насаараа гул барьдаг ч юмуу. Түүнд бас таарах юм байхгүй болжээ. Энэ хоёрыгоо авч явна гэж эзэн зарлигдвал би ч дүүрлээ. Тэр адайр зантай хоёр амьтаныг аргалж авч явна гэдэг ёстой тамаа эдэлнэ гэсэн үг. За байз, нэг хатан аяны, оройн гүнцэгний, ямба ёслолын, дайллагын, сэрүүн цагийн, халуун цагийн дээл авна. Бас ямба ёслолын дээлээ хэд хэд байлга гэнэ. Ээ, нөгөө биеэ арчуулж зөөлрүүлдэг тосыг нь мартаж орхих вий. Хатдыг бүлээн усанд оруулдаг ваарыг нь бас чирч явна. Яана даа яана” гэж ирээд л гасалдаг. Ер нь Манжийн хааны хатад болон монгол ноёдод бэлгэнд ирсэн Манжийн гүнж нар хэтэрхий эрх ямбатай байсан нь үнэн юм. Жишээ нь Манжийн хүргэн “Эфү” Цэрэнгийн манж эхнэр болох Чин үнэмлэхт гүнж хэмээгч нь эрх ямбаны уурхай байсан бөгөөд ямар сайндаа л түүнийг нас барахад цогцосыг нь Бээжинд хүргэхээр ачсан хасаг тэргийг зуун тэмээ хослон чирч явсан гэдэг. Манжийн энэ мэт эрх танхи хатдын хажууд манай хаад ноёдын монгол хатад ёстой л бурханы бүрэлбаа байсан гэлтэй. Эрхэлж ямбалах, гоёж гангалахаасаа илүү эр нөхөр, үр хүүхэд, улс орныхоо сайн сайхны төлөө хамаг л сэтгэл оюунаа зориулсаар ирсэн жинхэнэ монгол хатад бүх цаг үеийн туршид байсаар ирсэн. Монголын олон аймгийн хан, ван, ноёд, тайж нар хоорондоо эрх булаалдах нь их байсан бөгөөд тэр болгонд ордоны сайд түшмэд нууцаар хуйвалддаг, тэрхүү хуйвалдааныг нь зарим хатад соргогоор урьдчилан мэдээд хаан эзэндээ үнэнчээр тусалж, төр улсынхаа батжилд нөлөө үзүүлж төрийн жолоо атгалцаж явсан ч удаатай. Хааны хатан сууринд залагдах хувь заяа нь өөрсдийн хайр сэтгэлээр гэхээсээ илүү үзэсгэлэн гоо, удам судар, оюун ухаанаараа, түүнчлэн найрамдахыг хүссэн аймаг овгуудын өргөл, хүндлэл, цаашилбал монголчуудын бэрлэх уламжлал, дайн байлдаанд ялж, ялагдах зэрэг олон хүчин зүйлээс хамаарч байсныг түүхийн шарласан хуудас гэрчилмой. Дээр өгүүлсэн “Нүүрээ долоон өнгийн будгаар будуулаад “Жинхэнэ өнгөө олоогүй байна” гэж чарлаж гүйх нь холгүй байдаг” гэх тайган эрийн зүхэл Манжийн хааны Хуан Гүйфей хатанд хараал болж амийг нь авч одсон гашуун түүх бас байдаг юм байна. Энэ хатан хор хөнөөл ихтэй гоо сайхны бүтээгдэхүүнийг нүүрэндээ хэтэрхий нялсанаас болж “Тугалганы хатгаа” хэмээх өвчинөөр хар залуугаараа нүд аньжээ.

    Манай хатад эмс гоо үзэсгэлэнгээ тордох өөрийн гэсэн арга барилтай, тэр нь амь нас, эрүүл мэндэд хоргүй, нэг ёсондоо байгалийн цэвэр бүтээгдэхүүн байжээ. Жишээ нь манай эртний хатад эмс гялалзсан хар үстэй болохын тулд өтгөн чанасан давсгүй хар цайгаар үсээ угаадаг байж. Мөн үсний ургалтаа сайжруулахын тулд хавар цагийн халгайг хандлаад үсээ угаадаг байсан байна. Түүнчлэн дотроосоо эрүүлжсэн нүүр царай хар бараан байдаггүй гэдгийг тэд сайн мэддэг байснаар тогоонд ширгээсэн усыг мөнгөн аяганд хийж хонуулаад маргааш өглөө нь ууж дотроо эрүүлжүүлээд, үлдсэнээр нь нүүрээ шавшдаг байж. Чухамдаа гэгээн тунгалаг царайны нууц нь энд байж шүү. Мөн хээрийн салхинд харлаж барайсан арьсаа цайруулахын тулд унтахаасаа өмнө нүүрэндээ айраг, тараг түрхдэг байж. Эртний Египетийн хатан хаан Клеопатра мөн л ийм арга хэрэглэдэг байсан гэх бөгөөд тэрбээр өдөр бүр шинэхэн бүлээн сүүтэй онгоцонд ордог байснаар арьс нь үргэлж зөөлөн, цайвар байдаг байсан тухай түүхийн шарласан хуудас өгүүлнэм. Эрт цагт манай оронд шүдний оо гэж байсангүй. Тиймээс монголчууд шүдээ цэвэрлэхдээ арцыг ашигладаг байсан бөгөөд модны мөчир дээр арц тавьж байгаад шүдээ зүлгээд булгийн усаар амаа зайлах жишээтэй. Энэ нь шүд цэвэрлэх, шүдийг өнгөлөх, хоолойг эрүүлжүүлэх давхар нөлөөтэй байсан байна. Мөн жамц давсыг нунтаглаж байгаад шүдээ зүлгэж угаах буюу давсыг усанд уусгаад ам, хоолойгоо зайлдаг, үүнийхээ ачаар хоолойн өвчнийг анагаадаг байж. Монгол бүсгүйчүүд дурдан бүсийг бэлхүүсээрээ жавхайтал чанга татан бүсэлдэг байсны ачаар бөөр өвдөх, ходоод сунах, унжсан гэдэстэй болох зэрэг асуудлаас үргэлж хол байж хусан гоолиг биеэрээ эрчүүдийн харааг булаадаг байсан тухай хөгшчүүд хуучилдаг билээ. Энэ нь дээр өгүүлсэн 19-р зууны Европ зүгийн хүүхнүүдийн хэрэглэдэг байсан халим загасны сахлан татуургаар бэлхүүсээ дангинатал ороодог байснаас тэс өөр, адаглаад л эрүүл мэндэд тустай байж шүү.

    Эрт цагт зөвхөн хаад ноёд, баатар жанжидын хатад эмс, гүнж нар л царайлаг сайхан байсан хэрэг биш бөгөөд хааны ордны зарц шивэгчингүүд дунд хэн хүний хараа булаамаар үзэсгэлэнт охид олноороо байжээ. Учир нь хааны ордны зарц шивэгчингээр үзэсгэлэнтэй сэргэлэн охид, бүсгүйчүүдийг шилж сонгодог байсан байна. Ингэхээс ч өөр аргагүй юм. Төрийн хүндэтгэлийн ёслол дээр хаад, хатад, баатар жанжидын зоог шүүсийг уруу дорой царайтай, унхиа муутай хүүхнүүд зөөж гүйгээд байж гэмээнэ адаглаад л нөгөө дипломат ёсонд нь таарахгүй шүү дээ. Гэвч хааны ордны зарц шивэгчин гэхээр юуны өмнө хов жив ярьдаг, “хор найруулдаг” бүсгүйчүүд санаанд буудаг. Энэ бол зарим зохиол бүтээлд шивэгчин хүүхнүүдийг муу талын баатраар төсөөлж ирсэний балаг юм. Манай монголчуудын хувьд гэвэл хаад, ноёдын зарц шивэгчингүүдэд элдэв хов живэнд автахааргүй, төрийн нууцыг гадагш нь үл задруулах хатуу чанга, ухаалаг, царайлаг бүсгүйчүүд шилэгдэн сонгогдож байсан түүхэн баримт бий. Тэртээ 13-р зууны үеэс бичгээр уламжлагдаж ирсэн “Оюуныг нээгч Оюунтүлхүүр сургааль”-д
    “Төрт ёсыг үл мэдэх хаадаас
    Түвшин сайн түшмэл дээр
    Ичгүүр сонжуур үл мэдэх хатнаас
    Ичгүүр даах шивэгчин дээр
    Хаан төрийг хадгалж үл чадах хөвгүүдээс
    Халамжит сайн боол дээр” гэж өгүүлсэн байдаг. Тэр ч байтугай “Дээд язгуурын шивэгчингүүд” гэж байжээ. Чингис болон түүний дараачийн хаадын баатар жанжид харь улсаас хурааж хумиж авчирсан охид, бүсгүйчүүдээсээ шилж сонгоод эхнэрээ болгоод авчихдаг, мөн улс орондоо хаана л үзэсгэлэнт бүсгүй байна, тэр бүгдийг эзэн хаандаа болон өөрсөддөө өмчлөөд авчихдаг байснаар хааны ордонд царайлаг шивэгчин байх магадлал тун хомс болж, үүний улмаас хааны ордонд үзэсгэлэнт бүсгүйчүүдийг зориуд шивэгчин болгодог ёс журам үйлчилж байсан түүх бий. Ингэж “Дээд язгуурын шивэгчин”-ээр тодорсон үзэсгэлэнт бүсгүйчүүд олон арван эрийн зүрхийг шархлуулдаг байжээ. Хааны үр сад хүртэл ордны шивэгчинд сэтгэл алдарч байсан түүх бий. Энэ тухай уран зохиолд хүртэл тусгалаа олсон байдаг. Тэр ч байтугай хааны хүргэн хүртэл үзэсгэлэнт шивэгчин бүсгүйд сэтгэл алдраад толгойгоо хяргуулж байсан түүхтэй. Чингис хааны гуч, Өгөдэй хааны зээ, Хайду хааны охин Хотол цагаан гүнж хэмээх үзэсгэлэнт бүсгүйн эр нөхөр ордны шивэгчинтэй учир ургуулсаны улмаас цаазаар авахуулдаг. Энэ тухай зохиолч Санжийн Пүрэв гуай “Хотолон” хэмээх тууждаа тодорхой өгүүлсэн байдаг. Жишээ нь “…Хайду хааных хэдэн тэрсхэн охидтой. Үзэсгэлэн төгсөөр хийгээд зориг шийдмэгээр Хотол цагааныг гүйцэмгүй, гэвч бүгд л нүд дүүрэн охид. Тэр өглөө хааны хүрээнд нүд хальтрам шийтгэл болжээ. Хааны хүргэн дүрэлзсэн хурц харцтай. Цаг ирвээс юунаас ч дальдирч буцамгүй цэл залуухан эрийн гарыг ард нь хүлэн дээлийг нь нөмгөн нөмрүүлсээр цугласан олны өмнө авч ирж өвдөг сөхрүүлэв. Тэр үйлт эр хааны үзэсгэлэнт охинтой ханилсан хэрнээ гарын зарц шивэгчинд нь сэтгэлийн жолоо алдан энгэр зөрүүлсэн хэрэгтэй, түүндээ гутарч халирсан төрхтэй. Үүнийг зогсоож чадах ганц хүн нь Хотол цагаан мөн хэдий ч үзэсгэлэн төгөлдөр тэр ажирсан янзгүй, харин ч болох явдлыг хүлээх мэт нь эр хүнийг өмчилсөн бүсгүй хүний хорсож хилэгнэсэн зан төрх ийм юмуу гэсэн бодол төрүүлнэ. Угаас бүсгүй хүн ор дэрний явдалд харамч гэдэг энэ. Зарц бүсгүйг Боружин гэх бөгөөд үзэсгэлэн гоо төрх нь энэ аймагт ховор. Тийм бүсгүй хүний өмнүүр барагтай эр хүн тэсч өнгөрөхөд бэрх. Тэгээд зарц бүсгүй энэ хэргийн учир Боржигоны их тал руугаа явсан. Сайхан ч амьтан байсан даа. Хотолон гүнж хүртэл түүнд атаархдаг байсан юм. Өөрийн мэдэлгүй бүсгүй заяа амаргүй. Сайхан төрөхийн зовлон, сайн явахын садаа гэж байна. Боружин шиг тийм тэгш ялдам бүсгүйг хаанаас ч оломгүй. Олон ч эрчүүл түүний араас гүйсэн, одоо хэн нэгний тогоог барьж жаргаж суугаасай гэж Азбөх түүнийг машид өрөвднөм…” гэж өгүүлжээ. Зарим тохиолдолд хаад ноёдын татвар эмс “Дээд язгуурын шивэгчин” болдог байж. Татвар эм болоход хэцүү биш боловч олон татвар эмсийн дундаас хааны болон ханхүүгийн хатнаар сонгогдох нь тун хэцүү. Эдгээр олон эмс дундаас цөөн тооны бүсгүй л хаад ноёдын эхнэр болж тансаг амьдралд умбана. Хааны болон ханхүүгийн ирээдүйн эхнэр нь болох уу, үгүй юу гэдгийг бүсгүйн гоо үзэсгэлэн, цэлмэг ухаан шийднэ. Зарим улс оронд татвар эмсийн амьдарч буй газар маш чанд хатуу хуультай байжээ. Жишээ нь эртний Турк улсад хаад ноёд хэзээ ч хамаагүй өөр шинэ татвар эмийг авчраад эхнэрээ болгож болох бөгөөд ингэсэн тохиолдолд өмнөх эхнэрүүддээ цаазлах ял оноодог байж. Цаазлах арга барил нь энгийн бус. Хуучин эхнэрээ зэрлэг муур, эсвэл хорт могойн хамтаар арьсан шуудайнд хийж, чулууны хамтаар амыг нь уяад Босфорын хоолой руу шиддэг байсан байна. Харин заримыг нь торгон уяагаар боож амийг нь хороодог байсан бөгөөд ингэж боож үхэхээ мэдсэн татвар эмс өөрсдийгөө азтайд тооцдог байжээ. Харин эртний монголчууд ингэж хатуурхаж байсангүй. Үзэшгүй муухай хэрэг үйлдсэн харь нутгийн Фатима гэгч шивэгчинийг эс тооцвол шүү дээ. Өгөдэй хааныг таалал болсоны дараа түүний хатан Дөргөнө харь улсын Фатима хэмээх шивэгчинийг Монголын төрийн хэрэгт хутгалдуулсанаар Фатима манай итгэл бишрэлтэй маш олон ноёд түшмэдийг далдуур хөнөөгөөд баригдсан тухай нэгэн таагүй домог байдаг. Фатимаг айхтар хэрцгийгээр цаазалсан гэх бөгөөд дээд, доод хоёр сүвийг нь нарийхан сураар оёж битүүлээд амьдаар нь ширүүн урсгалт гол руу чулуудчихжээ. Дээд, доод сүвийг нь оёж битүүлдэг нь маш нарийн учиртай юмсанж. Үүнээс хойш, түүнээс цааш хэн нэгэн нүгэлт эм дахиж бүү хов жив, хорон үг цухуйлгаж хаад ноёдыг үхэлд бүү хүргээсэй гээд амыг нь оёж, “Энэ мэтийн бузар эмийн дороос нүгэлт хүмүүн дахиад бүү төрөөсэй” гээд умайг нь оёж битүүлсэн гэдэг билээ.

    ТЭМДЭГЛЭСЭН Б.ОЙДОВ

  • “Би хангалтгүй” гэдэг бодлоо яаж өөрчлөх вэ?

    “Би хангалтгүй” гэдэг бодлоосоо болоод бид их хойш суудаг.

    Би хангалтгүй гэдэг бодол ихэвчлэн юунаас үүсдэг вэ гэвэл өөрийгөө бусадтай харьцуулснаас үүсдэг.

    Тодруулбал өөрийнхөө бүх болж бүтэхгүй сөрөг зүйлийг бусдын болж бүтэж байгаа эерэг зүйлтэй харьцуулдаг. Бүүр тодруулбал өөрийнхөө мууг бусдын сайнтай харьцуулдаг гэсэн үг.

    Хүн бүрт хийж чаддаг юм байхад бас хийж чаддаггүй юм гэж бий. Жишээлбэл: Та нэг юманд сайн байлаа гэж бодоход өөр нэг хүн түүнд чинь муу байх жишээтэй. Та нэг юманд муу байлаа гэж бодоход өөр нэг хүн түүнд чинь сайн байх жишээтэй.

    Төгс хүн гэж байдаггүй. Улс орныг тэргүүлж байгаа, аугаа ихийг бүтээж байгаа хүмүүс ч гэсэн төгс биш байдаг.

    Хүн бүр л дотроо өөрийгөө ямар нэгэн байдлаараа хангалтгүй гэж үздэг. Энэ нь хүн бүрт байдаг айдас. Энэ айдас танд ч бий, надад ч бий, Сараад ч бий, Тулгаад ч бий.

    Та хичнээн хөгширсөн ч, туршлага суусан ч, амжилтанд хүрсэн ч хамаагүй энэ бодол алга болохгүй. Урьд нь хийж байгаагүй юмыг хийх болгонд, шинэ зүйл хийж бүтээх болгонд энэ бодол орж ирсээр байх болно..

    Тиймээс дараагийн удаа ямар нэгэн юм хийх гэхээр “би хангалтгүй” гэдэг бодол орж ирэх юм бол өөрөөсөө дараах асуултуудыг асуу:

    1. Хэдий би хангалтгүй ч гэсэн үүнийг хийснээр хамгийн муугаар бодлоо гэхэд надад юу тохиох вэ? Тэглээ гээд миний амьдрал сүйрэх үү?

    Өөрөөсөө эдгээр асуултуудыг асуугаад, бодоод үзэхэд, бидний бодож байсан шиг тийм аймар санагддаггүй. Магадгүй үсрээд л ажлаасаа гарах, “үгүй” гэдэг хариулт авах, хэдэн төгрөг алдах гэх мэт зүйлүүдтэй учрахаар байдаг.

    2. Ингэсэн тохиолдолд би ямар арга хэмжээ авч чадах вэ? гэдгийг өөрөөсөө бас асуу. Жишээлбэл: ажлаасаа гарлаа гэж бодоход өөр шинэ ажил хаанаас, яаж олох вэ? “Үгүй” гэдэг хариулт авбал өөр хэнээс, яаж асуух вэ? Хэрвээ хэдэн төгрөг алдлаа гэж бодоход яаж зарлагаа хасаж, алдснаа нөхөх вэ? Хэнээс тусламж авах вэ зэргийг тооцож үзэх.

    Дээрх асуултанд хариулснаар ажил үйлс бүтэхгүй тохиолдолд ямар арга хэмжээ авах вэ гэдэгтээ бэлэн байх болно.

    Яг үүний адил бас болж бүтвэл ямар байх вэ, ямар үр дүнд хүрэх вэ, танд ямар ашигтай вэ, гэдгээ бас мэдэх нь зүйтэй. Тэгээд энэ бүгдийг мэдсэний дараагаар хийх зүйлээ хийдгээрээ хий! Энэ үед тэр айдас тийм айгаад байх зүйл биш юм байна гэдгийг та мэдрэх болно.

    Хэзээ ч өөрийгөө хангалтгүйд бүү тооц. Та байгаагаараа хангалттай!

    Амжилтын тарни:

    Би байгаагаараа хангалттай!

    Надад хангалттай ухаан бий!

    Надад хангалттай чадвар бий!

    ХҮС. ХИЙ. ХҮР.

    ТАНЫ АМЖИЛТЫН ТӨЛӨӨ

    ©Ука Төмөр